Systemy automatycznej identyfikacji towarów (19 stron) MDENJK2JJNQC2CB3XA4B5UPEFFRNMTIGXQ76BRA


Systemy automatycznej identyfikacji towarów

Plan referatu:

1. Wprowadzenie

2. Automatyczna identyfikacja- pojęcie, metody i zastosowanie

2.1. Pojecie AI

2.2. Metody AI

2.3. Zastosowanie AI

2.3.1. Kody kreskowe w sklepach samoobsługowych

2.3.2. Etykietka na pizzy

2.3.3. Kody kreskowe w obiektach sportowych

2.3.4. Kody kreskowe w lodziarni

2.3.5. Znakowanie wołowiny kodami kreskowymi

2.3.6. Automatyzacja w Bibliotece Głównej Politechniki Krakowskiej

3. Zalety wprowadzania kodów kreskowych

4. Zarys historii kodów kreskowych

4.1. Kod UPC

4.2. Kod EAN

5. Rodzaje kodów kreskowych

5.1. Kody jednowymiarowe

5.1.1. Rodzaje kodów jednowymiarowych

5.2. Kody dwuwymiarowe

5.2.1. Kody dwuwymiarowe stertowe

5.2.2. Kody dwuwymiarowe matrycowe

6. Struktura numeru

7. Znakowanie jednostek wysyłkowych

7.1. Kody DUN

7.2. Etykiety transportowe

8. Kody uzupełniające- system identyfikatorów zastosowania

9. Automatyczna identyfikacja danych w Polsce

10.Podsumowanie

11. Literatura

Streszczenie:

Standaryzacja i automatyzacja w każdej dziedzinie jest jednym z warunków obniżenia kosztów działalności. W dobie komputeryzacji i ciągłego dążenia do skracania czasu wykorzystywanego na różne czynności, standardem niemalże stały się systemy automatycznej identyfikacji. Automatyczna identyfikacja polega na identyfikowaniu obiektów na podstawie odczytanej informacji, dokonywanym w systemie komputerowym przy użyciu wyspecjalizowanych urządzeń elektronicznych (czytników), przy wykorzystaniu bazy danych o tych obiektach. Jednym z podstawowych elementów takiej technologii są kody kreskowe.

Kod kreskowy to graficzne odzwierciedlenie określonych znaków poprzez kombinację ciemnych i jasnych elementów, ustaloną według przyjętych reguł budowy danego kodu.

Do najpopularniejszych kodów kreskowych należą: kod UPC, kody EAN, Kodabar, kod 39, kod 128, kod 93.

Zastosowania kodów kreskowych generują szereg wymiernych korzyści, jak np. skrócenie czasu operacji, eliminację pomyłek, eliminację zaginięć ładunków, automatyczną analizę niezgodności, eliminację obiegu dokumentów papierowych, automatyczne tworzenie dokumentów, etc.

Słowa kluczowe:

automatyczna identyfikacja, kod kreskowy, kod uzupełniający, kod EAN, kod UPC, prefiks;

1. Wprowadzenie

Rozwój nowoczesnych systemów zarządzania wywiera szczególny nacisk na ograniczanie powierzchni magazynowych, minimalizowanie kosztów pracy ludzkiej, a jednoczesne zwiększenie stopnia jej zautomatyzowania, zwiększenie jakości produktów i usług, usprawnienie logistyki oraz zapewnienie właściwego obiegu dokumentów.

W tym celu, coraz częściej, znajdują zastosowania urządzenia wykorzystujące technologię automatycznej identyfikacji (AI ). Jednym z podstawowych elementów takiej technologii są kody kreskowe.

Ich popularność wynika głównie z możliwości jakie niosą, pewności odczytu, uniwersalności, a jednocześnie z łatwości obsługi i relatywnie niskich kosztów wdrażania i użytkowania. Znajdują zastosowania w supermarketach, punktach sprzedaży, biurach, magazynach, centrach logistycznych, procesach produkcyjnych, firmach kurierskich, sortowniach paczek, bibliotekach, etc.

System automatycznej identyfikacji danych rozwija się w coraz to większej liczbie krajów. Rozszerza się również jego zakres merytoryczny tak, by mógł przynosić jak największe korzyści zarówno producentom i handlowcom, jak i współpracującymi z nimi firmom usługowym.

