1. HEMOGLOBINA:

Hemoglobina to składnik krwinek czerwonych. Zbudowana jest z czterech łańcuchów białkowych, powiązanych z atomem żelaza. Zadaniem hemoglobiny jest wspomaganie wymiany gazowej poprzez przenoszenie tlenu. Stężenie hemoglobiny we krwi zależy od liczby krwinek czerwonych oraz w mniejszym stopniu od średniej zawartości hemoglobiny w erytrocycie.

Materiał biologiczny - Krew

Wartości prawidłowe - Prawidłowe stężenie hemoglobiny we krwi:

• kobiety 11,5-16,0 g/dl (7,2-10,0 mmol/l)

• mężczyźni 12,5-18,0 g/dl (7,8-11,3 mmol/l)

• noworodki 14,2-19,6 g/dl (8,8-12,2 mmol/l)

Wartości podwyższone - Zwiększone stężenie hemoglobiny obserwuje się w:

• nadkrwistościach

• zaburzeniach gospodarki wodno - elektrolitowej o typie odwodnienia

Wartości obniżone - Zmniejszenie stężenia występuje w :

• niedokrwistościach

• stanach przewodnienia organizmu

2. STĘŻENIE GLUKOZY :

Prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo wynosi:

< 100 mg/dl (5,6 mmol/l)

3. Ciśnienie tętnicze (ang. Blood pressure-BP):

• to ciśnienie wywierane przez krew na ścianki tętnic, przy czym rozumie się pod tą nazwą ciśnienie w największych tętnicach, np. w tętnicy ramiennej. Jest ono znacznie wyższe, nic ciśnienie krwi wywierane na ścianki żył (które nie ma istotnego regulacyjnie znaczenia).

• Ciśnienie krwi ulega ustawicznym zmianom zarówno długookresowym (co związane jest z wiekiem, stanem zdrowia itp.). średniookresowym (zależnie od pory doby, aktywności, stanu psychicznego, spożywanych używek itp.) jaki i krótkookresowym (w obrębie cyklu pracy serca).

• W momencie skurczu serca, kiedy porcja krwi wypchana jest z serca do aorty, w tętnicach panuje najwyższe ciśnienie wynoszące zazwyczaj u zdrowego dorosłego człowieka od ok. 90 do 135 mmHg (zazwyczaj 11—130); w chwili rozkurczu- jest najniższe, np. od ok. 50 do 90 mmHg (zazwyczaj 65-80). W praktyce- do oceny stanu zdrowia badanej osoby istotna jest wartość zarówno ciśnienia skurczowego jaki i rozkurczowego, toteż podawane są obie wartości, co zapisuje się np. 120/80 mmHg.

• Podwyższone ciśnienie tętnicze: wartość ciśnienia tętniczego krwi jest większe bądź równe niż 140 mmHG w przypadku ciśnienia skurczowego i/ lub większe bądź równe 90 mmHg w przypadku ciśnienia rozkurczowego. U zdrowych ludzi może pojawić się jako zdarzenia przypadkowe wynikające z pobudzenia emocjonalnego lub w wyniku dużego wysiłku fizycznego. Może też jednak występować jako zjawisko utrwalone i wtedy jest podstawą do rozpoznania nadciśnienia, które jest stanem chorobowym. Podwyższone ciśnienie jest na ogół stanem zupełnie bezobjawowym, ale gdy trwa dłużej pojawiają się poranne bóle głowy zlokalizowane w okolicy potylicznej, które często zmniejszają się po podniesieniu głowy, oraz inne objawy takie jak: zawroty głowy, szum w uszach, uczucie podenerwowania, bóle za mostkiem, kołatanie serca.

• Niskie ciśnienie tętnicze: wartość skurczowego ciśnienia tętniczego krwi jest mniejsze bądź równe 100 mm Hg. Może występować u zdrowych, wydolnych fizycznie ludzi. Zwykle nie jest objawem chorobowym tak długo, jak nie zagraża zmniejszeniem przepływu krwi przez mózg i ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Gdy pojawiają się nagłe, np. po szybkim wstaniu z pozycji leżącej lub siedzącej, może powodować zawroty g łowy, omdlenia, zaburzenia widzenia i słyszenia oraz utratę przytomności.

