Po wielu miesiącach zwlekania wreszcie prezentuje mojego subika !

NA WSTĘPIE

Na początku chciałbym wyjaśnić co oznacza końcówka "v3.2 final": cyferka trzy oznacza że to mój trzeci z kolei skonstruowany sub, końcówka ".2" oznacza że to wersja dwukrotnie poprawiana a "final" oznacza że to wersja końcowa i nie planuje już żadnych więcej ingerencji, zmian lub przeróbek w tej konstrukcji...

JAK TO SIĘ ZACZĘŁO...

Historia tego suba zaczęła się dość dawno temu bo w wakacje 2003 kiedy to znudzony swoim buczącym subem na głośniku Alphard LW1000 postanowiłem zrobić coś lepszego ale mieszczącego się w moim zasięgu finansowym. Rozważałem wtedy trzy głośniki: Alphard CW1202C, Tonsil 30/80/2 i Beyma 12BR70. Razem z forumowiczami (jeszcze na starym forum akustyka.tk daaawno temu) doszedłem do wniosku że najlepszym wyborem będzie Beyma (CW1202C przegrał przez swoją mocożerność, wymagania co do objętości skrzyni i niską efektywność przy obudowie zamknietej, 30/80/2 przez zbyt małe Xmax i nietrwałe piankowe zawieszenie). Beyma ze swoją wysoką efektywnością, małymi wymaganiami co do mocy napędu, dobrymi parametrami i kontrukcją stała się moim wyborem dla mającego powstać wtedy nowego subika.

POCZĄTKI BUDOWY

Suba zacząłem konstruować jeszcze w tamte zeszłoroczne wakacje. Wtedy konstrukcja jego była maksymalnie uproszczona: skrzynka, głośnik i dwa BR z doniczek cmentarnych. Minimum kosztów minimów wysiłku. Goła surowa skrzynia - byle grało. Powodem takiego stanu rzeczy był wysoki koszt głośnika który zeżarł praktycznie wszystkie fundusze jakie miałem przeznaczone na budowe całego suba - musiałem sie ograniczyć do minimum. Po wakacjach tak jakoś w listopadzie nastąpiła pierwsza jego przeróbka: wymieniłem te dwie nieszczęsne doniczki na normalne BR zrobione z 6 rurek PCV, okleiłem suba okleiną drewnopodobną a także zamontowałem mu z tyłu terminal z pozłacanymi zaciskami. Niestety nie zaszpachlowałem obudowy no i "dzięki" temu pod okleiną było widać wszystkie łączenia, dziurki, zgrubienia i inne niedoskonałości...ale niestety okleina była już przylepiona więc nie za dużo można było poradzić.

DRUGA, FINALNA PRZERÓBKA

Sub w takim stanie jak opisałem wyżej stał aż do marca tego roku kiedy to postanowiłem dokonać kompletnej przeróbki. Wykręciłem z niego wszystko, zdarłem szpetną okleinę a pustą i gołą skrzynie zaniosłem do warsztatu i przez ponad miesiąc robiłem kompletny upgarde. Oczywiście nie tworzyłem tego dzień w dzień po kilka godzin - czas trwania tej przeróbki był taki długi gdyż nie miałem kasy na wszystkie elementy naraz i musiałem niekiedy czekać aż uzbieram potrzebną sume na jakiś element. Po tej pracy sub uzyskał swój teraźniejszy wygląd, kształt i budowe. Poniżej prezentuję cały opis, schematy, rysunki poglądowe i zdjęcia (podczas dokonywania drugiej przeróbki i z wersji finalnej)

WERSJA FINAL

No to teraz czas na opis finalnej wersji suba. Sercem tej konstrukcji jest głośnik Beyma 12BR70. Konstrukcja jest typu BR zrobiona z płyty wiórowej o grubości 18mm. Płyty są ze sobą połączone konfirmatami w wersji "krótkiej" o długości 5cm wkręcanymi mniej wiecej co 8cm na całej długości łączeń. Skrzynia jest w środku uszczelniona silikonem na wszystkich łączeniach płyt. Całkowite zewnętrzne wymiary skrzyni to: 54cm wysokości, 45cm szerokości i 40cm głębokości. Wewnętrzna pojemność obudowy netto to 75L, po odjęciu wszystkiego co zostało tam wsadzone (o tym poniżej) zostaje 62L pojemności brutto. Skrzynia ma oczywiscie wycięte otwory na głośnik, rury BR i tylny terminal.

