PRAWO GOSPODARCZE

Pojęcie prawa gospodarczego.

Prawo gospodarcze to kompleksowa gałąź prawa, obejmująca normy regulujące organizację i funkcjonowanie przedsiębiorców oraz podejmowanie i wykonywanie przez nich działalności gospodarczej.

O prawie gospodarczy możemy mówić jako o:

- jednej z gałęzi prawa;

- jednej z dyscyplin naukowych.

W ramach prawa gospodarczego można wyodrębnić:

- publiczne prawo gospodarcze:

obejmuje normy prawne o charakterze administracyjnym, które regulują ustrój gospodarczy w państwie. Normy te regulują: warunki podejmowania i wykonywania dz. gospodarczej, publicznoprawną reglamentację oraz publicznoprawne obowiązki przedsiębiorców.

- prywatne prawo gospodarcze:

to zespół norm prawnych które regulują status prawny przedsiębiorców oraz normują działalność gospodarczą z ich udziałem.

1.

Źródła Prawa gospodarczego

Źródła powszechnie obowiązującego prawa gospodarczego:

1. Konstytucja;

2. Ustawy (i wszystkie inne akty równorzędne z ustawami);

3. Ratyfikowane umowy międzynarodowe;

4. rozporządzenia.

Ad.1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn.02.04.1997 r.

Art.20 konstytucji charakteryzuje RP jako społeczną gospodarkę rynkową.

Art.21 ustanawia zasadę ochrony własności.

Konstytucja zawiera fundamentalne regulacje prawne dotyczące podstaw ustroju gospodarczego Polski. Z Konstytucją muszą być zgodne wszystkie akty prawne obowiązujące w RP.

Ad.2 Najważniejsze źródła prawa gospodarczego rangi ustawowej to:

a) Ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej,

Reguluje ona dwie zasadnicze grupy spraw:

- zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium RP;

• zadania organów administracji rządowej i samorządowej w zakresie działalności gospodarczej.

b) Ustawa Prawo działalności gospodarczej, która weszła w życie 01.01.2001 r. - przepisy tej ustawy w dużej mierze zostały uchylone przez ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, ale niektóre artykuły wciąż obowiązują.

c) Ustawa z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny (KC) wszedł w życie 01.01.1965 i od tego czasu był wielokrotnie nowelizowany.

d) Ustawa z dnia 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych, która weszła w życie 01.01.2001 która reguluje zagadnienia dotyczące spółek handlowych:

- tworzenia, organizacji, funkcjonowania, rozwiązywania spółek;

- łączenia się, podziału i przekształcania się spółek;

e) inne ważne akty prawne rangi ustawowej które są źródłami prawa gospodarczego np.:

- ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym;

- ustawa o przedsiębiorstwach państwowych;

- ustawa o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego;

- ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych;

- ustawa Prawo spółdzielcze;

- ustawa Prawo wekslowe;

- ustawa Prawo czekowe;

- ustawa Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi;

• ustawa prawo upadłościowe i naprawcze;

Ad.3 Ratyfikowane umowy międzynarodowe, które są częścią krajowego porządku prawnego i zazwyczaj są stosowane bezpośrednio w prawie polskim. Aby być stosowane muszą być ogłoszone w Dzienniku Ustaw (art.91 ust 1 Konstytucji RP). Zajmują ważną pozycję w systemie źródeł prawa, która prawnie jest zbliżona do ustaw.

Ad.4 Akty normatywne podstawowe, zwłaszcza rozporządzenia są to akty prawne wydawane przez organy wskazane w Konstytucji m.in. Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, poszczególnych ministrów resortowych. Rozporządzenia są źródłami prawa gospodarczego tylko wtedy gdy są wydane na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie regulującej kwestie prawa gospodarczego.

2.

ZASADY PRZEWODNIE PRAWA GOSPODARCZEGO

Zasady przewodnie to najbardziej podstawowe, fundamentalne rozstrzygnięcia normatywne, które zawierają postanowienia o szczególnej randze i znaczeniu dla danej gałęzi prawa. Zawarte są w nich wartości, pojęcia, które stanowią podstawę i kryterium dla innych regulacji prawnych w danej gałęzi prawa.

Zasady prawa gospodarczego znajdują się w :

- Konstytucji RP;

- Ustawie o swobodzie działalności gospodarczej;

- Ustawie Kodeks cywilny.

Zasady przewodnie prawa gospodarczego znajdujące się w Konstytucji RP są nazywane Konstytucyjnymi zasadami przewodnimi prawa gospodarczego.

Zasady znajdujące się w KC i w ustawie Prawo działalności gospodarczej są nazywane ustawowymi zasadami przewodnimi.

Można dokonać podziału na:

- zasady nazwane - wyraźnie unormowane;

- zasady nienazwane - które trzeba wyinterpretować z przepisów.

Zasady przewodnie prawa gospodarczego ukierunkowują działania prawotwórcze, proces interpretacji norm prawnych, działania władzy publicznej w zakresie stosowania norm p. gospodarczego, działania przedsiębiorców.

Zasadami przewodnimi prawa gospodarczego są zasady:

1. Społecznej gospodarki rynkowej

2. Wolności działalności gospodarczej

3. Równoprawności przedsiębiorców

4. Ochrony własności przedsiębiorców

5. Legalizmu działalności gospodarczej

6. Swobody umów gospodarczych

Zasady 1, 2, 3, 4 są wyrażone wprost lub pośrednio w Konstytucji.

Zasada 5 wyrażona jest w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej ;

Zasada 6 wyrażona jest w KC.

Zasady wyrażone w konstytucji znajdują rozwinięcie w KC jak i w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej ;

Ad.1 Zasada ta jest wyrażona w art. 20 Konstytucji. Zasada ta charakteryzuje ustrój gospodarczy RP.

Z jednej strony akceptuje zasady gospodarki rynkowej z drugiej ustanawia regulatory procesów gospodarczych dla zachowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego i równowagi społecznej.

Art. 20 Konstytucji RP Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.

Ad.2 Zasada ta jest również wyrażona w art.20 Konstytucji jak i w art.22 Ustawy zasadniczej.

Art. 22 Konstytucji RP Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Zasadę tą rozwija i powtarza ustawa o swobodzie działalności gospodarczej w art.6 Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego.

W pewnych sytuacjach wykonywanie dz. gospodarczej jest możliwe dopiero po uzyskaniu zezwolenia.

Natomiast koncesja może być wprowadzona tylko wtedy gdy dz. gospodarcza nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu zezwolenia.

Art. 22 Konstytucji wymienia dwa warunki, jakie muszą być spełnione przy ograniczaniu przez państwo wolności działalności gospodarczej:

- tylko w drodze ustawy;

- tylko ze względu na ważny interes publiczny.

Ad.3 Zasada ta jest zasadą nienazwaną. Nie została ona wyrażona wprost w Konstytucji. Aby móc realizować zasadę wolności działalności gospodarczej, państwo musi traktować wszystkich przedsiębiorców w sposób jednakowy.

Zasada równoprawności przedsiębiorców odwołuje się do konstytucyjnej zasady równości wobec prawa.

Zasadę tę precyzuje ustawa o swobodzie działalności gospodarczej w art.6 „podejmowanie i wykonywanie dz. gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach”.

Zasada równoprawności przedsiębiorców wyraża się w równych uprawnieniach i równych obowiązkach tak przy podejmowaniu jak i przy wykonywaniu dz. gospodarczej.

Tak więc wszyscy przedsiębiorcy posiadający daną cechę istotną w równym stopniu, powinni być przez władze publiczne traktowani równo.

Ad.4 Konstytucja RP problematykę własności reguluje w następujących przepisach:

- Art.20 mówi o własności prywatnej jako o jednej z podstaw ustroju gospodarczego RP.

- Art.21 ustanawia zasadę ochrony własności RP chroni własność i prawo do dziedziczenia

• Art.64 wprowadza podmiotowe prawo każdego do własności

Art. 64 Konstytucji

1. Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia.

2. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej.

3. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.

Art.165 Konstytucji przyznaje prawo własności samorządom terytorialnym. Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe.

Właścicielami mogą być różni przedsiębiorcy a więc osoby fizyczne, prawne, przedsiębiorcy krajowi jak i zagraniczni.

Do ochrony prawa własności można również stosować środki ochrony wolności i praw zawarte w art.77 - 81 Konstytucji np.:

- pełną dostępność drogi sądowej dla ochrony własności

- dwuinstancyjność postępowań sądowych i administracyjnych w sprawach własności

• prawo wniesienia skargi do TK itp.

Art. 77.

1. Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.

2. Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sadowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw.

Art. 78.

Każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Wyjątki od tej zasady oraz tryb zaskarżania określa ustawa.

Art. 79.

1. Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucja ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sad lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy praw określonych w art. 56.

Art. 80.

Każdy ma prawo wystąpienia, na zasadach określonych w ustawie, do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolności lub praw naruszonych przez organy władzy publicznej.

Art. 81.

Praw określonych w art. 65 ust. 4 i 5, art. 66, art. 69, art. 71 i art. 74-76 można dochodzić w granicach określonych w ustawie.

KC przewiduje ustawowe środki ochrony własności:

- roszczenie windykacyjne czyli roszczenie o wydanie rzeczy

- roszczenie negatoryjne czyli roszczenie o zaprzestanie naruszania prawa własności.

Prawo własności nie jest prawem absolutnym. Własność może być ograniczona. Konstytucja dopuszcza ograniczenie prawa własności tylko po spełnieniu jednocześnie dwóch warunków:

- nastąpi to „tylko w drodze ustawy”

- „tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności”.

Art.64 ust.3 Konstytucji

Konstytucja dopuszcza również w art. 21 ust.2 wywłaszczenie ale tylko przy równoczesnym spełnieniu 2 warunków:

- gdy jest dokonywane na cele publiczne

- za słusznym odszkodowaniem

Ad.5 Zasada legalizmu działalności gospodarczej nie jest wyrażona w Konstytucji. Zasada legalizmu jest wyrażona w art.6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Art.6 brzmi następująco: Podejmowanie wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach , z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.

Obowiązki mogą na przedsiębiorców nakładać tylko akty prawne powszechnie obowiązujące o zasięgu ogólnokrajowym.

Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia.

Ad.6 Zasada swobody umów gospodarczych wiąże się bezpośrednio z zasadą swobody umów.

W tym miejscu należy określić czym jest umowa gospodarcza:

Jest to umowa zawarta w ramach wykonywanej działalności gospodarczej, przy czym co najmniej jedna ze stron takiej umowy jest przedsiębiorcą.

Zasada swobody umów jest zawarta w art. 353 KC

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom życia społecznego.

Swoboda ta podlega pewnym ograniczeniom wynikającym z cytowanego art.353 KC:

- treść i cel umowy gospodarczej powinna odpowiadać- naturze stosunku prawnego;

- Umowa gospodarcza powinna być zgodna z przepisami prawa;

- Umowa gospodarcza powinna być zgodna z zasadami współżycia społecznego.

W prawie polskim występują jeszcze dodatkowe ograniczenia odnoszące się tylko do swobody umów gospodarczych.

3.
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

- POJĘCIE, PRZEDMIOT i CECHY

Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Artykuł ten brzmi:

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Pojecie działalności gospodarczej można analizować w trzech aspektach:

- przedmiotowym

- celowościowym (zarobek)

- podmiotowym

Przedmiotem dz. gospodarczej według art. 2 są następujące rodzaje działalności o charakterze ekonomicznym: wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa, poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin oraz działalność zawodowa.

Działalność gospodarcza musi mieć następujące cechy:

- mieć charakter zarobkowy

- być wykonywana w sposób zorganizowany

- być wykonywana w sposób ciągły

Zarobkowy charakter oznacza, że przedsiębiorca wykonujący dz. gospodarczę kieruje się subiektywnym zamiarem aby podejmowane przez niego działania i czynności przyniosły mu dochód. Działalność ta ma charakter zarobkowy nawet wtedy gdy nie przynosi dochodu a nawet powoduje stratę.

Zarobkowego charakteru nie będzie miała działalność na własne potrzeby czy działalność non profit.

Zorganizowany sposób dotyczy zarówno etapu podejmowania działalności gospodarczej (rejestracja działalności, założenie rachunku bankowego, uzyskanie zezwolenia lub koncesji), jak również etapu jej wykonywania. Najważniejszym jednak znaczeniem jest znaczenie dotyczące konieczności prowadzenia działalności gospodarczej w formie organizacyjno-prawnej, wybranej przez przedsiębiorcę lub nakazanej przez prawo.

Element ciągłości ma świadczyć o względnie stałym (trwałym) zamiarze wykonywania tej działalności. Nie wyklucza to jednak wykonywania tej działalności sezonowo lub np. do osiągnięcia pewnego celu.

Warunki prawne:

1.podejmowania działalności gospodarczej

2.wykonywania działalności gospodarczej

Czynności wymagane przy podejmowaniu działalności gospodarczej:

- Wpis do rejestru (art.7 ustawy Prawo działalności gospodarczej)

wpis do rejestru właściwego dla danego przedsiębiorcy jest niezbędnym warunkiem podjęcia działalności gospodarczej.(warunek sine qua non )

- REGON to numer statystyczny. W celu jego uzyskania należy wystąpić- z wnioskiem do właściwego wojewódzkiego oddziału GUS. REGON zawiera zakodowane dane dotyczące przedsiębiorcy.

- NIP jest to numer identyfikacji podatkowej. Zgłoszenia w sprawie NIP należy dokonać w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na siedzibę przedsiębiorcy.

- Inne obowiązki w ciągu 14 dni od podjęcia działalności gospodarczej przedsiębiorca ma obowiązek: zgłoszenia tego faktu do właściwego inspektoratu ZUS, do inspektora pracy w oddziale okręgowym PIP, do inspektora sanitarnego w inspektoracie PIS.

4.

OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCÓW

JUŻ WYKONUJĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ

1.Przestrzeganie „zasady uczciwej konkurencji”

2.Poszanowanie „dobrych obyczajów”

3.Poszanowanie „słusznych interesów konsumentów”

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej w art.17,18,19 nakłada na przedsiębiorców wykonujących dz. gospodarczą obowiązek przestrzegania w szczególności tych przepisów prawnych które dotyczą:

- ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia, ludzkiego, moralności publicznej.

- ochrony środowiska

Jeżeli przepisy szczególne nakładają obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonej działalności gospodarczej wówczas przedsiębiorca ma obowiązek zapewnić, aby działalność była wykonywana bezpośrednio przez osobę legitymującą się takimi uprawnieniami.

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nakłada jeszcze szereg innych obowiązków związanych z wykonywaniem dz. gospodarczej.(art.20,21,22.)

Z ważnych obowiązków przedsiębiorcy wykonującego dz. gospodarczą które nie są zawarte w ustawie Prawo działalności gospodarczej ale są zawarte w innych aktach normatywnych można wymienić:

- obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych

- obowiązek składania deklaracji podatkowych i rocznego zeznania podatkowego

5.

REGLAMENTACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Reglamentacja działalności gospodarczej zawsze musi być traktowana jako wyjątek od konstytucyjnej zasady wolności działalności gospodarczej.

Ustawa Prawo działalności gospodarczej mówi iż podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej może odbywać się w trojaki sposób:

- mieć charakter wolny;

- podlegać warunkowi regulowania dz.gosp;

- odbywać się na podstawie koncesji;

Istnieją zatem dwie formy reglamentacji podejmowania i wykonywania dz. gospodarczej:

- koncesje;

- zezwolenia.

KONCESJE

1. Odnoszą się jedynie do tych sfer dz. gospodarczej, które są lub powinny być objęte wyłącznością państwa.

2. Tylko 6 dziedzin dz. gospodarczej jest objęte koncesjami. Są one wymienione w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Jest to wyliczenie wyczerpujące. Art.46 ust 1.

1. poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie złóż kopalin,

2. wytwarzanie, obrót amunicją i materiałami wybuchowymi,

3. obrót paliwami i energią,

4. ochrona osób i mienia,

5. rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych,

6. przewozy lotnicze.

3. Postępowanie w sprawie udzielenia, odmowy, cofnięcia koncesji jest postępowaniem administracyjnym. Koncesja to akt administracyjny o charakterze konstytutywnym.

4. Koncesji udziela się na czas określony od 5 do 50 lat. Przedsiębiorca może wnioskować o udzielenie koncesji na okres poniżej 5 lat

5. Zasady udzielania koncesji są uregulowane w jednej ustawie o swobodzie dz. gosp. W art. 46 -76.

Każdy przedsiębiorca może ubiegać się o uzyskanie koncesji na równych prawach.

Organem koncesyjnym jest organ administracji rządowej lub organ jednostki samorządu terytorialnego. Najczęściej w praktyce są to właściwi przedmiotowo ministrowie.(art.47 pkt. )

Organ koncesyjny jest zobligowany w niektórych przypadkach do cofnięcia przyznanej koncesji.

ZEZWOLENIA

1.Nie dotyczą działalności gospodarczej objętej monopolem państwa.

2.Prawo polskie przewiduje ponad 40 rodzajów dz. gospodarczej objętej zezwoleniem

3. Zezwolenia mogą się nazywać pozwoleniami, zgodą itd.

4.Są udzielane bezterminowo,

5.Znajdują się w wielu ustawach

6.

PRZEDSIĘBIORCY

W świetle przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej działalność gospodarczą mogą podejmować i wykonywać podmioty określone w tej ustawie mianem „przedsiębiorców.”

Art. 4 ustawy o swobodzie dz.gosp.

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna, niebędąca osoba prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Przepis art. 43¹ kc stanowi iż przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33[1] § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

- przedsiębiorcą może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych

- przedsiębiorcą może być każda osoba prawna

- warunkiem koniecznym dla uznania za przedsiębiorcę jest prowadzenie przez tą osobę działalności gospodarczej

1. Osoby fizyczne - osobą fizyczną jest człowiek od momentu urodzenia aż do śmierci. Człowiek ma podmiotowość prawną o ile rodzi się w państwie, którego system prawny te podmiotowość mu nadaje w momencie urodzenia (w starożytnym Rzymie niewolnik był traktowany przez prawo jak rzecz - nie miał więc podmiotowości prawnej w tym znaczeniu.)

Do pełnego uczestnictwa osoba fizyczna winna posiadać określone, przewidziane przez prawo kwalifikacje. Są nimi zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych.

Zdolność prawna jest to właściwość, atrybut podmiotu prawnego polegająca na tym, że może on być podmiotem praw i obowiązków.

O osobach fizycznych i ich zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnej traktuje cały rozdział pierwszy kodeksu cywilnego. Artykuł. 8 kc mówi: „Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną”. Za chwilę urodzenia przyjmuje się moment odłączenia się dziecka od ciała matki. Zdolność prawną ma również dziecko poczęte; jednakże prawa i zobowiązania majątkowe uzyskuje ono pod warunkiem, że urodzi się żywe. Takie założenie ma odzwierciedlanie w prawie spadkowym; i tak: mimo że art. 927 § 1 ustanawia zasadę w prawie spadkowym, że „Nie może być spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje”, to w § 2 tegoż artykułu jest ustanowiony wyjątek, o którym była mowa wyżej: „Jednakże dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeśli urodzi się żywe”.

