ŁOŻYSKA
Łożysko ślizgowe - łożysko nie posiadające ruchomych elementów pośredniczących. Czop wału lub inny obrotowy element jest umieszczony w cylindrycznej panewce z pasowaniem luźnym.
Podział:
suche,
powietrzne,
olejowe,
hydrostatyczne,
hydrodynamiczne.
Łożysko toczne - łożysko, w którym ruch jest zapewniony przez toczne elementy umieszczone pomiędzy dwoma pierścieniami łożyska. Pierścień wewnętrzny osadzony z pasowaniem ciasnym na czopie wału lub innym elemencie. Pierścień zewnętrzny umieszczony jest także nieruchomo w oprawie lub w innym elemencie nośnym. Elementy toczne umieszczone są pomiędzy pierścieniami i stykają się z ich bieżniami zapewniając obrót pierścieni względem siebie. Dodatkowymi elementami łożyska tocznego mogą być koszyczki utrzymujące elementy toczne w stałym do siebie oddaleniu, blaszki zabezpieczające, uszczelki itp.
Podział
Ze względu na kształt elementu tocznego łożyska: kulkowe, wałeczkowe, stożkowe, baryłkowe, igiełkowe
Ze względu na rodzaj obciążeń przenoszonych przez łożysko: poprzeczne, skośne (przenoszące obciążenia wzdłużne i poprzeczne) i wzdłużne
Ze względu na możliwości wychylenia się pierścienia zewnętrznego: zwykłe, wahliwe
Ze względu na ilość rzędów elementów tocznych: jednorzędowe, dwurzędowe
WAŁ - element maszyny o przekroju poprzecznym kołowym, obracający się wokół własnej osi służący do przenoszenia momentu obrotowego pomiędzy zainstalowanymi na nim elementami. Na wale mogą być osadzone różne elementy wykonujące ruch obrotowy, np.: koła zębate, piasty, tarcze hamulcowe itp.
OŚ - element mechanizmu lub maszyny, służący utrzymaniu w określonym położeniu osadzonych na tej osi wirujących elementów, najczęściej kół, oraz do przenoszenia na podpory sił działających na te elementy. Oś nie przenosi momentu obrotowego, przeciwnie niż wał.
Rodzaje osi
a) oś stała - gdy wirujące elementy osadzone są na nieruchomej osi za pomocą łożysk
b) oś obrotowa - gdy elementy osadzone na stałe na osi wirują razem z nią, natomiast łożyska znajdują się są podporach osi
POŁĄCZENIA ŚRUBOWE
o nienagwintowanych otworach przelotowych w przyłączach łączone śrubami zwykłymi z łbem i nakrętką lub śrubami dwustronnymi bez łba ale z nakrętką po obu str. złącza
o gwintowanych otworach z 1 z przyłączy łączone wkrętami z łbem lub bez łba z nakrętką.
Zadania połączeń
1) całkowite lub częściowe zabezpieczenia przyłączy przed wzajemnymi przemieszczeniami 2) przenoszenie siły z 1 przyłącza na 2
3) możliwość ich rozłączania lub nie rozłączania
4) szczelność
5) określona wytrzymałość.
Kryteria podziału:
możliwość rozłączenia
rodzaj połączeń
kształt
zastosowanie łączników lub nie
typy połączeń
Zasady podziały przyłączy:
wzajemne ustawienie przyłączy
wzajemne przemieszczenie przyłączy
sposób powiązania przyłączy połączenia kształtowe (wypustowe należą do nich) charakteryzuje b. dużą obciążalność - może przenosić znaczne siły (wytrzymale).
Wypustki mogą mieć 3 rodzaje kształtów
Połączenia wielowypustowe z wypustkami o zarysie ewoluentowym
Połączenia z wypustami o zarysie trójkątnym
Połączenia wielowypustowe równolegle z wypustkami o bokach..
PRZEKRÓJ przedstawia widoczne zarysy i krawędzie leżące w płaszczyźnie przekroju oraz zarysy leżące poza płaszczyzną przekroju.. Przekrój uzyskuje się przecinając element wyobrażoną płaszczyzną lub szeregiem połączonych ze sobą płaszczyzn i odrzucając te część, która znajduje się poza przekrojem. Płaszczyznę lub płaszczyzny przekroju pokazuje się na rysunku widoku lub innym przekroju zaznaczając brzegi płaszczyzn grubymi liniami.
Podział przekrojów:
1) proste
a) pionowe
b) poziome
c) wzdłużne
d) poprzeczne
e) ukośne
2) złożone
a) łamane - przedmiot przecinany 2 lub więcej płaszczyznami przekroju ale ślady tych płaszczyzn tworzą linie o katach rozwartych
b) stopniowe - przedmiot przecinany 2 lub więcej płaszczyznami przekroju przy czym na rzucie tego przekroju przedst. Się tylko części tego przedmiotu leżące w płaszczyźnie do siebie równoległej
KŁAD - zarys figury płaskiej leżącej w płaszczyźnie poprzecznego przekroju przedmiotu obrócony wraz z tą płaszczyzną o kat 90st. I położony na widoku przedmiotu (miejscowy) lub poza jego obrysem (przesunięty).
WYMIAROWANIE
a) szeregowe -gdy ew. nagromadzenie tolerancji nie wpłynie na wymagania funkcjonalne części
b) równolegle - gdy zależy nam na dokładnym ustaleniu odległości od bazy wymiarowej
c) mieszana
Elementy wymiarowania: linia wymiarowa, pomocnicza, wymiarowa, linia odniesienia, ograniczenie linii wymiarowe, oznaczenie początku linii wymiarowej, liczba wymiarowa.
PRZEKŁADNIE:
cięgnowe (liniowe, łańcuchowe, pasowe: otwarte, półotwarte, skrzyżowane. Składają się z 2 kół napędzanego i napędzającego i z cięgna)
cierne,
zębate
Zalety przekładni: cichobieżność, bezstopniowa zmiana położenia, mała wrażliwość na przeciążenia
Wady przekładni: duże wymiary, mogą wystąpić znaczne poślizgi sprężyste, występują duże obciążenia wałów