2. Automatyczna identyfikacja- pojęcie, metody i zastosowanie

2.1 Pojęcie AI

Przemieszczane w kanałach logistycznych i składowane w punktach węzłowych systemów logistycznych ogromne ilości różnorodnych towarów nastręczały trudności z ich identyfikowaniem i kontrolą przepływów. Stąd jednym z pierwszych zastosowań techniki komputerowej w logistyce była automatyczna identyfikacja.

Z automatyczną identyfikacją spotykamy się na co dzień, na przykład robiąc zakupy w supermarkecie. Polega ona na automatycznym identyfikowaniu obiektów na podstawie odczytanej informacji, dokonywanym w systemie komputerowym przy użyciu wyspecjalizowanych urządzeń elektronicznych (czytników), przy wykorzystaniu bazy danych o tych obiektach. We wspomnianym supermarkecie identyfikowanymi obiektami są towary przeznaczone na sprzedaż. Identyfikacja tych towarów najczęściej odbywa się na podstawie wydrukowanego na ich opakowaniu symbolu numerycznego, przedstawionego w postaci kodu kreskowego. Kod ten z kolei odczytywany jest czytnikiem podłączonym do kasy, która stanowi okrojoną wersję komputera , przystosowanego do realizacji funkcji sprzedaży. Jest to tzw. terminal kasowy lub komputer kasowy. Odczytywany kod porównywany jest z zapisanymi w bazie danych kodami towarów, którym przyporządkowano nazwy i ceny. Skojarzona w bazie danych nazwa artykułu i jego cena pojawiają się na wydrukowanym rachunku.

2.2 Metody AI

Opracowano wiele metod automatycznej identyfikacji wykorzystujący inny, niż kod kreskowy, sposób reprezentacji danych. Automatyczna identyfikacja może odbywać się z wykorzystaniem:

W praktyce logistycznej powszechnie wykorzystywane są kody kreskowe, a w szczególnych zastosowaniach także ścieżka magnetyczna i fale radiowe. Dwie ostatnie należą na razie do przyszłości.

Najpopularniejszą metodą automatycznej identyfikacji jest ta, wykorzystująca kody kreskowe. Kod kreskowy definiuje się jako określoną kombinację liniowo ułożonych jasnych i ciemnych kresek o zróżnicowanych szerokościach, odzwierciedlającą w usystematyzowany sposób ciąg ściśle określonych znaków w celu ich maszynowego odczytu. Odczyt następuje szybko i bezbłędnie.

2.3 Zastosowanie AI

Zastosowania kodów kreskowych generują szereg wymiernych korzyści, jak np. skrócenie czasu operacji, eliminację pomyłek, automatyczną analizę niezgodności, eliminację obiegu dokumentów papierowych, automatyczne tworzenie dokumentów, etc.

Kod kreskowy jest stosowany m.in. :

Przykłady występowania kodów kreskowych jako narzędzia usprawniającego zarządzanie całymi sektorami gospodarczymi

2.3.1 Kody kreskowe w sklepach samoobsługowych

W obecnych czasach klienci sklepów samoobsługowych chcą mieć szybki dostęp do informacji o aktualnej cenie każdego towaru. Obecność przywieszek na półkach nie daje jednak takiej gwarancji. Niezawodnym sposobem uzyskania informacji o cenie produktu jest odczyt kodu kreskowego bezpośrednio z opakowania, wówczas klienci mają pewność, że cena jaką odczytają będzie jednocześnie tą samą kwotą, jaką zapłacą przy kasie. Przykładem mogą być takie sklepy jak Makro cash & carry, Auchan, Liroy, czy też mniejsze sklepy samoobsługowe.

2.3.2 Etykietka na pizzy

Restauracje Pizza Hut w Lousiville, Kentucky, USA wykorzystują od niedawna drukarki Monarch Marking System 9413 w procesie kontroli świeżości swoich wyrobów. Drukarka ta jest wyposażona w specjalny zegar, który jest ustawiony na 20 minut naprzód. Dokładnie w tym czasie, kiedy placek do pizzy jest wyciągany z pieca, drukarka drukuje etykietę-kod kreskowy, w której zawarte są informacje o typie pizzy: np. Pepperoni i dokładnej dacie i godzinie, do której można ją podać klientowi.