4. POMPA SERCOWO-MIĘŚNIOWA:

Ciśnienie hydrostatyczne powstające w kończynach dolnych powoduje wzrost ciś.żylnego w stopach o ok.90mmHg w pozycji stojącej.Podczas ruchu mięśnie uciskają żyły i przepychają krew w kierunku do serca.Za kierunek przepływu odpowiedają zastawki,dzięki krórym w czasie chodzenia ciś.żylne w kończynach dolnych wynosi ok.25mmHg.Jeżeli osoba stoi w miejscu i pompa mięśniowo-sercowa nie pracuje to ciś.wzrasta do 90mmHg.wciągu 30sek.Wzrasta wóczas przechodzenie płynu z naczyń włosowatych do przestrzeni śródkomórkowej i następuje obrzęk kończyn dolnych. 

5. Narząd Cortiego, narząd spiralny - właściwy narząd słuchu znajdujący się w ślimaku w przestrzeni zwanej schodami środkowymi (przewód ślimakowy). Rozciąga się on wzdłuż przewodu ślimakowego poza jego częścią zwaną kątnicą przedsionkową. Położony jest na błonie podstawnej. Przypomina "wał", który po swojej wewnętrznej stronie zwrócony jest w kierunku bruzdy (blaszki) spiralnej wewnętrznej. Przyśrodkowo od narządu znajduje się rąbek spiralny).

6. Zjawisko Valsalvy :

-wzrost cisnienia wew.klatki piersiowej a tym samym wzrost cisnienia krwi

-ucisk zyły gł.wnej dolnej(spadek cisnienia krwi oraz objetosci wyrzutowej serca)

-hamowanie czynnosci baroreceptor.w co powoduje zwezenie naczyn krwionosnych oraz tachykardie (przyspieszona czestosc akcji serca)

Wysiłek statyczny konczy sie w momencie przerwania bezdechu.

7. Podstawowa miara pobudliwości i pobudzenia:

• REOBAZA- najmniejsza siła bodźca (progowa)

• CHRONAKSJA- najkrótszy czas działania bodźca o sile podwójnej ,,reobazy'' niezbędny do wywołania reakcja

8. ODDYCHANIE -   to dyfunzja gazów w pecherzykach płucnych

9. Test WINGATE OBRAZUJE MOC FOSFAGENOWĄ I POJ. GLIKOLITYCZNĄ(?)- jego celem jest ocena adaptacji do wysiłków w zakresie energetycznym beztlenowym (źródła energii: ATP, fosfokreatyna, glikoliza). Test trwa 30 sekund, azadaniem badanego jest w przeciągu tego czasu pedałować na cykloergometrze z jak największą częstością - przy indywidualnie dobranym obciążeniu, zależnym od masy ciała(75 g/kg mc). Test ten daje możliwość oceny parametrów statycznych - zależnych odmasy mięśniowej (parametry mocy) oraz parametrów dynamicznych (czas uzyskania iutrzymania mocy) - zależnych od właściwości mięśni i ich adaptacji do tego typuwysiłków. Przed testem - w spoczynku i po teście pobierana jest próbka krwi dooznaczenia stężenia mleczan.

10. ADAPTACJA DO WYSIŁKÓW DŁUGOTRWAŁYCH- zwiększa się: wentylacja płuc (VE), powierzchnia dyfuzyjna płuc, sprawność mięśni oddechowych, pojemność tlenowa krwi, erytrocyty, ilość hemoglobiny, żelaza, 2-3DFG, zwiększa się ilość krwi. Usprawnia się układ krążenia Vw,Vmin, WZRASTA KAPILARYZACJA - muszą być dobrze ukrwione włókna mięśniowe!!!!

