BRAZYLIA

Wiktoria Gajtkowska

kl. 2c

Spis treści:

1. Geografia………………….….…...

2. Ustrój polityczny……………….….

3. Demografia……………………..…

4. Religia……………………….……..

5. Kultura…………………………......

6. Rzeźba…………………………….

7. Klimat………………………………

8. Wody……………………………….

9. Gleby…………………………..

10. Flora……………………………….

11. Fauna………………………………….

12. Gospodarka………………………….

13. Przemysł…………………………

14. Rolnictwo……………………………

15. Armia……………………………

16. Związki z Polską……………….

17. Sport w Brazylii………………

Geografia

Brazylia - największe państwo leżące w Ameryce Południowej. Kraj ten graniczy prawie ze wszystkimi państwami Ameryki Południowej, jedynie Chile i Ekwador nie są krajami graniczącymi z tym ogromnym państwem. Brazylie oblewa Ocean Atlantycki od północnego wschodu i południowego wschodu.

Podstawowe informacje:

• Powierzchnia wynosi 8 456 508 km², kraj zajmuje prawie połowę powierzchni Ameryki Południowej. 

• Najwyższy punkt: Pico da Neblina o wysokości 3014 m n.p.m. 

• Linia brzegowa: 7491 km

• Najdłuższa rzeka, druga co do długości świata: Amazonka-  6400 km

Ustrój polityczny

Brazylia jest republiką związkową podzielona na 26 stanów i 1 dystrykt federalny. Konstytucja Brazylii została uchwalona w 1988. Głową państwa i szefem rządu jest wybierany w głosowaniu powszechnym na 4 lata prezydent.

Obecnym prezydentem jest Dilma Rousseff. Położenie Brazylii

Demografia

Współczesny skład etniczny Brazylii jest odzwierciedleniem jej historii. Ponad połowę mieszkańców Brazylii stanowią ludzie rasy białej. Murzyni stanowią około 7% ogółu ludności, Indianie 1%. Resztę stanowi ludność mieszana - Mulaci i Metysi.

Językiem urzędowym w Brazylii jest język portugalski, który jednak różni się znacznie od używanego

w Portugalii. Przede wszystkim brazylijski jest bardziej miękki i melodyjny, jest też wzbogacony szeregiem słów i zwrotów z języków brazylijskich Indian i byłych niewolników z Afryki. Różni się także pisownią. Poza tym w użyciu są także języki włoski, hiszpański, niemiecki.

Religia

Brazylijski Kościół katolicki jest największą narodową wspólnotą wiernych na świecie. Obecnie katolicy stanowią około 62-63% społeczeństwa. Liczbę regularnie praktykujących szacuje się na 19-25%, chociaż w miastach praktykuje nieco mniej niż na prowincji. Widoczny jest odpływ wiernych do takich pochodzących głównie z USA wspólnot, jak Świadkowie Jehowy, adwentyści czy różne kościoły ewangelikalne, głównie zielonoświątkowe. Liczbę protestantów szacuje się na około 19-20%. Niewierzący stanowią 7,4-10% społeczeństwa.

Dane z 2012:

• Katolicyzm: 65%

• Protestantyzm: 22%

• Świadkowie Jehowy: 0,37%

• Inni : 13%

Pomnik Chrystusa Odkupiciela w

Rio de Janeiro.

Kultura

Przemieszanie elementów europejskich, afrykańskich i amerykańskich wytworzyło nową oryginalną kulturę. Najsłynniejszym festiwalem rozsławiającym Brazylię na cały świat jest odbywający się przed wielkim postem karnawał w Rio de Janeiro. Zawsze zaczyna się w sobotę przed Środą Popielcową i trwa nieprzerwanie cztery dni i noce. Narodowym tańcem jest Samba przywieziona przez niewolników z Angoli. Największym rzeźbiarzem okresu kolonialnego był Aleijadinho.