Zdolności prawnej nie można odebrać podmiotowi, przez całe życie zachowuje on prawa i obowiązki; wygasają one z chwila śmierci.

Zdolność do czynności prawnych - jest to możliwość nabywania praw przez podmiot i zaciągania zobowiązań, przez własne podmiotu działanie, poprzez czynności prawne. O ile zdolność prawna to posiadanie praw i obowiązków od urodzenia, tak zdolność do czynności prawnych to możliwość wywoływania skutków prawnych. Innymi słowy jest to możność do składania oświadczeń woli w celu powstawania, zmiany, wygaszania stosunków prawnych.

Artykuł 11 kc stanowi: „Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwila uzyskania pełnoletności”; art. 12 kc „Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie”. O posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnej decyduje więc wiek (pełną zdolność do czynności prawnych mają osoby pełnoletnie, czyli te, które ukończyły osiemnaście lat - chyba, że prawo stanowi, iż do dokonania określonej czynności prawnej wymagana jest wyższa granica wieku, np.: aby zostać senatorem należy mieć ukończone 30 lat) i osoby nie ubezwłasnowolnione. Pełną zdolność do czynności prawnych mają również osoby, które nie uzyskały pełnoletności ale zawarły związek małżeński.

Ubezwłasnowolnienie orzeka sąd wobec osób, które nie są wstanie kierować swoim postępowaniem na skutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego, albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych. Przyczyną ubezwłasnowolnienia może tez być pijaństwo czy narkomania.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają ci, którzy ukończyli trzynaście lat, ale nie uzyskali pełnoletności, oraz te osoby w stosunku do których orzeczono częściowe ubezwłasnowolnienie. Dla osoby częściowo ubezwłasnowolnionej ustanawia się kuratelę. Istotą kurateli jest to, że czynności prawne dokonane przez osobę mającą częściową zdolność do czynności prawnych wymagają potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego.

Nie posiadają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu lub spełniły warunek wieku i są to nawet osoby pełnoletnie, ale zostały orzeczeniem sądu ubezwłasnowolnione. Tylko te osoby nie mogą składać oświadczeń woli w celu wywołania skutków prawnych w postaci powstania, zmiany, wygaśnięcia stosunku prawnego. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnej jest nieważna (art. 14 § 1 kc). Dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie ustanawia się opiekę (art. 13 § 2 kc).

2. Osoby prawne - osobami prawnymi są podmioty stosunku prawnego, które nie są osobami fizycznymi ani organami państwowymi, inaczej mówiąc, są to instytucje, organizacje wyposażone w przymiot osobowości, pozwalający im występować jako samodzielny podmiot praw i obowiązków.

Zalążek pojęcia osoby prawnej spotykamy po raz pierwszy w prawie rzymskim (prawie starożytnego Rzymu), które gminę miejską (łac. municipium) z czasem pojmowało jako związek obywateli posiadający zbiorowy majątek i mający określone prawa i obowiązki.

Osobami prawnymi są m.in. gminy, spółki kapitałowe prawa handlowego np.: spółka Z O.O, spółka akcyjna, fundacje,

Są różne sposoby powstawania osób prawnych:

tryb erekcyjny - polega ona na tym, że daną osobę prawną powołuje się do życia na mocy aktu erekcyjnego, czyli aktu normatywnego wydanego przez organ państwowy, w którym mowa jest o tym, że dana osoba prawna powstaje;

tryb koncesyjny - wolę utworzenia przejawiają założyciele osoby prawnej; mogą być nimi osoby prawne i istniejące osoby prawne, rola państwa sprowadza się do wydania koncesji (zezwolenia);

tryb rejestracyjny - polega na wpisaniu osoby prawnej do odpowiedniego rejestru np.:( krajowy rejestr sądowy spółek handlowych), z chwilą wpisania do takiego rejestru podmiot nabywa osobowość prawną.

1. Przedsiębiorcą może być osoba fizyczna, jeżeli posiada zdolność do czynności prawnych.

2. Przedsiębiorcą może być osoba prawna. W świetle art. 33 KC osoba prawna to:

Skarb Państwa i jednostki organizacyjne którym przepisy szczególne nadają osobowość prawną.

Każda osoba prawna w świetle ustawy Prawo działalności gospodarczej musi być uznana za przedsiębiorcę,

3. Przedsiębiorcą są również nie mające osobowości prawnej spółki prawa handlowego:

- spółka jawna

- spółka partnerska

- spółka komandytowa

- spółka komandytowo-akcyjna

Ustawa mówi również, że za przedsiębiorców uznaje także wspólników spółki cywilnej.

Przedsiębiorcy muszą spełniać łącznie trzy warunki:

- podjąć i wykonywać dz. gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

- czynić to zawodowo - oznacza to, że przedsiębiorca traktuje wykonywaną działalność gospodarczą jako zasadnicze (co nie znaczy, że wyłączne lub jedyne) źródło swego utrzymania i wykonuje tę działalność gospodarczą profesjonalnie;

- czynić to we własnym imieniu - oznacza, że prowadzi działalność gospodarczą na własny rachunek i własne ryzyko, samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące tej działalności.

Przedsiębiorcami nie są w rozumieniu ustawy o swobodzie dz.gosp. notariusze, adwokaci i radcy prawni.

Przedsiębiorcami w Polsce są nie tylko podmioty krajowe, ale także zagraniczne. Wyróżniamy trzy kategorie podmiotów zagranicznych:

1. obywatele państw obcych, którzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie się na terenie RP - mogą podejmować i wykonywać dz. gospodarczą na takich samych zasadach, jak przedsiębiorcy polscy;

2. osoby zagraniczne - są to podmioty gospodarcze, mające miejsce zamieszkania lub siedzibę za granicą - tu obowiązuje zasada wzajemności;

3. przedsiębiorcy zagraniczni, czyli podmioty zagraniczne, wykonujący działalność gospodarczą za granicą - mogą tworzyć na terenie Polski oddziały i przedstawicielstwa - na zasadzie wzajemności.

7.

INSTYTUCJE PRAWNE WSPÓLNE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW

REJESTR PRZEDSIĘBIORCÓW

Rejestr przedsiębiorców jest jednym z trzech rejestrów, prowadzonych przez KRS. KRS prowadzą w systemie informatycznym sądy rejonowe (gospodarcze). W ustawie możemy je znaleźć pod nazwą sądy rejestrowe. Wpis do KRS jest dokonywany na wniosek zainteresowanego podmiotu, chyba że przepis szczególny przewiduje wpis z urzędu.

Sąd rejestrowy jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu, który dokonuje wpisu do KRS. Wniosek o wpis do KRS powinien być złożony w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego wpis.

Sąd rejestrowy bada, czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne co do formy i treści z przepisami prawa. Istnieje generalne domniemanie, że dane wpisane do rejestru są prawdziwe.

KRS jest jawny. Wyróżniamy zasadę jawności formalnej i materialnej.

Rejestr przedsiębiorców jest podstawowym rejestrem KRS. Art. 36 Ustawy o KRS, która weszła w życie 1 stycznia 2001, enumeratywnie wymienia 14 podmiotów, które mogą uzyskać wpis do rejestru. Jest to wyliczenie wyczerpujące. Nie może być interpretowane rozszerzająco.

Dane dotyczące przedsiębiorców zawierają się w sześciu działach - jest w nich znacznie więcej informacji, niż we wcześniejszych rejestrach.

EWIDENCJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Istnieje od 1988 roku. Ewidencję tę prowadzą gminy. Ewidencja dz. gosp. Jest przeznaczona tylko dla osób fizycznych prowadzących dz. gosp.

Pozostałe podmioty rejestrują się w KRS. Wpisu dokonuje przewodniczący organu wykonawczego gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta) ewentualnie osoba przez niego upoważniona.

Postępowanie ewidencyjne jest postępowaniem administracyjnym. Zgłoszenia o dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dokonuje osoba fizyczna. Zgłoszenie to zawiera tylko cztery informacje:

1. oznaczenie przedsiębiorcy;

2. oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu przedsiębiorcy;

3. określenie przedmiotu działalności gospodarczej;

4. wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Ewidencja działalności gospodarczej jest jawna. Zaświadczenie o wpisie organ musi wydać w terminie 14 dni i doręczyć je z urzędu.

Przedsiębiorca jest zobowiązany zgłaszać organowi ewidencyjnemu wszelkie objęte danymi zawartymi w zgłoszeniu o wpis zmiany stanu faktycznego i prawnego w terminie 14 dni od powstania tych zmian.

NAZWA I FIRMA PRZEDSIĘBIORCY

art. 43² k.c. firma: to nazwa przedsiębiorcy. Przy ocenie czy dostatecznie odróżnia się od innych (stosujemy kryteria obiektywne)

art. 43¹ºk.c. Gdy nie będzie wchodziła w grę ochrona prawa przedsiębiorcy do firmy- jak w tym przepisie- wówczas w grę będzie wchodziła ochrona z art. 24 k.c.

Tak więc przedsiębiorcy występują pod nazwą, będącą oznaczeniem przedsiębiorcy. W zakresie oznaczenia przedsiębiorcy obowiązuje zasada wyłączności. Jest to zakaz wpisywania do rejestru ewidencji takiego oznaczenia przedsiębiorcy w stosunku do przedsiębiorców już wpisanych, które mogłoby wprowadzić w błąd lub utrudnić identyfikację tego przedsiębiorcy.

Prawo przedsiębiorcy do nazwy to prawo podmiotowe o charakterze bezwzględnym, skutecznym wobec wszystkich (erga omnes).

Kwalifikowaną nazwą przedsiębiorcy, odnoszącą się tylko do spółek handlowych, jest firma. Firma jest nazwą, pod którą przedsiębiorca - spółka handlowa prowadzi przedsiębiorstwo. Pod tą nazwą (firmą) spółka handlowa może występować do sądu z pozwami przeciw innym przedsiębiorcom, jak również do sądu być pozywana.

Obowiązują następujące zasady dotyczące firmy:

1. Zasada wyłączności firmy;

2. zasada prawdziwości firmy;

3. zasada indywidualności firmy;

4. zasada ciągłości firmy;

5. zasada jawności firmy;

6. zasada ograniczonego związania firmy ze spółką.

Firma spółki handlowej składa się z dwu elementów: „korpusu” i dodatków. Korpus identyfikuje spółkę (niczym nazwisko osoby fizycznej). Dodatki możemy podzielić na obligatoryjne i fakultatywne. Dodatki obligatoryjne mają wskazywać na typ spółki handlowej.

RODZAJE PEŁNOMOCNICTW I PROKURA

Przedsiębiorca może skorzystać z instytucji pełnomocnictwa, znanej prawu cywilnemu. Istnieją trzy rodzaje pełnomocnictwa (art. 98 kc):

1. pełnomocnictwo ogólne - dotyczy czynności zwykłego zarządu, czyli czynności mających na celu zachowanie majątku i osiągnięcie z majątku maksymalnych korzyści (są to czynności polegające na codziennej eksploatacji przedsiębiorstwa);

2. pełnomocnictwo rodzajowe - jest to pełnomocnictwo do określonego rodzaju czynności, także przekraczających zakres zwykłego zarządu (nie chodzi o konkretną, jednorazową czynność3. , lecz o pewien typ, rodzaj czynności);

4. pełnomocnictwo szczególne - dotyczy umocowania do dokonania konkretnej, określonej czynności prawnej.

Prokura jest to pełnomocnictwo o ściśle określonym ustawowo zakresie umocowania, ale jednocześnie jest pełnomocnictwem o najszerszym zakresie umocowania. Pozwala na dokonanie czynności przekraczających zwykły zarząd bez potrzeby uzyskiwania dodatkowego pełnomocnictwa rodzajowego lub szczególnego. Upoważnia do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych, wiążących się z prowadzeniem przedsiębiorstwa zarobkowego spółki handlowej.

Prokura nie pozwala na ograniczenie jej ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. Ustanowienie prokury następuje przez jednostronną czynność prawną - oświadczenie woli spółki handlowej.

Prokura może być ustanowiona przez każdą osobową i kapitałową spółkę handlową. W spółkach osobowych ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia praw spółki. W spółkach kapitałowych powołanie prokury wymaga zgody wszystkich członków zarządu. Wymaga się oświadczenia pisemnego o udzieleniu prokury i wpisu do rejestru przedsiębiorców.

Prokurentem może być tylko osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Prokura może być udzielona kilku osobom.

Łącznie	Oddzielnie
Do ważności czynności prawnej potrzebne jest współdziałanie wszystkich ustanowionych prokurentów	Każdy z prokurentów działa niezależnie od innych

Prokura może wygasnąć w dwojaki sposób:

Z przyczyn leżących po stronie samego prokurenta	Ze zdarzeń zachodzących po stronie spółki handlowej
1. Prokurent może w każdej chwili zrzec się prokury	1. Odwołanie prokury przez spółkę (prokurę może odwołać każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki lub każdy członek zarządu).
2. Prokura wygasa w chwili śmierci prokurenta	2. Wygaśnięcie prokury następuje w przypadku upadłości spółki handlowej
3. Prokura wygasa w momencie utraty przez prokurenta zdolności do czynności prawnych	3. W przypadku otwarcia likwidacji spółki

Wygaśnięcie prokury należy zgłosić do sądu rejestrowego.

8.

WIADOMOŚCI OGÓLNE O SPÓŁKACH HANDLOWYCH

W art. 1 ust. 2 ksh ustawodawca wymienia spółki handlowe: s. jawna, s. partnerska, s. komandytowa, komandytowo-akcyjna, s. z ograniczoną odpowiedzialnością i s. akcyjna.

Spółki można podzielić na:

1. spółki osobowe - to s. jawna, s. partnerska, s. komandytowa i s. komandytowo-akcyjna;

2. spółki kapitałowe - to s. z o.o. i s. akcyjna.

W s. osobowych decydującą rolę odgrywają cechy osobiste wspólników. W s. kapitałowych decydującą rolę odgrywa kapitał.

Istnieje również podział spółek na:

1. jednoosobowe - mogą być tworzone przez jednego wspólnika (jest to jednoosobowość pierwotna) oraz dla ich istnienia wystarczy jeden wspólnik w s. (jednoosobowość wtórna); s. jednoosobowymi mogą być tylko s z o.o. i s. akcyjna;

2. wieloosobowe - tzn. co najmniej dwuosobowe, muszą być spółki: jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna; wieloosobowość może być także pierwotna lub wtórna.

S. handlowe, tak osobowe jak i kapitałowe, posiadają wspólne cechy:

a) powstają na podstawie umowy (może to być statut);

c) uczestnikami spółki są wspólnicy (lub akcjonariusze);

d) wspólnicy dążą do osiągnięcia wspólnego celu;

e) wspólny cel ma być osiągnięty przez wniesienie wkładów przez wspólników lub przez współdziałanie w inny określony sposób.

Różnice między s. osobowymi a s. kapitałowymi:

Spółki osobowe	Spółki kapitałowe
Tylko wieloosobowe	Wieloosobowe i jednoosobowe
Tworzone są wyłącznie w celach gospodarczych	W każdym celu prawnie dozwolonym
Nie istnieją przed wpisem do rejestru	Istnieją przed wpisem jako „spółki w organizacji”
Zgłoszenie spółki do rejestru jest prawem i obowiązkiem każdego ze wspólników	Zgłoszenie spółki do rejestru jest prawem zarządu spółki
Wkłady mają postać: a) pieniężną; b) aportów; c) dokonywania innych świadczeń na rzecz spółki	Wkłady mogą mieć postać a) pieniężną; b) aportów
Nie posiadają organów wewnętrznych (zazwyczaj)	Muszą mieć organy spółki
Nie są osobami prawnymi; mają tylko ograniczoną zdolność prawną	Są osobami prawnymi i posiadają pełną zdolność prawną (od momentu wpisu do rejestru do momentu wykreślenia z rejestru)
Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki	Prowadzenie spraw spółki i reprezentowanie należy wyłącznie do zarządu
Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem solidarnie i subsydiarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką	Wspólnicy i akcjonariusze nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki
Rozwiązanie s. nie musi być poprzedzone procesem likwidacji	Rozwiązanie spółki musi być poprzedzone procesem likwidacji s.

9.

SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

KSH reguluje problematykę s. z o.o. w art. 151-300. Sp. z o.o. odpowiada za zaciągnięte zobowiązania w sposób nieograniczony, a więc całym swoim majątkiem i do pełnej wysokości. Wspólnicy za zobowiązania spółki zupełnie nie odpowiadają. Najwyżej mogą utracić wniesione do s. wkłady.

Najważniejsze cechy s. z o.o.:

- prywatnoprawna struktura o charakterze korporacyjnym,

- powołana przez wspólników, w każdym celu dozwolonym przez prawo;

- posiada osobowość prawną;

- posiada kapitał zakładowy;

- odpowiada za obowiązania swoim majątkiem.

S. z o.o. jest spółką kapitałową. Posiada wszystkie cechy s. kapitałowej (p. tabelka), ale zachowała pewne cechy spółki osobowej:

1. niektóre prawa i obowiązki wspólników;

2. możliwość wyłączenia wspólnika ze spółki;

3. to, że wspólnik może bezpośrednio kontrolować działalność spółki.

Powstanie spółki z o.o. - art. 163 KSH:

1. Zawarcie umowy spółki (akt założycielski w s. jednoosobowej)

- s. z o.o. może być zawarta przez osoby fizyczne i osoby prawne;

- s. z o.o. nie może jednak utworzyć inna spółka z o.o., która jest jednoosobowa;

- umowa sp. z o.o. musi być zawarta w formie aktu notarialnego;
art. 157 par 1 KSH określa, co każda umowa spółki musi zawierać (zob. w/w par.);

- umowa spółki może być zmieniona:

Aby zmiana była ważna, to

a. wspólnicy muszą podjąć uchwałę większością 2/3 głosów;

b. uchwała musi mieć formę aktu notarialnego;

c. należy zgłosić zmianę do rejestru sądowego;

- z chwilą wpisu do rejestru sp. zyskuje osobowość prawną;

2. wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie kapitału zakładowego;

3. powołanie zarządu;

4. ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej (obligatoryjnie, gdy: jest więcej wspólników niż 25, a kapitał wynosi więcej niż 500 tys. zł);

5. wpis do rejestru sądowego.

KAPITAŁ ZAKŁADOWY SP. Z O.O.

Kapitał zakładowy jest podstawowym i obligatoryjnym kapitałem własnym spółki. K. z. to liczbowo oznaczona kwota pieniężna będąca zsumowaniem udziałów wspólników. Jest on bazą majątkową spółki oraz stanowi zabezpieczenie dla wierzycieli.

Wysokość kapitału musi być określona w umowie spółki, w pieniądzu - w walucie polskiej.

