DEMOKRACJA BEZPOÅšREDNIA

Demokracja przedstawicielska

Obywatele powierzają sprawowanie władzy państwowej w swoim imieniu wybranym przedstawicielom

Demokracja bezpośrednia

Forma demokracji, w której ogół obywateli osobiście bierze udział w sprawowaniu władzy

Państwowej

Formy demokracji bezpośredniej

• Zgromadzenie ludowe

• Zebranie ogółu obywateli zamieszkujÄ…cych okreÅ›lone terytorium w celu usystematyzowaniu aktów prawnych.

• W niektórych krajach na szczeblu gminy lub powiatu

• W dwóch kantonach w Szwajcarii (w pozostaÅ‚ych parlament)

• Referendum

• Wypowiedzenie siÄ™ w drodze gÅ‚osowania w okreÅ›lonej sprawie przez ogół obywateli posiadajÄ…cych czynne prawo wyborcze i zamieszkujÄ…cych dane paÅ„stwo lub jego część

• Plebiscyt - 3 definicje

• Synonim referendum

• Szczególny przypadek referendum - na pierwszy plan wysuwa siÄ™ problem zaufania do wÅ‚adzy (przeprowadzali np. de Gaulle, Napoleon III )

• Instytucja prawa miÄ™dzynarodowego ( a referendum analogicznie - krajowego) w sprawie przynależnoÅ›ci paÅ„stwowej

• Inicjatywa ludowa

• PrzysÅ‚uguje okreÅ›lonej liczbie obywateli. Jest to prawo wystÄ™powania z wnioskiem o ustanowienie aktu prawodawczego przez organ paÅ„stwowy lub gÅ‚osowanie powszechne

• Veto ludowe

• PrzysÅ‚uguje okreÅ›lonej liczbie obywateli. Jest to prawo do sprzeciwu wobec aktu ustanowionego przez organ paÅ„stwowy i prawo żądania gÅ‚osowania dotyczÄ…cÄ… obowiÄ…zywania aktu

• Nie wystÄ™puje w Polsce

• Najbardziej rozpowszechnione w Szwajcarii: „Prawo powiedzenia nie, gdy Berno mówi tak”

REFERENDUM

Podziały

• Ogólnokrajowe

Lokalne

• Konstytucyjne

Ustawodawcze

Dotyczące aktów podustawowych

• Obligatoryjne ( bez referendum akt nie może być uchwalony)

Fakultatywne ( obok procedury z referendum występuje procedura alternatywna. O przeprowadzeniu referendum decydują: organy egzekutywy, Parlament, człony federacji, grupy deputowanych, grupa obywateli

• Konsultatywne - opiniodawcze - decyzja zależy od organu. (Wielka Brytania, Skandynawia)

Rozstrzygające - organ musi postąpić tak jak wyrazili swoją wolę obywatele

W Polsce:

1946 - Konsultatywne

1987 - Konsultatywne

1996 - Konsultatywne

1999 - RozstrzygajÄ…ce

2003 - RozstrzygajÄ…ce

Regulacje dla Referendum:

1. art. 235 ust. 6 - ogólnokrajowe, zmiana konstytucji (rozdziałów: I,II,XII), przyjęcie/odrzucenie ustawy uchwalanej przez Sejm i Senat

• fakultatywne, decyzja o tym 1/5 ustawowej liczby posłów (92), Prezydenta lub Senat

• koÅ„czy procedurÄ™, jest rozstrzygajÄ…ce niezależnie od frekwencji

2. art. 125 - ogólnokrajowe, spory o szczególnym znaczeniu dla Państwa. Nie prowadzi bezpośrednio do ustanowienia aktu prawnego

• fakultatywne - decyzja o tym: Sejm (bezwzglÄ™dna wiÄ™kszość gÅ‚osów)

• frekwencja - wynik wiążący gdy ponad poÅ‚owa obywateli siÄ™ tak opowie. Bez rozstrzygniÄ™cia gdy jest remis

3. art. 90 - wynik wiążący gdy ponad połowa głosowała. Gdy jest zgoda, prezydent może ratyfikować taka umowe (ale nie musi - jednak to się nie zdarza). W razie negatywnej oceny obywateli, nie może ratyfikować umowy

4. art., 174 - lokalne

INICJATYWA USTAWODAWCZA

• Ogólnokrajowe

Lokalne

• Konstytucyjne

Ustawodawcze

Dotyczące aktów podstawowych

• SformuÅ‚owana - wnosi siÄ™ gotowy projekt

Niesformułowana - wnosi się założenia, a projekt opracowuje organ

• PoÅ›rednia - projekt rozpatruje organ paÅ„stwowy

• Prawo (nie obowiÄ…zek) rozpatrzenia projektu

• ObowiÄ…zek rozpatrzenia wnoszonego projektu

• Gdy Sejm odrzuci - referendum

Bezpośrednia - projekt rozpatrywany w referendum

Art. 118 - zasięg ogólnokrajowy - sformułowana - pośrednia

Art. 221 - (niektóre zagadnienia) tylko Rada Ministrów

Inicjatywa ustawodawcza nie może naruszyć materii zarezerwowanej dla Rady Ministrów,

Projekt obywateli

1. Komitet inicjatywy ustawodawczej - co najmniej 15 obywateli. Maja przedstawiciele i zastępcę. Opracowują projekt ustawy

2. zbierają 1000 podpisów

3. zawiadamiają marszałka sejmu o powstaniu komitetu. Komitet nabywa osobowość prawną.

Komitet musi zamieścić ogłoszenie w dzienniku o ogólnopolskim zasięgu ( ma zawierać informacje o nabyciu osobowości prawnej, adresie komitetu i miejscu, w którym można się zapoznać z projektem ).

4. kampania promocyjna - zebranie 99000 podpisów (bo 1000 już jest).

Nie potrzebne jest pozwolenie na zbiórkę publiczną.

Komitet ma 3 miesiące na od przyjęcia zawiadomienia od Marszałka Sejmu

Projekt jest składany do Marszałka

5. Marszałek wydaje postanowienie o przyjęciu projektu. Gdy nie jest pewien liczby podpisów, zgłasza to do Państwowej Komisji Wyborczej

Gdy odmawia przyjęcia - przysługuje skarga do Sądu Najwyższego

6. Sejm ma 3 dni na przeprowadzenie pierwszego czytania

7. w pracach Sejmu i Komisji sejmowych ma prawo uczestniczyć przedstawiciel Komitetu.

8. Nie obowiązuje dyskontynuacja międzykadencyjna.

---