Rzeźba

Brazylia jest krajem wyżynnym, dwie trzecie powierzchni kraju zajmują wyżyny, sama zaś Wyżyna Brazylijska obejmuje 60% powierzchni kraju. Obszary wyżynne dzielą się na dwie wielkie jednostki fizycznogeograficzne: Wyżyną Brazylijską i Wyżyną Gujańską, gdzie ta ostatnia tylko częściowo leży na terenie Brazylii. Tereny nizinne skupiają się głównie w Nizinie Amazonki, która rozciąga się z zachodu na wschód w północnej części kraju. Nizina ta rozdziela rozległą Wyżynę Brazylijską od Wyżyny Gujańskiej leżącej na północnym krańcu Brazylii.

Wyżyna Brazylijska zajmuje południową część platformy południowoamerykańskiej. Jest to duży obszar geograficzny, którego najwyżej położone fragmenty znajdują się w części wschodniej. Wysokości dochodzą prawie do 3000 m n.p.m. Wyżyna ku północy łagodnie się obniża. Opada stromą krawędzią ku Oceanowi Atlantyckiemu. Krawędź ta ciągnie się wzdłuż wschodniego i południowo-wschodniego wybrzeża na długości ponad 2500 km. Krawędź wyżyny w niektórych miejscach tworzy prawie pionową ścianę, w innych miejscach krawędź wyżyny schodzi do oceanu kilkoma stopniami.

Na terytorium Brazylii leży niewielka część Wyżyny Gujańskiej. Sama zaś wyżyna na terenie Brazylii wznosi się na niewielkie wysokości rzędu 500 do 1000 m n.p.m. i jest rozdzielona przez doliny rzek płynących na południe ku Amazonce. Jedynie wzdłuż w granicy z Wenezuelą teren cechuje się typową rzeźbą górską, gdzie średnia wysokość wynosi 1000 - 2000 m n.p.m. Poza najwyższym szczytem Brazylii jakim jest Pico de Neblina, wysoką górą jest także Monte Roraima o wysokości 2727 m n.p.m. Szczyt ten znajduje się na granicy brazylijsko-wenezuelskiej.

Pico de Neblina

Klimat

Większość powierzchni kraju leży w strefie klimatu równikowego i podrównikowego, natomiast regiony leżące na południu w okolicach zwrotnika Koziorożca to tereny, które leżą w zwrotnikowej strefie klimatycznej. Oznacza to, że cała powierzchnia kraju zalicza się do strefy klimatów gorących- czyli takich które obejmują na ogół obszary leżące między zwrotnikami. Kraj znajduje się pod wpływem równikowych mas powietrza ze zróżnicowaniem regionalnym. Działanie mas gorącego powietrza jest łagodzone przez napływ morskiego powietrza znad Atlantyku. Ponadto na zróżnicowanie klimatyczne wpływ ma rzeźba terenu - wyżynny charakter kraju.

Wody

Cały obszar Brazylii leży w zlewisku Oceanu Atlantyckiego. Sieć rzeczna jest dobrze rozwinięta

i zasobna w wodę. Największym systemem rzecznym jest dorzecze Amazonki, które odwadnia 57% powierzchni kraju, do dwóch pozostałych należą dorzecza Parany i La Platy oraz São Francisco.

Rzeki Paragwaj, Parana i La Plata. Dorzecze to odprowadza wody w kierunku południowym i tylko północna część tego systemu rzek leży na terenie Brazylii. Rzeki te są żeglowne na krótkich odcinkach, cechują się występowaniem licznych progów i wodospadów.

Rzeka São Francisco jest jedyną dużą rzeką Brazylii, która przepływa w całości na terytorium Brazylii. Jej długość wynosi ponad 1600 km, a obszar źródłowy znajduje się na Wyżynie Brazylijskiej

w zachodnim Minas Gerais i w południowym Goiás. Rzeka ta płynie przez Wyżynę Brazylijską najpierw na północ, a potem na wschód, by ujść do Atlantyku między miastami Recife, a Salvador. Rzeka ta jest żeglowna na odcinku między Pirapora w Minas Gerais i Juázeiro w Bahia. Od wodospadów Paulo Afonso do ujścia mogą się po niej poruszać statki od dużej wyporności.