Minimalna wielkość kapitału zakładowego wynosi (od 01.01.2001) 50.000 zł. Trzy zasady w KSH dotyczące kapitału zakładowego:

1. oznaczenia - w pieniądzu, w walucie polskiej;

2. całkowitej wpłaty - wpłacony i objęty przed rejestracją;

3. stałości - wykazywanie kapitału w pasywach w niezmienionej wysokości.

WKŁADY WSPÓLNIKÓW:

Kapitał zakładowy powstaje z wkładów wspólników. Wkład może mieć dwojaką postać:

a) wkładu pieniężnego (w gotówce);

b) aportu (wkładu niepieniężnego); aportem są określone prawa (własność), najem); aport musi być zawsze wyceniony w pieniądzu.

UDZIAŁY:

Kapitał zakładowy dzieli się na udziały o równej bądź nierównej wartości nominalnej.

Jeśli wspólnik może zgodnie z umową spółki mieć więcej niż jeden udział, wówczas wszystkie udziały powinny być równe.

Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50zł.

Pod pojęciem udziału rozumie się:

1. ogół praw i obowiązków wspólnika wynikających ze stosunku spółki z o.o. (określonym KSH lub umowę);

2. ułamkowa część, wyrażoną określoną liczbą kapitału zakładowego.

Istnieją także udziały uprzywilejowane: co do głosu, dywidendy itd.

KSIĘGA UDZIAŁÓW:

zawiera dane dotyczące każdego wspólnika, liczbę i wartość nominalną jego udziałów. Każdy wspólnik ma prawo przeglądać księgę udziałów.

PRAWA I OBOWIĄZKI WSPÓLNIKÓW SPÓŁKI Z O.O.

Jeśli ustawa bądź umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce.

Można podzielić prawa na majątkowe i niemajątkowe.

Prawa niemajątkowe wspólników:

1. Prawo uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników i prawo głosu

- mogą być dwa rodzaje głosowań: a) głosowanie ustne na zgromadzeniu, b) pisemne - bez zgromadzenia;

2. prawo kontroli działalności spółki: np. zarządu, ale generalnie to obowiązki rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej;

3. prawo zaskarżania uchwał wspólników:

a) powództwo o uchylenie uchwały

- sprzeczność z umową spółki;

- uchwała ma na celu pokrzywdzenie wspólnika;

b) powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników z powodu jej sprzeczności z ustawą;

4. prawo żądania wyłączenia wspólnika ze spółki: żądać tego mogą wszyscy wspólnicy pozostali, jeśli ich udziały przekraczają więcej niż połowę kapitału zakładowego.

Prawa majątkowe wspólników:

1. prawo do udziału w zysku (do dywidendy) - najważniejsze prawo majątkowe; dywidendę wypłaca się z reguły jednorazowo, za dany rok obrotowy (możliwe jest wypłacenie zaliczki);

2. prawo rozporządzania udziałem: zbycie udziału, rozporządzenie na wypadek śmierci; rozporządzenie w inny sposób;

3. prawo do zwrotu dopłat: ustanawia się uchwałą;

4. prawo do wynagrodzenia w przypadku umorzenia udziału, które może zaistnieć: a) za zgodą wspólnika lub b) bez zgody wspólnika;

5. prawo do uczestnictwa w podziale majątku likwidowanej spółki: po zaspokojeniu wierzycieli majątek dzieli się między wspólników proporcjonalnie do udziałów.

Obowiązki majątkowe wspólników sp. z o.o.:

1. obowiązek wniesienia wkładu;

2. wyrównanie brakującej części aportu - gdy wartość wkładów niepieniężnych została znacznie zawyżona w stosunku do ich wartości zbywczej;

3. obowiązek dokonania dopłat.

ORGANY SPÓŁKI Z O.O. to:

1. Zarząd, i zgromadzenie wspólników (obligatoryjne)

2. Rada nadzorcza i komisja rewizyjna (z reguły fakultatywne).

Zarząd to organ wykonawczy i zarządzający spółki. Zarząd może być jedno- lub wieloosobowy; mogą być do niego powołane osoby z grona wspólników lub spoza.

Członek zarządu powoływany jest uchwałą wspólników; Może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników.

Art. 201 par.1 KSH mówi o 2 kompetencjach zarządu spółki z o.o.:

1. prowadzenia spraw spółki - prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki z o.o. ma każdy członek zarządu (chyba że umowa sp. stanowi inaczej);
”prowadzenie spraw spółki „ oznacza dokonywanie wszelkich czynności prawnych i faktycznych zmierzających do realizacji celu spółki;

2. reprezentowanie spółki - obejmuje głównie dokonywanie czynności prawnych, zarówno sądowych jak i pozasądowych, zwłaszcza związanych z prowadzeniem spraw spółki za skutkiem wobec osób trzecich; jeżeli zarząd jest wieloosobowy, wówczas sposób reprezentacji powinna określać umowa spółki.

Rada nadzorcza (komisja rewizyjna) to z zasady w spółce z o.o. organy fakultatywne - o ustaleniu tych organów rozstrzygają wspólnicy w umowie spółki (fakultatywnie); w takim wypadku RN musi być powołana przed zarejestrowaniem spółki.

Obligatoryjnie powołują RN lub KR spółki z o.o., które spełniają 2 warunki:

1. kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500.000 zł,

2. wspólników jest więcej niż 25 osób.

Organizację i sposób wykonywania czynności przez ten organ może też normować regulamin uchwalony przez zgromadzenie wspólników lub z upoważnienia przez samą radę nadzorczą

RN składa się co najmniej z 3 członków powoływanych

1) uchwałą wspólników i 2) na rok (chyba że umowa spółki stanowi inaczej); mogą oni być odwołani uchwałą wspólników. To samo dotyczy KR.

Jeżeli w sp. nie ma KR, to do RN należy nadzór i kontrola; jeśli jest KR - tylko funkcja nadzorcza.

Kontrola - uprawnienia do zapoznawania się z działalnością kontrolowanego organu.

Nadzór - oddziaływanie na pracę danego organu.

KSH stwierdza: „rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności”.

Rada kontroluje zarząd:

a) rachunkowo;

b) celowościowo (czyli pod wzgl. działania).

W celu wykonania swoich obowiązków RN może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań, wyjaśnień.

Jeśli umowa nie stanowi inaczej, każdy z członków RN może samodzielnie dokonywać prawo nadzorcze.

RN składa corocznie zgromadzeniu wspólników pisemne sprawozdanie z wyników dokonywanych ocen.

RN podejmuje decyzje w formie uchwał.

Kompetencje komisji rewizyjnej ujął w KSH ustawodawca w formie wyliczenia. Tylko KR ma prawo do oceny dokumentów przedstawianych przez z.w.

Zgromadzenie wspólników spółki z o.o.

Wszyscy wspólnicy spółki tworzą obligatoryjny organ spółki, jakim jest zgromadzenie wspólników.

ZW to „najwyższa władza” spółki, organ uchwałodawczy i stanowiący. Główną funkcją zgromadzenia wspólników jest podejmowanie uchwał (na zgromadzeniu wspólników lub ewentualnie pisemnie). Uchwały wspólników wymagają sprawy, których katalog zawiera art. 228 KSH (1-5), a rozszerzają go inne przepisy KSH oraz postanowienia umowy spółki.

Zgromadzenia wspólników w spółce mogą być zwyczajne i nadzwyczajne.

ZWYCZAJNE zgromadzenie wspólników w sp. z o.o. powinno się odbyć w terminie 6-ciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Przedmiotem obrad powinno być:

1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy;

2. powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty;

3. udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków.

W tych sprawach głosowanie jest tylko pisemne.

NADZWYCZAJNE zgromadzenie zwołuje się:

1. w przypadkach określanych w KSH lub umowie spółki;

2. gdy organy lub osoby uprawnione do zwoływania posiedzeń uznają za zasadne.

Porządek obrad ma charakter wiążący, poza nim wspólnicy mogą podjąć uchwałę w sprawie zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia i uchwał porządkowych.

Uchwały wspólników zapadają bezwzględną większością głosów, chyba że przepisy KSH lub umowy stanowią inaczej.

Niekiedy KSH ustanawia wymóg kwalifikowanej większości głosów: 2/3 lub 3/4, a nawet niekiedy jednomyślność.

Głosowania z zasady są jawne, tajne natomiast - przy wyborach.

Uchwały wpisuje się do księgi protokołów.

ROZWIĄZANIE I LIKWIDACJA SPÓŁKI Z O.O.

Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji - z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Likwidacja ma charakter obligatoryjny.

Celem likwidacji jest w pierwszym rzędzie zabezpieczenie interesów wierzycieli i wspólników spółki.

Zgodnie z KSH rozwiązanie spółki następuje przez :

1. przyczyny przewidziane w umowie spółki;

2. uchwałę wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu spółki za granicę stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza;

3. ogłoszenie upadłości;

4. inne przyczyny przewidziane prawem

dzień podjęcia decyzji o rozwiązaniu stanowi otwarcie likwidacji.

Likwidatorzy przeprowadzają likwidację - są to najczęściej członkowie zarządu.

Czynności likwidacyjne polegają na zakończeniu bieżących interesów sp. z o.o., ściągnięciu wierzytelności, wypełnieniu zobowiązań spółki, upłynnieniu majątku, podziału go między wspólników.

Z chwilą wykreślenia z rejestru sp. z o.o. kończy swój byt prawny.

10.

SPÓŁKA AKCYJNA

Spółki akcyjne odgrywają dziś ogromną rolę w krajach o wysoko rozwiniętej i ustabilizowanej gospodarce rynkowej.

S.A. jest spółką kapitałową, jak z o.o., jest ona jednak znacznie bardziej sformalizowana.

Decydującą rolę w S.A. odgrywa kapitał, a wszystkie funkcje wewnętrzne i zewnętrzne wykonują w S.A. wyłącznie organy spółki.

Sposób regulacji problematyki spółki akcyjnej, gdzie dominują przepisy bezwzględnie obowiązujące ius cogens, tak więc uregulowania statutowe mogą mieć miejsce jedynie wtedy, gdy ustawa na to zezwala.

KSH nie zawiera definicji spółki akcyjnej, ale można na jego podstawie stwierdzić, że:

1. jest prywatnoprawną organizacją o charakterze korporacyjnym

2. powołaną przez jej założycieli w dowolnym celu nie zabronionym przez prawo;

3. wyposażoną w osobowość prawną;

4. posiadającą utworzony z wkładów akcjonariuszy i ustalony w statucie kapitał zakładowy podzielony na akcje o równej wartości nominalnej;

5. odpowiadająca za zobowiązania wyłącznie swoim majątkiem.

POWSTANIE SPÓŁKI AKCYJNEJ

KSH przewiduje jednolity sposób ich powstawania, tzw. założenie łączne. Proces powstawania S.A. jest rozłożony w czasie; składają się nań:

1. zawiązanie spółki - to nowy termin, nie występował wcześniej w KH; Zawiązanie sp. składa się z:

- podpisania statutu przez założycieli;

- zgoda na objęcie akcji przez określone osoby (wszystkich).

Podpisując statut, osoby to czyniące stają się założycielami spółki, ale wcale nie muszą zostać akcjonariuszami. Pełnią obowiązki zarządu do momentu jego powstania.

Statut S.A. musi mieć formę aktu notarialnego.

KSH koncentruje się na postanowieniach obligatoryjnych unormowań (np. firma i siedziba, przedmiot działalności, czas trwania - jeśli jest oznaczony).

KSH wskazuje następnie te elementy obligatoryjne statutu, których obowiązek wprowadzenia wynika z tego, że jeżeli założyciele chcą uregulować pewne sprawy, to muszą tego dokonać właśnie w statucie - pod rygorem nieważności wobec spółki. Chodzi tu o postanowienia dotyczące:

a) liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w zysku lub w podziale majątku spółki oraz związanych z nimi praw;

b) wszelkich związanych z akcjami obowiązków świadczenia na rzecz spółki, poza obowiązkiem wypłacania należności za akcje;

c) warunków i sposobów podziału akcji;

d) ograniczeń zbywalności akcji;

e) uprawnień osobistych przyznawanych akcjonariuszom.

KSH ogranicza możliwości zawarcia w statucie S.A. postanowień fakultatywnych. Statut może zawierać postanowienia odmienne tylko wtedy, gdy ustawa na to zezwala.

Każda zmiana statutu S.A. wymaga uchwały walnego zgromadzenia, umieszczonej w protokole sporządzonym przez notariusza oraz wpisu do rejestru.

Jeżeli statut nie reguluje kwestii inaczej, to potrzeba 2/3 głosów, by go zmienić.

S.A. W ORGANIZACJI

Początkiem spółki S.A w organizacji nie jest podpisanie statutu (jak w sp. z o.o.), ale chwila zawiązania spółki - objęcie wszystkich akcji.

W procesie powstawania S.A. można wyróżnić dwa okresy:

podp. statutu  zawiązanie spółki  rejestracja (wpis).

2. wniesienie przez akcjonariuszy wkładów (na pokrycie kapitału zakładowego) - zapis w aktach notarialnych akcjonariuszy;

3. ustanowienie zarządu i rady nadzorczej - zapis w aktach notarialnych akcjonariuszy;

4. wpis do rejestru:

Uprawnienia zgłoszenia S.A. do rejestru posiada zarząd i powinien to uczynić w ciągu 6 miesięcy od daty ustanowienia statutu.

Wpis do rejestru przedsiębiorców w trybie KRS ma charakter konstytutywny. Z chwilą wpisu do rejestru S.A. zyskuje osobowość prawną.

KAPITAŁ ZAKŁADOWY

Kapitał S.A. to określona cyfrowo wartość pieniężna będąca sumą wkładów a jednocześnie sumą akcji objętych przez wspólników.

KSH wyraźnie podwyższył w porównaniu z KH minimalną wartość kapitału zakładowego ze 100.000 do 500.000 zł. Okres przejściowy - jak w przypadku sp. z o.o.

Kapitał S.A. jest wyrażony w pieniądzu i niezmienny. Stanowi bazę majątkową funkcjonowania S.A., minimalne zabezpieczenie dla wierzycieli.

WKŁADY

Wkłady w S.A. mogą mieć postać pieniężną bądź niepieniężną (aportów - muszą one być zbywalne i materialne; muszą być wyrażone w pieniądzu).

AKCJE

W prawie gospodarczym termin „akcja” występuje w kilku znaczeniach, które ściśle się ze sobą wiążą:

1. ułamkowa część kapitału zakładowego S.A. (udział akcjonariusza);

wartość nominalna akcji - jest to część kapitału zakładowego wyrażona pewną wielkością jednostek pieniężnych. Wynika to z podzielenia ogólnej kwoty kapitału zakładowego przez liczbę akcji.

Wartość nominalna akcji jest zawsze równa. KSH utrzymał minimalną wartość nominalną akcji - 1 grosz. Akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej.

2. prawo udziałowe (członkowskie) w spółce akcyjnej;

wiąże się ono ściśle z ogółem praw i obowiązków akcjonariusza w spółce. Im więcej akcji posiada akcjonariusz, tym większe ma prawa w spółce:

1. ilość głosów na walnym zgromadzeniu;

2. rozmiary uczestnictwa w podziale zysku;

3. rozmiary uczestnictwa w podziale majątku S.A. w przypadku likwidacji.

Akcja - jako prawo udziałowe jest prawem niepodzielnym.

4. papier wartościowy:

Jako dokument akcyjny wystawiony przez spółkę musi być pisemny i zawierać wiele danych - art. 328 KSH.

Najważniejsza jest klasyfikacja:

Akcje imienne	Akcje nieuprzywilejowane
Akcje na okaziciela	Akcje uprzywilejowane

1. Akcje imienne - w dokumencie akcji wymienia się akcjonariusza;

2. Akcje na okaziciela - nie ma w dokumencie danych akcjonariusza;

3. Akcje nieuprzywilejowane

4. Akcje uprzywilejowane - to akcje imienne. Uprzywilejowanie może dotyczyć prawa głosu, prawa do dywidendy, prawa do majątku spółki w przypadku likwidacji.

Zasadą jest pełna zbywalność akcji. Ograniczenie zbywalności akcji może wynikać z

1. ustawy,

b) statutu.

Prawa do zbywania akcji nie można wobec akcjonariusza wyłączyć można je tylko ograniczyć

PRAWA I OBOWIĄZKI AKCJONARIUSZY

Prawa i obowiązki akcjonariuszy określają KSH oraz statut spółki akcyjnej. Prawa i obowiązki dzielą się na majątkowe i niemajątkowe.

PRAWA NIEMAJĄTKOWE AKCJONARIUSZY

Za najważniejsze prawa niemajątkowe akcjonariuszy należy w świetle KSH uznać:

1. prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu oraz prawo głosu przy podejmowaniu uchwał przez walne zgromadzenie - są to najważniejsze uprawnienia korporacyjne każdego akcjonariusza, który jest

a) posiadaczem akcji imiennych - mogą oni uczestniczyć i głosować, jeśli zostali wpisani do księgi akcyjnej przynajmniej tydzień przed odbyciem walnego zgromadzenia;

b) posiadaczem akcji na okaziciela - mogą uczestniczyć i głosować, jeśli złożyli akcje w spółce co najmniej tydzień przed odbyciem walnego zgromadzenia;

2. prawo poboru akcji - akcjonariusz spółki ma pierwszeństwo objęcia nowych akcji:

- w razie emisji kolejnych - proporcjonalnie do ilości posiadanych akcji;

- zgromadzenie może pozbawić- akcjonariusza poboru w części lub w całości.

3. prawo zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia - analogicznie jak w spółce z o.o.

PRAWA MAJĄTKOWE AKCJONARIUSZY

KSH wymienia:

1. prawo do dywidendy (udziału w zysku) - to najważniejsze prawo majątkowe akcjonariuszy. Prawo do dywidendy przysługuje po spełnieniu trzech przesłanek:

a) zysk wykazany jest w sprawozdaniu finansowym;

b) sprawozdanie zostało zbadane przez biegłego rewidenta;

c) zysk został uchwałą walnego zgr. przeznaczony na wypłaty akcjonariuszom:

- zysk rozdziela się w stosunku do liczby akcji (mogą być- akcje uprzywilejowane co do dywidendy);

- dywidenda wypłacana jest za rok obrotowy, ale możliwe są zaliczki.

2. prawo do rozporządzania swoją akcją:

a) zbywanie akcji;

b) ustanawianie na nich prawa zastawu i użytkowania.

Akcje na okaziciela są zbywane przez wręczenie ich innej osobie.

Akcje imienne - przez pisemne oświadczenie i wpis do księgi akcyjnej.

Prawa do rozporządzania akcją nie można wyłączyć, w przypadku akcji na okaziciela - niedopuszczalne jest również ograniczenie rozporządzania akcją (do 5 lat).