11. Pompa sodowo- potasowa:

• inna nazwa Na+/ K+ ATP-aza ważny enzym uczestniczący w aktywnym transporcie kationów sodu (Na+) i potasu (K+). Ma on podstawowe znaczenie dla każdego rodzaju komórek żywych, utrzymując potencjał błonowy i objętość komórki. Badania nad tą cząsteczką prowadził JENS C. SKOU otrzymał nagrodę Nobla z chemii w 1997r.

• Składa się z dwóch rodzajów podjednostek ( alfa i beta)

• Hydroliza ATP jest siłą napędową tego enzymu, potrzebną do pompowania jonów K+ i Na+ (POJĘCIE POLARYZACJI czyli POBUDZANIA KOMÓRKI), ATP-aza jest fosforyzowana przez ATP w obecności Na i Mg. Do podjednostki alfa wiązane są 3 jony Na, następnie ATP ulega hydrolizie a zmiana konformacji białka pozwala nam na przetransportowanie jonów sodu na zewnątrz komórki, gdzie jony zostają uwolnione z kompleksu. Następuje tu związanie jonów potasu

• Uwolnienie jonów następuje po przyłączeniu cząsteczki ATP

• Fosforylacja kontroluje objętość komórki

• Niezbędny do pobudzania nerwów i mięśni

• Jest siłą napędową transportu aktywnego cukrów oraz aminokwasów

• W neuronie- w przewadze elektroujemne wnętrze a elektroda ( od + do -) dodatnia to powierzchnia zewnętrzna

• 
  Działanie pompy wymaga:

• stałego dopływu glukozy i tlenu

• stałej rezystencji ATP

• zachowania temperatury ok. 37stopni C ŻYWA KOMÓRKA

• odprowadzania CO2

• odpowiedniego stężenia jonów Mg2+

• odpowiedniego stężenia jonów Na+ i K+

• Zatrzymanie pompy prowadzi do:

• zmian stanu płynu wewnątrzkomórkowego

• zmian stanu płynu zewnątrzkomórkowego, w którym stężenia jonów Na+ zmniejsza się i zwiększa się stężenie jonów K+

• utraty przez komórki własnych właściwości

• brak reakcji komórek na bodźce i do ich niepobudliwości

12. Pośrenie metoody wyznacznania VO2max - Astrand, Rhyming-Astrand,Margarii, PWC 150,170, Cooper, fiński test chodu, Bezpośrenie - test progresywny

13. Mięsień poprzecznie prążkowany (tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana, łac. textus muscularis transversostriatus) - typ tkanki mięśniowej, zbudowanej z silnie wydłużonych, walcowatych komórek, zawierających wiele położonych obwodowo jąder. W centrum znajdują się liczne miofibryle. Filamenty aktynowe i miozynowe ułożone są naprzemiennie na całej długości włókna.Zbudowane są z niej m.in. wszystkie mięśnie szkieletowe kręgowców. Pracują one zależnie od woli, szybko ulegają zmęczeniu, ich skurcze są krótkotrwałe, ale silne. Mięśnie szkieletowe zbudowane są z ułożonych w pęczki włókien mięśniowych. Włókna te mają wrzecionowaty kształt i zawierają dużą ilość jąder komórkowych. Mają długość kilku centymetrów i średnicę 10 - 100 mm.

Samo włókno mięśniowe zbudowane jest z jeszcze mniejszych struktur. Między jego końcami rozciągają się włókienka kurczliwe, nazywane miofibryllami. Te małe włókienka złożone są z nici, które utworzone są przez białka mające zdolność do kurczenia się. Każda miofibrylla zawiera dwa rodzaje nici (nazywanych również filamentami) - grube i cienkie. Ułożone są one w taki sposób, że nici cienkie nakładają się częściowo na nici grube. Powstaje przez to w mikroskopie świetlnym obraz poprzecznego prążkowania mięśnia.

