LOGISTYKA ZAGADNIENIA

Omówić etymologię pojęcia logistyka oraz podać i uzasadnić definicję

Korzenie etymologiczne pojęcia logistyka są wyprowadzane od słów greckich, angielskich i francuskich. Słowa greckie oznaczają:

• Logos -słowo, mowa, rozum, liczenie, wypowiedź, wiadomość, opowieść, księga,

• rachunek, myśl, opinia, dowód, wartość

• Logiamos -obliczenie, rachunek, rozważanie;

• Logistes -rachmistrz;

• Logistikon -siła rozumu, rozsądek;

• Logistike -sztuka liczenia, sztuka kalkulowania;

• Logike -logika

Logistics(ang) -gałąź sztuki wojskowej zajmująca się organizacją transportu, zakwaterowaniem i

zaopatrywaniem wojsk w czasie działań wojennych- wywodzi się z logistique(fr), od

słowa logis - mieszkanie, kwatera

Korzenie etymologiczne logistyki podkreślają silę rozumu, rozwagę, rozsądek, sztukę liczenia i kalkulowania (etymologia grecka), oraz eksponują przedmiot logistyki oraz wiedzę(etymologia angielska, francuska)

Logistyka - to system sił i środków realizujących kompleks przedsięwzięć, zadań i prac zapewniających efektywne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, w tym optymalne warunki produkcji, przechowywania i dystrybucji wyprodukowanego towaru.

Definicja logistyki kładzie szczególny nacisk na racjonalne działanie. Działanie to należy postrzegać zarówno w sferze pracy koncepcyjnej (zarządzanie) jak i w sferze praktycznej, czyli realizacji szeregu szeroko rozumianych prac, zadań i przedsięwzięć stanowiących działalność logistyczną.

2. Przedstawić wojskowy rodowód logistyki

Od początku prowadzenia wojen zawsze istniały problemy logistyczne. Stanowiły one podstawowy warunek osiągnięcia powodzenia wszelkiego rodzaju działań gdyż ich celem było zaspokojenie materialnych i innych potrzeb żołnierzy oraz sprzętu bojowego. Do takich potrzeba zaliczyć należy: amunicje, żywność, paliwa, transport, ochronę zdrowia, infrastrukturę zakwaterowania, remonty, uzbrojenie, itp. Powyższe problemy należały w przeszłości i obecnie należą do logistyki, choć sama nazwa tych przedsięwzięć uległa modyfikacjom. Najczęściej tę działalność nazwano zabezpieczeniem wojsk

Pierwsze zdefiniowane na piśmie definicje logistyki mają ścisły związek z wojskiem. Uważa się, że pierwsza zapisana definicja logistyki została sformułowana przez bizantyńskiego cesarza w dziele „Sumaryczne wyłożenie sztuki wojennej”. Jej archaiczna w naszych czasach treść zawiera sedno spraw logistycznych tamtego okresu:

„ Jest rzeczą logistyki, żeby żołd był wypłacony, wojsko odpowiednio uzbrojone i uszeregowane, wyposażone w działa i sprzęt wojenny, żeby potrzeby wojska były dostatecznie i w odpowiednim czasie zaspokojone, a każda wyprawa odpowiednio przygotowana, tzn. przestrzeń i czas odpowiednio obliczone, obszar oszacowany z uwzględnieniem ruchów wojsk a także siły oporu przeciwnika i zgodnie z tymi funkcjami należy regulować, porządkować ruchy i podział własnych sil zbrojnych.”

Chociaż logistyka w tamtych czasach była tworzona z myślą o podbojach i obronie to z powyższej definicji wyraźnie widać iż była ukierunkowana przede wszystkim na problemy materiałowo-ekonomiczno-organizacyjne dotyczące zagwarantowania najlepszych warunków do prowadzenia walki i funkcjonowania wojsk.

3. Przedstawić cywilny rodowód logistyki

Rozwój logistyki w krajach zachodnich a także w Polsce przebiegał z rożnym natężeniem. Obecny okres w całej gospodarce światowej charakteryzuje się intensywnym jej rozwojem. W roku 1844 Jules Dupuit - francuski inżynier wybudował magazyny przy kanałach regulujących zdolność przepustową dróg wodnych. Wykorzystując konieczność gromadzenia zapasów w portach, sprawnie połączył ogniwa magazynowania i transportu co dało początek znanemu dziś i popularnemu łańcuchowi logistycznemu.

Jedna z pierwszych prób zdefiniowania logistyki dla potrzeb cywilno-gospodarczych przedstawiło w 1948 roku amerykańskie towarzystwo marketingowe American Association Marketing (AAM), definiując ją jako:

„ruch i operowanie produktami z miejsc wytworzenia do miejsc konsumpcji”.

Typowe podejście logistyczne na gruncie działalności gospodarczej przedstawił w 1955 roku O. Morgerstern, który zdefiniował operację logistyczną jako:

„ dostarczenie ściśle określonych wielkości dóbr fizycznych oraz usług dla konkretnych rodzajów działalności, które zgodnie ze swoimi celami wykorzystują te środki i usługi” podkreślając, że pozyskiwane z konkretnych źródeł dobra rzeczowe podlegają transformacji w przestrzeni i w czasie na drodze przepływu do ostatecznych odbiorców”.

Początkowo logistyka była głównie w skali przedsiębiorstwa jako logistyka przedsiębiorstwa (business logitics), a jej celem była koordynacja przepływu surowców i materiałów oraz różnych procesów związanych z magazynowaniem, składowaniem i dystrybucja towarów.

W 1962 roku w Stanach Zjednoczonych powstało Logistyczne Towarzystwo Konsultingowe Concil of Logistics Management (CLM). Towarzystwo zdefiniowało logistykę jako:

„proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznego przeplywu surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do miejsc konsumpcji w celu zaspokojenia potrzeb klienta”.

W Europie termin logistyka upowszechnił się dopiero w latach 70-tych, a szczególnie od momentu I -go Europejskiego Kongresu Przepływu Materiałów jaki odbył się w Berlinie w 1974 roku.

4. Omówić etapy rozwoju logistyki w świecie

W Europie termin logistyka upowszechnił się dopiero w latach 70-tych, a szczególnie od momentu I-go Europejskiego Kongresu Przepływu Materiałów jaki odbył się w Berlinie w 1947 r.

Pełny obraz współczesnego rozwoju logistyki przedstawił specjalista w tej dziedzinie- polski prof. P. Blaik. Wyróżnił 4 następujące fazy jej rozwoju:

Pierwsza faza (2 połowa lat 50-tych) to logistyka dystrybucji - w USA traktowana jako funkcja

pomocnicza i podrzędna w stosunku do produkcji.

Druga faza (lata 1960/61- 1977) obejmuje rozwój logistyki w USA oraz w Europie Zachodniej, zwłaszcza w Anglii i RFN. Rozwija się logistyka przedsiębiorstw. Pojawiają się monografie poświęcone logistyce (USA, Anglia, RFN). Zdefiniowano założenia i struktury logistyki marketingowej.

Trzecia faza (lata 1977-1984 i następne) to logistyka jako systemowa determinanta sprawności i efektywności działania ora koncepcja i metoda zarządzania; koncepcja zintegrowanej logistyki w skali przedsiębiorstw oraz całego łańcucha dostaw i rynku; integracja łańcuchów logistycznych.

Czwarta faza (od r. 1987 do chwili obecnej) to logistyka jako potencjał wzrostu wydajności i korzyści ekonomicznych, zintegrowanego zarządzania, rozwój zintegrowanych strategii logistycznych (poziomych i pionowych), powiązań logistycznych, internacjonalizacja(globalizacja) struktur i działań logistycznych. Eurologistyka. Rozwój systemów informatycznych jako instrumentów sterowania procesami logistycznymi.

5. Podać przyczyny i scharakteryzować rozwój logistyki w Polsce

W Polsce logistyka znalazła uznanie i zaznaczyła intensywny rozwój dopiero na przełomie lat 70' i 80'. Uświadomiono sobie konieczność zdecydowanego usprawnienia gospodarki, realizowanej w warunkach gry rynkowej. Logistyka- jako dyscyplina wiedzy- stanowi w tej sytuacji nową i racjonalna przesłankę do realizacji tak postawionego zadania.

Stało się tak ponieważ: (1)nastąpiło przejście od gospodarki nakazowo-rozdzielczej do rynkowej, co oznacza zmianę rynku producenta na rynek nabywcy; (2)powstała konkurencja, która się nasila w zakresie rodzaju, ilości, jakości i ceny produkcji oraz usług; (3)nastąpiła konieczność obniżki kosztów; (4) wprowadzono nowoczesne systemy zarządzania; (5) pojawiła się konieczność integracji, która tworzy warunki do lepszego wykorzystania potencjału i osiągania wyższych efektów finansowych

Znaczący wpływ na rozwój miały także takie przedsięwzięcia jak:

1. Powołanie w akademiach ekonomicznych kierunków i katedr logistyki

2. Powołanie Polskiego Towarzystwa Logistycznego

3. Wykorzystanie przez naukę i praktykę dorobku kilku międzynarodowych sympozjów poświeconych logistyce

4. Badania naukowe i bogaty dorobek teoretyczny polskich uczonych w dziedzinie logistyki

5. Osiągnięcia wdrożeniowe praktyki

6. Scharakteryzować podmiot i przedmioty logistyki jako dziedziny naukowej

Przedmiotem badań są materiały, środki, części, zespoły, podzespoły, towary, produkty itp., stanowiące materialna treść przepływu strumienia w łańcuchu logistycznym a także: usługi, informację, komunikacje oraz środki pieniężne.

Podmiot badań jest w postaci kierownictw przedsiębiorstw, zakładów, firm; kierownictw komórek logistycznych; kierownictw baz logistycznych; kierownictw komórek funkcjonalnych w przedsiębiorstwie oraz stanu osobowego realizującego zadania logistyczne

7. Omówić rolę i znaczenie logistyki w osiąganiu efektywności ekonomicznej przedsiębiorstw,(przytoczyć przykład)

Miarą osiągnięcia efektywności ekonomicznej przedsiębiorstwa jest zapewnienie płynności finansowej oraz maksymalnie wysokich dochodów. Aby przedsiębiorstwo przynosiło zyski muszą być spełnione takie czynniki jak:

• Właściwe zarządzanie.

• Nowoczesna technologia produkcji, sprzęt.

• Wykwalifikowana załoga.

• Optymalne warunki produkcji oraz dystrybucji towaru.

Logistyka obejmuje planowanie koordynację i sterowanie przepływami materiałów i produktów oraz przepływami i informacji od dostawców w celu zaspokojenia oczekiwań klientów i uzyskania pożądanych efektów.

Zadania logistyki w przedsiębiorstwie jest m.in.:

1. Przyjmowanie zamówień i ich koordynacja

2. Planowanie produkcji

3. Zabezpieczanie zsynchronizowanego z produkcją zaopatrzenia w materiały niezbędne do jej realizacji

4. Kontakty z dostawcami i prowadzenie negocjacji

5. Realizowanie zakupów

6. Organizacja dostaw, transport

7. Gospodarka magazynowa - optymalizowanie stanów

8. Administrowanie bazami produktów

9. Nadzorowanie dostaw produktów do klienta.

Rola logistyki:

• Wyznaczenie celów i podejmowanie decyzji odnoszących się do organizacji jako całości, tak aby funkcjonowanie przedsiębiorstwa było sprzężonym ciągiem procesów od zamówienia na produkty przez planowanie ich wytworzenia, zakupy niezbędnych materiałów, aż po dystrybucje.

• Analiza zagrożeń ze strony konkurencji i środowiska, które mogą istotnie wpływać na efektywność procesów.

• Pozyskiwanie i utrzymywanie klientów, podporządkowanie im celom związanym z obsługą.

Przykład

A) Ofensywa Napoleona lub Hitlera na wschód Europy nie powiodła się gdyż zawiodło zabezpieczenie wojsk - w tym cała logistyka.