3. prawo do zwrotu w niektórych przypadkach wpłat na akcje - powstaje w konkretnych przypadkach przewidzianych w KSH (obniżenie kapitału zakładowego)

4. prawo do uczestnictwa w podziale majątku likwidowanej spółki - jak w sp. z o.o. - podział proporcjonalny w stosunku do wpłat na kapitał zakładowy, ale akcje uprzywilejowane mają pierwszeństwo

OBOWIĄZKI AKCJONARIUSZY

Obowiązki akcjonariuszy mogą mieć charakter:

- korporacyjny (niemajątkowy)

- majątkowy

KSH nie reguluje wprost żadnych obowiązków niemajątkowych akcjonariuszy. Może jednak takie obowiązki na akcjonariuszy posiadających akcje imienne nakładać statut S.A

Podstawowym obowiązkiem majątkowym akcjonariusza jest obowiązek wniesienia pełnego wkładu na akcje.

Akcjonariusz nie ma bezwzględnego obowiązku dokonania pełnej wpłaty na akcje przed zarejestrowaniem S.A.

Termin i wysokość wpłat na akcje określa statut spółki lub uchwała walnego zgromadzenia.(z uwzględnieniem 309 par.3 KSH.

ORGANY SPÓŁKI AKCYJNEJ

S.A. działa wyłącznie przez swoje organy. W S.A. muszą istnieć trzy organy:

1) zarząd

2) rada nadzorcza

3) walne zgromadzenie

Ad.1 Zarząd spełnia w S.A. taką samą rolę jak zarząd w spółce z o.o.

Ale w przypadku S.A. jeśli statut nie stanowi inaczej członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza.

Kompetencje zarządu S.A. są takie same jak w spółce z o.o.

- prowadzenie spraw spółki

- reprezentowanie spółki

Zarząd ma obowiązek prowadzić księgę akcyjną. Jest to księga akcji imiennych i świadectw tymczasowych.

Ad.2 Rada nadzorcza musi być powołana w S.A.

Kompetencje rady nadzorczej w S.A. można podzielić na dwie grupy:

- wynikające wprost z KSH

- określone w statucie spółki

Najważniejszą kompetencją rady nadzorczej zawartą w KSH jest sprawowanie stałego nadzoru nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.

Rada nadzorcza ma kompetencje do:

- zawieszania (ale tylko z ważnych powodów) poszczególnych lub wszystkich członków zarządu.

- delegowania członków rady nadzorczej do czasowego wykonywania czynności członków zarządu (nie mogących sprawować swoich czynności.)

Rada nadzorcza jest organem kolegialnym.

Ad.3 Akcjonariusze w S.A. tworzą obligatoryjny organ - walne zgromadzenie.

Walne zgromadzenie jest najważniejszym organem spółki akcyjnej.

Walne zgromadzenie to organ uchwałodawczy i stanowiący.

Podstawową funkcja walnego zgromadzenia jest podejmowanie uchwał w sprawach przewidzianych przez KSH lub ewentualnie w statucie spółki.

Walne zgromadzenie może podjąć uchwalę w każdej sprawie jeżeli nie należy ona do kompetencji zarządu lub rady nadzorczej.

Najważniejsze sprawy w których niezbędna jest uchwała walnego zgromadzenia są określone w KSH ART.393.

Uchwały są podejmowane w S.A. wyłącznie na walnym zgromadzeniu.

Posiedzenia walnego zgromadzenia S.A. mogą być zwyczajne bądź nadzwyczajne.

Uchwały na walnym zgromadzeniu zapadają bezwzględną większością głosów. W niektórych przypadkach KSH lub statut stanowią inaczej.

Uchwały są umieszczane w protokole sporządzonym przez notariusza, a wpis z protokołu dołączony przez zarząd do księgi protokołów.

ROZWIĄZANIE I LIKWIDACJA S.A.

Rozwiązanie następuje w S.A. po przeprowadzeniu obowiązkowej likwidacji.

Proces likwidacji jest analogiczny jak w spółce z o.o.

KSH wymienia przyczyny rozwiązania:

- przyczyny przewidziane w statucie,

- uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu spółki za granicę,

- ogłoszenie upadłości spółki,

- inne przyczyny przewidziane prawem (art. 21 KSH)

S.A. kończy swój byt prawny z chwilą wykreślenia z rejestru sądowego.

11.

SPÓŁKA JAWNA

Zgodnie z art.22 par.1 KSH spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie jest inną spółką handlową.

Spółka jawna posiada następujące cechy:

- należy do spółek osobowych;

- „prowadzi przedsiębiorstwo” a więc może być tworzona wyłącznie w celu wykonywania działalności gospodarczej;

- Prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą;

- Nie jest inną spółką handlową.

Spółka jawna jest pewnego rodzaju wzorem spółki osobowej.

POWSTANIE SPÓŁKI JAWNEJ

Spółka jawna powstaje w wyniku zawarcia umowy między wspólnikami.

Wspólnikami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne.

Umowa spółki musi być zawarta w formie pisemnej - pod rygorem nieważności.

Obligatoryjną treść umowy określa art.25 KSH.

- firma i siedziba spółki;

- określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość;

- przedmiot działania spółki;

- czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony.

Przepisy KSH regulujące stosunki wewnętrzne spółki mają zastosowanie jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej (art37 par.1).

Obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru sądowego obciąża każdego ze wspólników (jest to obowiązek jak i prawo).

Wpis do rejestru ma charakter deklaratoryjny (potwierdzający) dla istnienia spółki.

MAJĄTEK SPÓŁKI JAWNEJ

Majątek spółki jawnej to wszelkie mienie wniesione do spółki jako wkład, nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

WKŁADY WSPÓLNIKÓW

Wspólnik spółki jawnej zobowiązany jest wnieść wkład do spółki o określonej wartości. Wkład ten może mieć postać:

- pieniężną

- aportu

- innych świadczeń na rzecz spółki

Wkłady wspólników mogą być równe bądź nierówne.

PROWADZENIE SPRAW SPÓŁKI JAWNEJ

REPREZENTACJA SPÓŁKI JAWNEJ

Prowadzenie spraw spółki należy do wspólników. Spółka jawna nie posiada organów. Za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia.

W spółce jawnej prowadzenie spraw spółki jest prawem i obowiązkiem każdego ze wspólników. Umowa spółki może jednak te kwestie regulować inaczej: pozostawić prawo prowadzenia spraw spółki kompetencji jednego lub niektórych wspólników.

Również sąd może prawomocnym wyrokiem odebrać wspólnikowi prawo prowadzenia spraw spółki. Wspólnik może być również zwolniony od obowiązku prowadzenia spraw spółki w ten sam sposób.

Prowadzenie spraw spółki jawnej można podzielić na trzy rodzaje:

- sprawy nie przekraczające zwykłego zarządu

- sprawy przekraczające zakres zwykłych czynności spółki

- czynności nagłe (czyli takie, których zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę)

Wspólnicy mogą prowadzić sprawy spółki sami lub przez osoby trzecie. KSH ustanawia jednak zakaz powierzania spraw spółki osobom trzecim.

Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę. Zasadę tę może zmienić:

- umowa spółki

- prawomocne orzeczenie sądu

Art.22 par.2 określa zasady odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki jawnej:

każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.

Co bardzo ważne, uwzględnia się przepisy o subsydiarnej odpowiedzialności wspólnika.

W świetle art. 31 par.1 KSH subsydiarna odpowiedzialność wspólnika polega na tym że wierzyciel spółki może przeprowadzić egzekucje z majątku wspólnika tylko wtedy gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

PRAWA I OBOWIĄZKI WSPÓLNIKÓW SPÓŁKI JAWNEJ

Prawa i obowiązki wspólników w spółce jawnej są równe chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Prawem i obowiązkiem każdego wspólnika jest:

- zgłoszenie spółki do rejestru sądowego

- prowadzenie spraw spółki

W pozostałych przypadkach można mówić o prawach korporacyjnych (organizacyjnych) i majątkowych, oraz o obowiązkach korporacyjnych bądź majątkowych.

Prawa korporacyjne wspólników spółki jawnej:

1) prawo do inicjowania zmiany lub rozwiązania umowy spółki oraz prawo wypowiedzenia umowy spółki,

2) prawo uczestnictwa w podejmowaniu uchwał przez wspólników, jeżeli umowa nie stanowi inaczej to siła głosu każdego wspólnika jest taka sama.

3) prawo reprezentowania spółki

4) prawo kontroli działalności spółki to prawo każdego wspólnika do zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki jak również przeglądanie ksiąg i dokumentów spółki

5) prawo żądania rozwiązania spółki przez sąd (art.63 par.1 KSH)

6) prawo żądania wyłączenia wspólnika (art.63 par.2 KSH)

Prawa majątkowe wspólników spółki jawnej:

1. prawo do udziału w zysku, każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach spółki, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Umowa spółki może regulować te sprawy inaczej ale nigdy nie może wyłączyć wspólnika od udziału w zysku.

2. prawo do corocznego wypłacania odsetek od udziału kapitałowego. Wspólnik ma prawo żądać corocznego wypłacania mu odsetek w wysokości 5% od jego udziału kapitałowego(może także zrezygnować z tego żądania.)

3. prawo do części majątku spółki w razie wystąpienia wspólnika ze spółki, wyłączenia go przez sąd lub rozwiązania spółki.

W przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki lub wyłączenia go ze spółki przez sąd należy temu wspólnikowi wypłacić w pieniądzu wartość udziału kapitałowego.

Obowiązki korporacyjne wspólników spółki jawnej:

1) obowiązek lojalnego współdziałania, czyli aktywne przyczynianie się do osiągnięcia celu spółki

2) obowiązek powstrzymywania się od działalności sprzecznej z interesami spółki. Wspólnik nie może bez zgody pozostałych wspólników zajmować się interesami konkurencyjnymi.

Obowiązki majątkowe:

1) obowiązek wniesienia wkładu

2) obowiązek uczestniczenia w pokrywaniu strat poniesionych przez spółkę.

Rozwiązanie i likwidacja spółki jawnej:

Art.58 KSH wylicza przyczyny powodujące rozwiązanie spółki:

1. przyczyny przewidziane w umowie spółki

2. jednomyślna uchwała wszystkich wspólników

3. ogłoszenie upadłości spółki

4. śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości

5. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika

6. prawomocne orzeczenie sądu

Przyczyny zaistniałe w punktach 1, 4, 5 nie muszą stanowić bezwzględnej przyczyny rozwiązania spółki, ponieważ wspólnicy mogą zadecydować że spółka nie ulega rozwiązaniu.

Likwidację w wyżej wymienionych przypadkach należy przeprowadzić, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.

Celem likwidacji spółki jawnej jest zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie jej wierzytelności, wypełnienie zobowiązań, upłynnienie majątku.

Rozwiązanie spółki jawnej następuje w chwili wykreślenia jej z rejestru sądowego.

12.

SPÓŁKA PARTNERSKA

„Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.” Art.86 par.1 KSH

Spółka partnerska należy do spółek osobowych więc posiada wszystkie cechy tych właśnie spółek. Posiada także swoje cechy specyficzne. Są to:

- wspólnikami (partnerami) mogą być- tylko osoby fizyczne

- partnerami mogą być jedynie przedstawiciele wolnych zawodów

- w spółce partnerskiej może być prowadzona jedynie dz. gospodarcza polegająca na wykonywaniu wolnego zawodu

- w spółce partnerskiej inna jest zasada odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Partner z reguły nie ponosi odpowiedzialności za te zobowiązania spółki, które nie powstały przy wykonywaniu przez niego wolnego zawodu w spółce.

- W spółce partnerskiej istnieje możliwość powołania zarządu.

W sprawach nie uregulowanych w przepisach o spółce partnerskiej stosuje się przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Utworzenie spółki partnerskiej:

1) zawarcie umowy spółki

2) wpis do rejestru

Umowę spółki partnerskiej mogą zawrzeć tylko osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnego zawodu.

Wolne zawody są wymienione w art.88 KSH ale są też wymienione w innych aktach prawnych.

Wolne zawody można podzielić na cztery grupy:

1) zawody związane z ochroną zdrowia i życia ludzi i zwierząt,

2) zawody związane z szeroko pojętą obsługą i pomocą prawną,

3) zawody związane z prowadzeniem oraz pomocą i kontrolą w działalności finansowej,

4) inne wolne zawody

Umowa spółki partnerskiej pod rygorem nieważności powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Art. 91 wymienia jakie elementy powinna zawierać obligatoryjnie spółka partnerska.

Umowa spółki partnerskiej może zawierać postanowienia fakultatywne - tak jak umowa spółki jawnej.

Prowadzenie spraw spółki partnerskiej i jej reprezentacja może być dokonywana przez:

- partnerów w zasadzie na zasadach jak w spółce jawnej (z pewnymi wyjątkami)

- zarząd spółki jeżeli tak przewiduje umowa spółki partnerskiej. Wtedy stosujemy przepisy KSH o zarządzie

spółki z o.o.

Art.95 par.1 KSH określa zasadę odpowiedzialności za zobowiązania w spółce partnerskiej.

13.

SPÓŁKA KOMANDYTOWA

Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Art. 102 KSH

Spółka komandytowa należy do spółek osobowych.. Posiada więc wszystkie cechy tej grupy spółek.

Posiada także cechy różniące ją od innych spółek osobowych. Te cechy specyficzne spółki komandytowej to:

1) wspólnicy są w różnym stopniu zaangażowani w sprawy spółki

2) są dwa rodzaje wspólników spółki komandytowej

a) komplementariusz (tak zwany wspólnik aktywny)

b) komandytariusz (tak zwany wspólnik pasywny)

W spółce komandytowej musi być co najmniej jeden komandytariusz i co najmniej jeden komplementariusz.

Komplementariusze prowadzą sprawy spółki, reprezentują ją, odpowiadają za zobowiązania spółki jak wspólnicy spółki jawnej.

Komandytandytariusze nie mają prawa prowadzenia spraw spółki a za zobowiązania odpowiadają tylko do pewnej sumy - sumy komandytowej.

Podobnie jak wspólnicy spółki z o.o.

Utworzenie spółki komandytowej:

1) zawarcie umowy spółki

2) wpis spółki do rejestru przedsiębiorców (art. 105 KSH wskazuje co umowa spółki komandytowej powinna obligatoryjnie zawierać)

Fakultatywna treść umowy może być dowolnie kształtowana przez wspólników, nie może jednak naruszać bezwzględnie obowiązujących przepisów KSH.

Komandytariusz musi wnieść do spółki wkład. Wkład ten nie może być wniesiony w wysokości niższej niż suma komandytowa (chyba że umowa spółki stanowi inaczej).

Komplementariusz nie musi wnieść do spółki wkładu, ( o tym stanowi umowa spółki).

Prawo i obowiązek prowadzeni spraw spółki posiada każdy komplementariusz (umowa s.k. może niektórych spośród nich wyłączyć od prowadzenia spraw spółki)

Komandytariusz nie ma ani prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Komandytariusz nigdy nie może być pozbawiony prawa kontroli działalności finansowej spółki.

Udział w zyskach wspólników spółki komandytowej:

- Komplementariusze dzielą się zyskiem po równo,

- Komandytariusze proporcjonalnie do wkładów jakie wnieśli do spółki.

Jeśli umowa nie stanowi inaczej to proporcje ustalone przy podziale zysków stosuje się także przy pokrywaniu przez nich strat.

14.

SPÓŁKA KOMANDYTOWO - AKCYJNA

Spółka komandytowo - akcyjna jest spółką osobową według klasyfikacji KSH.

Posiada jednak bardzo wiele cech spółek kapitałowych.

Spółką komandytowo - akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia ( komplementariusz ) a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Art.125 KSH

Spółka komandytowo - akcyjna ma charakter hybrydowy ponieważ stanowi połączenie cech spółki osobowej i kapitałowej.

W spółce komandytowo - akcyjnej mamy do czynienia z dwoma rodzajami wspólników:

- komplementariuszami („wspólnikami aktywnymi”), którzy posiadają prawo do prowadzenia spraw spółki jak i do jej reprezentacji, odpowiadają też za zobowiązania spółki jak wspólnicy spółki jawnej,

- akcjonariuszami („wspólnikami biernymi”),którzy nie posiadają prawa do prowadzenia spraw spółki ani do jej reprezentowania jak też nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

W spółce komandytowo - akcyjnej znajdziemy również organy takie jak walne zgromadzenie które jest zawsze powoływane obligatoryjnie oraz radę nadzorczą która może być powołana w niektórych sytuacjach a w niektórych musi.

Powstanie spółki komandytowo - akcyjnej:

1) sporządzenie statutu w formie aktu notarialnego

2) złożenie przez akcjonariuszy oświadczeń

3) wpis do rejestru sądowego

Art.130 KSH dokładnie określa obligatoryjną część statutu S.K.A.

Kapitał spółki komandytowo - akcyjnej, wkłady wspólników, akcje

S.K.A. obligatoryjnie musi posiadać kapitał zakładowy. Minimalna wysokość kapitału zakładowego S.K.A. to 50.000 złotych.

Obowiązek wniesienia wkładów ciąży na akcjonariuszach i nie mogą być z tego obowiązku zwolnieni.

Komplementariusze nie muszą wnosić wkładów do spółki (ale mogą - to zależy od statutu.)

Minimalna wartość akcji w S.K.A. to 1 grosz.

Prowadzenie spraw spólki komandytowo - akcyjnej

Prowadzenie spraw spólki komandytowo - akcyjnej to prawo i obowiązek każdego komplementariusza. Chyba że prowadzenie spraw spółki statut powierza tylko jednemu lub kilku komplementariuszom.

Komplementariusz nie może jednak prowadzić spraw spółki które należą do kompetencji walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej.

Odpowiedzialność za zobowiązania, uczestnictwo w zyskach i stratach

Komplementariusze odpowiadają za zobowiązania spółki tak samo jak wspólnicy spółki jawnej.

Akcjonariusze jak w S.A. nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Komplementariusze i akcjonariusze uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej (mogą np. istnieć akcje uprzywilejowane co do dywidendy).

Decyzje w sprawach zysku podejmuje walne zgromadzenie.

Odmienne są udziały w pokrywaniu strat:

- komplementariusze uczestniczą w pokrywaniu strat jak w spółce komandytowej

- akcjonariusze ryzykują tylko wniesiony wkład.

Organizacja wewnętrzna spółki komandytowo - akcyjnej:

Komplementariuszy można per analogiam traktować jako członków zarządu w spółce kapitałowej.

Rada nadzorcza w S.K.A. jest z reguły organem fakultatywnym. To statut decyduje o jej powołaniu.

Jeżeli liczba akcjonariuszy jest większa niż 25 to powołanie rady nadzorczej jest obligatoryjne.

Kompetencją rady nadzorczej w S.K.A jest sprawowanie stałego nadzoru nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.

Walne zgromadzenie S.K.A. ma zbliżone ustawowe uprawnienia i zadania do walnego zgromadzenia w S.A.

1. kontroluje działalność spółki

2. decyduje o istotnej zmianie biegu spraw spółki

3. decyduje o podziale zysku i o pokryciu straty

Rozwiązanie i likwidacja spółki komandytowo akcyjnej

Do rozwiązania i likwidacji S.K.A stosuje się przepisy dotyczące likwidacji S.A. co oznacza, że proces likwidacji S.K.A. ma charakter obowiązkowy.