2.3.3 Kody kreskowe w obiektach sportowych

Nowoczesne obiekty sportowo- rekreacyjne w Polsce, w których można korzystać z basenu, sauny, solarium, masażu itp. w celu zwiększenia komfortu swoich klientów, łatwiejszego systemu rozliczania, a także usprawnienia pracy kasjera, wprowadzają aplikacje oparte na kodach kreskowych. Przykładem wdrożenia takiego systemu automatycznej identyfikacji jest kryta pływalnia „Perła” w Nowinach k/Kielc. Osoba wchodząca na teren obiektu otrzymuje zamiast papierowego biletu specjalny identyfikator na rękę przypominający zegarek. Na jego plastikowym pasku znajduje się metalowa tarcza z etykietą z unikalnym kodem kreskowym, który jest odczytywany przez czytnik WA3210 przy kasie oraz MS7000 przy bramkach każdorazowo, gdy osoba korzysta z basenu lub innych usług świadczonych na tym obiekcie. Informacja o czasie i zarazem miejscach przebywania klienta (sauna, solarium) jest przekazywana do komputera znajdującego się w kasie wyjściowej. Program ten, oprócz wystawiania faktur i rachunków pozwala na szczegółowe rozliczenie klienta, automatyczną obsługę i rezerwację miejsc dla grup, a także dokonywanie raportów i zestawień dotyczących obciążenia obiektu. Niewątpliwą zaletą programu „KASA” jest umożliwienie sprawnej i precyzyjnej obsługi klientów.

2.3.4 Kody kreskowe w lodziarni

Właściciel jednej z największych kawiarni- lodziarni w Wiedniu (powierzchnia 700m2 , 400 rodzajów lodów) postanowił polepszyć obsługę klientów poprzez skrócenie czasu oczekiwania na dowolny stolik oraz przyśpieszenie czasu realizacji zamówienia. W tym celu musiał być zmieniony proces przyjmowania zamówień przez kelnerów, z tradycyjnej metody na zautomatyzowaną przy użyciu kodów kreskowych. Pierwszym krokiem była zmiana menu- obok pozycji na liście znajduje się odpowiadający im czterocyfrowy kod kreskowy39. Kelner przyjmując zamówienie odczytuje odpowiedni kod za pomocą terminala przenośnego z wbudowanym czytnikiem laserowym. Jeśli klient zamawia niestandardowy zestaw, w każdej chwili zamówienie może być zmienione przez odpowiednie opcje dodawania i usuwania danych. Następnie kelner przesyła zamówienie drogą radiową do komputera w kuchni. W tym samym czasie na drukarce połączonej z komputerem drukowane jest potwierdzenie przyjęcia zamówienia z numerem stolika, godziną i konkretną pozycją z menu. Potwierdzenie służy jako kwit do zapłaty w kasie.

Dzięki wprowadzeniu technologii automatycznej identyfikacji zwiększyły się obroty lodziarni, gdyż jest ona teraz w stanie obsłużyć więcej klientów w godzinach szczytu, klienci są zadowoleni z szybkiej obsługi, natomiast właściciel kawiarni ma łatwy dostęp do informacji: jakie produkty sprzedają się najlepiej oraz w jakim czasie dnia lub tygodnia. Na tej podstawie opracowano politykę cenową i regularnie przeprowadzane są promocje.

2.3.5 Znakowanie wołowiny kodami kreskowymi

Problem ze znalezieniem hodowli, z której pochodziła pierwsza polska krowa zarażona wirusem BSE, przyćmił nawet samą kwestię pojawienia się tej choroby w Polsce. Podstawą jest stworzenie centralnej bazy danych o zwierzętach. Taka baza miała powstać już jakiś czas temu, ale niestety wciąż jej nie ma. Oprócz tego musi istnieć system znakowania mięsa wołowego, który umożliwi łatwą identyfikację mięsa zarówno w rzeźni, jak i w chłodni czy w sklepie. Instytut Logistyki i Magazynowania propaguje system oparty na kodach kreskowych, który jest już z powodzeniem stosowany w krajach Unii Europejskiej. Kod kreskowy ma tę wyższość nad inną formą znakowania, że zawarte w nim informacje można automatycznie wprowadzić do własnego systemu informatycznego i tam przetworzyć. Dzięki niemu unika się ręcznego wprowadzania danych i można wykorzystać oznaczenia naniesione przez dostawcę.