Brazylia ma niewielką ilość jezior. Na nizinie nadbrzeżnej występuje wiele płytkich jezior nadbrzeżnych - lagun. Największe z nich to leżące na południowym wybrzeżu Lagoa dos Patos o powierzchni 10 tys. km² i Mirim o powierzchni 3 tys. km².

Amazonka

Rzeka Ameryki Południowej o największym średnim przepływie na Ziemi. Jej długość jest sprawą kontrowersyjną, najczęściej podawana jest wartość 6400 km. Amazonka posiada największe na świecie dorzecze (o powierzchni ok. 7 mln km²) i największe zasoby wodne. Dlatego też w jej dorzeczu wyrastają największe lasy tropikalne. Nazwa najprawdopodobniej pochodzi od błędnie tłumaczonej nazwy amacunu- "niedźwiedź wodnych chmur", którą rozpropagował w Europie, po roku 1540 Hiszpan,Francisco de Orellana, który jako pierwszy przepłynął rzekę z Andów do ujścia.

Długość rzeki od wieków była sporna. Utrudniał ją nie tylko dylemat wyodrębnienia spośród ponad 200 dopływów właściwej rzeki, ale i dotarcie do ukrytych w niedostępnym terenie źródeł - rzetelny wybór dopływu powinien być poprzedzony wieloletnim pomiarem wielkości jego przepływu wody, aby uśrednić jego wahania w szerokich granicach. Należy jednak pamiętać, że długość nieuregulowanej rzeki zmienia się ciągle, szczególnie po powodziach: stare zakola zostają odcięte jako starorzecza, powstają nowe, rzeka na długich odcinkach płynie kilkoma ramionami o różnej długości, które zmieniają się w przeciągu lat.

Amazonka jest rzeką żeglowną na długości 4300 km i jest główną drogą komunikacyjną w tej części kontynentu. Statki do wyporności 5 tys. BRT docierają aż do Manaus, o wyporności do 3 tys. BRT nawet do peruwiańskiego Iquitos.

Amazonka

Gleby

Ogromna powierzchnia kraju i różnice klimatyczne sprawiają, że pokrywa glebowa jest zróżnicowana. Mało urodzajne gleby występują w strefie wilgotnych lasów tropikalnych. Gleby tam występujące podlegają intensywnemu procesowi ługowania, a to sprawia, że mają niewielką ilość składników mineralnych. Mało urodzajne pokrywy występują głównie w północnej części Wyżyny Brazylijskiej, gdzie gleby posiadają związki żelaza i glinu. Są to gleby ilaste i laterytowe, barwy czerwonej. Na Nizinie Amazonki, głównie terenów, które nie są zalewane okresowo podlegają procesowi ługowania.

W odróżnieniu od gleb północnej części Wyżyny Brazylijskiej proces ten nie zachodzi głęboko. Żyzność gleb tropikalnych Amazonii jest związana z obecnością lasu, co oznacza, że w przypadku jego braku (karczowanie) gleby te tracą składniki mineralne. Takie gleby szybko ulegają wyjałowieniu. Prawie cały obszar Amazonii reprezentują czerwonożółte gleby laterytowe.

Żyzne gleby występują w dolinie i w ujściu Amazonki, są to fluwisole. Są gleby rzeczne bogate w składniki mineralne. Obszary o małej ilości opadów deszczu cechują się występowaniem kserosoli. Najbardziej żyzne pokrywy glebowe występują w stanach Minas Gerais i São Paulo. Są gleby pochodzenia wulkanicznego. Występują także tam czerwonoziemne podosole, tzw. terra rossa. Gleby te wykorzystuje się do uprawy kawy.

Flora

Szata roślinna, a przede wszystkim lasy Brazylii od wielu lat są wycinane i karczowane przez ludzi, mimo to obszar leśny tego kraju wciąż sięga dwóch trzecich powierzchni kraju. Flora jest typowa dla wilgotnych regionów klimatu tropikalnego.