Rys1. Przekrój poprzeczny

Rys2. Przekrój górny

Rys3. Przód suba

Wyloty BR stanowi 6 rurek PCV typu 2" o średnicy wewnętrznej 46mm, zewnętrznej 50mm i długości 165mm. Rurki są przytwierdzone klejem poXipol do specjalnie wykonanego ozdobnika wyciętego z 3mm grubości płyty bakielitowej w której zostały wycięte otwory średnicy odpowiadającej tymże rurkom PCV. Ozdobnik został pomalowany lakierem samochodowym koloru ciemny grafit i przykręcony wkrętami do płyt gipsowych w wielu miejscach (łącznie 20 śrub).

Rys4. Projekt ozdobnika przedniego

Na każdy z sześciu wylotów BR został przykręcony pierścień spełniajacy jedynie rolę ozdobną. Pierścienie zostały wykonane przez tokarza, ja jedynie nawierciłem w każdym po trzy dziury, pomalowałem je farbą chromową i przykręciłem do płyty bakielitowej malutkimi wkrętami o długości 1cm i średnicy gwintu 2mm.

Rys5. Projekt obręczy na Bass-Reflex

Otwór na głośnik ma wykonany frez odpowiadający średnicy i grubości zewnętrznego kołnierza głośnika. Między frez a głośnik jest przyklejona uszczelka okienna typu "D" na całym obwodzie frezu. Głośnik jest przykręcony 8 wkrętami to płyt gipsowych tego samego typu co ozdobnik z rurkami BR. Na głośnik został specjalnie wykonany na zamówienie ogromny pierścień żelazny o średnicy 34cm w którym podobnie jak w przypadku wersji dla BR wykonałem otwory (łącznie 8) i pomalowałem tą sama farbą chromową. Pierścień jest także przykręcony takimi samymi wkrętami jak głośnik.

Rys6. Projekt obręczy na głośnik Beyma 12BR70

Na bokach suba są umieszczone nastepne wykonane przezemnie ozdobniki wycięte z tej samej płyty bakielitowej co przedni, z tym że te nie spełniają już żadnej praktycznej roli - służą jedynie urozmaiceniu wyglądu. Ozdobniki są także pomalowane farbą chromową. Na bokach zamontowałem także uchwyty do kolumn estradowych. Wewnętrzne czesci uchwytów są pomalowane tą samą farbą co ozdobniki dla urozmaicenia wyglądu :) Przykręcone są one na 8 dużych wkrętów każdy (średnica łba 12mm, średnica gwintu 4mm, długość 4cm).

Rys7. Projekt ozdobnika bocznego

Rys8. Bok suba

Dla każdego z uchwytów jest wykonana specjalna wnęka całkowicie oddzielająca je od wnętrza konstrukcji dla polepszenia jej szczelności. Wnęki są wykonane ze starej płyty wiórowej 20mm poskręcanej wkrętami i sklejonej wikolem na krawędziach łączeń. Każda z wnęk jest jeszcze od środka uszczelniona wikolem na krawędziach przylegania do obudowy subwoofera.