Pierwsze pilotowe rozwiązanie zostało już przetestowane w Zakładach Mięsnych w Lesznie.

0x01 graphic

2.3.6 Automatyzacja w Bibliotece Głównej Politechniki Krakowskiej

Biblioteka Główna Politechniki w Krakowie, jako jedna z pierwszych placówek w kraju, zaczęła wdrażać pilotażowy system obejmujący automatyzację wszystkich operacji bibliotecznych.

Wypożyczanie książek i czasopism wymagało korzystania z kartkowego katalogu zawierającego oprócz opisu bibliograficznego danej pozycji także numer inwentarza. Czytelnik, aby znaleźć poszukiwaną pozycję, poświęcał sporo czasu na odnalezienie jej w katalogu a następnie musiał wypełnić rewers. Na podstawie tego dokumentu pracownik biblioteki szukał książki w magazynie, upewniając się wcześniej , czy osoba nie przekroczyła limitu wypożyczanych pozycji. Wszystkie te informacje były zapisywane na papierze, a szybkość obsługi zależała wyłącznie od umiejętności i doświadczenia bibliotekarza.

W 1993 roku wdrożono system informacyjno- wyszukiwawczy TINLIB. System ten, tworzony specjalnie na potrzeby bibliotek jest wykorzystywany na całym świecie. Każdy czytelnik biblioteki Politechniki Krakowskiej, a jest ich ponad 12000, posiada plastikową kartę z kodem kreskowym, identyfikującym jednoznacznie czytelnika. Podczas wypożyczania książek kod z karty jest odczytywany za pomocą czytnika i w ten sposób można sprawdzić automatycznie czy na koncie czytelnika są już jakieś pozycje, ile ich jest, czy trzeba je prolongować, itp. Jeśli czytelnik nie przekroczył przyznanego mu limitu, bibliotekarz szuka książek, a następnie odczytuje z nich kod kreskowy. W ten sposób baza jest na bieżąco uaktualniana, a na koncie czytelnika znajdują się odpowiednie informacje o dacie wypożyczenia i ilości egzemplarzy. Podobna operacja jest powtarzana w momencie zwrotu książek. Wszystkie nowo zakupione pozycje książkowe, a w przyszłości również czasopisma, materiały audiowizualne, mapy, CD-Romy, patenty itp. są wprowadzane do bazy danych z ich unikalnym numerem zawartym w kodzie kreskowym.

3. Zalety wprowadzenia kodów kreskowych

Najczęściej wymienia się dwie bezpośrednie korzyści wynikające ze stosowania automatycznej identyfikacji w informatycznych systemach wspomagających procesy logistyczne. Chodzi tu o eliminację błędów i pomyłek niemożliwych do uniknięcia przy wprowadzaniu danych za pomocą klawiatury oraz skrócenie czasu potrzebnego do ich wprowadzenia. Trzecią istotną korzyścią jaką może dać system automatycznej identyfikacji jest mobilność - możliwość wprowadzania danych o aktualnie przeprowadzanych operacjach np. kompletacji zamówienia lub inwentaryzacji w dowolnym miejscu. Pracownik wyposażony w terminal przenośny lub radiowy czytnik kodów kreskowych nie musi korzystać z klawiatury komputera i może się swobodnie przemieszczać. Taka możliwość powstała dzięki połączeniu dwóch technologii: czytnika kodów kreskowych oraz komunikacji bezprzewodowej. Szerzej korzyści wynikające z zastosowania kodów kreskowych przedstawia tabelka 1.

ZALETY WPROWADZENIA KODÓW KRESKOWYCH

Obsługa magazynów

Kontrola procesów produkcyjnych

Obsługa placówek handlowych

  • eliminacja błędów przy wykonywaniu operacji magazynowych: przyjmowania, wydawania produktów i towarów

