Charakterystyka Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest najważniejszym w Polsce rynkiem, na którym, od ponad 10 lat, można dokonywać transakcji, obejmujących wtórny obrót tak specyficznym towarem, jakim są papiery wartościowe. W przeciwieństwie
do wszystkich innych rodzajów rynków, na których dochodzi do zakupu lub sprzedaży towarów występujących w formie materialnej, Giełda Papierów Wartościowych działa w systemie, w którym nie ma fizycznej dostawy zakupionych papierów wartościowych.

Cały obrót prowadzony na rynku giełdowym jest obrotem niematerialnym tzn. że tak naprawdę nie istnieje drukowana postać papierów wartościowych. Wszystkie papiery wartościowe przechowywane są w formie zapisów elektronicznych w systemie komputerowym Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych. Zapisy te znajdują również szczegółowe potwierdzenie w zapisach na rachunkach inwestycyjnych klientów w biurach maklerskich. Zawarcie na Giełdzie jakiejkolwiek transakcji pociąga za sobą zmiany w zapisach na kontach prowadzonych przez KDPW oraz zmiany na rachunkach klientów uczestniczących w transakcji w domach maklerskich. Nadzór nad rynkiem kapitałowym sprawuje Komisja Papierów Wartościowych i Giełd.

1. Historia giełdy

Pierwsza giełda papierów wartościowych w Polsce otwarta została w Warszawie
12 maja 1817 roku. Sesje odbywały się w godzinach 12.00 - 13.00. W XIX w. przedmiotem handlu na giełdzie warszawskiej były przede wszystkim weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się na szerszą skalę w drugiej połowie XIX w. Oprócz giełdy warszawskiej istniały także giełdy papierów wartościowych w Katowicach, Krakowie, Lwowie, Łodzi, Poznaniu
i Wilnie. Podstawowe znaczenie miała jednak giełda w Warszawie, na której koncentrowało się 90% obrotów. W 1938 r. na warszawskiej giełdzie notowano 130 papierów: obligacje (państwowe, bankowe, municypalne), listy zastawne oraz akcje. Z chwilą wybuchu II wojny światowej giełda w Warszawie została zamknięta. Wprawdzie po roku 1945 podjęto próby reaktywowania działalności giełd w Polsce, jednak ich istnienie nie było możliwe
w systemie gospodarki centralnie planowanej.

We wrześniu 1989 r. nowy, niekomunistyczny rząd rozpoczął program zmiany ustroju i odbudowy gospodarki rynkowej. W dniu 22 marca 1991 r. Sejm uchwalił ustawę Prawo
o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych. Powstały w ten sposób podstawy prawne głównych instytucji rynku kapitałowego: domów maklerskich, giełdy, funduszy powierniczych, jak również Komisji Papierów Wartościowych i Giełd jako organu administracji rządowej kontrolującego i promującego rynek papierów wartościowych.

W niecały miesiąc po uchwaleniu przez Sejm Prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, dnia 12 kwietnia 1991 r., Minister Przekształceń Własnościowych i Minister Finansów reprezentujący Skarb Państwa podpisali akt założycielski Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Przy jej tworzeniu jako wzór przyjęto giełdę w Lyonie. Cztery dni później, 16 kwietnia odbyła się pierwsza sesja giełdowa z udziałem 7 domów maklerskich, na której notowano akcje 5 spółek (Exbud, Kable, Krosno, Próchnik, Tonsil). Wpłynęło wówczas 112 zleceń kupna i sprzedaży, a łączny obrót giełdy wyniósł 1.990 zł (2 tys. US$). Sesje odbywały się raz w tygodniu. W styczniu 1992 roku wprowadzono drugą sesję giełdową w tygodniu, rok później - trzecią, w lipcu 1994 roku - czwartą, a w październiku tegoż roku - piątą. Kolejnym ważnym wydarzeniem było wprowadzenie do notowań ciągłych akcji pierwszych pięciu spółek w 1996 roku. Obecnie na GPW notowane są akcje ponad 200 spółek, a łączna kapitalizacja giełdy wynosi ponad 100 mld zł. Do obrotu na GPW w Warszawie dopuszczone są następujące rodzaje papierów wartościowych: akcje spółek, prawa poboru spółek, akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, prawa do akcji, obligacje Skarbu Państwa, instrumenty pochodne
(np. kontrakty terminowe, warranty, jednostki indeksowe), kwity depozytowe, jednostki uczestnictwa, certyfikaty inwestycyjne. Najważniejszymi papierami wartościowymi giełdy warszawskiej są oczywiście akcje spółek. Sesje GPW w Warszawie odbywają się w dni robocze, od poniedziałku do piątku.