Rys9. Schemat budowy wnęki na uchwyt

Obudowa jest bardzo mocno, może nawet przesadnie usztywniona. Usztywnienie stanowi dokładnie 7m listwy kątowej o przekroju 3x3cm. Listwy sa przykręcone do ścianek obudowy a także łączą ze sobą przeciwległe ścianki a do tego są jeszcze poskręcane ze sobą w miejscach krzyżowania się. Każda listwa w miejscu łączenia do ścianki czy też do drugiej listwy jest dodatkowo posmarowana wikolem. Do skręcania usztywnienia uzyte zostały 3 rodzaje śrub: konfirmaty krótkie do przykręcenia list do ścianek obudowy, konfirmaty długie (7cm) służą do łączenia ze sobą krzyżujących się listew i długie śruby o długości 12cm do przytwierdzania listew łączących przeciwległe ścianki do tychże ścianek. Całość stanowi całkiem imponujący labirynt biegnących w różne strony listew :)

Rys10. Usztywnienie w całej okazałości (nie uwzględnione usztywnienie przedniej scianki)

Rys11. Schemat połączeń śrubowych całej konstrukcji

Rys12. Schemat usztywnienia przedniej ścianki

Wytłumienie obudowy stanowi gąbka o grubości 25mm przyklejona na wszystkie ścianki obudowy a także warsta waty syntetycznej luźno ułożonej (nie ubitej) przytrzymywanej do tylniej ścianki przez plastikową siatke ogrodową o małych "oczkach" ułożoną przez cały przekrój obudowy od góry do dołu i od lewej do prawej ścianki. Taki patent zapobiega włażeniu waty w miejsca gdzie jest niepożądana (w głośnik lub do rurek BR). Oczywiśćie zachowałem odpowiednią odłegłośc wytłumienia od rurek BR tak aby między nimi była odległość równa średnicy rurki BR. Korzystając z okazji napisze że rurki BR są także zamontowane w odpowiedniej odłegłości od ścianek obudowy (odległość przynajmniej równa średnicy rurki od każdej ścianki obudowy).

Rys13. Przekrój poprzeczny ukazujący sposób wykonania wytłumienia

Rys14. Przekrój od góry i od dołu ukazujący odległości wytłumienia od elementów suba

Na koniec części technicznej napisze jeszcze o czynnościach wykończeniowych. Obudowa została dokłanie wyszpachlowana szpachlą stolarską, wszystkie dziury po śrubach, wglębienia, uszczerbki odpowienio nią wypełnione, następnie wyszlifowana ręcznie i szlifierką oscylacyjną, pomalowana lakierem bezbarwnym, ponownie wyszlifowana ale papierem małoziarnistym i na końcu oklejona okleiną drewnopodobną w sposób prezentowany na rysunku poniżej. Taki sposób obklejania nie pozostawia widocznych łączeń jak poprzedni stosowany przezemnie "na zakładke". Wszelkie łaczenia zostały zredukowane do minimum. Poprostu już lepiej nie umiem obkleić ;)

Rys15. Rysunek ukazujący sposób nakładania okleiny drewnopodobnej

NAPĘD

Sub jest napędzany wzmakiem własnej konstrukcji na jednej końcówce mocy TDA 7294. Oddaje on 90W przy 8OHm, jest to konstrukcja wolnostojąca, nie zintegrowana z tylną płytą suba - posiada własną obudowe i stoi koło biurka gdyż to ułatwia mi operowanie nim - nie musze biegać do suba jeśli chce go wyłączyć. Wzmak był w całości opisywany na poprzednim forum które szlak trafiło i wraz z nim poszedł opis wzmaka... Sygnał do wzmacniacza jest podawany od karty dźwiękowej Sound Blaster Live 5.1 która działa na driver'ach KX Project 5.10.0.3537. Sygnał jest prowadzony kablem "Digital" o podwójnym ekranowaniu i metalowych pozłacanych końcówkach. Sygnał od wzmaka do suba jest prowadzony kablem audio w przeźroczystej izolacji o średnicy żył 2,5mm o długości 7m.

JAK TO WYGLĄDA W SYMULACJACH ?