B) przygotowanie armii Nato do ataku na Irak w I połowie lat 90-tych miało za zadanie stworzenie optymalnych warunków do prowadzenia działań przez lotnictwo i wojska lądowe. O powodzeniu w bitwie w poważnym stopniu zadecydowały służby logistyczne oraz oddziały zabezpieczające.

8. Scharakteryzować miejsce logistyki w przedsiębiorstwie

Obszar działań logistyki powinien obejmować przedsięwzięcia, zadania i prace w zakresie:

1. Współudziału w zarządzaniu przedsiębiorstwem poprzez planowanie, organizowanie i kontrolowanie wszelkiej działalności logistycznej.

2. Zapewnienie środków i materiałów niezbędnych do uruchomienia i utrzymania ciągłości produkcji ( surowce, półfabrykaty, energia, środki ochronne ).

3. Dystrybucji ( transport, magazynowanie, pakowanie, księgowość ).

4. Marketing ( ceny, zbyt towaru, obsługa klienta, reklama ).

5. Komunikacja międzyludzka ( informatyka, telekomunikacja, kontakt osobisty, poczta ).

9. Omówić cel i zadania logistyki w przedsiębiorstwie

Celem logistyki jest zapewnienie optymalnych warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa dla osiągnięcia maksymalnych efektów ekonomicznych przy minimalnych nakładach oraz zagwarantowanie sprawnego przepływu towarów od producenta do konsumenta.

Zadania logistyki: (1) koordynacja przepływu surowców, materiałów i wyrobów gotowych do konsumentów, (2) minimalizacja kosztów tego przepływu, (3) podporządkowanie działalności logistycznej wymogom obsługi klienta

10. Wymienić i krótko scharakteryzować japońskie zasady logistyki

Kaizen

Keiretsu. Struktury Keiretsu-podstawy rozwoju rozwiązań logistycznych- to układy grupowe, które przejawiają się we wszystkich aspektach działalności ludzkiej.

W aspekcie działalności ekonomicznej, Keiretsu polega nie tylko na dążeniu do zachowania harmonii i zgody stosunkach tolerancji w stosunkach między pracownikami, ale przede wszystkim na tworzeniu związków i współdziałania pomiędzy firmami. Cechą charakterystyczną tych struktur jest to, że poszczególne grupy Keiretsu są powiązane ze sobą udziałami kapitałowymi, systemem bankowym oraz wspólnymi systemami zakupów i dystrybucji.

Kanban. W języku japońskim oznacza „kartę” lub „etykietę”. Sensem istnienia tej zasady są karty zapotrzebowania i produkcji. Karty te zawierają szereg niezbędnych informacji, dzięki którym mogą być łączone poszczególne miejsca i fazy produkcji. Informacje znajdujące się na kartach pozwalają w sposób zdecentralizowany sterować produkcją powtarzalną, opartą na regułach samosterowalności. Informacje te mogą dotyczyć:

• liczby elementów(wyrobów), które mają być wyprodukowane,

• identyfikacji części, typów pojemników, liczby standardowych pojemników,

• miejsca wytworzenia i zużycia,

• miejsca składowania.

System Kanban -jako zasada- jest wykorzystywany w produkcji masowej i zabezpiecza duże serie, które charakteryzuje pełna normalizacja części i fizycznych ciągów komunikacyjnych między miejscami nadania(wytworzenia, wykonania) a miejscami odbioru(wykorzystania).

Zaletą systemu Kanban jest to, że umożliwia sterowanie produkcją dostawców oraz stanem magazynów i uzupełnianiem zapasów w strefie montażu. Ponadto umożliwia utrzymanie niskich stanów magazynowych oraz eliminuje specyfikacje dostawcze i zamówienia

Stosowanie zasady Kanban przynosi określone korzyści, do których się zalicza:

• skrócenie czasu przebiegów przez przyśpieszenie przepływu materiałów;

• wzrost produktywności pracy;

• redukcje powierzchni produkcyjnych i magazynowych;

• redukcję zapasów;

• ograniczenie nadprodukcji;

• minimalizację przepływu informacji i dokumentów;

• eliminację niepewnego planowania terminów;

• redukcje kosztów wiązania kapitału.

Just-In-Time

TQM(Total Quality Management) - kompleksowe zarządzanie jakością. Zasada TQM jest pochodną systemów Kaizen i stanowi podstawę podejmowania skutecznej koncepcji kompleksowego zarządzania jakością.

TQM cały swój wysiłek stawia na jakość, wokół której kompleksowość „Total” odnosi się do integracji wszystkich współpracowników.

Kompleksowość tę charakteryzują następujące czynniki:

• każda czynność w przedsiębiorstwie wpływa na jakość działania;

• wszyscy współpracownicy są odpowiedzialni za jakość produktu i usług;

• wszyscy współpracownicy Włączają się aktywnie do rozwiązywania problemów związanych z jakością;

• pełne wykorzystanie specyficznej wiedzy i zaangażowania współpracowników;

• pracownicy znają wpływ swojej pracy na jakość produktu końcowego i jakość świadczonej usługi.

„Quality”, w koncepcji TQM jest orientacją jakościową także na klienta, którą charakteryzują czynniki:

• klient i jego oczekiwania wobec produktu i działalności usługowej znajdują się w centrum pojmowania i kształtowania jakości;

• oczekiwania klientów są zróżnicowane;

• jakość obejmuje wszystkie rodzaje korzyści prowadzące do zadowolenia lub do rozwiązania problemu od strony klienta;

• czynnikami determinującymi jakość są zarówno procesy produkcji, jak i wszystkie procesy usługowe związane z produktem;

• funkcjonalne aspekty jakości oraz jej aspekty technologiczne są określone przez odczucia klientów.

Charakter TQM jako koncepcji zarządzania podkreśla „Management”. Ma to swoje odzwierciedlenie w traktowaniu polityki przedsiębiorstw w dziedzinie jakości jako swoisty podsystem zarządzania obejmujący cały zakres funkcjonalny zarządzania czyli: planowanie, organizowanie i kontrolę.

Podstawą do stosowania tej zasady są wymagania klientów, a kompleksowe zarządzanie jakością jest pełną realizacją oczekiwań klientów w sprawie jakości produktów i usług. Zarządzanie to obejmuje zarówno przepływ towarów jak i informacji.

Zasada TQM prowadzi logistykę do doskonałości, której warunkiem jest spełnienie następujących kryteriów:

1. partnerstwo z klientami;

2. partnerstwo z dostawcami;

3. planowanie długoterminowe;

4. integracja funkcji przedsiębiorstwa;

5. postęp technologiczny;

6. mobilizacja personelu;

7. zintegrowany system informacji;

8. wskaźniki jakości .

MRP (Material Requirement Planning) - system sterowania i planowania produkcji. Są dwa systemy MRP: I oraz MRP II.

System MRP I obejmuje aktualne zlecenia klientów oraz prognozowanie zapotrzebowania na wszystkich szczeblach procesu produkcji w celu osiągnięcia redukcji.

System MRP II obejmuje ponadto planowanie potrzeb i możliwości wykorzystania potencjału i zdolności produkcyjnej oraz uwzględnia wszystkie niezbędne w procesie produkcji zasoby i przedsięwzięcia determinujące planowy rozwój i optymalne wykorzystanie zdolności kierowania i transformacji wartości.

W ten sposób system MRP stał się zorientowaną na rynek i konsumenta metodą planowania i sterowania, która włącza cały łańcuch logistyczny do procesu planowania ukierunkowanego na zbyt.

Na tej podstawie przedsiębiorstwo może planować i realizować produkcje, biorąc za podstawę prognozy popytu. W ten sposób powstaje siec zleceń silnie związana z planem. W tym sensie system MRP II jest rozumiany jako system obejmujący skoordynowane planowanie w sferze zaopatrzenia , produkcji, zbytu, itp., a wiec dziedzin i sfer odpowiedzialności logistycznej.

11. Omówić znaczenie zasady Just-In-Time w działalności logistycznej

Zasada Just-In-Time określa organizację wytwarzania, w której w fazie projektowania należy przewidzieć wszelkie potrzeby dotyczące produkcji, aby spełnić każde życzenie klienta, przy minimalnym koszcie. Celem zasady Just-In-Time jest przygotowanie produktów i usług przez odpowiednie planowanie, sterowanie i kontrolę wszystkich strumieni materiałów i informacji, z uwzględnieniem kryteriów ekonomiczno-rynkowych, tzn. bez strat czasowych i materiałowych, unikając marnotrawstwa w zakresie czynnika ludzkiego i energii, dostosowując się jednocześnie do życzeń klientów. Życzenia te mogą dotyczyć ilości wyrobu, jego jakości oraz czasu dostarczenia lub odbioru, serwisu itp. Do sprawnego funkcjonowania zasady Just-In-Time konieczna jest doskonała komunikacja informatyczna, zapewniająca optymalne warunki obiegu informacji.

Osiągniecie sukcesu w realizacji zasady Just-In-Time jest zależne od współrealizacji zasad wynikających ze struktur Keiretsu, ponieważ one są źródłem i podstawą silnych związków i ścisłej. Harmonijnej współpracy między dostawcami a producentami a dystrybutorami. Te pozytywne i oczekiwane przez wszystkie strony działania tworzą sprzyjające warunki do realizacji dostaw w logistycznym systemie Just-In-Time, który stawia przed dostawcami rygorystyczne wymagania pod względem:

1. elastyczności,

2. punktualności i częstotliwości realizacji zamówień,

3. jakości obsługi posprzedażnej dostarczonych produktów.

12. Rola i znaczenie zasady Kaizen w osiąganiu optymalnych efektów działalności logistycznej w przedsiębiorstwie

Kaizen umożliwia skuteczne wdrażanie do teorii i praktyki funkcjonowania przedsiębiorstw kolejnych nowoczesnych systemowych rozwiązań logistycznych.

Z tego tez względu Kaizen można uznawać za „zasadę zasad”, ponieważ tworzy podstawę wyjściową oraz wzór jak należy skutecznie doskonalić wszelka działalność każdego przedsiębiorstwa. Stanowi także trwały fundament, na którym można tworzyć nowe zasady logistyki, pozwalające optymalizować efektywność gospodarki na różnych szczeblach organizacyjnych funkcjonalnych.

Kaizen w języku japońskim oznacza „usprawnienie”, „doskonalenie”. Stąd zasadnicza treścią tej zasady jest dążenie wszystkich pracowników do ciągłego doskonalenia wszelkich aspektów działalności firmy.

Doskonalenie to dotyczy zarówno personelu kierowniczego (decyzyjnego) i zarządzającego (organizacyjnego) jak i personelu wykonawczego (produkcyjnego) we wszelkich sferach produkcji, zaopatrywania, dystrybucji i innych działach.

Zasada Kaizen jest bardzo precyzyjnie realizowana, co wynika z właściwego rozumienia przez japończyków znaczenia usprawnień i doskonalenia własnego zakładu oraz japońskiej filozofii głębokiego angażowania się wszystkich pracowników w stopniowe i ciągłe doskonalenie procesów gospodarczych swoich firm w celu uzyskania lepszych wyników. Realizacja tej filozofii powoduje, że jednym z priorytetowych obszarów zainteresowania pracowników jest usprawnianie procesów fizycznego przepływu towarów i towarzyszących im informacji w systemach logistycznych.

W porównaniu z gospodarką zachodnią zaletą japońskiej zasady jest stopniowe i systematyczne wprowadzania wszelkich udoskonaleń, gdyż:

• daje lepsze i pewne efekty ekonomiczne,

• zapewnia powszechny udział całego personelu w doskonaleniu (usprawnianiu) danej firmy,

• nie pociąga za sobą znaczących nakładów finansowych.

13. Wymienić i krótko scharakteryzować współczesne zasady logistyki

Celowość. Celem logistyki jest zapewnienie optymalnych warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa dla osiągnięcia maksymalnych efektów ekonomicznych przy minimalnych nakładach. We wszystkich sferach działalności logistycznej (koncepcyjnej i praktycznej) dążyć do precyzyjnej realizacji podjętych przedsięwzięć, zadań i prac. Wszystko cokolwiek i ktokolwiek czyni w działalności logistycznej ma gwarantować pełne osiągnięcie celu logistyki.