W grudniu 1991 roku Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie została przyjęta w poczet członków korespondentów Międzynarodowej Federacji Giełd Papierów Wartościowych (FIBV). W październiku 1994 r. polska giełda została pełnym członkiem tej organizacji, grupującej wszystkie najważniejsze giełdy świata. Zadaniem FIBV jest koordynacja współpracy między giełdami poszczególnych krajów, wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań, ujednolicanie standardów i poszerzanie zasięgu transakcji międzynarodowych. Od 1992 r. giełda warszawska współpracuje z Federacją Europejskich Giełd Papierów Wartościowych (FESE), a od czerwca 1999 jest członkiem stowarzyszonym tej Federacji.

GPW w Warszawie jest spółką akcyjną, której akcjonariuszami są banki, domy maklerskie i Skarb Państwa. Najważniejszymi organami tej giełdy są: Walne Zgromadzenie Giełdy, Rada Giełdy, Zarząd Giełdy. Podobnie jak w każdej spółce akcyjnej, tak i w GPW
w Warszawie najważniejszym organem jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy.

Dokonuje ono zmian w Statucie Giełdy, zatwierdza Regulamin GPW w Warszawie.

Rada Giełdy liczy 12 osób wybieranych przez Walne Zgromadzenie Giełdy.

Jednym z najważniejszych zadań Rady Giełdy jest dopuszczanie papierów wartościowych
do obrotu giełdowego. Zarząd giełdy składa się z 5 osób i kieruje bieżącą działalnością giełdy. Na czele Zarządu stoi prezes.

2. Rodzaje rynków

Akcje spółek giełdy warszawskiej notowane są na trzech rynkach: podstawowym, równoległym oraz wolnym.

Rynek podstawowy

Rynek podstawowy w hierarchii GPW jest najwyższy, czyli wymogi w odniesieniu
do spółek są najbardziej surowe. Na tym rynku mogą być notowane akcje spółek, których kapitał akcyjny wynosi co najmniej 7 mln PLN i mają one co najmniej 500 akcjonariuszy. Przy ubieganiu się o wejście na rynek podstawowy spółka powinna przedstawić sprawozdania finansowe za każdy z ostatnich trzech lat, musi również osiągać zysk.

Rynek równoległy

Drugi w hierarchii jest rynek równoległy. Na tym rynku mogą być notowane akcje spółek, których kapitał akcyjny wynosi co najmniej 3 mln PLN i mają one co najmniej 300 akcjonariuszy. Przy ubieganiu się o wejście na  rynek równoległy spółka powinna przedstawić sprawozdania finansowe za każdy z ostatnich dwóch lat, musi również osiągać zysk.

Rynek wolny

Najniżej w hierarchii na GPW znajduje się rynek wolny. Na tym rynku mogą być notowane akcje spółek, których kapitał akcyjny wynosi co najmniej 1,5 mln PLN.

Przy ubieganiu się o wejście na rynek wolny spółka powinna przedstawić sprawozdania finansowe za ostatni rok.

Rynek SiTech

Dla spółek tzw. nowej ekonomi, niezależnie od tego czy notowane są na rynku podstawowym, równoległym czy wolnym, stworzono dodatkowo Segment Innowacyjnych Technologii - SiTech. W skład tego segmentu wchodzą spółki działające w branży technologii informatycznych, telekomunikacji i mediów elektronicznych.