Do skurczu mięśnia szkieletowego dochodzi w następujący sposób: najpierw z pęcherzyków końcowych uwolnione zostają jony wapnia, które łączą się jednostką C troponiny na aktynie i odsłaniają tym samym miejsca aktywne na aktynie (podjednostki I). Główki miozyny łączą się z aktyną i przesuwają cienki w głąb sarkomeru. Dochodzi do skurczu mięśnia. Następnie główki miozyny odłączają się, potem to samo czynią jony wapnia, które wracają do pęcherzyków końcowych. Następuje rozkurc

14. DZIAŁANIE JONÓW WAPNIA W SYNAPSIE: gdy impuls nerwowy dotrze do zakończenia aksonu powoduje otwarcie kanałów jonowych selektywnie wpuszczając jony wapnia, które UAKTYWNIAJĄ MIGRACJĘ PĘCHERZYKÓW PRESYNAPTYCZNYCH (zawierających mediator substancję chemiczną np. adrenalinę, noradrenalinę, acetylocholinę). Na drodze egocytozy pęcherzyki te uwalniają zawartość do szczeliny synaptycznej. Mediator wypełnia szczelinę syanptyczną i części z jego cząsteczek łączy się z receptorami na błonie postsynaptycznej. Powoduje to OTWORZENIE SIĘ KANAŁÓW DLA JONÓW SODU, A W EFEKCIE DEPOLARYZACJĘ BŁONY POSTSYNAPTYCZNEJ.

15. Układ piramidowy - część układu nerwowego kontrolująca ruchy dowolne i postawę ciała:
W warstwie V kory mózgu, w okolicy tzw. zakrętu przedśrodkowego, znajduje się od 30 do 34 tys. komórek nerwowych piramidalnych (olbrzymich) Betza, których aksony biegną do jąder ruchowych pnia mózgu i rdzenia kręgowego. Komórka Betza stanowi I neuron ruchowy (tzw. górny) i jest jednocześnie ogniwem w licznych łańcuchach neuronów.  Uszkodzenia drogi piramidowej spowoduje stan zwany porażeniem

16. PLAMKA ŻÓŁTA W OKU - miejsce na siatkówce oka niektórych kręgowców (kameleony, naczelne) o największej rozdzielczości widzenia związanej z największym zagęszczeniem czopków. U pozostałych kręgowców plamki tej nie spotyka się, a jej odpowiednikiem jest plamka (macula) lub pole środkowe (area centralis). W centrum plamki żółtej zazwyczaj znajduje się zagłębienie zwane dołeczkiem (foveola).

Fotoreceptory plamki żółtej zawierają żółty barwnik, z czego wynika jej nazwa.

Schorzenia doprowadzające do uszkodzenia siatkówki w tym rejonie powodują wystąpienie zniekształceń obrazu, obniżenia centralnej ostrości wzroku, ubytku w polu widzenia - tzw. mroczka centralnego, zaburzeń widzenia barw. Takie objawy występują m.in. w zwyrodnieniu plamki żółtej (choroba autoimmunologiczna pojawiająca się najczęściej u ludzi w starszym wieku), zakrzepie żyły albo tętnicy środkowej siatkówki oraz retinopatii.

17. SYNAPSY DOTYCZĄ UKŁADÓW - TYPY SYNAPS:

Nerwowo-nerwowe,

Nerwowo-mięśniowe,

Nerwowo-gruczołowe

18.. MIAROWOŚĆ TĘTNA - tętno jest miarowe (pulsus regularis) jeśli wszystkie uderzenia wykazują jednakową siłę, a odstępy między nimi są jednakowe, w przeciwnym razie mówimy o tętnie niemiarowym (pulsus irregularis); zależy od regulacji.

19. PERYMETRIA - Badanie pola widzenia - zwane jest także perymetrią (w przypadku rzutowania siatkówki na powierzchnię kulistą) lub kampimetrią (w przypadku rzutowania na powierzchnię płaską). Badanie to pozwala na dokładne określenie ubytków w polu widzenia. Aparat medyczny służący do wykonania tego badania nazywany jest perymetrem lub polomierzem.

20. Kolejność wydarzeń prowadzących do skurczu włókna mięśniowego:

1. Bodziec dochodzi na powierzchnię włókna mięśniowego z zakończenia włókna nerwowego (synapsy nerwowo- mięśniowej ), noszącego nazwę płytki motorycznej.