Subwoofer był w całości projektowany i symulowany w oparciu o program BassBox 6 Pro w najnowszej dostepnej obecnie wersji 6.0.19. Grubość wytłumienia, litraż, wewnętrzne przeszkody, grubość ścianek, frez głosnika, miejsce zabrane przez głośnik, długość, średnica i grubość ścianek rurek BR zostały wzięte pod uwage. Dane głośnika zostały wprowadzone do programu ręcznie z oficjalnej strony katalogowej Beymy. Wykresy są narysowane dla suba z dostarczonymi 90W mocy (gdyż tyle może maksymalnie dostać).

Rys16. Charakterystyka częstotliwościowa.

Z wykresu wychodzi dość wysokie f3 na poziomie 49Hz, granica f6 jest także położona dość wysoko gdyż na poziomie 41Hz. Mimo tego wógóle nie odczuwa się tych wysoko połozonych granic - sub gra bardzo głośno do 30Hz później szybko traci efektywność aby przy około 25Hz całkowicie ucichnąć (poniżej już słychać tylko "furgoczącą" membramę ale żadnego dźwięku)

Rys17. Wychylenie membramy.

To jedyna wada tego głosnika - szybko osiąga swoje Xmax co owocuje waleniem podstawy tuleji cewki o dno magnesu przy bardzo niskiech częstotliwosćiach (w granicach 20Hz) przy już połowie mocy. Częstotliwości od 30Hz w zwyż mogą być odtwarzane juz przy pełnej mocy beż żadnych niebezpieczeństw. Powodem takiego latania membramy jest zapewne bardzo miękkie zawieszenie głośnika.

Rys18. Opóźnienie

Tutaj subik pokazuje klasę :) Opóźnienie średnio utrzymuje sie na poziomie 7ms, najwyższe jest przy 42Hz i wynosi 9ms. I rzeczywiscie przekłada się to na grę samego suba - nadąża nawet za bardzo szybkimi uderzeniami basu (np. ciężki karabin maszynowy 20mm zamontowany na łodzi w grze FarCry brzmi tak mocarnie jakby naprawde się z niego strzelało - każdy wystrzał ma swoje uderzenie basu mimo że następują one po sobie dość szybko)

JAK TO GRA ?

Teraz czas na najważniejszą część czyli jak ta cała konstrukcja w którą włożyłem tyle pracy się sprawuje w praktyce. Basik jest bardzo ładny, miękki i bardzo niski. Sub ma moc :) potrafi zatrzęść całym pokojem a do tego jest słyszalny na całym pionie mojego 4-piętrowego bloku Mimo że mam bardzo oporny akustycznie pokój to nawet w nim gra bardzo ładnie. Czemu oporny akustycznie ? Gdyż nie dość że jest mały (niecałe 12m^2) to bardzo zastawiony meblami - bardzo mało wolnej przestrzeni. Owocuje to tym że w jednych miejscach pokoju basik jest śliczny, w innych rozlazły a w niektórych praktycznie wogóle go nie ma. Naszczęście tak sie złozyło że w miejscu gdzie jest komputer niskie częstotliwości są chyba najlepsze. Wiem napewno że takie "efekty" to wina mojego pokoju gdyż na jeden dzień zaniosłem suba to kumpla który ma pokój 25m^2 i dopiero tam się przekonałem ile ten moj sub potrafi ! Tam już nie było efektów zmiennego basu - wszędzie masakrowało podobnie (z nasileniem na rogach). Przedtem nawet niewiedziałem że on może tak mocno i ładnie grać (u mnie i tak nie moge się rozpędzać z pokrętłem "volume" bo w domu nie lubią basu...). W moim małym pokoiku nie rozwija skrzydeł niestety - jest ograniczony przez przestrzeń i niską tolerancję na basik innych domowników ;). Ten sub jest naprawde udaną konstrukcją mimo dość wysokiego F3 potrafi bardzo nisko zagrać (jadąć generatorem sinusoidy ja słysze go do 25Hz i napewno nie jest to "furgotanie membramy"). Nadaje się zarówno do gier, filmów jak i do muzy.