  • szybka lokalizacja wybranej partii towarów

  • skrócenie czasu potrzebnego do odszukania właściwego produktu

  • przyśpieszenie wykonywania operacji magazynowych

  • lepsza kontrola poprawności przeprowadzonych działań

  • wielokrotne skrócenie czasu na przeprowadzenie inwentaryzacji

  • optymalizacja wykorzystania przestrzeni magazynowej

  • eliminacja błędów przy rejestracji wykonywanych operacji technologicznych

  • wzrost jakości produkowanych wyrobów

  • możliwość zarządzania zapasami w systemie

  • możliwość szybkiego kojarzenia konkretnego wyrobu z partią podzespołów, surowców, operacją technologiczną, pracownikiem

  • szybkie i precyzyjne realizowanie zamówień

  • ograniczenie błędów przy sprzedaży i przyjmowaniu towarów

  • przyśpieszenie obsługi klienta

  • rozszerzenie asortymentu do kilkudziesięciu tysięcy artykułów

  • ograniczenie możliwości nadużyć popełnianych przez personel

  • zwiększenie ilości klientów na tej samej powierzchni sklepowej

  • prowadzenie elastycznej i aktywnej polityki cenowej

Tab.1. Zalety wprowadzenia kodów kreskowych w wybranych dziedzinach

4. Zarys historii kodów kreskowych

Historia powstania kodów kreskowych sięga końca lat czterdziestych naszego stulecia. Wtedy to zostały podjęte badania nad możliwością zautomatyzowania odczytu i kontroli cen towarów w handlu detalicznym. Było to w Stanach Zjednoczonych, a autorami tych badań byli Joe Woodland i Berny Silver. Efektem ich pracy było opatentowanie w 1949 roku pierwszego kodu kreskowego zwanego także, ze względu na swój wygląd, „tarczą strzelniczą” (bulls eye). Kod ten składał się szeregu ułożonych współśrodkowo jasnych i ciemnych pierścieni różnej grubości. Ze względu na problemy techniczne ten sposób automatycznej identyfikacji nie został jednak wtedy zastosowany na szeroką skalę.

Lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte upłynęły na mniej lub bardziej udanych próbach stworzenia systemów identyfikacji towarów przy użyciu specjalnych znaków i symboli. Do rozwoju prac w znacznym stopniu przyczynił się gwałtowny rozwój supermarketów, który nastąpił w latach sześćdziesiątych w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. 

Współpraca producentów i handlowców tych krajów zaowocowała utworzeniem na początku lat siedemdziesiątych stowarzyszenia mającego opracować jednolite zasady znakowania towarów. Tak doszło do powstania kodu UPC (Universal Product Code) - Standardowego Kodu Produktu. Początkowo stosowano go głównie do identyfikacji i ewidencjonowania towarów w supermarketach. Osiągnięcia amerykańskich specjalistów zainteresowały także wysoko uprzemysłowione kraje europejskie, które wychodząc na przeciw zapotrzebowaniu ze strony własnego handlu detalicznego, a nie chcąc uzależniać się od Stanów Zjednoczonych, wprowadziły własny jednolity system znakowania towarów.

4.1. Kod UPC

Pierwszy jednolity standard w tej dziedzinie producenci i handlowcy ze Stanów Zjednoczonych i Kanady uzgodnili 3 kwietnia 1970r. Standard nazwano akronimem UPC- uniwersalny kod produktu. Obowiązuje on w handlu w tych krajach po dziś dzień. Kod UPC ma dwie wersje : pełną UPC-A, kodującą 12 znaków, w tym 10 znaków danych oraz skróconą UPC-E, kodującą 6 znaków. Kod UPC jest kodem numerycznym- odwzorowuje tylko cyfry, i kodem ciągłym- koniec jednego znaku stanowi jednocześnie początek następnego. Jest kodem o budowie modularnej. Długość symbolu jest stała. Nie jest kodem samosprawdzalnym, wymaga dużej precyzji wydruku. Stosowany w celu identyfikacji artykułów handlu detalicznego.

4.2. Kod EAN

W 1976 roku przedstawiciele wytwórców i dystrybutorów z dwunastu najbardziej uprzemysłowionych krajów Europy ustanowili na naszym kontynencie jednolity system identyfikacji wyrobów EAN . System ten jest bezpośrednio wzorowany na standardzie UPC. Kod EAN występuje także w dwóch wersjach: pełnej EAN- 13, kodującej 13 znaków( w tym 12 znaków danych), i w wersji skróconej EAN- 8, kodującej 8 znaków ( w tym 7 znaków danych). Wersję skróconą kodu stosuje się tylko w przypadku, gdy z powodu braku miejsca nie ma możliwości umieszczenia na towarze pełnego kodu. Jest to również kod numeryczny i ciągły. Wymaga dużej precyzji wydruku. Kody EAN są powszechnie używane do oznaczania wyrobów konsumenckich, a także towarów w opakowaniach zbiorczych i jednostek wysyłkowych. Są często wykorzystywane w handlu detalicznym, hurtowym, w magazynach i transporcie.