CeTO

Regulowany rynek pozagiełdowy, organizowany przez spółkę CeTO obejmuje niewielką liczbę papierów wartościowych, głównie akcje małych spółek i obligacje komunalne. Rynek ten jest łatwo dostępny dla emitentów akcji i obligacji ze względu
na nieskomplikowany sposób wprowadzenia ich do obrotu i niewielkie obowiązki informacyjne. Spółka ta należy do grupy kapitałowej GPW.

3. System Warset

Od listopada 2000 roku notowania na GPW prowadzone są w nowym systemie transakcyjnym WARSET. Podobne systemy wykorzystywane są m.in. w Paryżu, Brukseli, Amsterdamie, Chicago oraz Singapurze. Warset zapewnia pełną automatyzację przekazywania zleceń, zawierania transakcji, sprawny dostęp uczestników rynku do systemu obrotu papierami wartościowymi oraz szerokie możliwości korzystania z informacji o sytuacji na rynku. Ponadto umożliwia inwestorom szersze wykorzystanie możliwości przesyłania zleceń przez internet - systemy biur maklerskich są na tyle zintegrowane z systemem giełdowym, że udział biur sprowadza się tylko do weryfikacji poprawności złożonych zleceń przez inwestorów.

Na warszawskiej giełdzie papiery wartościowe notowane są w ramach następujących systemów:

• system notowań kursu jednolitego z dwukrotnym określeniem kursu (z dwoma fixingami),

• system notowań ciągłych.

Do 18.04.2001 istniał dodatkowo system notowań kursu jednolitego z jednokrotnym określeniem kursu (z jednym fixingiem), ale zrezygnowano z niego.

Notowania w systemie kursu jednolitego

Notowania w systemie kursu jednolitego opierają się na procedurze tzw. fixingu,
czyli wyznaczenia ceny papieru wartościowego na podstawie zleceń złożonych przed rozpoczęciem notowań.

Pierwszą fazą sesji jest faza zwana przed otwarciem, w czasie której do systemu przyjmowane są zlecenia kupna i sprzedaży, jednak nie są zawierane żadne transakcje.

Jest natomiast wyliczany i publikowany teoretyczny kurs otwarcia papieru wartościowego (TKO). Po zakończeniu tej fazy animatorzy rynku mogą dokonywać interwencji, polegających na modyfikowaniu wcześniej złożonych własnych zleceń w celu zwiększenia płynności danego papieru wartościowego i zmniejszenia istniejącej nierównowagi rynku.

Następnie system informatyczny, wykorzystując odpowiedni algorytm, wyznacza kurs jednolity, po którym zawierane są transakcje giełdowe. Kurs jednolity określany jest
na podstawie zleceń maklerskich zawierających limit ceny oraz nie zawierających tego limitu. Z chwilą ogłoszenia kursu jednolitego staje się on ceną, po której zawierane są transakcje giełdowe. Określając wartość kursu jednolitego system kieruje się następującymi zasadami:

• maksymalizacja wolumenu obrotu,

• minimalizacja różnicy miedzy liczbą papierów w zleceniach sprzedaży i zleceniach kupna, możliwych do zrealizowania po określonym kursie,

• minimalizacja różnicą między kursem określanym i kursem odniesienia.

Po ogłoszeniu kursu jednolitego rozpoczyna się składanie dodatkowych zleceń kupna
i sprzedaży z limitem równym określonemu kursowi jednolitemu, czyli następuje faza dogrywki. Po fazie dogrywki rozpoczyna się ponownie faza przed otwarciem, ponowne wyliczane jest TKO i wyznaczany jest o określonej godzinie drugi w ciągu dnia sesyjnego kurs transakcyjny dla papierów notowanych w systemie kursu jednolitego. Po ogłoszeniu kursu jednolitego rozpoczyna się podobnie jak wcześniej faza dogrywki.