Efektywność. Wszystko, co wiąże się z działalnością logistyczną, w sferze koncepcyjnej i praktycznej, musi być realizowane na poziomie gwarantującym najwyższą efektywność ekonomiczną. Dotyczy to wszystkich elementów łańcucha logistycznego widzianych przez pryzmat racjonalnych potrzeb materialnych i usług realizowanych we właściwym miejscu i czasie, zakładanej ilości oraz na odpowiednim poziomie jakościowym. Logistyka powinna stanowić podstawowy czynnik determinujący całą sferę zarządzania przedsiębiorstwem.

Kompleksowość. Całościowe ujecie zagadnień podczas rozwiązywania problemów logistycznych w sferze zarządzania na wszystkich szczeblach organizacyjnych zapewniających wysoka jego skuteczność oraz zakładaną efektywność ekonomiczną. Kompleksowe rozwiązanie problematyki zarządzania logistycznego w przedsiębiorstwie jest warunkiem powodzenia w praktycznym działaniu, stąd wszelkie aspekty procesów logistycznych powinny być ściśle związane z innymi dziedzinami funkcjonalnymi przedsiębiorstwa.

Elastyczność. Umiejętność dostosowania się systemu logistycznego do wszelkich zmian wynikających ze zmieniającego się otoczenia. Skuteczne, szybkie i efektywne reagowanie na wszelkie zaskakujące negatywne zmiany w realizowanych przedsięwzięciach logistycznych prowadzące do eliminacji zagrożeń niepowodzenia ekonomicznego. Zasada ta obejmuje także umiejętność wprowadzania do logistyki i stosowania nowych trendów oraz wniosków z badań naukowych.

Partnerstwo. Traktowanie wszystkich członków łańcucha logistycznego jako równorzędnych partnerów, od działalności których zależy końcowy efekt ekonomiczny każdego z nich. Taki stan osiąga się poprzez stwarzanie warunków do właściwych układów partnerskich polegających na rzetelności i pewności we wszelkim działaniu, uczciwości i prawdomówności, przychylnej elastyczności na zmiany, pełnej wymianie informacji, wzajemnej gwarancji bezpieczeństwa finansowego itp.

Współzależność. Wszystkie elementy składowe logistyki dobrze funkcjonują jedynie w ścisłym współdziałaniu ze sobą. Dotyczy to zarówno szeroko pojętego łańcucha logistycznego jak i oddzielnej logistyki w przedsiębiorstwie. Ponadto wszelka działalność kierownicza tj. planowanie, organizowanie, sterowanie i kontrolowanie muszą stanowić działania wzajemnie sprzężone i zależnie od siebie, gdyż tylko w takich warunkach mogą zapewniać optymalne funkcjonowanie logistyki.

Realność. Wszelka działalność logistyczna musi uwzględniać racjonalne rozwiązania koncepcyjne przedsiębiorstwa i łańcucha logistycznego, uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne oraz musi być oparta na aktualnych ekonomicznych realiach rynku.

14. Wyjaśnić pojęcia: łańcuch logistyczny, sieć logistyczna

Łańcuch logistyczny - zespól pewnej liczby jednostek( przedsiębiorstw i instytucji), które działają wspólnie w sposób zintegrowany w celu dostarczenia właściwego produktu we właściwe miejsce, we właściwym czasie, zachowując odpowiednia jakość przy możliwie najniższym koszcie.

Sieć logistyczna -

15. Scharakteryzować fazy przepływu strumieni rzeczowych w przedsiębiorstwie i wykazać ich wpływ na działalność logistyczną

Zintegrowane zarządzanie przepływami strumieni rzeczowych przez przedsiębiorstwo, opartych na decyzjach podejmowanych w wyniku przetwarzania strumieni informacyjnych, obejmuje 3 fazy:

• zakup (zaopatrzenie),

• produkcja

• dystrybucja (zbyt)

Z punktu widzenia spojrzenia logistyki, procesy logistyczne w przedsiębiorstwie można rozpatrywać wg powyższych faz, nazywając je logistyką zaopatrzenia, logistyką produkcji czy też logistyką dystrybucji. Oddzielne rozpatrywanie i rozwiązywanie powyższych działań logistycznych w przedsiębiorstwie nie stoi w sprzeczności z integralnym podejściem do całości procesów logistycznych, umożliwiają głębszą analizę funkcjonowania tych procesów, a także zjawisk specyficznych występujących w poszczególnych, wyodrębnionych fazach. W przedsiębiorstwach możemy spotkać różne rozwiązania organizacyjne. W praktyce możemy spotkać rozwiązania scentralizowane, w których występuje jedno logistyczne centrum decyzyjne, zarządzające całym procesem przepływu strumieni rzeczowych w przedsiębiorstwie, ale możemy spotkać też modele zdecentralizowane, w których następuje podział funkcji decyzyjnych.

16. Omówić kierunki przepływu strumieni rzeczowych i informacyjnych w przedsiębiorstwie i wykazać ich wpływ na projektowanie procesów logistycznych

W przedsiębiorstwie przemysłowym następuje transformacja zasileń. Uzyskane w wyniku tej transformacji wyroby są przesyłane do otoczenia. Informacje związane z transformacja zasileń płyną natomiast w kierunku przeciwnym. Ich źródłem jest rynek dostarczający informacji bezpośrednich bądź pośrednich, umożliwiających budowanie prognoz popytu. Informacje te stanowią sprzężenie zwrotne w stosunku do dystrybucji. Do właściwego sterowani przepływami strumieni rzeczowych nieodzowne są odpowiednie systemy informacyjne, wsparte techniką komputerowa.

17. Omówić zasady projektowania struktur organizacyjno-produkcyjnych i uzasadnić ich potrzebę z punktu widzenia działalności logistycznej

W projektowaniu struktury produkcyjnej chodzi o ustalenie grup obejmujących określone stanowiska robocze, a także łączenie tych grup w specjalne komórki organizacyjne. Strukturę przepływu produkcji projektuje się natomiast z uwzględnieniem wyrobów, które mają być produkowane.

W projektowaniu struktury przepływu produkcji podstawową zasadą powinna być zasada jednokierunkowości przepływu strumieni materialnych. Pozwala na wy eliminowanie tzw. nawrotów i zbędnych cykli, jakie niepotrzebnie mogą powstać w kanałach logistycznych. Oprócz zbędnych kosztów taka sytuacja absorbuje czas i zajętość kanałów przesyłowych, co może wprowadzać destrukcję w całej sieci logistycznej. W dalszej konsekwencji prowadzi to do redukcji zatorów i przestojów w przepływach fizycznych, a tym samym do minimalizacji poziomu zapasów produkcji w toku.

Minimalizacja liczby kanałów logistycznych głosi konieczność redukowania liczby kanałów logistycznych do niezbędnego minimum, gwarantującego jednak pełne pokrycie potrzeb systemu produkcyjnego i odpowiednią płynność i rytmiczność wszelkich przepływów fizycznych.

18. Pokazać rolę i charakterystykę tablicy krzyżowej w planowaniu przepływów strumieni rzeczowych

Tablica krzyżowa odzwierciedla przepływy oraz wejścia i wyjścia strumieni rzeczowych w odniesieniu do poszczególnych komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa. Jednocześnie stanowi bilans tych przepływów. W poszczególnych polach tablicy krzyżowej podaje się wielkości dobowych przepływów (w tonach) z miejsc dostawy (wiersze) do miejsc odbioru (kolumny).

19. Pokazać rolę i charakterystykę schematy Sankeya w planowaniu przepływów strumieni rzeczowych

Schemat Sankeya odzwierciedla przepływy oraz wejścia i wyjścia strumieni rzeczowych w odniesieniu do poszczególnych komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa. Jednocześnie stanowi bilans tych przepływów. W schemacie Sankeya przedstawia się na ogół rzeczywiste odległości (w przyjętej skali), wielkości przepływów (masę)w podziale na surowce, wyroby gotowe itp. i powiązania transportowe.

20. Przedstawić cel i omówić zadania logistyki zaopatrzenia

Celem logistyki zaopatrzenia jest maksymalne zaspokojenie potrzeb wszelkich potrzeb materiałowych przedsiębiorstwa po minimalnych logistycznych kosztach dostaw materiałowych.

Głównym zadaniem logistyki zaopatrzenia jest zapewnienie przedsiębiorstwu sprawnego zasilania we wszystkie materiały niezbędne do prowadzenia ciągłej i rytmicznej działalności gospodarczej.

Chodzi o zabezpieczenie czasowo-przestrzennej dostępności tzw. materiałów bezpośrednio produkcyjnych, tj. surowców, materiałów konstrukcyjnych, produktów i półfabrykatów, a także części zamiennych, podzespołów, modułów utrzymujących przedsiębiorstwo w stanie gotowości produkcyjnej.

21. Źródła zaopatrzenia przedsiębiorstwa w materiały niezbędne do produkcji

Materiały mogą być pozyskiwane z dwóch zasadniczych źródeł:

- zamawiane bezpośrednio u producenta,

- nabywane na rynku zaopatrzeniowym.

Producentem niektórych materiałów może być macierzysty zakład. specjalizujący się w produkcji i dostawach zaopatrzeniowych, zresztą nie tylko na własne potrzeby.

22. Przedstawić fizyczną drogę przepływu materiałów zaopatrzeniowych

W wyniku realizacji procesów zaopatrzeniowych wymienione materiały przepływają od dostawców wewnętrznych i zewnętrznych, działających na rynku materiałowym do magazynów zaopatrzeniowych przedsiębiorstwa.

Organizacja i realizacja fizycznego przepływu materiałów zaopatrzeniowych od dostawców do magazynów zaopatrzeniowych stanowi istotę logistyki materiałowej przedsiębiorstwa.

Liczba i wielkość magazynów zaopatrzeniowych jest zależna od wielkości przedsiębiorstwa, charakteru prowadzonej działalności gospodarczej i specyfiki procesów technologicznych. Przedsiębiorstwa mniejsze dysponują z reguły jednym uniwersalnym magazynem zaopatrzeniowym, obsługującym wszystkie procesy technologiczne. Przedsiębiorstwa duże - o skomplikowanej produkcji - posiadają określone ciągi magazynów zaopatrzeniowych, które tworzą pewne systemy gospodarki magazynowej.

Fizycznie, w zakres klasycznej logistyki materiałowej nie wchodzi bezpośrednie zaopatrywanie linii produkcyjnych, co ma miejsce w przypadku nowoczesnych technologii logistycznych opartych na zasadzie dostaw bezpośrednich, dokładnie na czas, w systemie Just in Time.

23. Omówić zasadnicze fazy przepływów materiałów w przedsiębiorstwie i wykazać ich wpływ na działalność logistyczna

W sferze logistyki zaopatrzenia przedsiębiorstwa, w całokształcie procesów zaopatrzeniowych, wyodrębnia się trzy główne fazy przepływów materiałowych:

- dopływ (transport) materiałów zaopatrzeniowych i kooperacyjnych do przedsiębiorstwa,

-odbiór i składowanie tych materiałów w magazynach zaopatrzeniowych i związane z tym czynności manipulacyjne i magazynowe,

-organizację przepływu materiałów z magazynów zaopatrzeniowych do pierwszego stanowiska roboczego w procesie produkcyjnym.

24. Omówić wymagania stawiane logistyce zaopatrzenia

Logistyka zaopatrzenia musi gwarantować:

- kompletność i jakość dostaw zaopatrzeniowych

- terminowość i rytmiczność dostaw,

• niezawodność i sprawność łańcucha dostaw.

25. Wymienić rodzaje służb zaopatrzeniowych i omówić ich rolę w sprawności działań logistycznych

Niezwykle złożone i bardzo odpowiedzialne zadania logistyki zaopatrzenia realizują specjalistyczne służby zaopatrzenia, które funkcjonują w sposób mniej lub bardziej formalny praktycznie w każdym przedsiębiorstwie.