Kody EAN stosowane są nie tylko w Europie. Dąży się do tego, aby oba systemy: UPC i EAN były ze sobą w pełni kompatybilne. Ułatwi to realizowanie przepływów dóbr w wielonarodowych systemach logistycznych. Większość współczesnych urządzeń do automatycznej identyfikacji potrafi odczytywać obydwa rodzaje kodów. Wykorzystywane są przede wszystkim w celu znakowania towarów w obrocie handlowym: jednostek konsumenckich, przeznaczonych do sprzedaży końcowemu odbiorcy w detalu i jednostek wysyłkowych, czyli jednostek konsumenckich w zbiorczych opakowaniach transportowych. Kody EAN (podobnie zresztą jak UPC) wymagają dużej precyzji druku. Stąd też, określa się szczegółowe wymagania dotyczące ich minimalnych rozmiarów, tła na którym są umieszczone oraz techniki druku.

0x08 graphic

Rys. 1 EAN-13

5. Rodzaje kodów kreskowych

Część kodów charakteryzuje się możliwością odczytu danych tylko w określonym kierunku, natomiast inne będąc kodami dwukierunkowymi pozwalają na skanowanie dowolne. Niektóre standardy przewidują stosowanie tzw. cyfry kontrolnej umieszczonej zwykle na końcu kodu, a pozwalającej na weryfikację odczytanych danych. Polega to na porównaniu zawartej cyfry z cyfrą obliczoną przez urządzenie odczytujące, na podstawie algorytmów matematycznych przetwarzających odczytane dane.

5.1.Kody jednowymiarowe

Na przestrzeni lat opracowano bardzo wiele rodzajów kodów kreskowych. Źródła informują o ponad 400 rodzajach kodów. Są to w większości kody branżowe, czy wręcz zakładowe. W praktyce zastosowanie znalazło około 50 z nich, a tylko nieliczne doczekały się opracowań normalizacyjnych. Do najbardziej znanych kodów mających zastosowanie w obrocie towarowym i logistyce oprócz UPC i EAN zaliczyć można:

5.1.1 Rodzaje kodów jednowymiarowych

ITF - zwany też I25, bardzo popularny kod dwukierunkowy, stosowany w wielu gałęziach gospodarki, takich jak produkcja, transport, logistyka, firmy kurierskie, przemysł motoryzacyjny, elektroniczny, itp. Może zawierać jedynie znaki numeryczne oraz być dodatkowo wyposażony w cyfrę kontrolną. Ilość kodowanych znaków musi być zawsze parzysta.

0x01 graphic

Rys. 2 ITF

Kodabar- jeden z najwcześniej opracowanych kodów. Jest kodem numerycznym, ale koduje także dodatkowo sześć innych znaków specjalnych( +, -, :, /, $, . ) oraz cztery różne znaki stop i start.. Jest kodem nieciągłym, szeroko-wąskim. Długość symbolu Kodabaru jest zmienna. Jest to kod samosprawdzalny. Główne zastosowanie kodu ma miejsce w służbie zdrowia, szpitalach (ewidencja chorych), bankach krwi, przemyśle farmaceutycznym. Ponadto jest wykorzystywany w przemyśle lotniczym, handlu detalicznym i bibliotekach.

0x01 graphic

Rys. 3 Kodabar

Kod39- jest kodem alfanumerycznym. Poza znakami koduje znaki alfabetyczne i specjalne. Jest kodem nieciągłym, szeroko-wąskim. Kod 39 może mieć dowolną długość, jednak zbyt duża liczba znaków znacznie utrudnia odczyt informacji. Jest symboliką samosprawdzalną. Istotną wadą Kodu 39 jest zbyt duża ilość zajmowanego miejsca na etykiecie. Podstawowe zastosowanie Kodu39 ma miejsce w wojsku (przy produkcji broni, magazynowaniu, dystrybucji), w służbie zdrowia (identyfikacja pacjentów, zapis leczenia, opakowania produktów farmaceutycznych), w przemyśle motoryzacyjnym (znakowanie części samochodów, budowa silników), firmach kurierskich i transportowych, przemyśle chemicznym.