2. Bodziec zostaje wprowadzony w głąb włókna mięśniowego wzdłuż błony kanalików T.

3. Bodziec powoduje otwarcie kanalików wapniowych w błonach cystern brzeżnych i wzrost poziomy jonów wapnia w cytoplazmie.

4. Jony wapnia wiążą się z troponiną cienkich miofilamentów, co umożliwia połączenie się aktyny z miozyną.

5. Miozyna powoduje przesuwanie się miofilamentów względem siebie i skrócenie sarkomerów w miofibrylo, a skoordynowane skrócenie wszystkich miofibryli, przyczepionych na końcach włókna mięśniowego do błony komórkowej, prowadzi fo skurczu całego włókna.

21. Okulacja .

22. Retrakcja

23. Uklad pozapiramidowy- bierze udział w wykonywaniu ruchu przez organizm(razem układem piramidowym)

24. Odruch bezwarunkowy-proste , wrodzone,gatnkowe,odruchy zachodzące bez naszej świadomości

25. Ph krwii—7,35/7,45

26. Prawo „wszystko albo nic”-prawo mówiące ze Komorka odpowiada na bodziec na 2 sposoby , albo nie ma odpowiedzi na bodziec albo jest i wówczas nie zalezne jest to od intesywnosci bodzca(tak pisali :D)

27. Potenciał czynnościowy—stan komórki po zadziałaniu bodźca polegający na gwałtownym wnikaniu jonów sodu do wnętrza komórki

28. Hiperwentylacja- nadmierna wentylacja pecherzykowata w stosunku do potrzeb metabolicznych

29. Hipoksja niedobor tlenu w tkankach powstający w wyniku zmniejszonej pojemności dyfuzyjnej płuc lub zaburzenie transportu tlenu przez krew do tkanek.

30. Hipertrofia-zwiekszenie rozmiaru komorki lub tkanki.

31. Perfuzja -przeplyw plynu ustrojowego przez tkanke lub narzad inaczej procent minutowej pojemności serca i zalezy od (zapotrzebowania narzadu na tlen,pojemność minutowa płuc ,stan naczyn krwionośnych cisnienie tetnicze krwii.)

32. RQ-stosunek objętości wydzielanego CO2 do ilości pobranego tlenu

33. Receptory-wyspecializowana struktura odbierajaca rodzaj bodzca

34. Płat czołowy- Ośrodek ruchowy

35. Płat ciemieniowy-Ośrodek czucia

36. Płat potyliczny- ośrodek wzroku

37. Płat skroniowy- Ośrodek słuchu i mowy

38. Motoneurony-to neurony które wychodza wypustkami z rdzenia kregowego lub pnia mozgu i tworza synapsy z włóknami mięśniowymi służące do wywoływania skurczu

39. ‎-proprioreceptory-odpowiedzialne za czucie głębokie, za czucie położenia poszczególnych części ciała względem, odczuwanie położenia ciała w przestrzeni, receptory znajdujące się w mięśniach, ścięgnach, na torebkach stawowych, na powierzchniach stawowych, na okostnej.

40.Okres refrakcji - czas w którym komórka jest mniej pobudzona
Okres refrakcji bezwzględnej - w tym czasie komórka nie może zostać pobudzona ponownie, niezależnie od siły bodźca. Okres ten zaczyna się z fazą szybkiej depolaryzacji i trwa przez część fazy repolaryzacji. Kończy się on kiedy liczba zinaktywowanych kanałów Na zmniejsza się w wynik repolaryzacji i możliwe jest powstanie następnego potencjału czynnościowego.
Okres refrakcji względnej -stan pewnej nie wrażliwości na bodźce. Żeby wywołać kolejne pobudzenie komórki trzeba zadziałać bodźcem większym. Zaczyna się on po okresie refakcji bezwzględnej
Refrakcja bezwzględna - jest to niewrażliwość komórki na bodźce, bez względu na siłę bodźca. Nie powstaje pobudzenie.
Refrakcja względna - niewrażliwość komórki na bodźce, nie powstaje pobudzenie, tylko następuje zwiększenie progu depolaryzacji

---