Rozwiązanie spółki komandytowo - akcyjnej powodują:

- przyczyny przewidziane w statucie

- uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki

- ogłoszenie upadłości spółki

- śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie jedynego komplementariusza, chyba że statut stanowi inaczej.

- Inne przyczyny przewidziane prawem.

RESTRUKTURYZACJA SPÓŁEK HANDLOWYCH

KSH reguluje zagadnienia dotyczące restrukturyzacji spółek handlowych w

Artykułach od 491 do 584.

Można mówić o trzech grupach zagadnień:

1 ) łączenie się spółek

• przez przejęcie

• przez zawiązanie nowej spółki

2 ) podział spółek

• przez przejęcie

• przez zawiązanie nowych spółek

• przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki

• przez wydzielenie

3) przekształcenia spółek

• spółki osobowej w kapitałową

• spółki kapitałowej w osobową

• spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową

• spółki osobowej w inną spółkę osobową

Ad.1

- Łączenie się spółek przez przejęcie polega na przeniesieniu całego majątku spółki przejmowanej, na inną spółkę - przejmującą. W zamian za to wspólnicy spółki przejmowanej otrzymują udziały bądź akcje spółki przejmującej.

- Natomiast łączenie się przez zawiązanie nowej spółki polega na przeniesieniu na tę spółkę majątku wszystkich łączących się spółek w zamian za udziały lub akcje nowej spółki.

Spółką przejmującą lub spółką nowo zawiązaną w wyniku łączenia może być TYLKO SPÓŁKA KAPITAŁOWA.

Spółki mogą się łączyć w następujący sposób:

• kapitałowe ze sobą

• kapitałowe z osobowymi

• osobowe ze sobą

SKUTKAMI ŁĄCZENIA SĄ:

• PEŁNA sukcesja uniwersalna

• wykreślenie spółki przejmowanej lub spółek zawiązujących nową spółkę z rejestru sądowego

• wspólnicy spółki przejmowanej stają się wspólnikami spółki przejmującej.

Regulacja dotycząca podziału spółek stanowi pewnego rodzaju odwrócenie unormowań dotyczących łączenia się spółek.

Ad.2 Podziałowi może podlegać TYLKO spółka kapitałowa. Art. 528 KSH

• Podział przez przejęcie polega na przeniesieniu majątku spółki dzielonej na istniejące spółki za udziały bądź akcje spółki przejmującej , które przejmą wspólnicy spółki dzielonej.

• podział poprzez zawiązanie nowych spółek wyraża się w przeniesieniu majątku spółki dzielonej na spółki nowo zawiązywane za udziały bądź akcje spółek nowo zawiązywanych.

• Podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki polega na zachowaniach o charakterze mieszanym.

• Podział przez wydzielenie polega na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej, na istniejącą spółkę (spółki) lub na spółkę lub spółki nowo zawiązane. Spółka ta nie zostaje wykreślona z rejestru, zachowuje więc swój byt prawny.

Różnice między łączeniem się spółek a podziałem spółek

Przy podziale spółek następuje:

1. zasada CZĘŚCIOWEJ sukcesji uniwersalnej,

2. spółki przejmujące i nowo zawiązywane odpowiadają za zobowiązania wobec wierzycieli solidarnie przez okres 3 lat od dnia ogłoszenia podziału ale tylko do wartości aktywów netto.

Ad.3

KSH dopuszcza wszelkie możliwe opcje dotyczące przekształceń spółek. W wyniku przekształcenia spółek może powstać spółka tak osobowa jak i kapitałowa. Podstawową cechą dotyczącą przekształcenia spółek handlowych jest:

• zamiast zasady sukcesji uniwersalnej jest zasada KONTYNUACJI.

Spółka przekształcana nie ulega likwidacji zmienia się tylko jej forma prawna.

PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE

W 1989 roku było w Polsce ponad 7000 przedsiębiorstw państwowych. Pod koniec lat 90 - tych było ich około 2,5 tysiąca.

Dokonuje się prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w celu stworzenia w Polsce gospodarki rynkowej.

O przedsiębiorstwie można mówić w trzech różnych znaczeniach:

1. W znaczeniu funkcjonalnym o takim znaczeni mówi ustawa Prawo działalności gospodarczej i KSH.

Prowadzenie przedsiębiorstwa w znaczeniu funkcjonalnym oznacza wykonywanie przez jakiś podmiot jednego z rodzajów działalności gospodarczej.

2. W znaczeniu przedmiotowym występuje w art. 55 KC który określa przedsiębiorstwo jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych.

3. W znaczeniu podmiotowym występuje jako podmiot wyposażony w osobowość prawną w takim znaczeniu przedsiębiorstwo występuje w art.1 u.p.p.

„Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samo finansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną”

Następujące ustawy dotyczą przedsiębiorstw państwowych:

- Ustawa z 1981 r. O przedsiębiorstwach państwowych

- Ustawa z1981 r. O samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego

- Ustawa z 1996 r. O komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

1. Przedsiębiorstwo państwowe jest podmiotem samodzielnym a to znaczy, że może podejmować i realizować wszelkie decyzje w granicach zdolności prawnej osób prawnych. P.p. ponosi pełną odpowiedzialność za swoje działania.

2. P.p. jest podmiotem samorządnym a to znaczy, że załoga przedsiębiorstwa p. działając przez swój samorząd i przez inne organy uczestniczy w zarządzaniu przedsiębiorstwem

3. P.p. jest podmiotem samofinansującym się, pokrywa z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów koszty swojej działalności i zaciągnięte zobowiązania.

4. Posiada osobowość prawną,

5. Jest podmiotem ustanowionym przez ustawowo upoważniony organ

6. Zostaje wyposażone przez organ tworzący w odpowiednie środki materialne, które są podstawą majątku p.p.

Istnieją dwa rodzaje przedsiębiorstw państwowych:

• działające na zasadach ogólnych posiadają najszerszy zakres samodzielności i samorządności

• przedsiębiorstwa użyteczności publicznej - organ założycielski nadaje im taki status. Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności.

- ograniczona zasada samofinansowania

- związane są decyzjami org. zał.

Majątek p. państwowego to dobra materialne i niematerialne. Przedsiębiorstwo p. jest właścicielem przydzielonego mu przez org.zał.funduszu.

Nie ponosi ono odpowiedzialności za zobowiązania Skarbu Państwa i innych państwowych osób prawnych.

ORGANY PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO

1. ogólne zebranie pracowników

2. rada pracownicza

3. dyrektor przedsiębiorstwa

Ogólne zebranie pracowników i rada pracownicza są jednocześnie organami samorządu załogi jak i organami p.p.

O organach przedsiębiorstwa można mówić jako o organach zarządzających przedsiębiorstwem i reprezentującym przedsiębiorstwo.

Organy zarządzania przedsiębiorstwem to:

• ogólne zebranie pracowników (w przedsiębiorstwach powyżej 300 zatrudnionych) ma ono kompetencje stanowiące i opiniodawcze.

• Rada pracownicza ma kompetencje stanowiące, opiniodawcze, inicjatywne, kontrolne.

• dyrektor przedsiębiorstwa użyteczności publicznej jest powoływany i odwoływany przez organ założycielski. W przedsiębiorstwach działających na zasadach ogólnych dyrektor powoływany jest przez radę pracowniczą spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu.

Konkurs przeprowadza 5 osobowa komisja 3 osoby z r. pracowniczej i 2 z o.zał.

Dyrektora może odwołać rada pracownicza za zgodą organu zał.

Kompetencje dyrektora:

• jest kompetentny we wszystkich sprawach dotyczących zarządzania przedsiębiorstwem, nie zastrzeżonych do kompetencji innych organów.

• Zajmuje się codziennym, bieżącym zarządzaniem przedsiębiorstwem p.

• Dyrektor reprezentuje p.p.

Zastępcy dyrektora mogą reprezentować p. ale tylko w granicach udzielonego im przez dyrektora upoważnienia. Dyrektor może także udzielić pełnomocnictwa. Ustawa stanowi iż zasadą jest dokonywanie czynności prawnych w imieniu przedsiębiorstwa jednoosobowo przez dyrektora przedsiębiorstwa. Jednakże gdy rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania ma wartość większą niż 5000 zł konieczna jest wtedy reprezentacja łączna, czyli reprezentacja przez dwie upoważnione osoby.

Nadzór nad p.p. sprawuje organ zał.na podstawie art. 58 ust.2 ustawy o p.p.

Restrukturyzacja i likwidacja p.p.

Kwestie reorganizacji, podziału, zakończenia działalności należą do organu założycielskiego.( Z pewnym udziałem organów samorządu załogi)

Likwidacja p.p. następuje wskutek:

• straty w ciągu kolejnych 6 miesięcy

• prawomocnego wyroku sądu zakazującego działalności przedsiębiorstwu

• ostatecznej decyzji administracyjnej zakazującej takiej działalności

KOMERCJALIZACJA I PRYWATYZACJA PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO

Podstawż prawną jest ustawa z 30.08.1996 o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

KOMERCJALIZACJA oznacza przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę kapitałową Skarbu Państwa ( S.A. lub z o.o.)

PRYWATYZACJA POŚREDNIA polega na zbywaniu podmiotom prywatnym ( lub niepaństwowym ) należących do Skarbu Państwa akcji lub udziałów powstałych w wyniku komercjalizacji.

PRYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA polega na rozporządzeniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa ( lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji ), że przechodzą one na własność lub w posiadanie podmiotów prywatnych (lub innych podmiotów niepaństwowych

SPÓŁDZIELNIA

Podstawy prawne funkcjonowania spółdzielni zawarte są w ustawie Prawo spółdzielcze z 16.09.1982 r.

Ustawa ta w art. 1par 1 „ Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, która w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą.”

Cechy charakterystyczne spółdzielni:

Spółdzielnia ma charakter zrzeszeniowy, korporacyjny - jest zrzeszeniem osób, które łączą się dla osiągnięcia wspólnego celu.

Dla bytu spółdzielni jako osoby prawnej najistotniejsze znaczenie ma element osobowy.

Zasada dobrowolnego zrzeszania się w spółdzielni oznacza, iż osoby wstępujące do spółdzielni występujące z niej oraz biorące udział w jej pracach czynią to z własnej, nieprzymuszonej woli.

Zasada zmienności składu osobowego spółdzielni nazywana także zasadą nieograniczonej liczby osób. Zasada ta oznacza możliwość nabycia członkostwa przez osoby zgłaszające swoje przystąpienie do spółdzielni. Jednakże spółdzielnia nie ma obowiązku przyjąć wszystkich, którzy wyrazili taką wolę.

Organami obligatoryjnymi spółdzielni są:

1. walne zgromadzenie,

2. rada nadzorcza,

3. zarząd

WSPÓLNICY SPÓŁKI CYWILNEJ I OSOBY FIZYCZNE

Spółka cywilna w rozumieniu ustawy nie jest przedsiębiorcą.

Za przedsiębiorców uznaje się jej wspólników, natomiast sama spółka cywilna nie jest w sferze podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej żadną strukturą organizacyjną.

Spółka cywilna nie jest także spółką prawa handlowego.

Wspólnikami w spółce cywilnej mogą być tak osoby fizyczne jak i osoby prawne. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania solidarnie.

Umowa s.c. powinna być zawarta w formie pisemnej.

Osoba fizyczna może prowadzić działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu w rejestrze przedsiębiorców.

Z chwilą wykreślenia z ewidencji osoba fizyczna traci status przedsiębiorcy i prawo do wykonywania działalności gospodarczej.

CHARAKTERYSTYKA UMÓW

Umowa w rozumieniu prawnym jest przede wszystkim pojęciem z zakresu prawa cywilnego.

Umową nazywamy zgodne oświadczenie woli co najmniej dwóch stron,

Zmierzające do wywołania skutku prawnego w postaci wywołania, zmiany bądź zniesienia stosunku prawnego.

W prawie polskim obowiązuje zasada swobody umów, która jest zawarta w art.353 KC:

„ Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny wedle swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości

(naturze) stosunku, ustawie ani zasadom życia społecznego.”

Przepisy KC nie definiują pojęcia umowy ale na ich podstawie można wywnioskować że istotą umowy są następujące okoliczności:

• Udział co najmniej dwóch stron (osób fizycznych lub osób prawnych)

• złożenie przez strony zgodnego oświadczenia woli

• wspólny cel ( wywołania konkretnych skutków prawnych )

W zależności od tego czy w ramach umowy obowiązek świadczenia ciąży na jednej stronie czy też na obu stronach rozróżnia się:

• umowy jednostronne, które charakteryzują się tym iż jedna strona jest w zasadzie tylko dłużnikiem a druga w zasadzie tylko wierzycielem.

( umowa darowizny )

• umowy dwustronne, polegające na tym, że każda ze stron jest wierzycielem i dłużnikiem ( umowa sprzedaży, umowa o dzieło )

Odmianą umowy dwustronnej jest umowa wzajemna.

Umowa wzajemna jest to umowa w ramach której wyraźnie widoczne jest to, że każda ze stron występuje jednocześnie w roli wierzyciela i dłużnika.

W umowie wzajemnej odnajdujemy równowagę świadczeń. Świadczenia powinny być spełnione jednocześnie.

Ze względu na kryterium odpłatności można podzielić umowy na:

• odpłatne w ramach których obie strony ponoszą korzyści i ciężary ( umowa sprzedaży, dzierżawy )

• nieodpłatne, które charakteryzują się tym, że tylko jedna strona umowy odnosi korzyści a zakres obowiązków dłużnika jest mniejszy.( umowa darowizny )

W ramach kolejnego podziału można mówić o umowach:

• konsensualnych ich cechą jest to, iż samo porozumienie stron wywołuje skutki dla stron umowy.( umowa najmu, umowa spółki cywilnej)

• Realnych czyli takich w których porozumienie stron i wydanie rzeczy jest niezbędne aby umowa doszła do skutku.

Można także dokonać podziału umów na:

• Nazwane - gdy są uregulowane w Kodeksie cywilnym lub innych ustawach. ( umową nazwaną kodeksową jest np. umowa sprzedaży - bo uregulowania jej dotyczące znajdują się w KC, natomiast umową nazwaną pozakodeksową jest umowa wydawnicza ).

Umowy nazwane są to umowy często powtarzające się w obrocie cywilnoprawnym, unormowane w sposób szczegółowy przez przepisy prawa obowiązującego.

• nienazwane - umowy nienazwane występują wtedy, gdy treść umowy zawartej przez strony nie odpowiada żadnej z umów nazwanych ani nie zawiera elementów różnych umów nazwanych.

Treść takiej umowy występuje wówczas jedynie w stosunku prawnym, który strony tak właśnie ukształtowały.

Strony ustalają treść umowy, ponieważ nie jest opisana normatywnie w przepisach żadnej ustawy.

Umowami nienazwanymi są:

a) umowa cesji - na mocy której dotychczasowy wierzyciel, zwany cedentem, przenosi wierzytelność do majątku osoby trzeciej na rzecz cesjonariusza i ten staje się wierzycielem.

2. umowa faktoringu

c) umowa franchisingu - polegająca na porozumieniu o współpracy gospodarczej, w ramach której dawca - jako organizator sieci podmiotów gospodarczych - udostępnia za opłatą innym przedsiębiorcom prawo do występowania pod jego firmą.

3. Umowa know - how, polegająca na udostępnieniu przez dawcę informacji objętych tajemnicą, patentem, dotyczących technologii, procedury postępowania itp. biorcy.

Umowy mieszane - są to umowy, które zawierają elementy różnych umów nazwanych i nienazwanych przez co powstaje nowa umowa np.:

• umowa o podróż, na którą składa się umowa o dzieło, umowa sprzedaży, umowa przewozu.

• Umowa hotelowa ( umowa najmu, przechowania, świadczenia usług )

Umowy losowe - umowami losowymi nazywamy takie umowy, w których treść i rozmiar świadczenia, a nawet samo jego istnienie uzależnione jest od przypadku - nie wiadomo czy i kiedy nastąpi. (umowa ubezpieczenia, gry losowe )

Umowa przedwstępna - stanowi przygotowanie do zawarcia umowy właściwej między stronami, jej treścią jest zobowiązanie się do zawarcia w przyszłości umowy przyrzeczonej ( stanowczej ).

Bezpodstawne uchylenie się od zawarcia umowy przyrzeczonej może pociągnąć za sobą następujące skutki:

• Skutek słabszy - obowiązek naprawienia szkody, jaką osoba uprawniona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej.

• Skutek silniejszy - polega na obowiązku zawarcia umowy przyrzeczonej.

Zadatek to suma pieniężna lub jakiś przedmiot majątkowy, który jedna strona umowy daje drugiej stronie przy zawarciu umowy.

Zadatek nie jest rodzajem umowy. Zadatek jest czynnością prawną realną - aby powstały skutki potrzebne jest wręczenie zadatku.

Zadatek charakteryzuje się następującymi cechami:

1. W razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zatrzymać, a jeśli sama go dała może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

2. W razie wykonania świadczenia zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała, a jeśli zaliczenie nie jest możliwe zadatek ulega zwrotowi.

3. W razie oświadczenia woli będącym zgodnym oświadczeniem woli stron zadatek zostaje zwrócony.

4. Zadatek również zostaje zwrócony gdy niewykonanie nastąpi wskutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności żadna ze stron, albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony tak samo.

TREŚĆ UMOWY

Przy zawieraniu umów mogą nastąpić następujące sytuacje:

1. Strony bez modyfikacji w całości przyjmą umowę nazwaną,

2. strony przyjmą umowę nazwaną bez modyfikacji, z wprowadzeniem pewnych odrębności,

3. w całości przyjmą umowę nienazwaną zawartą według swego uznania.

Na treść umowy jako czynności prawnej składają się następujące elementy:

• Elementy przedmiotowo istotne - są to elementy, które jako elementarne i niezbędne identyfikują czynność prawną i decydują o jej kwalifikacji.

• Elementy przedmiotowo nieistotne - nie mają charakteru elementarnego i niezbędnego dla określenia takiego czy innego typu umowy, ale regulują zagadnienia, który dyspozytywny przepis ustawy pozostawia do uregulowania stronom.

• Elementy podmiotowo istotne - są to te elementy, które strony z własnej woli wprowadzają do umowy nazwanej jako istotne, czyniąc to dla osiągnięcia zakładanych w ustawie skutków prawnych. ( dotyczą ustalenia warunków, sposobu, terminu świadczenia).

FORMA UMÓW

Kodeks cywilny, nie chcąc niepotrzebnie formalizować obrotu cywilnego, dopuszcza generalnie dokonywanie czynności prawnych w formie dowolnej, czyli ustnej, pisemnej, czy w sposób dorozumiany.

Jednak w niektórych sytuacjach KC przewiduje formę szczególną:

1. formę aktu notarialnego pod rygorem nieważności KC przewiduje miedzy innymi:

18. dla przeniesienia własności nieruchomości ( art. 158 k.c.)