Lasy tropikalne obejmują znaczną część powierzchni kraju, zajmują Nizinę Amazonki i wybrzeże Oceanu Atlantyckiego, czyli wszędzie tam gdzie występują obfite opady deszczu. Las równikowy cechuje się bogactwem gatunkowym drzew. W Amazonii na jednym hektarze występuje od 40 do nawet 100 gatunków drzew, które osiągają do 50 m wysokości, a w niektórych przypadkach nawet do 60 m. Lasy te cechują się dużą ilością lian i epifitów. Do cennych gatunków należą: cedrzyk wonny, mahoniowiec właściwy, kostrączyna, puchowiec pięciopręcikowy i kauczukowiec brazylijski. W lasach nadbrzeżnych nizin występują paprocie i palmy.

W strefach o mniejszych opadach, gdzie panuje klimat podrównikowy na wyżynnych terenach rosną zwrotnikowe lasy mezofityczne, gdzie rosną takie gatunki jak kostrączyna czarna oraz palmy i paprocie drzewiaste. Do tego typu lasów należą też południowo-brazylijskie lasy araukariowe.

Znaczna część Wyżyny Brazylijskiej pokryta jest suchym lasem międzyzwrotnikowym do którego zalicza się także formacja drzewiasto-trawiasta. Tereny te porastają kolczaste drzewa dorastające do 10 m. Tereny Wyżyny Brazylijskiej cechują się też występowaniem otwartych terenów. Na Wyżynie Brazylijskiej rosną także gaje palmowe. Doliny rzek porastają lasy galeriowe. W niektórych miejscach, gdzie opady są niewielkie wraz z suchymi drzewami zrzucającymi liście w porze suchej rosną kaktusy i kolczaste krzewy.

Większa część środkowej Brazylii zajmuje roślinność trawiasta - campo cerrado. Campo cerrado jest sawanną o dobrze rozwiniętej warstwie traw z niskimi drzewami i krzewami. W północno-wschodniej części Wyżyny Brazylijskiej występują lasy palmowe zwane lasami babau. Obszary nizinne leżące blisko Paragwaju i Argentyny (Nizina La Platy) są zdominowane przez okresowo zalewane łąki i palmy. Tereny pantanalu to przede wszystkim obszary podmokłe i bagienne.

Fauna

Fauna Brazylii jest bardzo specyficzna i charakterystyczna dla tej części neotropikalnej krainy, jaka zajmuje obszar Brazylii. Fauna szczególnie bogata jest w dorzeczu Amazonki.

W lasach Amazonii żyje wiele gryzoni takich jak kapibara czy aguti. Do większych zwierząt należą pekari, mazamy i tapir anta. W lasach tropikalnych występuje też wiele gatunków jaszczurek i węży do których należą boa dusiciele i anakondy żyjące w rzekach. Na drzewach żyją leniwce, małpy i wiele gatunków ptaków do których należą papugi najbardziej charakterystyczne dla Ameryki Południowej - ary oraz, kolibry i bławatniki. W rzekach Amazonii żyją manaty, delfiny słodkowodne i słynne piranie. Ponadto w Amazonce żyje największy na świecie żółw słodkowodny z gatunku  Podocnemis, który osiąga wagę do 70 kg.

Świat zwierząt sawann brazylijskich nie jest tak bogaty jak w Afryce, nie występują tam stada dzikich zwierząt jak to ma miejące w Afryce. Rzadko występującymi gatunkami są jeleń pampasowy i wilk grzywiasty. Do ptaków należą strusie nandu i wiele innych gatunków. Na obszarze pantanalu żyje wiele gatunków ptaków jak ibisy.

W Brazylii jest 28 parków narodowych i rezerwatów o łącznej powierzchni 455 tys. km² - najbardziej znane to Iguaçu i Serra de Capivara (wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Przyrody), Paulo Afonso, Sete Quedas, Itatiaia i Tocantins.

Gospodarka

Gospodarka Brazylii - siódma gospodarka świata i największa gospodarka w Ameryce Południowej. Jest zaliczana do rynków wschodzących i według niektórych analiz może w przyszłości stać się czwartą największą gospodarką świata, po Chinach,Indiach i Stanach Zjednoczonych.

Gospodarka Brazylii opiera się głównie na usługach (67% PKB w 2011). Przemysł odpowiada za 26,9% PKB, a rolnictwo za 5,8%.

W roku 2008 PKB wyniósł 1665 mld USD (10 326 USD na jednego mieszkańca). Pewien problem stanowi wysokie zadłużenie zagraniczne przekraczające 179 mld USD, jednak cały dług nie przekracza bezpiecznego poziomu 50% PKB.

Przemysł

Wydobycie

Brazylia jest krajem intensywnie eksploatującym wiele złóż: ropy naftowej, gazu ziemnego, rud żelaza (2 miejsce na świecie), węgla kamiennego, boksytów (4 miejsce),manganu (2 miejsce), cyny (3 miejsce). Oraz kamieni szlachetnych i półszlachetnych: diamentów, szmaragdów (2 miejsce) i złota.

Energetyka

Brazylia jest jednym z największych producentów energii z odnawialnych źródeł, uzyskując ponad 85% swojej energii elektrycznej z elektrowni wodnych. W 2010 roku elektrownie wodne dostarczyły jej 396 TWh energii (2. miejsce na świecie po Chinach). Na granicy z Paragwajem znajduje się druga pod względem wielkości na świecie elektrownia wodna, Itaipu.

Rolnictwo

Brazylia od lat zajmuje pierwsze miejsce na świecie w uprawie kawy, trzciny cukrowej, bananów, fasoli i agawy sizalskiej. Jest również czołowym producentem soi, kakaowca, kukurydzy, manioku i owoców cytrusowych. Jest także czołowym hodowcą bydła oraz trzody chlewnej.

Armia

Brazylia w składzie swoich sił zbrojnych posiada siły lądowe, marynarkę wojenną w jej składzie lotnictwo morskie i piechotę morską oraz siły powietrzne. Brazylia realizowała program nuklearny mający na celu pozyskanie broni jądrowej. Został on jednak anulowany.

Związki z Polską

W Brazylii mieszka wiele osób polskiego pochodzenia. Polonia w Brazylii liczy sobie, według różnych źródeł, od 800 tysięcy do 3 milionów osób.

W celu reprezentowania wspólnoty brazylijsko-polskiej i jednoczenia Polaków rozsianych po całym terytorium Brazylii, w 1990 powstał Braspol z siedzibą w Kurytybie. W dniu 6 maja 2012 r. w Salvadorze odbyły się wybory nowego zarządu oddziału Braspol Bahia. Prezesem został Maciej Maria Białkowski, a sekretarzem Ana Lúcia Ratajczyk.

Sport w Brazylii

Najpopularniejszym sportem w Brazylii jest piłka nożna. Reprezentacja Brazylii 5 razy zdobyła Mistrzostwo Świata. Za jednego z najlepszych w historii dyscypliny piłkarza na świecie wielu uważa Brazylijczyka Pelé.

Ogromną popularnością w Brazylii cieszą się wyścigi Formuły 1. Brazylijczycy doczekali się wielu wspaniałych kierowców. Szczególnie wspominają tragicznie zmarłego Ayrtona Sennę, który uważany jest za najlepszego kierowcę w historii F1. Obecnie w tej serii wyścigowej startują Felipe Massa i Bruno Senna.

Również w siatkówce halowej mężczyzn Brazylia od 5 lat jest absolutnym dominatorem, gdyż od 2003 roku wygrała większość ważnych turniejów międzynarodowych. Jednym z sukcesów jest pokonanie reprezentacji Polski w finale MŚ 2006- 3:0. Największą gwiazdą reprezentacji Brazylii jest od ponad 10 lat Giba.

W tej dyscyplinie warto odnotować również sukcesy pochodzących z tego kraju pań.

Coraz popularniejsza na świecie (i również w Polsce) staje się pochodząca ze stanu Bahia capoeira - tradycyjna brazylijska sztuka walki połączona z elementami tańca i egzotyczną muzyką. Sekcje różnych grup 'capoeira' prężnie działają też w wielu miastach Polski.

Brazylia zorganizuje Mistrzostwa Świata w piłce nożnej w 2014. W 2016 roku w Rio de Janeiro odbędą się Letnie Igrzyska Olimpijskie.

---