0x01 graphic

Rys. 4 Kod 39

Kod 93- kod bardzo podobny do kodu 39, jednak charakteryzuje się dużą gęstością zapisu informacji, a co za tym idzie niewielkimi wymiarami. Powstał w celu jeszcze większego zagęszczenia informacji w stosunku do Kodu 39. Kod 93 może kodować 47 znaków, w tym 10 znaków numerycznych, 26 dużych liter alfabetu i 11 znaków specjalnych. Jest kodem ciągłym o dowolnej długości. Może być wielokrotnie odczytywany i łączony. Nie jest symboliką samosprawdzalną, ale dzięki znakom kontrolnym jest mniej zawodny niż Kod39. Znalazł zastosowanie w tych samych branżach co Kod39.

0x01 graphic

Rys. 5 Kod 93

Kod 128- charakteryzuje się wysokim zagęszczeniem informacji. Jest kodem alfanumerycznym, ciągłym, kodującym 128 znaków. Zawiera obowiązkową cyfrę kontrolną, trzy znaki start i jeden znak stop. Ponadto występują cztery znaki funkcyjne (sterujące). Jego długość jest dowolna. Jest kodem samosprawdzalnym. Służy do identyfikacji opakowań transportowych, dat produkcji, okresów trwałości, numerów serii.

0x01 graphic

Rys.6 Kod 128

5.2. Kody dwuwymiarowe

Szybko okazało się, że stosowanie w niektórych sektorach gospodarki (np.. przemysł, logistyka, firmy kurierskie) stosowanie standardowych kodów kreskowych stało się niewystarczające ze względu na ograniczoną ilość informacji zawartych w kodzie. Dlatego pojawiły się koncepcje stworzenia kodów, które charakteryzować się będą możliwością zawarcia większej liczby informacji oraz ze względu na ilość i wagę tych informacji, dzięki korekcji i weryfikacji danych, zapewnią prawidłowy odczyt, nawet w sytuacji gdy część kodu zostanie uszkodzona. W końcówce lat 80-tych i latach 90- tych nastąpił rozwój kodów dwuwymiarowych 2-D , które spełniały stawiane oczekiwania.

Ze względu na sposób zapisu danych kody dwuwymiarowe można podzielić na dwie grupy: stertowe i matrycowe.

5.2.1 Kody dwuwymiarowe stertowe

Stworzone zostały poprzez wzajemne ułożenie jeden na drugim fragmentów kodów jednowymiarowych. Typowymi przykładami są standardy: PDF417, Kod 49, , Kod 16K.

PDF 417 - został opracowany w 1990 roku. Jest symboliką o bardzo dużej gęstości, zawierającą znacznie więcej informacji niż w tradycyjnych kodach liniowych czy piętrowych. Jest najbardziej rozpowszechnionym kodem, obecnie dwuwymiarowym. Pozwala zapisywać dane w jednym z trzech trybów: binarnym (do 1108 znaków), tekstowym (1850 znaków) lub numerycznym (2710 znaków). W zależności od stopnia zapisanej korekcji błędów, możliwy jest poprawny odczyt danych nawet w przypadku zniszczenia do 55% powierzchni kodu. Pozwala ponadto kodować w swojej strukturze zdjęcia, co może być użyte np. w kartach. Może być zastosowany do przechowywania zapisu procesu produkcyjnego, usprawnienia opakowań zbiorczych, zawierających różny asortyment towarów (np. handel książkami).

0x01 graphic

Rys. 7. Kod kreskowy dwuwymiarowy stertowy PDF 417

Kod 49- koduje 128 znaków, przy czym 49 podstawowych znaków jest kodowanych bezpośrednio. Jest kodem ciągłym, modularnym, o budowie piętrowej. Składa się z 2 do 8 rzędów kresek oddzielonych od siebie separatorem. Długość symbolu jest stała. Drukowanie kodu i jego odczyt wymaga określonego sprzętu ze specjalnym oprogramowaniem. Został opracowany w celu oznaczenia bardzo małych przedmiotów, np. w przemyśle farmaceutycznym czy elektronicznym.