19. dla ustanowienia bądź przeniesienia użytkowania wieczystego

( art.234 i 237 k.c.)

2. formę pisemną pod rygorem nieważności zastrzeżona jest dla:

• umowy o przejęcie długu ( art. 522 k.c. )

• umowy kontraktacyjnej ( art. 616 k.c. )

3. forma pisemna dla osiągnięcia szczególnych skutków prawnych:

• najem nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż rok

(art.660 k.c.)

4. forma pisemna dla celów dowodowych zastrzeżona jest dla:

• umowy spółki (art. 860 par.2 k.c.)

• umowy ubezpieczenia ( art.890 par.1 k.c.)

Przez formę czynności dla celów dowodowych rozumie się formę pisemną, jeżeli jej niezachowanie nie pociąga za sobą nieważności umowy a jedynie ogranicza możliwość , w razie sporu, skorzystania z niektórych środków dowodowych.

TRYBY ZAWARCIA UMOWY ( art. 66 - 72 K.C )

1. TRYB OFERTOWY

2. TRYB PRZETARGOWY

3. TRYB NEGOCJACYJNY

Ad.1 Tryb ofertowy zawarcia umowy jest inicjowany przez oferenta wobec oblata ( adresata umowy ).

• Oferta jest jednostronnym oświadczeniem woli oferenta skierowanym do oblata, które zawiera stanowczą propozycję do zawarcia umowy oraz istotne postanowienia dotyczące treści przyszłej umowy.

W momencie złożenia oferty oferent jest nią związany. Związanie ofertą oznacza że:

• powstaje uprawnienie oblata do zawarcia umowy przez jednostronne oświadczenie woli.

• Jeżeli oferent uchyla się od umowy, to w razie powstania po stronie oblata szkody może on wystąpić z roszczeniem do oferenta.

Termin oferty

1. jeżeli oferent oznaczył termin to jest nim związany i nie może go cofnąć,

2. gdy oferent nie oznaczył terminu oferta przestaje wiązać gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie.

Oferta musi być przyjęta całościowo bez modyfikacji.

Może mieć miejsce tzw. milczące przyjęcie oferty :

1. art.69 k.c. - gdy oblat niezwłocznie przystąpi do jej wykonania

2. art.68 k.c. - dorozumiane przyjęcie oferty w stosunkach gospodarczych.

Ad. 2 Tryb przetargowy polega na tym, że organizator przetargu inicjuje postępowanie doprowadzające do zawarcia umowy.

Kieruje on do adresatów zaproszenie do składania ofert i wybiera najlepszą z nich.

Przeprowadzenie przetargu jest poprzedzone ogłoszeniem przetargu ( bez ogłoszenia przetarg nie może się odbyć)

Ogłoszenie przetargu zawiera:

• czas i miejsce przetargu,

• przedmiot przetargu,

• warunki szczególne przetargu,

Przetarg może być ograniczony, gdy jest skierowany do pewnego tylko grona adresatów, lub nieograniczony, gdy jest skierowany do nieograniczonej liczby adresatów.

Szczególne unormowania dotyczą stosowania przetargu w zamówieniach publicznych. ( ustawa o zamówieniach publicznych z 10.06.94 r.)

Trybem udzielania zamówień publicznych jest przetarg nieograniczony, jeśli ta zasada zostanie złamana to umowa tak zawarta jest nieważna. (art.58 k.c.)

Ad.3 Tryb negocjacyjny ma miejsce wtedy gdy zawarcie umowy nastąpi dopiero po dojściu stron do porozumienia we wszystkich istotnych postanowieniach umowy.

ZAWIERANIE UMÓW Z UDZIAŁEM KONSUMENTA

Konsument to osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej z bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Pod szczególną ochronę jest wzięty konsument, który zawiera umowę poza lokalem przedsiębiorstwa:

• konsument może odstąpić od umowy w ciągu 10 dni od jej zawarcia bez

podania przyczyny,

• niedopuszczalne jest zastrzeżenie odstępnego w przypadku odstąpienia konsumenta od umowy,

• umowa, w razie odstąpienia konsumenta jest uważana za niezawartą,

• przedsiębiorca jest zobowiązany do poinformowania konsumenta o jego uprawnieniu do odstąpienia:

1. w formie pisemnej,

2. wręczyć konsumentowi wzorzec oświadczenia o odstąpieniu,

3. wręczyć pisemne potwierdzenie zawarcia umowy

UMOWY W DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PRZEDSIĘBIORCÓW

Umowy związane z obrotem towarowym

I. Umowa sprzedaży

Umowę sprzedaży reguluje art. 535 KC

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Istotą umowy sprzedaży jest to, że:

• jedna ze stron sprzedawca ( zbywca ), zobowiązuje się przenieść własność rzeczy i wydać ją drugiej stronie.

• Druga strona zwana kupującym ( nabywcą) zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić za nią wyznaczoną cenę.

Umowa sprzedaży jest umową:

• dwustronną,

• wzajemną,

• odpłatną,

• konsensualną.

Przedmiotowo istotnymi elementami umowy sprzedaży są przede wszystkim przedmiot świadczenia i cena.

Przedmiotem sprzedaży mogą być

• rzeczy ( ruchomości i nieruchomości)

• energia

• prawa ( tylko prawa majątkowe zbywalne, np. użytkowanie wieczyste prawa z zarejestrowanego znaku towarowego )

Przedmiot sprzedaży może być oznaczony

1. indywidualnie np. konkretny dom czy samochód,

2. gatunkowo ( przez wskazanie rodzaju rzeczy, oznaczenie ilości, miary itd.) np. kilogram jabłek.

Cena

Cenę w umowie sprzedaży stanowi zawsze określona suma pieniędzy. Ustalić cenę można na podstawie warunkującej jej wysokość Art. 536. § 1 KC Cenę można określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia.

Umowa sprzedaży jest odpłatna. Odpłatność tej umowy polega na tym, że w zamian za przedmiot sprzedaży kupujący powinien zapłacić określoną cenę. Jest nią suma pieniężna, która w obrocie krajowym określa się zazwyczaj w walucie polskiej. Jej wysokość ma odpowiadać wartości sprzedawanego przedmiotu. Wysokość ceny może być określona wprost w umowie bądź mogą być tam wskazane jedynie podstawy jej ustalenia.

Dla wykonania zobowiązania, w ramach umowy sprzedaży, istotne jest wydanie rzeczy (przeniesienie władztwa faktycznego nad rzeczą kupującemu.)

OBOWIĄZKI SPRZEDAWCY

Podstawowym obowiązkiem sprzedawcy jest przeniesienie na kupującego własności rzeczy lub prawa majątkowego, które obejmuje umowa. Sprzedawca powinien ponadto wydać sprzedawaną rzecz nabywcy bądź udostępnić mu zbywane prawo. Musi również kupującemu wydać odpowiednie dokumenty, dotyczące zbywanej rzeczy lub prawa, instrukcje opisujące sposób korzystania z rzeczy oraz udzielić informacji o stosunkach prawnych i faktycznych ich dotyczących. Strony mogą ponadto ustanowić w umowie jeszcze inne obowiązki.

Wyliczając, sprzedawca ma następujące obowiązki:

1. Przeniesienie na kupującego własności rzeczy lub przeniesienie praw majątkowych będących przedmiotem sprzedaży,

2. wydanie rzeczy kupującemu,

3. udzielenie wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczących rzeczy sprzedanej,

4. wydanie dokumentów, które dotyczą rzeczy sprzedanej,

5. wydanie instrukcji dotyczących poprawnego korzystania z rzeczy,

6. poniesienia kosztów wydania rzeczy.

OBOWIĄZKI KUPUJĄCEGO

Kupujący powinien odebrać rzecz będącą przedmiotem sprzedaży oraz zapłacić sprzedającemu cenę. Moment wydania rzeczy jest bardzo istotny, gdyż zgodnie z treścią art. 548 § 1 k.c., z tą chwilą na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą, a także niebezpieczeństwo przypadkowej jej utraty lub uszkodzenia. Strony mogą w umowie określić inny moment przejścia korzyści i ciężarów. W takiej sytuacji przejście niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy nastąpi również z tym momentem.

Wyliczając, kupujący ma następujące obowiązki:

1. Zapłata ceny kupna,

2. Odbiór rzeczy.

Przepisy kodeksu cywilnego stanowią, że sposób wydania rzeczy i jej odebrania powinien zapewnić jej całość i nienaruszalność. Jeśli rzecz zostanie kupującemu wydana, a ten jednak z własnej winy nie odbierze jej w terminie, sprzedawca może oddać ją na przechowanie na koszt i niebezpieczeństwo kupującego. Po spełnieniu pewnych warunków może także ją sprzedać na rachunek kupującego (art. 551 k.c.)

RĘKOJMIA

Rękojmia jest to szczególny rodzaj odpowiedzialności za jakość rzeczy. Każdy sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego za wady rzeczy. KC wyróżnia dwa rodzaje wad rzeczy:

1. WADY FIZYCZNE RZECZY

2. WADY PRAWNE RZECZY

AD. 1 WADA FIZYCZNA RZECZY

Określenie wady fizycznej zawiera art. 556 k.c. "Wadą fizyczną rzeczy jest takie obniżenie jakości, które zmniejsza jej wartość lub użyteczność w porównaniu z taką wartością, jakiej kupujący może się zasadnie spodziewać ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia rzeczy, jeżeli nie właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, albo jeśli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym".

Przy ocenie, czy mamy do czynienia z wadą fizyczną rzeczy sprzedanej, istotne jest to, aby wada tkwiła w rzeczy jeszcze przed jej wydaniem kupującemu. Odpowiedzialność sprzedawcy opiera się na zasadzie ryzyka

wada istotna rzeczy

Wadą istotną jest taka, która uniemożliwia kupującemu normalne korzystanie z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem lub pozostaje w sprzeczności z właściwościami określonymi w umowie przez strony. W przypadku sporu - o tym, czy określona wada ma charakter istotny, powinny rozstrzygnąć same strony, które w razie potrzeby mogą powołać biegłego.

Rękojmia za wady fizyczne rzeczy sprzedanej

Zasady rękojmi za wady fizyczne są uregulowane ustawowo, w kodeksie cywilnym co oznacza, że odpowiedzialność ta powstaje z mocy prawa bez konieczności każdorazowego określania jej reguł w treści umowy.

Ustawa przyznaje kupującemu kilka uprawnień, w sytuacji gdy rzecz kupiona ma wadę fizyczną. Kupujący może:

a. odstąpić od umowy,

b. żądać obniżenia ceny,

c. żądać wymiany rzeczy na nową, wolną od wad,

d. żądać naprawy

Ad. a) Odstąpienie od umowy polega na zwrocie przez sprzedawcę ceny przy jednoczesnym zwrocie wadliwej rzeczy przez kupującego.

Kupujący nie może jednak odstąpić od umowy gdy:

1. Sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad,

2. lub naprawi niezwłocznie rzecz ,

Ograniczenia te nie mają zastosowania gdy sprzedawca już raz rzecz wymieniał lub naprawiał.

Ad. b) Żądanie obniżenia ceny

Obniżenie ceny stanowi jeden ze środków w ramach rękojmi, który umożliwia kupującemu zrównoważenie wzajemnych świadczeń stron w sytuacji, gdy rzecz ma wadę fizyczną, zmniejszającą jej wartość lub użyteczność, nie ma wymaganych cech albo została wydana w stanie niezupełnym. zmniejszenie ceny powinno nastąpić z zachowaniem zasady proporcji, tj. w takim stosunku, w jakim wartość (użyteczność) rzeczy bez wady pozostaje do wartości obliczonej z uwzględnieniem istniejącej wady.

Ad. c) Żądanie wymiany rzeczy na nową, wolną od wad

Wymiana wadliwej rzeczy na nową stanowi jedno z uprawnień kupującego w ramach rękojmi. Do wymiany może służyć wyłącznie rzecz wolna od wad.

Ad. d) Żądanie naprawy rzeczy w ramach rękojmi

Uprawnienie to dotyczy jedynie odpowiedzialności za wady rzeczy oznaczonych co do tożsamości, wytworzonych przez sprzedawcę.

Poza ograniczeniem zawartym w pkt. 1 to kupujący decyduje o sposobie postępowania w sytuacji gdy rzecz okaże się mieć wadę prawną.

AD. 2) WADA PRAWNA RZECZY występuje wtedy gdy rzecz nie należy do sprzedawcy, lub gdy jest obciążona prawem osoby trzeciej.

W razie stwierdzenia wady prawnej rzeczy, kupującemu przysługuje jedno z uprawnień:

• odstąpienie od umowy,

• żądanie dostarczenia rzeczy wolnej od wad

• żądanie obniżenia ceny rzeczy sprzedanej

Uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi wygasają po upływie roku, a gdy chodzi o budynek po upływie 3 lat.

GWARANCJA JAKOŚCI

Gwarancja jakości stanowi zobowiązanie gwaranta do spełnienia określonych świadczeń w przypadku, gdyby w oznaczonym terminie gwarancyjnym ujawniły się wady fizyczne rzeczy sprzedanej.

(art. 577 k.c.) sW wypadku gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji.

§ 2. Jeżeli w gwarancji nie zastrzeżono innego terminu, termin wynosi jeden rok licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.

Gwarancja jakości nie powstaje z mocy prawa.

Najczęściej przyjmuje się, że powstaje przez umowę zawieraną pomiędzy gwarantem a kupującym.

Osobą, która udziela gwarancji jakości jest gwarant. Może nim być producent, importer lub sprzedawca.

Udzielanie gwarancji nie jest obowiązkowe, co oznacza, że można sprzedawać towary nie objęte gwarancją. Kupujący jest wówczas chroniony na mocy przepisów kodeksu cywilnego, na podstawie rękojmi.

Istotą gwarancji są:

• zapewnienie ze strony gwaranta ( potwierdzeniem jest dokument gwarancyjny),

• wystawienie dokumentu gwarancyjnego.

GWARANCJA JAKOŚCI

Jeśli gwarancji udzielono - wówczas kupujący ma prawo żądać wydania karty gwarancyjnej i tego, aby została ona prawidłowo wypełniona i zawierała wszystkie wymagane elementy i oznaczenia wystawcy (gwaranta), sklepu w którym kupiono rzecz, określenie rzeczy sprzedanej (typ, rodzaj, nr serii) i adresy punktów serwisowych.

Uprawnienia kupującego z tytułu gwarancji jakości wynikają z treści postanowień dokumentu gwarancyjnego.

UPRAWNIENIA KUPUJĄCEGO Z TYTUŁU GWARANCJI

Możliwość realizacji uprawnień z gwarancji powstaje wówczas, gdy rzecz ma wadę, rozumianą jako obniżenie użyteczności rzeczy lub jej niezdatność do typowego, zwykłego przeznaczenia.

- żądać naprawy,

- żądać wymiany rzeczy.

Wybór pomiędzy wymianą gwarancyjną a naprawą przysługuje gwarantowi

W gwarancji mogą być ponadto wymienione inne uprawnienia kupującego, ponieważ decydująca jest w tym zakresie wola gwaranta.

Z uwagi na to, że gwarancja może dotyczyć całej rzeczy lub jej części (podzespołów) - żądanie wymiany albo naprawy przysługuje odpowiednio w stosunku do całej rzeczy albo jej części, na którą gwarancji udzielono.

Niektóre karty gwarancyjne zawierają jednak tylko jedno uprawnienie (co jest dopuszczalne) - np. żądanie naprawy gwarancyjnej. Wówczas kupującemu przysługuje to uprawnienie zgodnie z treścią karty gwarancyjnej.

kupujący może wykonać uprawnienia z tytułu rękojmi niezależnie od uprawnień z tytułu gwarancji jakości.

art. 579 KC Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji.

Oznacza to, że o ile rzecz została sprzedana z gwarancją - ani rękojmia nie ma pierwszeństwa przed gwarancją, ani gwarancja nie ma pierwszeństwa przed rękojmią, a wybór pomiędzy gwarancją i rękojmią należy do kupującego.

II. umowa dostawy

Umowa dostawy jest w pewien sposób zbliżona do umowy sprzedaży. ( w przypadkach nie uregulowanych stosuje się przepisy o sprzedaży - art. 612 KC) Art. 612. W przedmiotach nie uregulowanych przepisami niniejszego tytułu, do praw i obowiązków dostawcy i odbiorcy stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Umowa dostawy (art. 605 KC) Przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz do ich dostarczania częściami albo periodycznie, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny.

Istotą umowy dostawy jest to, że:

• dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz ich dostarczenia częściami lub periodycznie;

• odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny.

Każda umowa dostawy powinna być zawarta w formie pisemnej zwykłej - dla celów dowodowych. Art. 606 KC Umowa dostawy powinna być stwierdzona pismem.

Umowa dostawy ma charakter umowy konsensualnej, odpłatnej, wzajemnej, zobowiązującej.

Dostawca obowiązany jest wytworzyć rzeczy bez wad fizycznych - ponosi bowiem odpowiedzialność z tytułu rękojmi.

Art. 609. Dostawca ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady fizyczne dostarczonych rzeczy także w tym wypadku, gdy wytworzenie rzeczy nastąpiło w sposób określony przez odbiorcę lub według dostarczonej przez niego dokumentacji technologicznej, chyba że dostawca, mimo zachowania należytej staranności, nie mógł wykryć wadliwości sposobu produkcji lub dokumentacji technologicznej albo że odbiorca, mimo zwrócenia przez dostawcę uwagi na powyższe wadliwości, obstawał przy podanym przez siebie sposobie produkcji lub dokumentacji technologicznej.

Dostawca jest także zobowiązany do:

1. informowania odbiorcy, jeśli dostarczone przez niego surowce do produkcji są nieprzydatne,

Art. 607 KC Jeżeli surowce lub materiały niezbędne do wykonania przedmiotu dostawy a dostarczane przez odbiorcę są nieprzydatne do prawidłowego wykonania przedmiotu dostawy, dostawca obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić o tym odbiorcę.

2. zawiadomienia o przygotowaniu do produkcji,

Art. 608. § 1KC Jeżeli w umowie zastrzeżono, że wytworzenie zamówionych rzeczy ma nastąpić z surowców określonego gatunku lub pochodzenia, dostawca powinien zawiadomić odbiorcę o ich przygotowaniu do produkcji i jest obowiązany zezwolić odbiorcy na sprawdzenie ich jakości.

3. umożliwić sprawdzenie surowców ( gdy tak zastrzeżono w umowie), Art. 608. § 1KC

4. umożliwić sprawdzenie procesu produkcji ( gdy tak zastrzeżono w umowie) Art. 608. § 1KC

III. umowa kontraktacji

Istota umowy kontraktacji polega na tym, że:

- producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju,

- kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić określone świadczenia dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczególne przewidują obowiązek spełnienia takiego świadczenia (art. 613-626 k.c.). art. 613 KC Przez umowę kontraktacji producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić określone świadczenie dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczególne przewidują obowiązek spełnienia takiego świadczenia.

Umowa kontraktacji musi być zawarta w formie pisemnej dla celów dowodowych.

