Przekładnia ślimakowa - przekładnia zębata o osiach prostopadłych leżących w dwóch różnych płaszczyznach. W przekładniach ślimakowych współpracują dwa elementy o odmiennej konstrukcji:

• ślimak : wirnik śrubowy z gwintem trapezowym. Zwykle wykonywany ze stali hartowanej

• ślimacznica (koło ślimakowe) : koło zębate z zębami śrubowymi wklęsłe w przekroju wzdłużnym. Zwykle wykonane z żeliwa lub z brązu.

W przekładni ślimakowej przeniesienie mocy odbywa się z dużym udziałem tarcia. Kierunek przepływu mocy ma tu istotne znaczenie. Gdy elementem napędzającym jest ślimak sprawność przekładni η wyrażony jest zależnością:

η = tg γ / tg (γ + ς )

Gdzie:

γ to kąt wzniosu gwintu

ς to "kąt tarcia", taki że współczynnik tarcia μ = tg ς.

Podobnie gdy elementem napędzającym jest ślimacznica sprawność przekładni η wyrażony jest zależnością:

η = tg (γ - ς ) / tg γ

Jak łatwo zauważyć gdy γ < ς sprawność przekładni jest mniejsza od zera, co oznacza brak możliwości przeniesienia napędy w tym kierunku, czyli samohamowność.

Przekładnia ślimakowa w pewnych warunkach jest mechanizmem samohamownym.

Może to być wadą jak i zaletą. Samohamowność może być przypadkowa, gdy w skutek okoliczności, na przykład zbyt słabego smarowania, współczynnik tarcia wzrośnie ponad dopuszczalny i przekładnia wchodzi w zakres samohamowności.

Cecha ta może też być pożądana i wtedy w jednym kierunku mechanizm ślimakowy działa jako przekładnia, a w drugim jako hamulec, taki mechanizm stosuje się np. w dźwignikach ślimakowych oraz w mechanizmie naciągu strun gitary.

---