Współcześnie duże znaczenie przywiązuje się do takiej organizacji dostaw, która minimalizuje poziom zapasów materiałowych, co oznacza konieczność precyzyjnego planowania dostaw w ściśle określonych terminach i w określonych ilościach.

Za planowanie i realizację procesów informacyjno-decyzyjmch w sferze zaopatrzenia odpowiedzialna jest służba zaopatrzenia w skład której wchodzą także specjalistyczne komórki informatyczne i badań marketingowych.

Wykonawstwem fizycznych procesów zaopatrzenia zajmują się służby transportowe i magazynowe przedsiębiorstwa (jeśli takie występują).

W rozwiniętych przedsiębiorstwach grupę szeroko rozumianych logistycznych służb zaopatrzenia tworzą:

- specjalistyczne komórki marketingu zaopatrzenia,

- komórki ekonomiczno-finansowe łączone z komórkami

informatycznymi.

- komórki spedycyjno-transportowe,

- komórki magazynowe.

Koordynacją działalności wszystkich logistycznych służb zaopatrzeniowych zajmuje się centralnie organ kierowniczy tych służb, zaliczany przeważnie do składu kierownictwa przedsiębiorstwa'".

26. Omówić rolę i znaczenie procesów informacyjnych w logistyce zaopatrzenia

Sprawny przepływ fizycznych procesów zaopatrzeniowych warunkują adekwatne procesy informacyjne, które - najogólniej - obejmują:

- zbieranie, weryfikowanie i gromadzenie informacji wejściowej.

- selekcję, przetwarzanie i zobrazowanie informacji operatywnej.

- dystrybucję i edycję informacji planistycznej, wykonawczej.

Informacje te dzielą się na informacje względnie stale oraz bieżące informacje operatywne. Do zbioru danych względnie stałych należą:

- baza indeksowa (indeksy materiałowe, kody i adresy dostawców i odbiorców. kody operacji finansowych i inne),

- baza normatywna logistyki zaopatrzenia (normy i wskaźniki zużycia, normy zapasów materiałowych, wykazy asortymentów zaopatrzeniowych, wykazy dostawców itp.),

• baza katalogowa (katalogi i cenniki materiałów, oferty handlowe, prospekty i informatory itp.).

27. Omówić istotę decyzji logistycznej dotyczącej zaopatrzenia materiałowego

Istotą logistycznych decyzji w sferze zaopatrzenia materiałowego jest formalnie odpowiedź na cztery główne pytania: Co kupić? Ile kupić? Gdzie kupić? Kiedy kupić?

W gospodarce rynkowej wyczerpująca odpowiedź na powyższe pytania jest podporządkowana nadrzędnym wymogom obsługi klienta, jakie obowiązują w tym przypadku dostawcę materiałów zaopatrzeniowych.

28. Przedstawić zakres rozważań menedżera podczas podejmowania decyzji logistycznej dotyczącej zaopatrzenia

Aby optymalnie rozwiązać główny problem logistyki zaopatrzenia sformułowany za pomocą 4 pytań: co?, ile?, gdzie?, kiedy? precyzyjnie należy:

• określić asortyment i ilość zamawianych materiałów,

• dokonać wyboru dostawców i źródeł zaopatrzenia,

• określić termin i wielkość dostaw,

• ustalić warunki składania i realizacji zamówień,

• wynegocjować optymalne warunki zakupu(finansowe i techniczne),

• wybrać formę transportu i zasady jego rozliczania,

• określić zasady reklamacji, zwrotów i odsprzedaży,

• ustalić warunki funkcjonowania składów zaopatrzeniowych,

• uwzględnić wszelkie wahania i zakłócenia zaopatrzenia.

29. Omówić etapy przemieszczania materiałów w aspekcie zaopatrzenia przedsiębiorstwa w niezbędne środki do produkcji

Jednym z trudniejszych problemów decyzyjnych w sferze zaopatrzenia jest realizacja zleceń materiałowych. Do fizycznego przemieszczania materiałów z przedsiębiorstwa-dostawcy do przedsiębiorstwa-odbiorcy używa się tzw. zleceń transportowych. Usprawnia to planowanie potrzeb materiałowych i umożliwia wstępne planowanie kosztów dostawy.

Cena nabycia nadchodzącego materiału obejmuje uzgodnioną cenę zakupu powiększoną o dodatkowe koszty dostawy. W przypadku materiałów wycenianych według średniej ceny rynkowej, cena ta zmienia się po każdym przyjęciu materiału do magazynu. Procedura przemieszczania materiału obejmuje niżej wymienione etapy:

1. Przedsiębiorstwo odbierające zamawia materiał w przedsiębiorstwie wydającym i wstępnie planuje koszt dostawy obejmujący takie elementy jak: fracht, cło, ubezpieczenie transportowe, koszty rozładunku itp.

2.Przedsiębiorstwo wydające księguje wydanie materiałów zgodnie z otrzymanym zleceniem transportowym. Ilość materiału wydana z zapasu w przedsiębiorstwie wydającym jest rejestrowana jako zapas w drodze w przedsiębiorstwie odbierającym.

3.Przedsiębiorstwo odbierające wprowadza przyjęcie materiału na podstawie zlecenia transportowego. Przyjęcie materiału powoduje zmniejszenie zapasu w drodze i zmniejszenie wielkości otwartego zakupu w przedsiębiorstwie odbierającym.

31. Przedstawić podstawowe kryteria doboru dostawców.

Podstawowym kryterium jest oczywiście cena. ( po uprzednim sprawdzeniu pozycji finansowej dostawcy i jego opinii wśród innych odbiorców).

Pozostałymi zasadniczymi kryteriami są:

- oddalenie dostawcy od magazynów zaopatrzenia,

- terminowość i rytmiczność dostaw,

- gwarantowana ilość, jakość i asortyment dostaw,

- możliwość negocjowania cen, terminów i zamówień,

- sposób dostarczania materiałów do odbiorcy.

Według M. Ciesielskiego: Strategie logistyczne przedsiębiorstw, AE, Poznań 1998, s. 62 -przykładowy zestaw kryteriów wyboru dostawców przedstawia się następująco:

- jakość produktu,

- cena i upusty,

- ilości oferowane w jednorazowej dostawie,

- warunki umowy,

- zakres obsługi,

- formy sprzedaży,

- możliwość składowania u dostawcy,

- sposób załatwiania reklamacji,

- odległość od zakładu produkcyjnego dostawcy,

- zdolności produkcyjne dostawcy,

- sytuacja finansowa.

Wybór dostawców, zwłaszcza stałych, dostarczających podstawowe surowce i materiały oraz zespoły i części, opiera się na naukowych, wielokryterialnych metodach oceny, które rozwijane są w nurcie teorii zakupów oraz na bazie doświadczeń przedsiębiorców. .

Kryterium lokalizacji dostawcy zaleca wybór najbliższych źródeł zaopatrzenia, co gwarantuje:

- minimalizacje kosztów transportu i dostawy,

- minimalizacje czasu dostawy,

- zwiększenie bezpieczeństwa ładunku na krótszej trasie.

- możliwość realizacji elastycznych zamówień.

Innym bardzo istotnym problemem związanym z wyborem dostawcy jest lokalizacja w tzw. przestrzeni dystrybucyjnej. Środki transportu dowożące zakupione materiały zaopatrzeniowe powinny być w miarę możliwości wykorzystane w drodze powrotnej do transportu produktów i wyrobów gotowych oferowanych na sprzedaż.

Idealnym rozwiązaniem jest lokalizacja źródeł zaopatrzenia materiałowego w tej samej przestrzeni dystrybucyjnej co punkty odbioru wyrobów gotowych.

32. Wskazać i uzasadnić źródła minimalizacji koszów zaopatrzenia.

Wszystkie kryteria wyboru dostawców podporządkowane są nadrzędnej zasadzie minimalizacji kosztów przy zachowaniu określonych standardów obsługi klienta".

Wszędzie tam gdzie istnieją możliwości zmniejszenia kosztów bez wpływu na komfort klienta należy z nich korzystać.

Czynniki wpływające na minimalizację kosztów:

- wartość samego transportu i dostaw,

- czas dostawy,

- bezpieczeństwo ładunku na trasie.

- możliwość realizacji elastycznych zamówień.

Środki transportu dowożące zakupione materiały zaopatrzeniowe powinny być w miarę możliwości wykorzystane w drodze powrotnej do transportu produktów i wyrobów gotowych oferowanych na sprzedaż.

Idealnym rozwiązaniem jest lokalizacja źródeł zaopatrzenia materiałowego w tej samej przestrzeni dystrybucyjnej co punkty odbioru wyrobów gotowych.

33. Omówić kryteria niezawodności dostaw.

Przy lokalizacji źródeł zaopatrzenia należy wziąć pod uwagę także możliwości infrastruktury technicznej zarówno dostawcy, jak też całej sieci komunikacyjnej. W tym sensie ważne są takie czynniki jak:

- niezawodność czasowa,

- niezawodność asortymentowa.

- niezawodność ilościowo-jakościowa dostawy.

Teoretycznie, niezawodne źródło dostaw to takie, które realizuje 100% zamówień zgodnie z ustalonymi terminami, ściśle według złożonych zamówień pod względem asortymentu, ilości i jakości materiałów.

We współczesnych interesach ekonomicznych obniżenie niezawodności dostaw do pewnego poziomu, np. 90%, powinno spowodować zmianę dostawcy i wybór nowego źródła zakupu materiałów.

Poziom niezawodności dostaw ma bardzo duży wpływ na wysokość zapasów magazynowych a to na koszty i w końcu na efektywność przedsiębiorstwa.

Niezawodność dostaw zaopatrzeniowych to przede wszystkim olbrzymie korzyści ekonomiczne i warunek najbardziej efektywnej technologii logistycznej Just in Time.(dokładnie na czas)

Jednym z najważniejszych atrybutów niezawodności dostaw jest odpowiednia jakość dostarczanych materiałów, która musi być zgodna z ustalonym kontraktem i aktualnym zamówieniem.

Jakość materiałów zaopatrzeniowych rzutuje na jakość wyrobów gotowych, a tym samym na koszty obsługi gwarancyjnej i dobre imię firmy.

Kontrola ustalonych wymagań jakościowych znajduje się w gestii innych komórek, jednak jej wyniki muszą być znane komórkom logistycznym, aby dynamicznie reagowały w kanale logistyki zaopatrzenia, łącznie nawet ze zmianą dostawcy.

Na jakościową ocenę dostawcy składają się takie elementy jak:

- ocena technicznych możliwości dostawcy w zakresie realizacji zamówień.

- ocena organizacyjnych powiązań dostawcy z bankami i innymi podmiotami,

- ocena jakościowa dostawcy przez innych odbiorców.

Przy wyborze dostawców bardzo ważnym czynnikiem jest oferowana przez dostawcę cena na materiały będące przedmiotem transakcji kupna -sprzedaży. Kryterium ceny jest kryterium równorzędnym obok dwóch pozostałych warunków wyboru dostawcy, takich jak:

- jakość materiałów zaopatrzeniowych,

- niezawodność dostaw zaopatrzeniowych.

Kryterium ceny musi być rozpatrywane na szerszej płaszczyźnie ocenowej, obejmującej szereg dodatkowych argumentów, podnoszących atrakcyjność tej ceny, do których w systemach rynkowych standardowo należą:

- możliwość negocjowania cen, np. w cyklach sezonowych,

- stosowanie rabatów i upustów cenowych,

- sposoby i terminy płatności i rozliczeń finansowych,

- sposoby obsługi reklamacji i zwrotów,

- zdolności kredytowa dostawcy i jego pozycja finansowa.

Kolejna grupa kryteriów wyboru dostawcy dotyczy zagadnień orgnizacyjno-technicznych związanych z procedurą zgłaszania i realizacji zamówień, chodzi główcie o elastyczność dostawcy w zakresie:

- terminów składania zleceń i zamówień,

- możliwości wprowadzania zmian w zamówieniach długookresowych,

-możliwości dodatkowej realizacji lub anulowania niektórych zamówień,

34. Scharakteryzować harmonogram realizacji zamówień materiałowych.

Proces składania i realizowania zamówień przebiega w pewnym cyklu wykonawczym, na który składają się następujące etapy.