Art. 616. Umowa kontraktacyjna powinna być zawarta na piśmie.

Producent rolny ma prawo do wymienionych wyżej świadczeń dodatkowych są one wymienione w art. 615 KC. Art. 615. Świadczeniami dodatkowymi ze strony kontraktującego mogą być w szczególności:

1) zapewnienie producentowi możności nabycia określonych środków produkcji i uzyskania pomocy finansowej;

2) pomoc agrotechniczna i zootechniczna;

3) premie pieniężne;

4) premie rzeczowe.

Produkty rolne muszą odpowiadać wymaganiom określonym w umowie, za ich jakość odpowiada producent rolny.

Kontraktujący jest uprawniony do nadzoru i kontroli nad wykonywaniem umowy. Art. 617. Kontraktujący jest uprawniony do nadzoru i kontroli nad wykonywaniem umowy kontraktacji przez producenta.

Świadczenie producenta powinno być spełnione w miejscu wytworzenia produktów ( chyba że, umowa stanowi inaczej ).

Art. 618. Świadczenie producenta powinno być spełnione w miejscu wytworzenia zakontraktowanych produktów, chyba że co innego wynika z umowy.

Producent rolny ponosi odpowiedzialność także z tytułu rękojmi.

Art. 621. Do rękojmi za wady fizyczne i prawne przedmiotu kontraktacji oraz środków produkcji dostarczonych producentowi przez kontraktującego stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży z tą zmianą, że prawo odstąpienia od umowy z powodu wad fizycznych przedmiotu kontraktacji przysługuje kontraktującemu tylko wtedy, gdy wady są istotne.

umowy dotyczące świadczenia usług

1. umowa zlecenia

Art. 734. § 1.KC Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

Istotą umowy zlecenia jest to że:

• przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

Do istotnych cech zlecenia nie należy osiągnięcie rezultatu, który ma wynikać z podjęcia danej czynności, ale podjęcie czynności zmierzających do osiągnięcia tego wyniku.

Umowa zlecenia może być zawarta w gruncie rzeczy w każdej formie.

Zlecenie może być zarówno odpłatne jak i nieodpłatne.

Jeżeli w umowie ta kwestia nie została rozstrzygnięta, to biorąc pod uwagę art. 735 kc za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

Art. 735. § 1.KC Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

Przyjmujący zlecenie zobowiązany jest wykonać powierzoną mu czynność w zasadzie osobiście.

Może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy wynika to z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony szczególnymi okolicznościami, zawiadamiając o tym dającego zlecenie.

Przyjmujący zlecenie powinien na bieżąco informować dającego zlecenie o przebiegu sprawy i złożyć mu sprawozdanie z wykonanego zlecenia, a także powinien mu wydać wszystko, co przy wykonywaniu zlecenia dla niego uzyskał choćby we własnym imieniu.

Dający zlecenie powinien pokryć wydatki, jakie przyjmujący zlecenie poniósł w związku z należytym wykonywaniem zlecenia.

Zwolnić go z zaciągniętych w tym celu zobowiązań.

Jeżeli strony postanowiły, iż zlecenie jest odpłatne, to wynagrodzenie należy się dopiero po wykonaniu zlecenia.

Istotne rozszerzenie dotyczące stosowania przepisów o umowie zlecenia ma miejsce na podstawie art.750 KC.

Art. 750. Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Zgodnie z tym artykułem przepisy o zleceniu stosuje się do wszystkich umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami.

Przepisy o umowie zleceniu będą miały zastosowanie do umów, które nie są umowami nazwanymi, a polegające na dokonywaniu czynności faktycznych na rzecz zlecającego. W oparciu o umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania nie tylko czynności prawnych, ale i faktycznych.

W ramach umowy zlecenia świadczenia usługi występują dwie strony:

• zleceniodawca ma obowiązek zwolnić zleceniobiorcę od zobowiązań, które ten w imieniu własnym poczynił w celu należytego wykonania usługi, ( oraz zapłacić wynagrodzenie jeśli strony postanowiły, że jest to umowa odpłatna )

• zleceniobiorca ma obowiązek wykonać usługę z należytą starannością

Umowa zlecenia świadczenia usługi jest charakterystyczna przez to, że:

1. zobowiązanie zleceniobiorcy polega na świadczeniu określonych czynności faktycznych składających się na usługę.

2. Zleceniobiorca zobowiązuje się jedynie do dokonania umówionych czynności, natomiast nie odpowiada za to, że pożądany efekt przez zleceniodawcę nie nastąpi.

3. Zleceniobiorca powinien dołożyć wszelkich starań aby cel określony w umowie został osiągnięty.

II. umowa o dzieło

W ramach umowy o dzieło występują dwie strony ( art. 627 KC) :

Art. 627. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

• zamawiający dzieło zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia za dzieło, oraz odebrania dzieła,

• przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła, oraz wydania dzieła,

Dzieło to wytwór indywidualnej działalności człowieka, często ucieleśniony w przedmiotach materialnych - np. garnitur szyty przez krawca.

Przedmiotowe zawężenie pojęcia dzieła występuje w ustawie z 04.02.1994 r.

O prawie autorskim i prawach pokrewnych w tym akcie prawnym dziełem nazwanym przez ustawodawcę utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze.

Cechami charakterystycznymi umowy o dzieło jest to, że:

1. Wykonanie dzieła polega nie tylko na samym prowadzeniu działalności, ale i na doprowadzeniu do oznaczonego rezultatu.

2. Rezultat ten powinien być w umowie o dzieło określony dokładnie i według obiektywnie sprawdzalnych cech.( tzw. indywidualizacja utworu )

3. Osiągnięcie tego rezultatu musi być uznane za strony za pewne

4. Dzieło to zawsze wytwór indywidualnej przyszłej działalności człowieka,

Umowa o dzieło jest umową odpłatną, konsensualną i wzajemną.

Jeżeli strony nie ustalą w umowie wynagrodzenia dla przyjmującego zamówienie, to będzie mu się należało od zamawiającego zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju.

W praktyce w dwojaki sposób ustala się wynagrodzenie:

1. Wynagrodzenie ryczałtowe polegające na określeniu z góry wysokości wynagrodzenia w oznaczonej kwocie,

2. Wynagrodzenie kosztorysowe określone na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów.

Przyjmujący zamówienie odpowiada za wady fizyczne i prawne dzieła na zasadach określonych w przepisach o rękojmi.

W przypadku jednak umowy o dzieło należy dokonać rozróżnienia na wady:

1. które da się usunąć,

2. których usunąć się nie da.

Ad.1 Zamawiający może zażądać dokonania naprawy w wyznaczonym terminie i zagrozić przyjmującemu zamówienie, że po bezskutecznym upływie terminu nie przyjmuje naprawy. Przyjmujący zamówienie może odmówić naprawy, gdyby wymagała ona nadmiernych kosztów. Jeżeli zamawiający nie odebrał dzieła z powodu wady, może powierzyć poprawienie go innej osobie na koszt przyjmującego zamówienie.

Ad.2 Zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne, a gdyby były nieistotne, może domagać się obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku.

Art. 636. § 1. Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

§ 2. Jeżeli zamawiający sam dostarczył materiału, może on w razie odstąpienia od umowy lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie żądać zwrotu materiału i wydania rozpoczętego dzieła.

Art. 637. § 1. Jeżeli dzieło ma wady, zamawiający może żądać ich usunięcia, wyznaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu nie przyjmie naprawy. Przyjmujący może odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów.

§ 2. Gdy wady usunąć się nie dadzą albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne; jeżeli wady nie są istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.

Art. 638. Jeżeli z artykułów poprzedzających nie wynika nic innego, do rękojmi za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży.

III. umowa o roboty budowlane

Problematykę dotyczącą umowy budowlanej regulują przepisy KC oraz ustawy Prawo budowlane z dnia 07.07.1994 r.

Istotą umowy o roboty budowlane jest to, że:

• wykonawca zobowiązuje się do wykonania i przekazania przewidzianego w umowie obiektu budowlanego, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej.

• Inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz do odebrania obiektu budowlanego i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Umowa o roboty budowlane może także dotyczyć:

• prac geologicznych,

• robót geodezyjno - kartograficznych,

• prac projektowych.

Umowa o roboty budowlane jest umową:

• konsensualną

• odpłatną

• dwustronnie zobowiązującą

• wzajemną

Umowa o roboty budowlane powinna być zawarta w formie pisemnej dla celów dowodowych.( art. 648 KC )

IV. umowa agencyjna

Stronami umowy agencyjnej są:

• przyjmujący zlecenie ( agent )

• dający zlecenie

Istotą umowy agencyjnej jest to, że:

Przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem (prowizja), przy zawieraniu umów z klientami na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania takich umów w jego imieniu.

Dający zlecenie zobowiązuje się do wynagrodzenia agenta w sposób zawarty w umowie.

Jedną z cech charakterystycznych umowy agencyjnej jest to, że obie strony są przedsiębiorcami.

Umowa agencyjna jest umową:

• dwustronnie zobowiązującą,

• odpłatną,

• konsensualną,

• wzajemną.

Zawarcie umowy następuje z chwilą zgodnego oświadczenia woli stron.

Umowa agencyjna może być zawarta w każdej formie, ale jedna ze stron może żądać potwierdzenia pisemnego treści umowy.

Agentowi przysługuje wynagrodzenie zwane prowizją.

Prowizja to rodzaj wynagrodzenia, którego wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów.

Ustawodawca określa w art. 764 KC umowne ograniczenia działalności konkurencyjnej agenta.

umowy związane z transportem

I. umowa przewozu

1. Są dwa podstawowe źródła prawne które regulują kwestie umowy przewozu:

1. Kodeks cywilny ( art.774 - 793 )

2. Przepisy ustawy - Prawo przewozowe

2. Według unormowań KC umowa przewozu dotyczy przewozu osób i przewozu rzeczy.

3. Istota umowy przewozu:

W ramach umowy przewozu występują dwie strony:

• przewoźnik ten, który świadczy usługę przewozu

• kontrahent ten, który korzysta z usługi przewozu. ( podróżny lub wysyłający przesyłkę )

Z istoty umowy przewozu jednoznacznie wynika iż jedną ze stron jest przewoźnik zawodowy.

Przewoźnik zawodowy to taka osoba, która będąc przedsiębiorcą prowadzi działalność gospodarczą przedmiotowo związaną z przewozem osób lub rzeczy.

Do elementów przedmiotowo istotnych należy ustalenie przedmiotu przewozu, trasy, i wynagrodzenia.

Umowa przewozu jest umową:

• wzajemną

• odpłatną

• konsensualną

KC nie reguluje w sposób szczególny zawarcia umowy przewozu.

Jeśli chodzi o przewóz osób to sposób zawarcia umowy reguluje art.16 ust.1 ustawy - Prawo przewozowe.

Rozwiązanie stosunku zobowiązaniowego między stronami następuje z chwilą całkowitego wykonania umowy, a więc wobec wzajemnego spełnienia przez strony wymaganych świadczeń.

Przewóz osób

Przewoźnik jest obowiązany do zapewnienia podróżnemu odpowiadające rodzajowi transportu warunki bezpieczeństwa, higieny i wygody jakie ze względu na rodzaj transportu uważa się za niezbędne, a także należytej obsługi.

Podróżny jest obowiązany wynagrodzić przewoźnika i przestrzegać przepisów porządkowych w transporcie.

Przewóz rzeczy

W umowie przewozu rzeczy występuje nie tylko wysyłający przesyłkę i przewoźnik ale także odbiorca którym może być wysyłający ale także osoba trzecia.

W umowie przewozu rzeczy na żądanie przewoźnika stosowany jest list przewozowy, który jest dokumentem konkretyzującym warunki umowy.

List przewozowy spełnia trzy funkcje:

• dowodową co do zawarcia, treści oraz wykonania umowy przewozu rzeczy.

• Legitymacyjną, która potwierdza możliwość dysponowania przesyłką w czasie trwania przewozu rzeczy

• Instrukcyjno - informacyjną z listu wynika co jest przedmiotem przewozu i jak z tym przedmiotem postępować.

Wysyłający przesyłkę ma obowiązek uiszczenia wynagrodzenia za przewóz

( przewoźnego ).

Przewoźnik ma obowiązek wykonania przewozu przesyłki.

Przewoźnik nie ma obowiązku osobistego wykonania przesyłki. Może przekazać przesyłkę innemu przewoźnikowi.

Dla zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy przewozu przysługuje przewoźnikowi ustawowe prawo zastawu na przesyłce.

II. umowa spedycji

W ramach umowy spedycji można mówić o dwóch stronach:

• spedytor jest nim ten, który zobowiązuje się do przesłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z przewozem przesyłki.

• Dający zlecenie przesyłki ten który odpłatnie korzysta z usług spedytora.

Istotą umowy spedycji ( art.794 par.1 KC ) jest to że:

Spedytor - zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie dz. gospodarczej swojego przedsiębiorstwa do wysłania lub odbioru przesyłki albo dokonania innych usług związanych z przewozem przesyłki.

Dający zlecenie - zobowiązuje się uiścić wynagrodzenie zwane prowizją.

Umowa spedycji jest umową:

• konsensualną

• każdorazowo odpłatną

• wzajemną

Do zawarcia umowy spedycji stosuje się przepisy ogólne dotyczące czynności prawnych, w praktyce najczęściej stosuje się formę pisemną.

Rozwiązanie stosunku prawnego następuje z chwilą wykonania przez strony umowy wzajemnych świadczeń związanych ze spedycją.

umowy o korzystanie z cudzych rzeczy

I. umowa najmu

Umowa najmu (art.659par.1 KC ) polega na tym że:

Wynajmujący zobowiązuje się oddać rzecz do używania przez czas oznaczony bądź nieoznaczony.

Najemca natomiast zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówione wynagrodzenie nazywane czynszem.

Przedmiotem świadczenia najmu ze strony wynajmującego na rzecz najemcy mogą być zarówno:

• rzeczy ruchome ( oprócz zużywalnych )

• nieruchomości,

Umowa najmu ma charakter umowy:

• konsensualnej

• dwustronnie zobowiązującej

• odpłatnej i wzajemnej

Zawarcie umowy najmu może nastąpić zarówno w formie ustnej jak i pisemnej.

Rozwiązanie stosunku najmu jest następstwem upływu czasu i wzajemnego wykonania przez strony wymaganych umową świadczeń.

Termin wypowiedzenia najmu może wynikać z umowy bądź z ustawy ( 673 par.2 KC )

Czynsz jest wynagrodzeniem za oddanie rzeczy do używania w ramach najmu.

Wysokość czynszu jest pozostawiona w zasadzie woli stron. Z reguły strony ustalają wysokość czynszu w umowie. Czynsz może być ustalony jako świadczenie, które może być ustalone jednorazowo albo płacone okresowo, za pewne okresy najmu.

Rękojmia za wady rzeczy wynajętej może dotyczyć tak wad fizycznych jak i wad prawnych rzeczy.

KC umożliwia oddanie rzeczy najętej w całości lub w części osobie trzeciej do bezpłatnego używania albo w podnajem.

Najemca może tego dokonać tylko wtedy gdy umowa mu nie zabrania takiego działania.

Najem lokalu mieszkalnego

Jest to szczególna umowa najmu.

Przepisy normujące problematykę umowy najmu lokalu znajdują się w:

• KC art.680 - 692

• Ustawie z 21.06 2001 o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianach Kodeksu cywilnego.

Przepisy te są istotnym uzupełnieniem przepisów o najmie w ogólności.

II. umowa dzierżawy

Charakter umowy dzierżawy jest zbliżony do umowy najmu, dlatego do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie.

( art.693 par.1 KC )

Istotą umowy dzierżawy jest to, że wydzierżawiający zobowiązuje się oddać rzecz dzierżawcy do używania i do pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony.

Dzierżawca zaś zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu wynagrodzenie zwane czynszem dzierżawnym.

Umowa dzierżawy jest umową:

• zobowiązaniową

• odpłatną

• wzajemną

Umowa dzierżawy różni się od umowy najmu w szczególności tym, że dzierżawca jest uprawniony do używania rzeczy i do pobierania pożytków,

A najemca tylko do używania rzeczy.

Przedmiotem dzierżawy mogą jedynie być takie rzeczy i prawa które dają pożytki.

Przedmiotem dzierżawy są rzeczy ruchome jak i nieruchomości.

Czynsz dzierżawny może być uiszczany w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju. Termin jego płatności zazwyczaj wynika z umowy.

KC nie przewiduje w odniesieniu do zawarcia umowy dzierżawy obowiązku zawarcia formy szczególnej.

Rozwiązanie umowy dzierżawy następuje:

1. zawartej na czas oznaczony - po upływie tego czasu i spełnieniu przez strony wzajemnych świadczeń

2. zawartej na czas nie oznaczony - po upływie terminów wypowiedzenia i spełnieniu przez strony wzajemnych świadczeń.

III. umowa leasingu

Umowa leasingu jest umową nazwaną.

W prawie polskim rozróżnia się umowę leasingu finansowego i leasingu eksploatacyjnego.

W ramach leasingu finansowego występują dwie strony:

• finansujący (leasingodawca)

• korzystający (leasingobiorca)

Istota umowy leasingu finansowego ( art.709 KC ) polega na tym, że:

Finansujący, jako przedsiębiorca, zobowiązuje się nabyć rzecz od oznaczonego nabywcy na warunkach określonych w umowie z korzystającym, i oddać mu tę rzecz do używania albo używania i pobierania pożytków z tej rzeczy przez czas oznaczony.

Korzystający natomiast zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycie rzeczy przez finansującego.

Istota umowy leasingu eksploatacyjnego ( art.709 KC ) polega na tym, że:

Leasingodawca zobowiązuje się oddać rzecz stanowiącą jego własność leasingobiorcy do używania tej rzeczy lub do używania i do pobierania pożytków.

Leasingobiorca zobowiązuje się zapłacić właścicielowi rzeczy w umówionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej wartości rzeczy w chwili zawarcia umowy.

Umowa leasingu jest umową:

• dwustronnie zobowiązującą

• odpłatną

• wzajemną

• konsensualną

Umowa leasingu (tak finansowego jak i eksploatacyjnego musi być zawarta w formie pisemnej.

umowy bankowe

I. umowa pożyczki

Umowa pożyczki nie jest umową bankową w ścisłym tego słowa znaczeniu. Jest to jednak umowa która reguluje stosunki kredytowe.

W ramach umowy pożyczki można mówić o dwóch stronach:

- pożyczkodawca ( udzielający pożyczki )

- pożyczkobiorca ( biorący pożyczkę )

Istota umowy pożyczki ( art.720 par.1 KC ) polega na tym że :

Pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić te samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki jest umową:

• konsensualną

• umową dwustronnie zobowiązującą ale nigdy wzajemną

• odpłatną, ale może być także darmowa.