Codablock - został zaprojektowany jako kod złożony z modułów standardowych kodów jednowymiarowych Code39 i Code128. Każdy wiersz zawiera indykator początku, pokazujący orientację oraz dwa znaki kontrolne, zapewniające poprawny odczyt całej zawartej informacji. Podzielony został na 3 warianty:

A - bazujący na kodzie Code39, w którym można zakodować od 1 do 61 znaków w maksymalnie 22 wierszach (całkowita pojemność wynosi wtedy 1340 znaków).
F - bazuje na kodzie Code128. W wierszu może być od 4 do 62 znaków. Ilość wierszy wynosi od 2 do 44, co pozwala maksymalnie zakodować 2725 znaków.
256 - podobnie jak w wariancie 'F', jednak każdy wiersz posiada zakodowaną korekcję błędów, co pozwala odczytać kody nawet częściowo uszkodzone.

Kod 16K- został zaprojektowany jako kod złożony z modułów standardowych kodów jednowymiarowych UPC/EAN128. Pozwala zakodować 77 znaków ASCII lub 154 znaki numeryczne na powierzchni równej zaledwie 2,4cm2. Może posiadać od 2 do 16 wierszy, w których zawarto dwucyfrowe znaki kontrolne używane do korekcji błędów.

5.2.2 Kody dwuwymiarowe matrycowe

Kody te posiadają zdefiniowaną strukturę elementów składowych, np. w postaci kolumn i wierszy. Przykładami są: DataMatrix i MaxiCode

MaxiCode - kod o stałych rozmiarach wynoszących 25,4mm x 25,4mm.Pozwala na zapisanie w nim maksymalnie 93 znaków lub 138 cyfr. Dzięki zastosowaniu bardzo wydajnych algorytmów korekcji błędów pozwala na pełną rekonstrukcję danych nawet w przypadku uszkodzenia 25% powierzchni kodu. Przy stosowaniu tego kodu uzyskuje się duże szybkości odczytu niezależnie od kierunku skanowania. Dane są zapisywane w postaci 866 sześciokątów ułożonych w 33 wierszach.

0x08 graphic

Rys.8. Kod kreskowy dwuwymiarowy matrycowy MaxiCode

DataMatrix - Pozwala zapisywać duże ilości danych (do 3116 znaków) na bardzo niewielkiej powierzchni przy zachowaniu pełnej poprawności odczytu danych wynikających z zastosowanych metod korekcji błędów. Dodatkowo istnieje możliwość umieszczania kodów bezpośrednio na towarach bez konieczności użycia etykiet, np. wykorzystywane do oznaczania podzespołów w przemyśle motoryzacyjnym. Ważną cechą jest możliwość odczytu przez skaner kodu znajdującego się w dowolnej orientacji.

Ze względu na to, iż najnowsze zastosowania dotyczą kodów wielowymiarowych, piętrowych, czy zawierających cały plik danych o wyrobie czy ładunku (np. cały list przewozowy)- kod PDF 417, w których nie występują już tradycyjne kreski , proponuje się nowe określenie kodu kreskowego. Według niego kod kreskowy to graficzne odzwierciedlenie określonych znaków poprzez kombinację ciemnych i jasnych, elementów, ustaloną według przyjętych reguł budowy danego kodu. Reguły te określa się mianem symboliki danego kodu.

6. Struktura numeru

EAN jest systemem międzynarodowym i przestrzegając jego zasad mamy pewność, że dany numer towaru jest niepowtarzalny na całym świecie. Jest to możliwe dzięki Międzynarodowemu Stowarzyszeniu EAN, które kontroluje przydzielanie numerów poprzez organizacje narodowe. Dlatego aby producent (dystrybutor) mógł oznaczać swoje towary kodem EAN musi zarejestrować się w systemie poprzez organizację krajową lub jej przedstawiciela. Wówczas otrzyma swój numer producenta i zakres numerów na swoje towary. Występują dwie wersje kodu EAN: podstawowa trzynastocyfrowa (EAN-13) i skrócona ośmiocyfrowa (EAN-8), która ułatwia umieszczanie kodu na małych opakowaniach.

Kod EAN-13 zawiera 13 cyfr: