Kadm

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Ag - Cd - In

 
Zn
Cd
Hg  
 
 

Układ okresowy

izotop

wyst.

o.p.r.

s.r.

e.r. MeV

r.p.

¹⁰⁸Cd

0,89%

stabilny izotop z 60 neutronami

¹⁰⁹Cd

{syn.}

464,6 dni

w.e.

0,214

¹⁰⁹Ag

¹¹⁰Cd

12,49%

stabilny izotop z 62 neutronami

¹¹¹Cd

12,8%

stabilny izotop z 63 neutronami

¹¹²Cd

24,13%

stabilny izotop z 64 neutronami

¹¹³Cd

{syn.}

7,7×10¹⁵ lat

β^-

0,316

¹¹³In

^113mCd

{syn.}

14,1 lat

β^-

0,580

¹¹³In

i.t.

0,264

¹¹³Cd

¹¹⁴Cd

28,73%

stabilny izotop z 66 neutronami

¹¹⁶Cd

7,49%

stabilny izotop z 68 neutronami

Dane ogólne
Nazwa, symbol, l.a.*	Kadm, Cd, 48
Własności metaliczne	metal przejściowy
Grupa, okres, blok	12 (IIB), 5, d
Gęstość, twardość	8650 kg/m^3, 2
Kolor	niebieskawobiały
Własności atomowe
Masa atomowa	112,411 u
Promień atomowy (obl.)	155 (161) pm
Promień kowalencyjny	148 pm
Promień van der Waalsa	158 pm
Konfiguracja elektronowa	[Kr]4d^105s^2
e^- na poziom energetyczny	2, 8, 18, 18, 2
Stopień utlenienia	2
Własności kwasowe tlenków	średnio zasadowe
Struktura krystaliczna	heksagonalna
Własności fizyczne
Stan skupienia	stały
Temperatura topnienia	594,22 K (321,07 °C)
Temperatura wrzenia	1040 K (767 °C)
Objętość molowa	13,00×10^-3 m^3/mol
Ciepło parowania	100 kJ/mol
Ciepło topnienia	6,192 kJ/mol
Ciśnienie pary nasyconej	14,8 Pa (597 K)
Prędkość dźwięku	2310 m/s (293,15 K)
Pozostałe dane
Elektroujemność	1,69 (Pauling) 1,46 (Allred)
Ciepło właściwe	233 J/(kg*K)
Przewodność właściwa	13,8×10^6 S/m
Przewodność cieplna	96,8 W/(m*K)
I Potencjał jonizacyjny	867,8 kJ/mol
II Potencjał jonizacyjny	1631,4 kJ/mol
III Potencjał jonizacyjny	3616 kJ/mol
Najbardziej stabilne izotopy*
Tam, gdzie nie jest zaznaczone inaczej, użyte są jednostki SI i warunki normalne.
*Wyjaśnienie skrótów: l.a.=liczba atomowa wyst.=występowanie w przyrodzie, o.p.r.=okres połowicznego rozpadu, s.r.=sposób rozpadu, e.r.=energia rozpadu, p.r.=produkt rozpadu, w.e.=wychwyt elektronu, i.t.=przejście izomeryczne

Kadm (Cd, łac. cadmium) - pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych układu okresowego. Nazwa pochodzi od greckiej nazwy rudy cynku - kalaminu.

Minerałem tego pierwiastka, bez znaczenia przemysłowego, jest np. grenokit (CdS) i monteponit (CdO), ale jest zwykle uzyskiwany jako produkt uboczny przy produkcji cynku. Stanowi 0,00005% masy skorupy ziemskiej.

Kadm odkrył w 1817 niemiecki chemik Friedrich Strohmeyer.

[edytuj] Występowanie

Znaczne ilości kadmu zawierają rudy cynku i paliwa kopalne (np. węgiel kamienny). W wyniku ich wydobywania i przetwarzania jego znaczne ilości uwalniają się do atmosfery, hydrosfery i gleb.

[edytuj] Znaczenie biologiczne

Kadm jest pierwiastkiem niezwykle toksycznym (wielokrotnie bardziej niż arsen). Ma działanie kancerogenne, uszkadza nerki, powoduje anemię, choroby kostne (osteoporozę). U mężczyzn kumuluje się zazwyczaj w jądrach. Oddziaływuje też niekorzystnie na układ krążenia.

[edytuj] Zastosowanie

Kadm, głównie metaliczny, stosuje się w:

• metalurgii

• w stopach łożyskowych

• jako powłoki ochronne innych metali

• medycynie (plomby zębów)

• energetyce

• w akumulatorach, np. niklowo-kadmowych

• w reaktorach jądrowych, np. do wyrobu prętów kontrolujących przebieg reakcji łańcuchowej

• sztuce (do otrzymywania barwnika, źółcieni kadmowej)

Kadm jest identycznie jak ołów i rtęć szkodliwy dla człowieka, a zarazem bardzo niebezpieczny.

To jest tylko zalążek artykułu związanego z chemią. Jeśli możesz, rozbuduj go.

---