KOSZTORYS

Nadszedł czas policzyć ile w sumie kosztowała całkowita budowa tego basołupa. Przyznam sie że policzyłem to dopiero teraz na potrzeby tego opisu i aż się zawiesiłem jak wybiło mi wynik sumowania na kalkulatorze...byłem święcie przekonany że to wyniosło poniżej 400zł heh :D

Głośnik Beyma 12BR70 (z przesyłką): 280zł

Płyta wiórowa z docięciem na wymiar: 20zł

2m rurki PCV: 6zł 6 obręczy na BR: 15zł

Obręcz na głośnik: 30zł

Płyta bakielitowa: 0zł (miałem własną)

Gąbka: 0zł (wytargałem z tapczana pod śmietnikiem ;p)

Silikon (mała tubka): 3zł

Klej Vicol (pojemnik 250ml): 3zł

Terminal zaciskowy: 6zł

1m kabla audio (żyła 2mm śr): 2,70zł

50 śrub to płyt gipsowych: 5zł

100 konfirmatów krótkich: 12zł

20 konfirmatów długich: 3zł

16 grubych wkrętów: 4zł

12 długich śrub: 6zł

40 mini wkrętów: 2zł

1m uszczelki okiennej: 2,50zł

7m listwy kątowej 3x3cm: 21zł

Lakier samochodowy ciemny grafit (200ml): 8zł

Farba chromowa (400ml): 13zł

Uchwyty estradowe: 24zł

Okleina drewnopodobna (szer 60cm), 1m: 8zł

Okleina drewnopodobna (szer 45cm), 0,5m: 3zł

Dwie paczki waty syntetycznej: 6zł

1m siatki ogrodowej: 8zł

RAZEM: 492zł

SESJA ZDJĘCIOWA :)

Na początek zdjęcia podczas dokonywania upgrade'u. Są wykonane analogowym aparatem a następnie zeskanowane niestety ze względu na słaby skaner skany powychodziły dość kiepskie - nic już na to nie poradze.

Zdjęcie 1. Sub po założeniu usztywnienia, poskręcaniu, szpachlowaniu, szlifowaniu, malowaniu lakierem i doszlifowaniu - widać poskręcane wewnątrz usztywnienia, silikon na krawędziach, wygląd frezu pod głośnik, wygląd wnęk na uchwyty. Każda biała plamka to jedna zaszpachlowana śruba - zwróćcie uwage ile tego jest !

Zdjęcie 2. Tyłek suba - widać wiecej zaszpachlowanych śrub i otwór na terminal zaciskowy

Zdjęcie 3. Praktycznie te same ujęcie co na zdjęciu 19 tylko z drugiej strony

Zdjęcie 4. To zdjęcie ukazuje gąbkowe wytłumienie suba

Zdjęcie 5. A tutaj już z założoną siatką ogrodową i napchany watą :)

Zdjęcie 6. A tutaj zestaw "złóż to sam" czyli sub w godzine dla początkujących :D

Zdjęcie 7. Świerzo po oklejeniu okleiną

Teraz zaprezentuje zdjęcia gotowego już suba. Zdjęcia zostały wykonane aparatem cyfrowym słabej jakości więć niestety także nie ukazują detali (nawet wylazłem z subem na balkon żeby polepszyć oświetlenie ale nie dało to za dużo...)

Zdjęcie 8.

Zdjęcie 9.

Zdjęcie 10.

Zdjęcie 11.

Zdjęcie 12.

Zdjęcie 13.

Zdjęcie 14.

I TO JUŻ KONIEC

Tak obszerną dokumentacje zrobiłem dla wszystkich tych którzy chcieliby wykonać taką samą konstrukcje - dzięki temu opracowaniu bedzie to mozliwe bez zadawania pytań - wszystko podane jak na dłoni :D

---