Zlecenia są realizowane przy zachowaniu priorytetu ceny i czasu przyjęcia lub uaktywnienia oraz zasady minimalizacji liczby transakcji. W pierwszym etapie wszystkie zlecenia
po każdej cenie, a następnie z limitem ceny lepszym od wyznaczonego kursu są realizowane w całości. Następnie realizowane są zlecenia po cenie rynkowej na otwarcie,
a potem z limitem ceny równym wyznaczonemu kursowi jednolitemu. Jeśli wystąpi brak możliwości wyznaczenia kursu jednolitego w dopuszczalnych widełkach, podawany jest kurs nietransakcyjny. Wówczas transakcje nie są zawierane, zaś określony kurs stanowi punkt odniesienia na następną sesję.

W systemie notowań kursu jednolitego znajdują się:

• akcje o średniej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku równoległym),

• akcje o niskiej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku wolnym),

• prawa poboru z akcji notowanych w systemie jednolitym,

• prawa do nowych akcji, jeśli akcje będą notowane w systemie jednolitym.

Notowania w systemie ciągłym

W ramach notowań ciągłych również stosowana jest procedura fixingu:
na rozpoczęcie i zakończenie sesji. W chwili rozpoczęcia sesji fixing umożliwia określenie kursu otwarcia. Zanim to nastąpi, zlecenia są przyjmowane w fazie zwanej „przed otwarciem”, w trakcie której nie są one realizowane, określany jest zaś TKO. Po zakończeniu tej fazy wyznaczany jest kurs otwarcia i realizowane są zlecenia złożone w jej trakcie.

Od tego momentu rozpoczynają się notowania ciągłe i możliwe jest składanie zleceń kupna
i sprzedaży.

W czasie notowań ciągłych kupujący i sprzedający składają zlecenia, które po przekazaniu na giełdę są realizowane na bieżąco, pod warunkiem zgodności cen, lub trafiają do arkusza zleceń i oczekują ofert przeciwnych o odpowiedniej cenie, umożliwiających zawarcie transakcji. Przy realizacji zleceń obowiązują dwa priorytety: cena i czas złożenia zlecenia. To znaczy, że w przypadku, gdy oczekują dwa zlecenia z identyczną ceną, jako pierwsze zrealizowane zostanie to, które wcześniej zostało przekazane na giełdę. Notowania ciągłe rozpoczynają się ogłoszeniem kursu otwarcia, zaś kończą się ogłoszeniem kursu zamknięcia.

W systemie notowań ciągłych znajdują się:

• akcje o największej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku podstawowym),

• obligacje,

• instrumenty terminowe,

• certyfikaty inwestycyjne,

• prawa poboru z akcji notowanych w systemie ciągłym,

• prawa do nowych akcji, jeśli akcje będą notowane w systemie ciągłym.

Harmonogram sesji

Transakcje na giełdzie (oprócz transakcji pakietowych) zawierane są w godzinach 9.00-16.10. W tym czasie odbywają się notowania w dwóch systemach: notowań ciągłych
i jednolitych. Notowania ciągłe obejmują notowania instrumentów pochodnych (kontraktów terminowych, warrantów itp. od godziny 9.00) i instrumentów rynku kasowego (od godziny 10.00). Notowania jednolite odbywają się dwukrotnie w ciągu dnia: o godzinie 11.15 i 15.00. Sesja giełdowa składa się z faz właściwych dla danego systemu notowań.

W systemie kursu jednolitego są to: faza przez otwarciem, interwencja animatora, fixing, dogrywka i faza przed otwarciem kolejnej sesji. W notowaniach ciągłych fazy sesji to: faza przed otwarciem, fixing na otwarcie, notowania ciągłe, przed zamknięciem, fixing
na zamknięcie i faza przed otwarciem sesji w kolejnym dniu.

Notowania jednolite z dwoma fixingami

Fazy sesji w systemie kursu jednolitego:

• przed otwarciem: składanie zleceń na otwarcie i umieszczanie ich w arkuszu zleceń, publikowanie TKO (Teoretycznego Kursu Otwarcia), brak transakcji,

• interwencja: nie można składać nowych zleceń, animator rynku modyfikuje swoje wcześniejsze zlecenia celem poprawy płynności papieru, jeśli papier nie ma animatora, wszyscy uczestnicy rynku mogą modyfikować wcześniejsze zlecenia,

• fixing: określenie kursu jednolitego i realizacja zleceń,

• dogrywka: składanie i realizacja zleceń po cenie równej kursowi jednolitemu - cenie
  z fixingu,

• przed otwarciem na dzień następny: składanie zleceń na otwarcie kolejnej sesji.

Notowania ciągłe

Notowania ciągłe - kontrakty terminowe

Fazy sesji w systemie notowań ciągłych:

• przed otwarciem: składanie zleceń na otwarcie, publikowanie TKO (Teoretycznego Kursu Otwarcia), brak transakcji,

• otwarcie (fixing): określenie kursu otwarcia, realizacja zleceń wprowadzonych
  do systemu w fazie przed otwarciem, brak nowych zleceń,

• notowania ciągłe: przyjmowanie zleceń i ich realizacja zgodnie z sytuacją rynkową,

• przed zamknięciem: składanie zleceń na zamknięcie, brak transakcji,

• zamknięcie (fixing): określenie kursu zamknięcia, realizacja zleceń wprowadzonych
  do systemu w fazie przed zamknięciem,

• przed otwarciem na dzień następny: składanie zleceń na otwarcie kolejnej sesji.

Ograniczenia wahań kursów

Zarówno w systemie kursu jednolitego, jak i w notowaniach ciągłych obowiązują ograniczenia zmian ceny papierów wartościowych w stosunku do kursu odniesienia.
W notowaniach jednolitych kursem odniesienia jest ostatni kurs jednolity danego papieru.
W notowaniach ciągłych kursem odniesienia dla kursu otwarcia, kursu transakcyjnego oraz kursu zamknięcia jest ostatni kurs zamknięcia.

Notowania ciągłe

Dopuszczalne ograniczenia wahań kursów dla instrumentów notowanych w systemie notowań ciągłych przedstawia tabela.

Instrument	Kurs odniesienia	Dopuszczalna zmiana kursu w dniu następnym
Akcje	kurs zamknięcia	+/- 15% od kursu zamknięcia
Kontrakty terminowe na indeksy	dzienny kurs rozliczeniowy	+/- 10% od dziennego kursu rozliczeniowego
Kontrakty terminowe na akcje	dzienny kurs rozliczeniowy	+/- 10% od dziennego kursu rozliczeniowego
Kontrakty terminowe na kurs walut	dzienny kurs rozliczeniowy	+/- 5% od dziennego kursu rozliczeniowego
Obligacje	kurs zamknięcia	+/- 5 punktów procentowych od kursu zamknięcia
Certyfikaty inwestycyjne	kurs zamknięcia	+/- 15% od kursu zamknięcia
Prawa do akcji notowanych w systemie ciągłym	kurs zamknięcia	+/- 15% od kursu zamknięcia
Jednostki indeksowe	kurs zamknięcia z uwzględnieniem ofert na zamknięciu	+/- 10% od kursu zamknięcia
Prawa poboru z akcji notowanych w systemie ciągłym	bez ograniczeń zmian kursów
Warranty	bez ograniczeń zmian kursów

W przypadku zmiany ograniczeń wahań kursów podczas równoważenia rynku, kursem odniesienia jest odpowiednio górne lub dolne ograniczenie wahań obowiązujące przed dokonaniem tej zmiany. W wyjątkowych przypadkach Zarząd Giełdy może określić inne zasady ustalania kursu odniesienia.

W przypadku równoważenia rynku, przewodniczący sesji może zmienić ograniczenia wahań kursów danego papieru wartościowego, przy czym największe dopuszczalne odchylenie od kursu odniesienia nie może przekroczyć 26,5% - w przypadku akcji i 10 punktów procentowych - w przypadku obligacji. Zarząd Giełdy może także wyrazić zgodę
na większe odchylenie.

Dla kontraktów terminowych na indeksy giełdowe i kursy walut w przypadku równoważenia rynku, przewodniczący sesji może zmienić ograniczenia wahań,
pod warunkiem uzyskania z Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych potwierdzenia
o uzupełnieniu przez uczestników rozliczających depozytów zabezpieczających
do wymaganego poziomu lub podjęcia przez Depozyt innej decyzji umożliwiającej obrót.

Notowania jednolite

Ograniczenia wahań kursów dla instrumentów znajdujących się w notowaniach jednolitych zostały przedstawione w tabeli.

Instrument	Dopuszczalna zmiana kursów na fixingu
Akcje, prawa do akcji notowanych w systemie jednolitym	+/- 10% od kursu odniesienia na ostatnim fixingu
Prawa poboru z akcji notowanych w systemie jednolitym	bez ograniczeń zmian kursów

W przypadku rozszerzenia widełek największe dopuszczalne odchylenie od kursu odniesienia, nie może przekroczyć odpowiednio 21 %, chyba że członek Zarządu Giełdy wyrazi zgodę na większe odchylenie. Ponadto istnieje dodatkowe ograniczenie maksymalnych wahań kursu w ciągu sesji. Kurs jednolity akcji, w przypadku drugiego fixingu na danej sesji, może być wyższy lub niższy od pierwszego fixingu w tym dniu najwyżej o 21 %, jednak nie więcej niż o 33,1% od ostatniego kursu jednolitego z poprzedniej sesji. Szczegółowy tryb zmiany ograniczeń wahań kursów określa Zarząd Giełdy.

Może on również zdecydować o zmianie lub zniesieniu ograniczeń wahań kursów dla wybranych lub wszystkich papierów wartościowych.

Transakcje pakietowe

Transakcje pakietowe to transakcje dużymi pakietami papierów wartościowych (akcji, obligacji). Transakcje te są zawierane pomiędzy dużymi inwestorami, którzy najczęściej wcześniej uzgadniają szczegóły (kurs, ilość). Regulamin Giełdy precyzuje warunki zawarcia transakcji pakietowej, określając minimalną wartość pakietu i maksymalną różnicę między ceną w transakcji pakietowej a kursem danego papieru na sesji giełdowej.

Krótka sprzedaż

Wprowadzenie krótkiej sprzedaży akcji było niezbędnym uzupełnieniem oferty dla inwestorów dającym możliwość zarabiania na spadkach kursów papierów wartościowych. Aby dokonać transakcji krótkiej sprzedaży, należy najpierw pożyczyć papiery wartościowe
od biura maklerskiego. Inwestor pożycza określoną liczbę akcji, spodziewając się spadku ich ceny. Jednocześnie zobowiązuje się oczywiście zwrócić je w określonym terminie,
po odkupieniu na giełdzie. Jeżeli kurs danych papierów faktycznie spadnie, odkupienie ich po niższym kursie oznaczać będzie zarobek na różnicy między ceną sprzedaży (gdy kurs był wyższy) a ceną odkupu papierów (gdy kurs był niższy).

Transakcje krótkiej sprzedaży to odwrócenie typowej kolejność transakcji giełdowych, podczas których kupuje się taniej, a następnie sprzedaje drożej. Operacja krótkiej sprzedaży oznacza, że najpierw inwestor sprzedaje na giełdzie pożyczony papier, a dopiero potem go odkupuje. Krótka sprzedaż może być bardzo efektywnie wykorzystana w strategiach arbitrażowych (np. łącząc krótką sprzedaż i zakup kontraktu terminowego).

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami przedmiotem pożyczki mogą być akcje, których kapitalizacja wynosi co najmniej 250 mln zł, a średnia arytmetyczna wartości obrotów
z ostatnich 10 sesji wynosi nie mniej niż 1 mln zł.

4. Przyszłość GPW w Warszawie

Niemal dwunastoletni okres funkcjonowania GPW wykazał, że Giełda stała się trwałym elementem infrastruktury polskiej gospodarki rynkowej. W konkurencyjnym otoczeniu giełd Europy Środkowo-Wschodniej, powstając jako trzecia chronologicznie giełda - po Lublanie i Budapeszcie - wysunęła się na czołową pozycję pod względem kapitalizacji
i obrotów. Na tle wielkich giełd światowych GPW usytuowana jest wśród mniejszych giełd lokalnych, gdyż rola rynków Europy Środkowo-Wschodniej w portfelach inwestycyjnych zagranicznych inwestorów jest niewielka. Przyczyny tej sytuacji to: relatywnie mała kapitalizacja, słaba płynność i niski wskaźnik akcji w wolnym obrocie, tzw. "free float" występujący na tych rynkach. Jedyną giełdą zachodnioeuropejską jaką GPW prześcignęła pod względem kapitalizacji jest parkiet wiedeński. Przykładowo kapitalizacja giełdy w Lizbonie jest dwukrotnie większa od giełdy w Warszawie, giełdy w Oslo - trzykrotnie, a giełdy
w Atenach - niemal czterokrotnie większa.

Bardzo istotny nurt obserwowany obecnie na światowych rynkach kapitałowych dotyczy rozwoju procesów konsolidacji, koncentracji i integracji na światowym rynku giełdowym poprzez zawieranie sojuszy, fuzji i aliansów. Sprzyjają temu zarówno czynniki technologiczne, jak i ekonomiczne. Procesy zachodzące na rynkach europejskich wskazują
na kształtowanie się przesłanek do powstania wspólnej infrastruktury obrotu giełdowego
i ujednolicenia systemów giełdowych.

Mając na uwadze powyższe tendencje panujące na światowych rynkach giełdowych, GPW przyjęła strategię, której realizacja ma zapewnić naszej giełdzie pozycję lidera
w Europie Środkowo-Wschodniej. Głównymi założeniami tej strategii są: sojusz
z zagranicznym partnerem strategicznym, restrukturyzacja i prywatyzacja.

Cele te mają zostać osiągnięte do końca 2004 r. Najkorzystniejszym inwestorem byłby zdaniem GPW sojusz giełd paryskiej, brukselskiej i amsterdamskiej o nazwie Euronext.

Tymczasem nad warszawską giełdą już od pewnego czasu zbierają się ciemne chmury.

Warszawska giełda jeszcze w 1999 roku miała się dobrze. Zapowiadano szybką integrację
z Europą Zachodnią, prywatyzacja największych państwowych przedsiębiorstw szła zgodnie z ambitnym planem, wystartowały chociaż z kłopotami otwarte fundusze emerytalne. Wydawało się, że dzięki szybkiej transformacji oraz szeroko zakrojonym reformom polski rynek kapitałowy ma trwałe podwaliny pod długoterminowy rozwój.

Z drugiej strony liczono na sprzężenie - silny i rozwijający się dynamicznie rynek kapitałowy będzie stymulował aktywność i rozwój gospodarczy. Jednak już rok 2002 przyniósł rozczarowanie. Recesja w gospodarce spowodowała zniżkę kursów akcji już notowanych i ogromny kryzys rynku pierwotnego. Od 2000 roku obserwujemy de facto powolny odwrót zagranicznych akcjonariuszy. Ich miejsce na szczęście wypełniły OFE, dzięki czemu ostatnia bessa nie była zbyt dotkliwa, przynajmniej dla właścicieli akcji większych spółek.

Wraz z praktycznym brakiem rynku pierwotnego polska giełda przestaje spełniać jedną ze swoich podstawowych ról - nie jest dostawcą kapitału od inwestorów do przedsiębiorców. To z kolei determinuje spółki już notowane do opuszczania warszawskiego parkietu, zwłaszcza kiedy zdobyły one inwestorów instytucjonalnych i to oni - a nie giełda - dostarczają im kapitału na rozwój lub finansowanie działalności bieżącej.

Atrakcyjnych firm nie przybywa, za to coraz więcej opuszcza parkiet. Z giełdowych spółek większych inwestorów przyciąga tylko drobna część. Choć kapitału, głównie z funduszy emerytalnych, jest coraz więcej, akcji w obrocie nie przybywa. Postępująca dominacja funduszy emerytalnych powoduje, że fluktuacje cen nie są już tak duże, a więc i ucieka też potencjalna możliwość wypracowania zysku.

Aktywni gracze nie lubią gdy rynek się nie zmienia. Ich odpływ tylko pogłębi ten proces. Pozycja Warszawy, jako centrum finansowego Europy Środkowo-Wschodniej może być bardzo zagrożona. Integracja europejska sprawi, że będziemy już bardziej należeć
do Europy Zachodniej, a tu centrum leży zdecydowanie gdzie indziej. Prędzej czy później, dojdzie do powiększenia możliwości inwestycji za granicą przez fundusze emerytalne. Marginalizacja warszawskiego parkietu może zatem postępować. Duzi inwestorzy narzekają, że warszawski parkiet robi się dla nich zbyt ciasny.

Rozeźleni tym wszystkim finansiści coraz głośniej stawiają zarzuty zarządowi Giełdy Papierów Wartościowych i jej prezesowi, Wiesławowi Rozłuckiemu. Rozłucki, szef giełdy
od momentu jej powstania i niekwestionowany współtwórca jej sukcesów na początku działalności, teraz w opinii wielu finansistów nie ma dobrego pomysłu, jak uratować warszawski parkiet przed marginalizacją.

Wszyscy zgadzają się, że w najbliższym czasie rozstrzygnie się być albo nie być polskiej giełdy. Globalizacja wymusza konsolidację giełd. Zapewne wiele z nich w ciągu kilku lat przestanie się liczyć na rynku. Przetrwają tylko te, które będą w stanie przyciągnąć duże spółki i kupujących ich akcje inwestorów. Prezes Rozłucki zdaje sobie sprawę
z zagrożenia, choć jego zdaniem źródeł problemu należy szukać w spółkach, a nie
w zarządzie giełdy. Jego zdaniem, kiedy spółki będą lepiej zarządzane, ich władze będą miały jasną strategię rozwoju i będą osiągać zyski, wówczas będzie warto w nie inwestować i rynek się powiększy, a inwestorzy muszą się nauczyć to egzekwować.

Dziś prawie całość akcji GPW należy do skarbu państwa. Przyjęta przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów koncepcja prywatyzacji giełdy zakłada, że największy pakiet akcji (do 40 proc.) sprzeda się inwestorowi strategicznemu (Euronext).

Ten plan niepokoi przedstawicieli biur maklerskich, działających na warszawskiej giełdzie. Boją się, że alians pogłębi jej marginalizację, a przejęcie GPW w obecnym stanie jeszcze pogorszy sytuację. Kapitalizacja Euronextu to ponad 2 bln euro, a GPW niespełna 25 mld euro. Połkną nas, i tyle będzie z zapowiadanego przez prezesa sojuszu - twierdzą maklerzy.

Optymistycznie nie nastrajają również zapowiedzi ministra finansów Grzegorza Kołodki o opodatkowaniu dochodów z giełdy. Nie trafia do niego argumentacja środowisk związanych z giełdą, że wprowadzenie podatku w takiej formie jak zamierza to uczynić Pan minister pogrąży giełdę. Podobny podatek wprowadził rząd węgierski, jednak wycofał się
z niego, kiedy drastycznie spadły obroty na giełdzie. Dla dobra naszego parkietu trzeba mieć nadzieję, że zwycięży rozsądek i podatek nie zostanie wprowadzony.

Przed otwarciem

8:30 - 11:00

Interwencja

11:00 - 11:15

Dogrywka

11:15 - 11:45

Przed otwarciem

11:45 - 14:45

Interwencja

14:45 - 15:00

Dogrywka

15:00 - 15:30

Przed otwarciem

15:30 - 16:30

Fixing 11:15

Fixing 15:00

Przed zamknięciem

16:00 - 16:10

NOTOWANIA CIĄGŁE

Przed otwarciem

16:10 - 16:30

Przed otwarciem

8:30 - 10:00

Fixing 16:10

Fixing 10:00

Przed otwarciem

8:30 - 9:00

NOTOWANIA CIĄGŁE

Przed zamknięciem

16:00 - 16:10

Przed otwarciem

16:10 - 16:30

Fixing

9:00

Fixing 16:10

---