- przygotowanie zamówienia przez zamawiającego (opracowanie odpowiedniego dokumentu - elektronicznego lub tradycyjnego ).

- złożenie zamówienia do dostawcy (przesłanie pocztą elektroniczną lub tradycyjną),

- przekazanie zamówienia do realizacji u dostawcy (zbieranie i opracowanie zamówień, ujęcie zamówienia w ewidencji i zlecenie do realizacji).

- wykonanie zamówienia (kompletowanie i pakowanie przesyłki, przygotowanie dokumentacji i ładunku do wydania, organizacja spedycji i transportu).

Szczególnie ważnym etapem cyklu realizacji zamówienia jest przekazanie zamówienia do realizacji, zwane też otwarciem zlecenia, które obejmuje:

- weryfikację poprawności i zgodności zamówienia z planami

dostaw i możliwościami dostawcy,

- sprawdzenie zdolności płatniczych zamawiającego oraz

potwierdzenie warunków umowy,

- wystawienie rachunku i zlecenie zamówienia do realizacji.

Istotnym elementem realizacji zamówień są środki zbierania i przesyłania informacji, środki transportowe i obiekty magazynowe oraz wykorzystywane w zależności od potrzeb opakowania.

Na czas cyklu realizacji zamówienia składają się:

- czynności administracyjno-pocztowe,

- czynności magazynowo-ładunkowe,

- czynności spedycyjno-transportowe.

Źródłem dużych rezerw czasowych mogą być czynności administracyjno-pocztowe, które w dużej mierze zależą od sposobów komunikacji między zleceniodawcą a dostawcą zaopatrzenia materiałowego. Etap ten można usprawnić za pomocą powszechnie stosowanych technicznych środków informatyki, wśród których na plan pierwszy wysuwa się dzisiaj poczta elektroniczna i bezpapierowe nośniki informacji.

Procedury odbioru materiałów zaopatrzeniowych mogą być mniej lub bardziej rozbudowane, w zależności od stopnia partnerskich stosunków dostawcy i odbiorcy. W przypadku zaawansowanych relacji partnerskich z dostawcami odbiór materiałów od takiego dostawcy odbywa się na zasadzie pełnego zaufania, co eliminuje dodatkowe czynności kontrolne i związane z tym koszty.

W przeciwnym przypadku służby magazynowe zamawiającego dokonują szczegółowej kontroli, zwłaszcza jakościowej, aby materiały wadliwe me przedostały się do zasobów materiałowych przedsiębiorstwa.

35. Omówić istotę i zakres logistyki produkcji.

Logistyka produkcji nie zajmuje się technologią procesów produkcyjnych, a jedynie sprawną organizacją całego systemu produkcyjnego wraz z jego najbliższym otoczeniem magazynowo-transportowym

„Logistyka produkcji zajmuje się planowaniem, organizowaniem kontrolowaniem przepływu surowców, materiałów, części i elementów operacyjnych podczas procesu produkcyjnego, począwszy od składów zaopatrzeniowych, poprzez pośrednie magazyny wydziałowe, gniazdowe, stanowiskowe, aż do końcowych magazynów wyrobów gotowych i zbytu”.

W literaturze przedmiotu spotyka się stwierdzenie, iż do zadań logistyki produkcji zalicza się: zaopatrywanie linii produkcyjnych w surowce, materiały konstrukcyjne, półfabrykaty, części, podzespoły, zespoły lub moduły montażowe, energię, a także opakowania, środki konserwujące itp.

Podobnie jak w pozostałych fazach logistyki przedsiębiorstwa, także w logistyce produkcji występują:

- fizyczne procesy przepływu i magazynowania,

- strumienie informacyjne sterujące tymi przepływami.

Przepływy fizyczne w sferze logistyki produkcji obejmują:

- transport wewnętrzny surowców, materiałów, półfabrykatów, części zamiennych, a także wyrobów gotowych,

- towarzyszące produkcji technologiczne czynności manipulacyjne,

- tworzenie i utrzymywanie różnorodnych zapasów technologicznych oraz zapasów produkcji w toku.

W zbiorze procesów informacyjnych występują wszystkie elementy cyklu kierowania obejmujące planowanie, organizowanie i sterowanie oraz kontrolowanie przepływów fizycznych na poszczególnych etapach procesu technologicznego.

36. Przedstawić cel i zadania logistyki produkcji.

Naczelnym kryterium funkcjonowania logistyki produkcji jest zagwarantowanie ciągłości i odpowiedniej intensywności produkcji pod względem przepływów materiałowych, według wymagań obowiązującej technologii.

Zasadniczym kryterium logistyki produkcji jest minimalizacja zapasów produkcji w toku, którego realizacja oznacza minimalizację kosztów zamrożonego kapitału i redukcję kosztów utrzymania tych zapasów.

Najważniejszym zadaniem logistyki produkcji jest sterowanie i regulowanie zapasów produkcji w toku rzutujących na płynność i efektywność całego procesu produkcyjnego.

Chodzi przede wszystkim o minimalizację poziomu tych zapasów, co przyczynia się do zmniejszenia zamrożonego kapitału obrotowego i zmniejszenia kosztów utrzymania tych zapasów.

Sterowanie poziomem zapasów produkcji w toku jest ściśle związane z rodzajem przedsiębiorstwa i charakterem wykonywanej produkcji finalnej.

Zapasy produkcji w toku służą wyrównywaniu dysproporcji, jaka występuje w zapotrzebowaniu materiałowym poszczególnych komórek oraz stanowisk pracy w określonym ciągu technologicznym.

Innym bardzo istotnym problemem logistyki produkcji jest analiza i ocena jej wpływu na jakość wyrobów finalnych, sprawność procesu produkcyjnego, terminowość wykonywania poszczególnych zadań i skracanie czasów międzyoperacyjnych przeznaczonych na różnorodne procedury logistyczne, takie jak czynności transportowe, manipulacyjne, magazynowe.

37. Wskazać czynniki determinujące logistykę produkcji.

O efektywności funkcjonowania logistyki produkcji w dużym stopniu decyduje struktura techniczno-organizacyjna procesu produkcyjnego oraz przyjęta technologia procesów wytwórczych.

Strukturę techniczną produkcji determinuje organizacja procesu produkcyjnego, tzn, sposób podziału pracy oraz zasady łączenia poszczególnych stanowisk i komórek produkcyjnych w jednostki (gniazda) organizacyjne.

Układ organizacyjno-funkcjonalny przedsiębiorstwa determinuje strukturę procesu produkcyjnego, a tym samym strukturę przepisu procesów fizycznych. Z punktu widzenia sprawności procesów logistycznych niezmiernie istotna jest czasowo-przestrzenna organizacja procesów technologicznych, topografia stanowisk produkcyjnych i następstwo poszczególnych czynności i operacji technologicznych.

Na etapie projektowania struktury funkcjonalno-organizacyjnej powinny być uwzględnione możliwie w

najpełniejszym zakresie wymogi i uwarunkowania technologii logistycznych gwarantujących najwyższą sprawność przepływów fizycznych.

Wymagania te obejmują m.in. ustalenie liczby i parametrów technicznych poszczególnych kanałów logistycznych, ich przepustowości , synchronizacji z kanałami technologicznymi w całym procesie wytwórczym. W tym względzie chodzi o spełnienie dwóch kardynalnych zasad sprawności przepływów dotyczących odpowiednio:

- jednokierunkowości wszystkich przepływów fizycznych.

- minimalizacji liczby kanałów logistycznych.

Pierwsza z powyższych zasad D pozwala na wy eliminowanie tzw. nawrotów i zbędnych cykli, jakie niepotrzebnie mogą powstać w kanałach logistycznych. Oprócz zbędnych kosztów taka sytuacja absorbuje czas i zajętość kanałów przesyłowych, co może wprowadzać destrukcję w całej sieci logistycznej. W dalszej konsekwencji prowadzi to do redukcji zatorów i przestojów w przepływach fizycznych, a tym samym do minimalizacji poziomu zapasów produkcji w toku.

Drugi warunek głosi konieczność redukowania liczby kanałów logistycznych do niezbędnego minimum, gwarantującego jednak pełne pokrycie potrzeb systemu produkcyjnego i odpowiednią płynność i rytmiczność wszelkich przepływów fizycznych.

Spełnienie powyższych warunków wymusza konieczność pełnej synchronizacji wszystkich węzłów i kanałów zarówno sieci technologicznej (produkcyjnej), jak też zabezpieczającej te procesy sieci logistycznej.

Płynny i rytmiczny przebieg przepływów fizycznych surowców, materiałów. półproduktów, części, a także opakowań czy energii wymaga odpowiedniej konfiguracji czasowo-przestrzennej tak sieci technologicznej, jak też przywiązanej do niej sieci logistycznej. Chodzi o optymalną, z punktu widzenia potrzeb logistyki, lokalizację poszczególnych stanowisk, komórek, gniazd, a także całych wydziałów i zakładów produkcyjnych w globalnej architekturze przedsiębiorstwa. W przypadku typowego przedsiębiorstwa produkcyjnego zakres wykorzystania podejścia logistycznego do zarządzania procesem produkcyjnym jest uwarunkowany specyfiką i technologią wykonywanej produkcji. Konkretne rozwiązania logistyczne są determinowane przez stosowane technologie i organizację procesu wytwórczego.

38. Przedstawić definicję , rolę i klasyfikację zapasów w toku oraz ich znaczenie w działach logistycznych.

Najważniejszym zadaniem logistyki produkcji jest sterowanie i regulowanie zapasów produkcji w toku rzutujących na płynność i efektywność całego procesu produkcyjnego.

Chodzi przede wszystkim o minimalizację poziomu tych zapasów, co przyczynia się do zmniejszenia zamrożonego kapitału obrotowego i zmniejszenia kosztów utrzymania tych zapasów.

Sterowanie poziomem zapasów produkcji w toku jest ściśle związane z rodzajem przedsiębiorstwa i charakterem wykonywanej produkcji finalnej.

Zapasy produkcji w toku służą wyrównywaniu dysproporcji, jaka występuje w zapotrzebowaniu materiałowym poszczególnych komórek oraz stanowisk pracy w określonym ciągu technologicznym.

Dlatego ciągłość i rytmiczność procesu produkcyjnego gwarantują zapasy produkcji w toku, które generalnie dzielą się na dwie kategorie:

- zapasy międzykomórkowe wykorzystywane do wyrównywania bieżących dysproporcji w zapotrzebowaniu poszczególnych stanowisk produkcyjnych. obejmujące zapasy bieżące i zapasy rezerwowe,

- zapasy wewnątrzkomórkowe tworzące dwie kategorie zapasów: zapasy cykliczne (technologiczne) i zapasy pozacykliczne.

Zapasy cykliczne dzielą się na zapasy operacyjne i zapasy między operacyjne.

Zapasy operacyjne warunkują realizację procesów technologicznych i jednocześnie są ich wynikiem. Są to zapasy obrabiane, wytwarzane i gromadzone na danym stanowisku produkcyjnym. Zapasy międzyoperacyjne mają bardziej skomplikowaną strukturę i dzielą się na:

- zapasy obrotowe, warunkujące synchronizację i płynność wykonywania poszczególnych czynności operacyjnych,

- zapasy transportowe, będące przedmiotem transportu technologicznego lub oczekujące na ten transport,

- zapasy kompensacyjne, wykorzystywane do bieżącego wyrównywania normatywnych różnic w wydajności pracy poszczególnych stanowisk.

- zapasy awaryjne, przewidziane na użycie w czasie losowych sytuacji i różnych stanów awaryjnych.

Duża złożoność strukturalna zapasów produkcji w toku powoduje, że sterowanie nimi jest skomplikowane i wymaga wielkiej precyzji. Należy jednocześnie podkreślić, że gromadzenie, utrzymywanie i sterowanie tak rozbudowanym systemem zapasów produkcji w toku pociąga za sobą wielkie nakłady czasowe, techniczne i organizacyjne, a w konsekwencji duże koszty, co stanowi poważne wezwanie dla wszelkich działań logistycznych.

39. Wymienić i omówić podstawowe elementy logistycznej infrastruktury produkcji.

Podstawą efektywnego systemu logistycznego specyficznych, masowych procesów produkcyjnych jest więc odpowiednia infrastruktura logistyczna ściśle powiązana ze strukturą i organizacją systemu produkcyjnego.

W zakres specjalistycznej infrastruktury logistyki procesów produkcyjnych wchodzą:

- uniwersalne środki transportu wewnętrznego,

- specjalistyczne systemy opakowań produkcyjnych i roboczych.

- specjalistyczne składy i magazyny dla produkcji w toku.

- zintegrowane systemy komputerowe sterowania procesami technologicznymi i procesami logistycznymi.

Tylko na bazie odpowiedniej infrastruktury logistycznych procesów produkcyjnych i w oparciu o zintegrowane systemy komputerowe można skutecznie zrealizować główne cele zarządzania logistycznego w fazie produkcji. a są to:

- zagwarantowanie ciągłości i rytmiczności procesów produkcyjnych.

- utrzymanie wysokiej jakości produkowanych wyrobów,

- minimalizacja zapasów produkcji w toku,

- zwiększenie terminowości i skracanie cykli produkcyjnych.

Obecnie i w przyszłości ze względu na wysoki poziom automatyzacji i robotyzacji współczesnych, przemysłowych systemów produkcyjnych, wdrażanie racjonalnych technologii logistycznych musi odbywać się na bazie zintegrowanych aplikacji komputerowych, łączących funkcje zarządzania procesami informacyjnymi (systemy informatyczne) i sterowania procesami fizycznymi (systemy automatyki przemysłowej).

40. Scharakteryzować logistyczny system produkcji KANBAN.

Doskonałym przykładem zastosowania .kompleksowego podejścia do równoczesnej optymalizacji procesów produkcyjnych i zabezpieczających ich procesów logistycznych jest wdrożony w zakładach Toyoty historyczny już system sterowania produkcją KANBAN. (Jak pamiętamy z poprzednich wykładów KANBAN to japoński system (zasada) organizacji, polegający na takim zorganizowaniu procesu produkcyjnego, by jego kolejne ogniwa otrzymywały części dokładnie wtedy, kiedy są one potrzebne, a więc bez tworzenia zapasów. System ten pozwala na minimalizację robót w toku, eliminację strat, wąskich przekrojów, poprawę jakości, lepsze wykorzystanie powierzchni produkcyjnej oraz szybsze zmiany asortymentu produkcji. System ten bazuje na tzw. kartach produkcji. Pierwsza z nich - KAN - to karta produkcji, druga - BAN - to karta ruchu. Karta

KANBAN jako nośnik informacji jest sygnałem dla produkcji i ruchu odpowiedniego asortymentu, który podlega przemieszczeniu na określone stanowisko produkcyjne.

Wystawia się je dla każdego detalu w procesie produkcyjnym i używane są w zamkniętym obiegu pomiędzy wytwórcą (dostawcą) danego detalu a jego technologicznym odbiorcą.

Ogólny schemat obiegu kart KAN i BAN między sąsiednimi stanowiskami produkcyjnymi - odbiorcą i dostawcą - obejmuje poniższe kroki:

1. Jeśli na stanowisku odbiorcy potrzebne są odpowiednie części do specjalnego pustego pojemnika jest wrzucana karta produkcji KAN, na której znajduje się informacja o standardowej liczbie żądanych części.

2. Pusty pojemnik z kartą KAN przesyłany jest na stanowisko dostawcze, w którym znajdują się wymagane części jako zapasy produkcji w toku.

3. Ze stanowiska dostawcy ekspediowany jest natychmiast pojemnik pełny z żądaną przez odbiorcę ilością części wraz z wywieszoną kartą ruchu BAN, która wskazuje jednocześnie odbiorcę części i sygnalizuje rozchód z magazynu produkcji w toku tej ilości.

4. Karta produkcji KAN jest usuwana z pojemnika pustego i wywieszana jako sygnał, że należy natychmiast wytworzyć wysłaną liczbę części.

Operowanie kartami KANBAN eliminuje stosowanie tradycyjnych zamówień i zleceń dostawczych oraz realizuje skutecznie tzw. zasadę „ssania", potrzeba której rzeczywista potrzeba stanowiska odbiorcy (produkcja) inicjuje fizyczną produkcję na stanowisku dostawcy ( magazyn).

0 dużym sukcesie systemu produkcji KANBAN zadecydowało oparcie jej na skutecznych przesłankach organizacyjno - psychologicznych takich jak:

- systematyczne doskonalenie przygotowania pracowników wydajności poszczególnych pracowników spowodowane pełnym utożsamianiem się z macierzystym przedsiębiorstwem.

- maksymalne wykorzystanie zdolności, wiedzy i umiejętności wszystkich pracowników,

- ograniczenie marnotrawstwa i popełniania wszelkich błędów,

- minimalizowanie zbędnych kosztów i przestojów czasowych,

- optymalny sposób wykorzystania czasu, zasobów i środków produkcyjnych na każdym stanowisku pracy,

- najwyższa jakość wykonywanej czynności i produkowanego wyrobu.

Operacyjny system sterowania produkcją KANBAN jest zorientowany na utrzymanie niskich zapasów i krótkiego czasu trwania operacji przy ścisłym przestrzeganiu terminowości realizacji zadań.

Służy do zdecentralizowanego sterowania produkcją powtarzalną, przebiegającą w sposób zautomatyzowany.

System KANBAN funkcjonuje w pełni skutecznie tylko w powiązaniu z systemem JUST IN TIME (dokładnie na czas), gdyż dopiero wówczas niezbędne do produkcji materiały są dostarczane i wytwarzane w ściśle określonym momencie.

41. Charakterystyka logistycznego systemu produkcyjnego JUST IN TIME, jego rola w skuteczności i efektywności działań logistycznych.

Punktem wyjścia zasady - metody JiT jest optymalne uzgadnianie i sterowanie zewnętrznymi i wewnętrznymi procesami zaopatrywania i dystrybucji celem redukcji kosztów przez eliminację wszelkiego marnotrawstwa, które może być usunięte przez lepsze zorganizowanie procesów logistycznych.

Zadaniem operacyjnym systemu JiT jest ograniczenie wszelkich zapasów do niezbędnego minimum poprzez organizację częstszych, ale odpowiednio mniejszych dostaw dokładnie na wymagany moment czasowy.

Redukcja zapasów magazynowych odbywa się kosztem zwiększonej częstotliwości dostaw i przestrzegania odpowiednio rygorystycznych terminów składania zamówień i realizacji dostaw.

System JiT jest obecnie najbardziej uniwersalną i efektywną technologią usprawnienia procesów gospodarczych w skali globalnej.

Ze względu na swoją uniwersalność jest skutecznie wykorzystywany w doskonaleniu zdolności konkurencyjnych przedsiębiorstw. Powszechnie jest wykorzystywany w trzech głównych kierunkach, jako :

- narzędzie do eliminowania zbędnych zapasów i ograniczenia marnotrawstwa.

- metoda do obniżania kosztów, zwiększania przepływów materiałowych i zwiększania zysku,

- instrument do prowadzenia skutecznej walki konkurencyjnej na coraz bardziej wymagającym rynku klienta.

System JiT ze względu na fakt, że obejmuje wszystkie fazy łańcucha logistycznego - od dostawców, przez zaopatrzenie, produkcję i dystrybucję, pełni jednocześnie trzy główne misje:

- jest bardzo sprawną metodą produkcji,

- stanowi nowoczesną koncepcję logistyczną,

- jest atrakcyjnym instrumentem marketingu.

Niekiedy kompleksowa koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem oparta na technologii JiT obejmująca dostarczenie:

- właściwego produktu,

- we właściwej ilości,

- we właściwym czasie,

- we właściwe miejsce.

jest utożsamiana wprost z pojęciem logistyki przedsiębiorstwa, co stanowi znaczne zawężenie jej znaczenia.

Istotą metody JiT jest ciągłe usprawnianie procesów przepływu produktów i towarzyszących im strumieni informacyjnych.

U podstaw wielkiej efektywności metody JiT leżą dwie przesłanki metodologiczne:

- filozofia eliminowania marnotrawstwa,

- koncepcja pełnego wykorzystania potencjału kadrowego przedsiębiorstwa.

Nadrzędnym przesłaniem metody JiT jest eliminacja wszelkich oznak marnotrawstwa we wszystkich fazach działalności gospodarczej, co jest możliwe dzięki aktywnemu włączeniu całej załogi do procesu zarządzania przedsiębiorstwem.

O wielkiej konkurencyjności metody JiT stanowią trzy grupy czynników:

- permanentna eliminacja wszelkiego marnotrawstwa,

- rygorystyczna kontrola poziomu zapasów,

- kompleksowa kontrola jakości.

W zarządzaniu przedsiębiorstwem, bardzo ważne jest aktywne współuczestnictwo załogi, które harmonijnie kształtuje ciągłość i elastyczność procesów przepływu we wszystkich ogniwach logistycznego łańcucha dostaw.

Dążenie do minimalizacji zapasów jest zadaniem konkurencyjnym w stosunku do utrzymania wysokiej elastyczności procesów produkcyjnych i wymaga doskonałej organizacji całego procesu dostaw. Ważnym elementem tego łańcucha są partnerzy rynkowi przedsiębiorstwa - dostawcy i odbiorcy. Uzyskanie ciągłości i elastyczności dostaw w całym łańcuchu logistycznym wymaga:

- eliminacji pośrednich punktów składowania i dostaw bezpośrednio na linie produkcyjne,

- lokalizacji dostawców i kooperantów w pobliżu zakładu produkującego wyroby gotowe,

- wysokiej niezawodności dostaw w sensie terminu, częstotliwości, asortymentu i jakości,

- powszechnego stosowania technologii EDI (elektronicznej wymiany dokumentów) celem usprawnienia strumieni informacyjnych.

System JiT oferuje najbardziej uniwersalną technologię do kompleksowego usprawniania procesów logistycznych we wszystkich dziedzinach działalności gospodarczej.

Inną ważną cechą systemu - zasady JiT jest duża podatność na komputerowe wspomaganie, co owocuje licznymi aplikacjami, programami i wdrożeniami praktycznymi. Wszystkie znaczące programy komputerowe, należące do klasy informatycznych systemów zarządzania, bazują na koncepcji JiT i wymuszają wręcz jej stosowanie przez ich użytkowników.

Stosowanie zasady JiT wymaga ogromnej dyscypliny i niezawodności działania od wszystkich uczestników procesów gospodarczych objętych tym systemem. Wymagająca technologia systemu JiT mobilizuje wszystkie podmioty tego procesu do perfekcyjnej organizacji działalności gospodarczej.

Udane wdrożenie systemu JiT niesie ze sobą szereg pozytywnych efektów natury technicznej, organizacyjnej i ekonomicznej, z których najważniejsze to :

- minimalizacja zapasów magazynowych,

- redukcja zbędnych kosztów i nakładów,

- podwyższenie jakości produkcji i świadczonych usług,

- ograniczenie odpadów i marnotrawstwa,

- skrócenie cykli dostaw i cykli produkcyjnych,

- uproszczenie procesów planowania gospodarczego,

- poprawa obsługi klienta,

- nawiązanie partnerskich stosunków z dostawcami i odbiorcami.

Skuteczne wdrożenie systemu JiT jest procesem bardzo złożonym i trudnym. Wymaga podejścia systemowego, które oznacza konieczność przejścia przez fazy:

- projektowania systemu,

- organizacji i realizacji technologicznej,

- wdrażania na żywym organizmie przedsiębiorstwa.

Zalecana systemowa metodologia wymaga wykonania na wstępie wielu przedsięwzięć organizacyjno-technicznych. takich jak np.

- ścisłe sprecyzowanie obszaru i zakresu stosowania rygorów JiT w globalnej strukturze produkcyjnej przedsiębiorstwa,

- przygotowanie niezbędnej bazy normatywnej, indeksowo-kodowej i adresowej obejmującej dostawców, odbiorców, wykazy materiałów, części i narzędzi, schematy ciągów technologicznych i schematy tras logistycznych. harmonogramy i kosztorysy poszczególnych przedsięwzięć.

- systemowe integrowanie strumieni informacyjno-decyzyjnych dotyczących prognozowania, planowania, rozliczania i sterowania procesami logistycznymi (zaopatrywaniem, produkcją i dystrybucją).

Kompleksowe stosowanie zasady JiT w całym systemie gospodarczym przedsiębiorstwa prowadzi w dłuższej perspektywie do zwiększenia sprawności działania i obniżenia kosztów, a tym samym do uzyskania większych efektów ekonomicznych.

42. Omówić istotę i zakres logistyki dystrybucji.

Dystrybucja jest etapem, który następuje po fazie produkcji i trwa od momentu komercjalizacja wyprodukowanego dobra aż do jego przyjęcia przez konsumenta finalnego.

Przedmiotem logistyki dystrybucji jest planowanie, realizowanie i kontrolowanie przepływu towarów, materiałów i wyrobów gotowych z miejsc ich wytworzenia bezpośrednio na rynek, do użytkownika lub konsumenta.

Celem logistyki dystrybucji jest dostarczanie finalnemu odbiorcy właściwych towarów we właściwym miejscu i czasie oraz we właściwej ilości i jakości, jednocześnie przy minimalnych kosztach logistycznych.

W sferze dystrybucji szczególne znaczenie mają standardy obsługi klienta wykraczające znacznie poza sam akt kupna-sprzedaży, a dotyczące kompleksowej i konkurencyjnej obsługi posprzedażnej, obejmujące serwis i usługi gwarancyjne, a także ciągłe kontakty marketingowe z konsumentem-nabywcą.

Redukcja kosztów logistycznych nie stanowi najważniejszego kryterium funkcjonowania logistyki dystrybucji. Ważniejszą od minimalnych kosztów jest satysfakcja klienta z niezawodnej i zgodnej z zamówieniem dostawy na czas.

43. Omówić podstawowe zadania logistyki dystrybucji i uzasadnić, które z nich należą do priorytetowych.

Głównym zadaniem dystrybucji jest dostarczanie konsu­mentom pożądanych przez nich produktów w odpowiednim miejscu, czasie i po odpowiedniej cenie.

Do priorytetowych zadań należy: - zamawianie towarów, - transport, manipulacja, - gospodarka magazynowa, - kształtowanie zapasów, - pakowanie wyrobów.

Do szczegółowych zadań dystrybucji należy zaliczyć:

1. dostarczanie towarów odbiorcom (indywidualnym i zbiorowym) w stanie nadającym się do konsumpcji lub użytkowania, stosownie do obowiązujących standardów (Jakość, trwałość, gwarancja prze­chowywania, należyte opakowanie itd.);

2. skracanie czasu dostawy, o ile istnieje taka potrzeba;

3. podejmowanie koniecznych przedsięwzięć systemowych, które zapewnią dostawy na wymagany czas (just in time);

4. organizowanie takiej sieci dystrybucji (np. przedstawicielstw te­renowych - rejonowych), która umożliwi bezzwłoczne wdrażanie w życie słusznych postulatów klienta dotyczących dystrybucji towarów;

5. analizę rynku w kontekście popytu i firm konkurencyjnych;

6. obniżanie kosztów dystrybucji;

7. rozszerzenie usług dla klientów w miarę faktycznych potrzeb;

8. troskę o usprawnienie dokumentacji przesyłkowej oraz należy­te jej wypełnianie;

9. uelastycznienie terminów dostaw, biorąc pod uwagę odwołania i czas indywidualnych dostaw, itd.;

10. unowocześnienie terminu fakturowania przy pomocy we­wnętrznych urządzeń informatycznych;

11. zapewnienie dostaw zgodnie ze specyfikacją zamówienia, tzn. że w zamawianej partii dostaw nie powinno brakować pozycji asor­tymentowych (ilość, jakość, rodzaj), a urządzenia muszą być kom­pletne (wszystkie zespoły i podzespoły i części wymienne).

44. Scharakteryzować typy kanałów dystrybucji oraz omówić ich wady i zalety.

W logistycznym systemie dystrybucji występuje szereg różnych kanałów przepływu towarów od producenta do konsumenta, w których uczestniczy wiele ogniw pośrednich w postaci magazynów wyrobów gotowych, hurtowni centralnych i regionalnych, sklepów i punktów detalicznych, a także ogromna sieć akwizytorów, różnorodne punkty dealerskie.

Kanały dystrybucji to określona liczebność wzajemnie sprzężo­nych i zależnych od siebie instytucji (organizacji), które realizują całokształt zadań związanych z dostarczaniem wyrobów i usług od producenta do użytkownika lub konsumenta indywidualnego czy zbiorowego.

W kanale dystrybucji występują wymagane ogniwa (instytucje, osoby), które powodują przepływ określonych towarów (produktów) i informacji do finalnych adresatów (odbiorców).

Podstawowym ogniwem każdego kanału dystrybucji jest magazyn producenta, który może obejmować jeden centralny skład wyrobów gotowych lub szereg magazynów rejonowych. Tutaj następuje kompletowanie dostaw dla pośredników oraz niekiedy dla końcowych klientów. Dominującą pozycję w sieci dystrybucji pełnią ciągle tradycyjne formy handlu w postaci handlu hurtowego i detalicznego. Handel detaliczny znajduje się na końcu większości kanałów dystrybucji i bardzo często decyduje o efektywności tego kanału. Jednocześnie utrzymuje on najwyższy poziom zapasów w całym systemie dystrybucji, gdyż jest to przejawem gotowości do sprzedaży i poszanowania wymagań klienta.

Do instytucji, ogniw danego kanału dystrybucji zalicza się:

- hurtowników,

- detalistów,

- po­średników,

- firmy ubezpieczeniowe,

- agencje reklamowe,

- inne.

Typowy kanał dystrybucji jest trzystopniowy (trzyszczeblowy):

1) producent

2) hurtownik

3) detalista (sklep, magazyn handlu detalicznego)

Należy też wskazać na inne rozwiązania. Na szczególne podkre­ślenie zasługuje rozwiązanie, które eliminuje ogniwa pośrednie -wówczas kanał dystrybucji jest dwustopniowy (dwuszczeblowy):

1) producent

2) detalista (sklep, magazyn handlu detalicznego)

W powyższym rozwiązaniu producent nie korzysta z ogniw po­średnich, lecz sam organizuje dostawy produktów bezpośrednio do punktów detalicznej sprzedaży.

Trzeba zwrócić uwagę na cztery aspekty tego rozwiązania:

1) wydłuża się trasa dostawy;

2) partie dostaw są większe;

3) jest mniejsza liczba magazynów;

4) są niższe (łączne) zapasy.

Jest to jednak rozwiązanie racjonalne, ponieważ wzrost kosztów trans­portu z powodu wydłużenia tras jest kompensowany (z nadwyżką) obniżeniem kosztów z tytułu:

a) utrzymywania mniejszej bazy magazynowej;

b) mniejszych kosztów zapasów łącznych;

c) zasadniczego ograniczenia czynności manipulacyjnych.

Kolejny typ kanału dystrybucji jest trzyszczeblowy - z magazy­nami centralnym i rejonowymi producenta:

1) magazyn centralny producenta.

2) magazyny rejonowe producenta.

3) detaliści (sklep, magazyn handlu detalicznego).

Jest to kanał dystrybucji, który określamy jako tradycyjny czy konwencjonalny lub klasyczny. Funkcjonuje od wielu lat. Nie jest on efektywny i dlatego jego znaczenie jest coraz mniejsze.

Obecne rozwiązania logistyczne dowodzą, że gromadzenie wyrobów we wła­snym magazynie centralnym, a następnie dzielenie ich na magazyny rejonowe nie jest opłacalne. Lepszym rozwiązaniem jest pominięcie własnego magazynu centralnego, obniża bowiem koszty logistyki i skraca czas dostawy.

Kolejny kanał logistyczny uwzględnia ogniwo pośrednika. W tym względzie mogą być dwa rozwiązania.

Pierwsze - kanał czteroszczeblowy:

1) producent

2) pośrednik

3) hurtownik

4) detalista (sklep, magazyn handlu detalicznego).

Drugie - kanał trzyszczeblowy:

1) producent

2) pośrednik

3) detalista (sklep, magazyn handlu detalicznego)

Pośrednik może występować w różnej roli:

1) brokera, który jako pośrednik handlowy, a także makler lub agent, zawiera umowy na transakcje z upoważnienia stosownego podmiotu w jego imieniu i na jego rachunek. Nie realizuje on prze­pływu fizycznego produktów (towarów), lecz zajmuje się organiza­cją ich przepływów;

2) pośrednika, jako firma usługowa, która obok dostaw zajmuje się również świadczeniem specjalistycznych usług związanych z do­starczanymi towarami;

3) pośrednika, który zajmuje się zaopatrywaniem małych punk­tów sprzedaży detalicznej.

Wybór optymalnej dla przedsiębiorstwa sieci dystrybucji jest typowym problemem decyzyjnym: - im bardziej jest rozbudowana sieć dystrybucyjna, tym szybciej towar trafia do większej liczby klientów, - rozbudowane kanały dystrybucji pociągają odpowiednio duże koszty ich utrzymania. Zalety rozbudowanej sieci dystrybucyjnej to: - wysoka sprzedaż towarów, - duży zysk ekonomiczny, wynik ekonomiczny korzyści finansowe - szeroki dostęp do rynku. Wady: - duże koszty utrzymania sieci, wynik ekonomiczny koszty finansowe - dodatkowe marże handlowe, - wyższe ceny wyrobów.

45. Omówić charakterystykę efektywnej strategii obsługi klienta ECR i wykazać jej prawdopodobne efekty.

Aby usprawnić procesy dystrybucyjne lansowana jest koncepcja ECR (Efficient Consumer Response) - efektywna strategia obsługi klienta.

ECR to nowoczesna strategia za­rządzania w handlu, według której dystrybutorzy, dostawcy i produ­cenci blisko ze sobą współpracują w celu jak najlepszego zaspoka­jania potrzeb klientów.

Filozofia ECR opiera się na następujących zasadach:

1) zastąpienie konkurencji między partnerami handlowymi wza­jemną współpracą;

2) pełnym dostępie do wszystkich informacji handlowych istot­nych z punktu widzenia dystrybucji danej grupy produktów;

3) nie zmniejszaniu konkurencji pomiędzy producentami podo­bnych produktów, czy przedsiębiorstwami świadczącymi podobny rodzaj usług;

4) nadrzędności bliskiej kooperacji partnerów handlowych, tj. pro­ducenta z dystrybutorem, przewoźnikiem i sprzedawcą detalicznym.

Z powyższego wynika, że zgodnie ze strategią ECR nie należy ani faworyzować, ani koncentrować się tylko na jednym ogniwie łańcucha logistycznego, lecz na całej jego długości, ponieważ było­by to jednoznaczne z pogorszeniem obsługi klienta i wzrostem ko­sztów.

Z przeprowadzonych badań wynika, że ECR - jako efektywna strategia obsługi klienta - powinna być intensywnie wdrażana do gospodarki przez logistykę dystrybucji, ponieważ według aktualnych ocen przynosi ona korzyści wszystkim uczestnikom łań­cucha dostaw i klientom.

Aby tak się stało, muszą być wdrażane w życie nowoczesne roz­wiązania systemowe logistyki.

46. Omówić rolę i znaczenie centrów logistycznych.

Centra logistyczne, to docelowa perspektywa rozwiązań syste­mowych logistyki, a dostarczanie wyrobów do użytkowników, to tylko jedna z jego funkcji. Chodzi o to, że centrum logistyki może -dzięki rozwiązaniom systemowym, w tym informatycznym - zapew­niać realizację zadań w zakresie przepływu dóbr na całej długości łańcucha logistycznego, przy zachowaniu wymaganej jakości usług dla klienta (odbiorcy).

Centra logistyczne będą miały wpływ na obniżkę kosztów logi­styki dystrybucji, ponieważ powinny wywierać skuteczny wpływ na:

a) standaryzację rozmiarów wyrobów, co ułatwia rozwiązywanie problemów opakowań, składowania i przewozu (wyroby składane);

b) unifikację części zamiennych i podzespołów, co wpływa na zmniejszenie zapasów.

49. Podać definicje zarządzania logistycznego, przedstawić jego cel oraz zasadnicze etapy.

Zarządzanie logistyczne - proces zintegrowanego planowania, organizowania i kontrolowania przepływu towarów i związanych z nimi informacji od dostawców do przedsiębiorstwa, wewnątrz przedsiębiorstw i z przedsiębiorstwa do końcowych odbiorców.

Zarządzanie logistyczne obejmuje:

wprowadzenie koncepcji oraz podjęcie decyzji i działań w zakresie

• Transportu,

• Magazynowania,

• zarządzania zapasami,

• obsługi dostaw i zwrotów.

We współczesnych warunkach gospodarowania stawiane cele powinny spełniać określone normy racjonalności, odzwierciedlające obiektywne i normatywne warunki związane z całym otoczeniem logistyki.

50.Wskazać i uzasadnić rolę i znaczenie celów w zarządzaniu logistyką.

• Co chcemy osiągnąć? - wydaje się naturalnym wymaganiem, jaki należy postawić menadżerom. Łatwo jednak wymieniać nie poparte doświadczeniem, co jest pożądane, znacznie trudniej - udowodnić, że jest to możliwe do osiągnięcia. Dlatego formułując cel tego rodzaju, należy zwrócić szczególną uwagę na możliwość późniejszego orzeczenia, czy cel został osiągnięty, czy nie.

• Ile chcemy osiągnąć? - cel ten odzwierciedla aspekty ilościowe tego, co chcemy osiągnąć.

• W jakim czasie chcemy to osiągnąć? - cele te ma formalnie taki sam charakter, jak cele związane z wymaganiami wielkościowymi.

• Jaki jest pożądany poziom pewności realizacji? - jest to najtrudniejsza kategoria stawiana celom w zarządzaniu logistyką. Niepewność i ryzyko są atrybutami niezależnymi od osoby określającej cele i muszą być traktowane jako zewnętrzny punkt widzenia.

Preferencje mogą się zatem wiązać z poziomem dopuszczalnych konsekwencji decyzji, co uwidacznia subiektywna postawa decydenta, który może być gotowy podjąć ryzyko lub być ostrożny w swych decyzjach.

51.Omówić formy organizacyjne zarządzania logistyką w przedsiębiorstwach.

• fizyczna struktura systemu zaopatrywania, produkcji i dystrybucji (m.in. wielkości i strukturę asortymentową produkcji, liczbę miejsc składowania i produkcji, produkcję na skład lub zamówienie, wielkość i strukturę strumienia materiałowego i strumienia wyrobów według poszczególnych dostawców i odbiorców),

• poziom i struktura kosztów logistycznych,

• wymagania odbiorców dotyczące jakości obsługi,

• przestrzenny zakres logistyki.

52.Miejsce i rola zarządzania logistyka w systemie zarządzania firmą.

System zarządzania to procesy informacyjno - decyzyjne polegające na planowaniu, organizowaniu, motywowaniu i kontroli zasobów przedsiębiorstwa z wykorzystaniem uporządkowanego zbioru instrumentów, reguł i procedur w celu poprawy konkurencyjności i efektywności, to można wyróżnić trzy podstawowe układy:

• układ funkcji zarządczych polegających na planowaniu, organizowaniu, motywowaniu i kontroli,

• układ zasobowo - kapitałowy (zasoby ludzkie, rzeczowe, finansowe, technologiczne oraz informacyjno - decyzyjne),

• układ instrumentalno - proceduralny niezbędny do powstawania, produkowania, dostarczania i sprzedaży produktów.

Organizacja jest systemem obejmującym :

• podsystem społeczny, który tworzy zespół ludzi,

• podsystem techniczny, na który składają się „struktura formalna, maszyny, urządzenia i techniki działania”.

Z punktu widzenia zintegrowanego zarządzania i koordynacji decyzji strategicznych logistyki zwykle wymaga się wyodrębnienia logistyki i zagwarantowania jej odpowiedniej pozycji w hierarchii organizacyjnej. W praktyce nie ma jednak gotowych wzorców, a skuteczność poszczególnych rozwiązań organizacyjnych jest bardzo zindywidualizowana. Organizacyjną formę logistyki w firmie determinują czynniki, które powinny być uwzględnione w jej ocenie, a zalicza się do nich:

• fizyczna strukturę systemu zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji (m.in. wielkość i strukturę asortymentową produkcji, liczbę miejsc składowania i produkcji, produkcję na skład lub zamówienie, wielkość i strukturę strumienia materiałowego i strumienia wyrobów według poszczególnych grup dostawców i odbiorców),

• poziom i strukturę kosztów logistycznych,

• wymagania odbiorców dotyczące jakości obsługi,

• przestrzenny zakres logistyki.

Funkcjonowaniem przedsiębiorstwa w tym działaniami logistycznymi, w celu osiągnięcia przyjętych celów przy wykorzystaniu zasobów materialnych, finansowych i informacyjnych powinni zarządzać przygotowani i uprawnieni do tego menadżerowie, czyli osoby, których podstawowym zadaniem jest realizacja procesu zarządzania.

53. Omówić cel planowania logistycznego oraz rodzaje planów.

Planowanie jest procesem, w którym:

• identyfikuje się wykorzystywane metody,

• wytycza zadania,

• określa horyzont czasowy wykonania zadań w wymaganym czasie.

Rodzaje planów: powtarzalne i jednorazowe.

W planach powtarzalnych punkt ciężkości przenosi się na doskonalenie działań i wyciągniecie wniosków z dotychczasowej realizacji. Z powtarzalnością spotykamy się najczęściej w planowaniu standardowej produkcji i planowaniu dostaw od stałych dostawców.

Plany jednorazowe są tworzone w sytuacjach, w których nie można powtórzyć bezkrytycznie działań wykonywanych wcześniej, czy to ze względu na nowa, dotychczas nie rozpatrywana sferę, czy tez na zbyt duże zmiany w sferze, której ma dotyczyć planowanie. Wprowadzenie nowego produktu do produkcji i reakcje na zmiany rynkowe wymagają uzupełnienia planów nowymi elementami, które nadają tym planom charakter niepowtarzalny.

54. Przedstawić zasadnicze zagadnienia podlegające rozstrzygnięciu podczas planowania działań logistycznych w przedsiębiorstwie.

1. wymagany poziom obsługi klientów z uwzględnieniem podstawowych typów klientów;

2. kierunki i zasięg terytorialny przewidywanej dystrybucji;

3. systemy dystrybucji zapewniających wymagany poziom obsługi klientów;

4. koordynacja celów miedzy rożnymi uczestnikami procesów dystrybucyjnych;

5. technologia przemieszczania i przechowywania produktów zapewniająca osiągniecie celów obsługi klientów przy uzasadnionym` poziomie inwestycji w obiekty i urządzenia;

6. systemy transportowe zapewniająca efektywną kosztowo obsługę procesów;

7. koordynacja dotychczasowych zasad zarządzania zapasami z zamierzeniem dystrybucyjnymi i zakładanym poziomem obsługi klienta;

8. rodzaje systemów komunikacji, zapewniających prawidłową obsługę operacji logistycznych;

9. ograniczenia finansowe własne i systemu bankowego utrudniające koordynowanie procesów logistycznych,

10. zmiany organizacyjne i techniczne, jakie należałoby wprowadzić we własnej sieci powiązań i w obiektach, aby poprawić realizacje procesów logistycznych.

55. Omówić kolejność i treść pracy koncepcyjnej menadżera logistyki.

1. przyjęcie celów;

2. określenie zadań pozwalających osiągnąć cele;

3. przyporządkowanie zadaniom wykonawców oraz środków materialnych i finansowych;

4. wykonanie zadań i kontrola wyników.

56. Omówić formy współpracy menadżera logistyki z innymi działami organizacyjnymi firmy podczas planowania logistycznego.

1. analiza problemu logistycznego, zadania. (zrozumienie celów oraz głównych założeń działalności przedsiębiorstwa, uświadomienie celów i przedsięwzięć logistycznych)

2. ocena uwarunkowań działalności logistycznej. (uświadomienie wszelkich warunków wewnętrznych i zewnętrznych determinujących działalność logistyczną)

3. ocena czasowo przestrzenna działalności logistycznej. (terminy realizacji, obszar dystrybucyjny)

4. określenie celów i zadań logistyki.

5. określenie sil, środków i sposobów realizacji przedsięwzięć, żądań i prac logistycznych. (opracowanie planu działalności logistycznej w przedsiębiorstwie)

6. organizowanie działalności logistycznej. (przekazanie zadań, poleceń wykonawcom)

7. kierowanie realizacją przedsięwzięć logistycznych. (controlling, kontrola i pomoc, elastycznie reagowanie na zmiany)

57. Scharakteryzować formę i treść koncepcji logistycznej w przedsiębiorstwie.

• Ogólna strategia i struktura produkcji przedsiębiorstwa

• Zasadnicze cela działań logistycznych w przedsiębiorstwie

• Sposoby realizacji zadań w aspekcie:, co, ile, gdzie, kiedy

• Organizacja dostaw (kontrola jakości, transport)

• Organizacja magazynowania dostaw.

58.Przedstawic definicje kosztów logistycznych i ich wpływ na koszty i efektywność ekonomiczna przedsiębiorstwa.

Koszty logistyki to wyrażone w pieniądzu zużyci pracy żywej, środków i przedmiotów pracy, wydatki finansowe oraz inne ujemne skutki zdarzeń nadzwyczajnych powodowane — przepływami dóbr materialnych w przedsiębiorstwie i między przedsiębiorstwami, a także utrzymywanie zapasów.

59.Omówić wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania kosztów logistycznych.

Czynniki wew. To czynniki zależne od przedsiębiorstwa, samodzielnie przez nie określane i kształtowane.

• Rozmiary działalności przedsiębiorstwa

• Stopień złożoności struktury asortymentowej

• Struktura produkcyjna

• Stopień złożoności fizycznego przepływu materiałów

• Wielkość utrzymywanych zapasów.

Czynniki zewnętrzne to czynniki obiektywne, niezależne od przedsiębiorstwa,

kształtowane przez otoczenie zewnętrzne:

• Stopa oprocentowania kredytów jako obcych kapitałów wykorzystywanym w finansowaniu zapasów

• Stawka podatku od nieruchomości

• Stawka podatku od środków trwałych

• Kształtowanie przez rynek ceny za zewnętrzne usługi transportowe, spedycyjne

• Narzuty na wynagrodzenia z tytułu ubezpieczeń

• Opłaty ekologiczne

• Stopień amortyzacji składników rzeczowych majątku trwałego

• Opłata za usługi telekomunikacyjne

• Ceny paliw płynnych

• Poziom płac minimalnych.

60.Przedstawic i uzasadnić zasadnicze składniki kosztów logistyki.

Z praktycznego punktu widzenia koszty dzieli się na:

• Koszty przepływu dóbr ekonomicznych związanych przepływem zewnętrznym i wewnętrznym dóbr, obejmujące opłaty za usługi transportowe, koszty robocizny

• Koszty utrzymywania zapasów, związane z magazynowaniem dóbr, zamrażaniem środków finansowych, obsługą kredytów

• Koszty organizacji i funkcjonowania podsystemu informacyjnego

• Koszty organizacji i funkcjonowania struktur systemu logistyki.

KONIEC

---