Przedmiotem pożyczki mogą być tylko :

• pieniądze w znaczeniu środków płatniczych

• inne rzeczy ruchome, ale oznaczone tylko co do gatunku

KC zawiera unormowanie - umowa pożyczki której wartość przekracza 500 zł

Powinna być zawarta w formie pisemnej. Brak formy pisemnej nie powoduje jednak nieważności czynności prawnej, gdyż forma pisemna zawarta jest dla celów dowodowych.

II. umowa rachunku bankowego

Umowa rachunku bankowego jest uregulowana przepisami:

• KC ( art.725 - 733 )

• Przepisami ustawy z 1997.08.29 - Prawo bankowe

Stronami umowy rachunku bankowego są:

• bank podmiot zobowiązujący się względem posiadacza rachunku

• posiadacz rachunku bankowego podmiot korzystający z usług banku.

Bankiem jest - samodzielna i samofinansująca się jednostka organizacyjna posiadająca osobowość prawną, która działa na podstawie ustawy i statutu.

Posiadaczem rachunku bankowego jest - może być osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, gdy posiada zdolność prawną.

Istotą umowy rachunku bankowego ( 725 KC ) jest to iż bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku bankowego, na czas oznaczony bądź nieoznaczony do przechowywania środków pieniężnych pośiadacza rachunku

oraz do przeprowadzania rozliczeń pieniężnych na zlecenie posiadacza rachunku.

Umowa rachunku bankowego jest:

• konsensualna

• odpłatna

• dwustronnie zobowiązująca

Są następujące rodzaje r.bankowych:

• bieżące

• pomocnicze

• lokat terminowych

• oszczędnościowe

Zawarcie umowy r. bankowego musi być w formie pisemnej.

Rozwiązanie stosunku prawnego:

• gdy umowa rachunku została zawarta na czas oznaczony zakończenie stosunku prawnego następuje z upływem określonego czasu.

• Gdy umowa jest zawarta na czas nieoznaczony to każda ze stron w każdym czasie może doprowadzić do rozwiązania umowy przez wypowiedzenie, ale bank może wypowiedzieć umowę tylko z ważnych powodów.

III. umowa kredytowa

Umowa kredytowa jest umową zbliżoną do umowy pożyczki pieniężnej, ale jest ona związana z działalnością banku, jako instytucji.

Umowa kredytu ma dwie odmiany:

• umowa kredytu będąca rzeczywistą umową pożyczki pieniężnej

• umowa kredytowa w ramach której bank udziela kredytu przez zobowiązanie się do pozostawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych w określonej wysokości bez ich rzeczywistego oddania, a jedynie z możliwością dokonywania z rachunku rozliczeń i wypłat na rzecz osób trzecich.

Stronami umowy kredytowej są:

Bank - jako kredytodawca - ten który udziela kredytu

Kredytobiorca - podmiot biorący kredyt. Osoba fizyczna, prawna, jed.org. nie posiadająca osobowości prawnej o ile ma zdolność prawną.

Istota umowy kredytowej:

Bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy, jedynie na czas oznaczony w umowie, określoną kwotę pieniężną z przeznaczeniem na ustalony cel.

Kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania ze środków pieniężnych wyłącznie na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu

Umowa kredytowa jest:

• umową nazwaną

• konsensualną

• dwustronnie zobowiązującą

• zawartą na czas oznaczony

• odpłatną

Zawarcie umowy - w formie pisemnej dla celów dowodowych.

Prawne środki zabezpieczenia kredytu wynikają z ustawy prawo Bankowe.

Można mówić o zabezpieczeniach osobistych i o zabezpieczeniach rzeczowych.

Zabezpieczenia osobiste charakteryzują się odpowiedzialnością osobistą dającego zabezpieczenie, a więc całym jego majątkiem obecnym i przyszłym.

Zabezpieczenia rzeczowe charakteryzują się odpowiedzialnością dającego zabezpieczenie do poszczególnych składników jego majątku.

umowa ubezpieczenia

Rodzaje ubezpieczeń:

• ubezpieczenia społeczne związane ze świadczoną pracą i nie należące do prawa cywilnego.

• ubezpieczenia gospodarcze regulowane przepisami prawa cywilnego.

W ramach prawa gospodarczego omawiane będą ubezpieczenia gospodarcze.

Na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej należy rozróżnić:

• ubezpieczenia obowiązkowe które wynikają z bezwzględnego nakazu ustawy,

• ubezpieczenia dobrowolne będące wyrazem jedynie woli osoby zawierającej umowę ubezpieczenia z ubezpieczycielem.

Do zawierania umów ubezpieczenia stosuje się powszechnie ogólne warunki ubezpieczeń.

Ogólne warunki ubezpieczeń obowiązkowych określa Minister Finansów w drodze rozporządzenia.

Ogólne warunki ubezpieczeń dobrowolnych ustala zakład ubezpieczeń.

W ramach umowy ubezpieczenia występują dwie strony:

Ubezpieczyciel - (zakład ubezpieczeń) ten który zobowiązuje się spełnić określone świadczenie ubezpieczeniowe.

Ubezpieczający - ten który zobowiązuje się zapłacić składkę.

Istota umowy ubezpieczenia zawarta jest w art.805 par.1 KC.

Ubezpieczyciel zobowiązuje się do spełniania określonego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku,

Ubezpieczający natomiast zobowiązuje się do płacenia składki.

Wypadek o którym mowa to zdarzenie przyszłe i niepewne. To zdarzenie losowe niezależne od woli osoby odczuwającej jego skutki.

Kodeks cywilny rozróżnia:

• ubezpieczenia majątkowe

• ubezpieczenia osobowe

Umowa ubezpieczenia jest umową:

• dwustronnie zobowiązującą

• odpłatną

• losową

• adhezyjną ( zazwyczaj )

W praktyce zawarcie umowy ubezpieczenia następuje najczęściej przez złożenie oferty w postaci wzorca umowy przez ubezpieczyciela i przystąpienia do umowy przez ubezpieczającego.

Może też dojść do zawarcia umowy ubezpieczenia w ramach rokowań.

Umowa ubezpieczenia występuje zawsze w formie pisemnej.

Polisa - dowód zawarcia umowy.

Umowa ubezpieczeniowa jest nieważna gdy:

• w chwili jej zawarcia przewidziany wypadek już zaszedł

• odpadła możliwość jego zajścia

Wygaśnięcie stosunku ubezpieczeniowego wygasa z upływem czasu na jaką umowę zawarto.

Rozwiązanie stosunku ubezpieczenia może nastąpić za zgodą obu stron.

PAPIERY WARTOŚCIOWE

Papierem wartościowym jest dokument, który stwierdza określone prawa majątkowe. Prawa te można realizować tylko poprzez:

a. okazanie

b. zwrot dokumentu

Cechami papierów wartościowych jest to, że są one zbywalne oraz to, że nabywca papieru wartościowego nabywa uprawnienia który dany papier wartościowy reprezentuje.

Regulacje prawne dotyczące papierów wartościowych zawarte są w :

1. ustawie Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi

( 21.08.2002 )

b. KC art. 921

AKCJE

Problematykę akcji jako papierów wartościowych normują przepisy KSH.

Akcja wprowadzona do obrotu zbywana jest z reguły według kursu rynkowego akcji który może być tak wyższy jak i niższy od ceny emisyjnej akcji jak i od jej wartości nominalnej.

Pozostałe kwestie dotyczące akcji patrz S.A.

OBLIGACJE

Podstawowym aktem prawnym regulującym problematykę obligacji jest ustawa z 29.06.1995 r.o obligacjach.

Określa ona zasady emisji, zbywania, nabywania i wykupu obligacji.

Przepisy tej ustawy dotyczą:

• podmiotów prowadzących działalność gospodarczą posiadających osobowość prawną a także spółki komandytowo - akcyjne

• gminy, powiaty, województwa jako jednostki samorządu terytorialnego

• inne podmioty posiadające osobowość prawną, upoważnione do emisji obligacji na podstawie innych ustaw

• instytucje finansowe, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska lub NBP.

Przepisy tej ustawy nie mają jednak zastosowania do obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i NBP

Emisję obligacji przez Skarb Państwa każdorazowo określa ustawa budżetowa.

Istota prawna obligacji:

Obligacja jako papier wartościowy, reprezentuje wierzytelność pieniężną na sumę w niej oznaczoną i płatną we wskazanym terminie.

Każda obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent ( podmiot emitujący obligację ) stwierdza że jest dłużnikiem wobec obligatariusza,

( właściciela obligacji ) i zapłaci kwotę pieniężną oraz ustalone oprocentowanie w sposób oznaczony w obligacji.

Art.4 ust. 1 ustawy o obligacjach :

. Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

Świadczenie wynikające z treści obligacji może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny, ale zawsze jest świadczeniem o charakterze majątkowym.

Obligacje mogą być imienne jak i na okaziciela.

Co obligacja powinna zawierać jako dokument reguluje art.5 ust.1 ustawy o obligacjach.

1) powołanie podstawy prawnej emisji,

2) nazwę (firmę) i siedzibę emitenta, miejsce i numer wpisu do właściwego rejestru albo wskazanie jednostki samorządu terytorialnego, będącej emitentem,

3) nazwę obligacji i cel jej wyemitowania, jeżeli jest określony,

4) wartość nominalną i numer kolejny obligacji, opis świadczeń emitenta, ze wskazaniem w szczególności wysokości tych świadczeń lub sposobu ich ustalania, terminów, sposobów i miejsc ich spełniania,

5) oznaczenie obligatariusza - przy obligacji imiennej,

6) ewentualny zakaz lub ograniczenie zbywania obligacji imiennej,

7) datę, od której nalicza się oprocentowanie, wysokość oprocentowania, terminy jego wypłaty i miejsce płatności - jeżeli warunki emisji przewidują oprocentowanie, oraz warunki wykupu,

8) zakres i formę zabezpieczenia albo informację o jego braku,

9) miejsce i datę wystawienia obligacji,

10. podpisy osób uprawnionych do zaciągania zobowiązań w imieniu emitenta

Zasady emisji są zawarte w art. 9 ustawy o obligacjach.

Po upływie terminu wskazanego przez emitenta w obligacji jest on zobowiązany do wykupu obligacji.

Z chwilą wykupu obligacje ulegają umożeniu.

WEKSEL

Problematykę dotyczącą weksla jako papieru wartościowego i obrotu tym dokumentem reguluje ustawa z 28.04.1936 r. Prawo wekslowe.

Można powiedzieć iż weksel spełnia następujące role (funkcje ) w prawie gospodarczym:

• kredytową dlatego, że zapłata z użyciem weksla za dostarczone towary następuje dopiero w terminie płatności weksla.

• Obiegową może być przenoszony z osoby na osobę i służyć jako środek zapłaty ( jak pieniądz )

• Gwarancyjną jako zabezpieczenie wierzytelności

Weksel jest papierem wartościowym, w którym jego wystawca przyrzeka osobiście wypłatę określonej sumy pieniędzy albo zobowiązuje, że zapłatę tą dokona inna osoba.

Wystawiający weksel przyjmuje zawsze bezwarunkową odpowiedzialność za zapłatę.

Zobowiązanie wekslowe jest zobowiązaniem abstrakcyjnym, ponieważ odrywa się ono od sytuacji faktycznej, która była podstawą wystawienia i wręczenia weksla.

Zdolność wekslowa oznacza że:

• zdolność do bycia podmiotem praw wekslowych posiada każda osoba posiadająca zdolność prawną

• zdolność do działań wekslowych posiada tylko osoba mająca zdolność do czynności prawnych.

Istnieją dwa rodzaje weksla:

• weksel trasowany

• weksel własny

Weksel trasowany musi zawierać :

1) nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

2) polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

3) nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);

4) oznaczenie terminu płatności;

5) oznaczenie miejsca płatności;

6) nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;

7) oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu;

8) podpis wystawcy wekslu.

Weksel trasowany wymaga udziału trzech podmiotów:

• wystawcy weksla jest nim osoba wystawiająca weksel i jednocześnie polecająca trasatowi zapłacenie sumy wekslowej

• trasata (akceptanta ) - jest to osoba, której wystawca weksla trasowanego

poleca zapłacenie sumy wekslowej.

- remitenta jest nim osoba na rzecz której lub na zlecenie której ma być dokonana zapłata, czyli osoba, która ma prawo do zapłaty sumy wekslowej.

Termin płatności, miejsce płatności oraz miejsce wystawienia weksla trasowanego jest uregulowane w art. 2

-Weksel bez oznaczenia terminu płatności uważa się za płatny za okazaniem

.

-W braku osobnego oznaczenia, miejsce, wymienione obok nazwiska trasata, uważa się za miejsce płatności, a także za miejsce zamieszkania trasata.

-Weksel, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podanym obok nazwiska wystawcy.

Na skutek przyjęcia weksla trasat staje się akceptantem. Przyjęcie weksla oznacza się wyrazem „przyjęty” lub samym podpisem trasata.

Termin płatności

Weksel trasowany może być płatny:

- za okazaniem;

- w pewien czas po okazaniu;

- w pewien czas po dacie;

• w oznaczonym dniu.

Weksle z innymi terminami płatności lub z kilku następującymi po sobie terminami są nieważne.

Zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym co do całej sumy bądź co do części. Ten rodzaj poręczenia nazywamy avalem.

Ustawa w art.31 - 33 reguluje kwestie poręczenia w następujący sposób:

- Zapłatę wekslu można zabezpieczyć poręczeniem wekslowem (aval) co do całości sumy wekslowej lub co do jej części.

- Poręczenie może dać osoba trzecia lub nawet osoba, podpisana na wekslu.

- Poręczenie umieszcza się na wekslu albo na przedłużku.

-Poręczenie oznacza się wyrazem "poręczam" lub innym zwrotem równoznacznym; podpisuje je poręczyciel.

- Sam podpis na przedniej stronie wekslu uważa się za udzielenie poręczenia, wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy lub trasata.

- Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je dano. W braku takiej wskazówki uważa się, że poręczenia udzielono za wystawcę.

Indos - jest oświadczeniem pisemnym umieszczonym na wekslu trasowanym przez osobę, która stwierdza przeniesienie praw z weksla na inną osobę.

W ramach indosu przeniesienie praw z weksla dotyczy dwóch osób:

• Indosanta, który przenosi prawa z weksla za pomocą indosu na inną osobę

• Indosatariusza, na rzecz którego następuje przeniesienie weksla za pomocą indosu i który tym samym staje się nabywcą weksla.

Przepisy dotyczące indosu znajdują się w art. 12 - 15 ustawy.

Weksel własny

W ramach weksla własnego występują tylko dwie strony:

• wystawca

• remitent

W przypadku weksla własnego wystawca sam przyrzeka bezwarunkowo zapłacić oznaczoną sumę pieniężną na rzecz lub zlecenie wskazanej z nazwiska osoby - remitenta.

Treścią weksla własnego, zamiast polecenia zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, jest bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty sumy wekslowej przez wystawcę weksla na rzecz remitenta.

Weksel własny powinien zawierać:

1) nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

2) przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

3) oznaczenie terminu płatności;

4) oznaczenie miejsca płatności;

5) nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;

6) oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla

7) podpis wystawcy weksla

Można mówić o wekslach :

• gwarancyjnym

• kaucyjnym

CZEK

Czek jest papierem wartościowym o dokładnie określonej przez prawo formie, związanym z wierzytelnością:

• jest sformalizowanym przekazem pisemnym, który mieści w sobie jednostronne, abstrakcyjne zobowiązanie niezależne od podstawy gospodarczej.

Czek stanowi skierowane przez wystawcę do trasata polecenie bezwarunkowego zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej przy czym trasatem jest zawsze bank, w którym wystawca ma złożone pieniądze, bądź może dysponować określonymi sumami przy pomocy czeku.

Czek spełnia następujące funkcje gospodarcze:

• rozliczeniowo - płatniczą polegającą na możliwości regulowań zobowiązań za pomocą czeku a nie gotówki

• obiegową

• gwarancyjną

Czek wymaga udziału trzech podmiotów:

• wystawcy

• trasata ( którym zawsze jest bank)

• remitenta

Czek powinien zawierać:

1) nazwę "czek" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

2) polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

3) nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);

4) oznaczenie miejsca płatności;

5. oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku

6) podpis wystawcy czeku.

Wyróżniamy następujące rodzaje czeków:

• czek gotówkowy

• czek rozrachunkowy

• czek na własne zlecenie

• czeki podróżne

PUBLICZNY OBRÓT PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI

Problematykę dotyczącą obrotu papierami wartościowymi reguluje odrębna ustawa z 21.08.1997r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.

Ustawa normuje publiczny obrót papierami wartościowymi. ( art. 1 )

W art.2 znajdujemy definicję „publicznego obrotu papierami wartościowymi”

Publicznym obrotem papierami wartościowymi jest z zasady proponowanie nabycia lub nabywanie emitowanych w serii papierów wartościowych, przy wykorzystywaniu środków masowego przekazu albo w inny sposób, jeżeli propozycja jest skierowana do więcej niż 300 osób albo do nieoznaczonego adresata.

PODMIOTY UCZESTNICZĄCE W PUBLICZNYM OBROCIE PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI

Publiczny obrót papierami wartościowymi odbywa się z udziałem:

• Komisji Papierów Wartościowych i Giełd

• Domów maklerskich i maklerów

• Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych

Szczególną rolę spełnia Komisja Papierów Wartościowych i Giełd - będąca centralnym organem administracji rządowej, nadzorowanym przez ministra do spraw instytucji finansowych. ( art. 12 )

Jej zadaniem jest:

• sprawowanie nadzoru nad obrotem papierami wartościowymi

• inspirowanie i podejmowanie działań zapewniających sprawne funkcjonowanie rynku papierów wartościowych

Domy maklerskie prowadzą działalność maklerską. Działalność maklerską może prowadzić wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium RP.

Z reguły akcje takiej spółki mogą być tylko imienne.

Dom maklerski aby zacząć działać musi uzyskać zezwolenie od Komisji Papierów Wartościowych i Giełd.

Dom maklerski musi zatrudniać co najmniej jednego maklera i jednego doradcę.

Musi także posiadać środki w wysokości 2 000 000 zł.

Maklerem lub doradcą inwestycyjnym może być tylko osoba która spełnia warunki zawarte w art. 22 ust. 1 ustawy.

Działalność maklerska prowadzona przez domy maklerskie obejmuje wykonywanie czynności związanych z obrotem papierami wartościowymi dopuszczonymi do publicznego obrotu.

Działalność maklerska - ( art.30 ust. 2 ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi )

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, który działa w formie spółki akcyjnej.

Akcje Krajowego Depozytu ( art.125 ) mogą być wyłącznie imienne, a akcjonariuszami mogą być tylko:

• spółki prowadzące giełdę

• domy maklerskie

• spółki prowadzące rynek pozagiełdowy

• Skarb Państwa

• NBP

• Banki

Podstawowym zadaniem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych jest prowadzenie depozytu. ( art.126 )

Krajowy Depozyt wykonuje swoje działania wraz z uczestnikami obrotu publicznego wskazanymi przez ustawodawcę w ( art.128 )

Wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu wymaga zgody Komisji Papierów Wartościowych i Giełd.

( art.61 )

38

---