AUTOREWALIDACJA

1. Miejsce autorewalidacji w procesie rewalidacji.

1. oddziaływania rewalidacyjne

2. adaptacja do niepełnosprawności

2. Definicja autorewalidacji.

1. od czego zależy proces autorewalidacji,

2. definicja autorewalidacji,

3. cechy autorewalidacji.

3. Poziomy autorewalidacji. Czynniki istotne dla autorewalidacji.

1. emocjonalny,

• rola negatywnych emocji,

• rola pozytywnych emocji.

2. behawioralny,

3. świadomościowy.

Ad. 1

1. oddziały rewalidacyjne.

Proces rewalidacji

Oddziaływanie rewalidacyjne Adaptacje do niepełnosprawności

podejście aktywizujące p. realizujące

Inicjowanie autorewalidacji uczestniczenie w autorewalidacji

Podejście aktywizujące - polega na inicjowaniu procesu autorewalidacji u wychowanka i uczestniczeniu w nim.

Podejście realizujące - ogranicza się do oddziaływania na czynności wychowanka, a wiec np.: do usprawniania motoryki.

Inicjowanie autorewalidacji - W oddziaływaniu na czynności osoby niepełnosprawnej wypracowano różnorodne sposoby i techniki w zależności od rodzaju niepełnosprawności jej nasilenia i czasu trwania.

Uczestniczenie w autorewalidacji - przy podejściu realizującym często przyjmowane jest milczące założenia, ze osoba rewalidowana dostrzega i rozumie korzyści jakie osiąga i sama aktywnie współuczestniczy w procesie rewalidacji. Oczywiście bez udziału osoby rewalidowanej nie można jej rewalidować, ale udział ten może być w różnym stopniu aktywny.

2. adaptacja do niepełnosprawności

W procesie rewalidacyjnym przebiega adaptacja do niepełnosprawności, przy czym wyróżnia się adaptację zewnętrzną i wewnętrzną:

• zewnętrzna - polega na realizowaniu czynności życiowych, osobistych i społecznych w warunkach ograniczonych niepełnosprawnością

• wewnętrzna - jest adaptacją własnej tożsamości w tychże ograniczonych warunkach.

Oba procesy adaptacyjne nie przebiegają harmonijnie, występują w nich okresy zastoju, cofania się i zakłóceń.

Adaptacja wewnętrzna dzieli się na postawę bierną i aktywną:

• bierna - osoby werbalizują swoją sytuację jako „godzenie się z losem”, „niesprzeciwianie się przeznaczeniu”

• aktywna - przejawia się w dwóch postaciach:

• potraktowanie własnej niepełnosprawności jako wyzwania losu i podjęcia walki z nimi: „należy walczyć o swoje prawa”, „muszę pokonać swoje słabości”

• traktowanie niepełnosprawności jako faktu własnej biografii i ignorowanie go, przy równoczesnym skupieniu całej uwagi i wysiłku na zachowanych sprawnościach: „takie jest moje ciało, ale ja nie jestem tylko ciałem”, „należy być dobrym, w tym co się potrafi, a nie biadolić nad utraconym”.

Ad 2

1. od czego zależy proces autorewalidacji:

- osobowość pedagoga specjalnego (rewalidatora);

- osobowość osoby niepełnosprawnej;

- oddziaływania rewalidacyjne;

- proces adaptacji.

b) definicja autorewalidacji

autorewalidacja- ukierunkowany, ale nie równomierny proces mobilizacji możliwości jednostki tkwiących w strukturze, organizacji i rozwoju jej organizmu i osobowości; przebiega on na trzech poziomach:

1. emocjonalnym;

2. behawioralnym;

3. świadomościowym.

c) cechy autorewalidacji:

- ukierunkowany, ale nierównomierny proces (nie przebiega prostoliniowo ku coraz to lepszym rozwiązaniom);

- mobilizacja możliwości (mobilizacja potencjałów rozwojowych jednostki);

- organizacja rozwoju organizmu i osobowości ( „wyrastanie z trudności” - przechodzenie organizacji ustroju i psychiki na coraz wyższe, wyspecjalizowane poziomy).

Ad. 3

1. pozytywnym i negatywnym emocjom towarzyszą specyficzne stany neurofizjologiczne - które są sterowane przez określone regiony mózgu

• negatywne emocje prowadzą do mobilizacji krótkotrwałej i w wąskim zakresie, ważnej w konkretnej sytuacji zagrożenia czy nieszczęścia,

• przyczyniają się one pośrednio do jej psychicznego dojrzewania ->

Przezwyciężenie własnego oporu czy uczucia agresji, a także bólu czy upokorzenia czyni dziecko bardziej doświadczonym i dojrzalszym.

Łączy się z tym problematyka doświadczeń i tzw. Krytycznych wydarzeń życiowych, do których … dziecko, a w szczególności dziecko niepełnosprawne powinno być przygotowane,

• pozytywne emocje uczestniczą w procesie długotrwałej, fizycznej i psychicznej mobilizacji -> która polega nie tylko na przeciwstawianiu się czynnikom szkodliwym, ale na dążeniu, na poszukiwaniu wpływów pozytywnych,

• wyzwalają dążenie ku czemuś, ale nie od czegoś, a nawet na znajdowaniu ich w oddziaływaniach na ogół szkodliwych,

• podtrzymują trwanie dążenia poprzez wyzwalanie nastroju pozytywnego oczekiwania,

• wzbudzenie pozytywnego stanu emocjonalnego jako pewnej postawy wobec własnej rewalidacji pozwala na łatwiejsze przechodzenie przez stany negatywnych emocji, czyniąc z nich krótkotrwałe przeszkody do pokonania,

• Poza fizjologiczną rolą emocji Obuchowski mówi o roli pozytywnych emocji w procesie przyswajania informacji -> jest to bowiem proces, na który skierowane są oddziaływania pedagoga specjalnego.

b) behawioralny

Autorewalidacja na tym poziomie obejmuje proste czynności motoryczne jak i złożone akty zachowania się. Dotyczy to dążenia ku czemuś, poszukiwanie, unikanie, przeciwstawianie się.

W procesie rewalidacji ogromne znaczenie ma pozytywne dążenie; spostrzeganie korzystnych bodźców; utrwalanie atrakcyjnych zachowań. Szczególna rola w tym procesie przypada zachowaniom prospołecznym, które dają niepełnosprawnemu dziecku poczucie własnej wartości i osobistą satysfakcję. Przekonują o zdolności do dawania a nie tylko otrzymywania, wyzwala poczucie więzi z innymi i wzbudzają stany pozytywnych emocji.

c) świadomościowy

Autorewalidacja na tym poziomie wyrażona jest poprzez bezpośrednie oraz pośrednie wypowiedzi jego wychowanka. W bezpośrednich wypowiedziach osoba rewalidowana wyraża swoje myśli, pragnienia i uczucia w słowach nadając im określony kształt co ma bardzo ważne znaczenie dla niej samej. Pozwala to na lepsze poznanie samego siebie i na obniżenie lęków. Ważne w autorewalidacji jest wyrażanie uczuć, co umożliwia lepsze ich różnicowanie i społecznie akceptowane odreagowanie.

Wypowiadanie się w tym procesie pełni dużą rolę i aby mogła ona być spełniona potrzebna jest osoba słuchająca i rozumiejąca. Ważny jest również dialog interpersonalny. Pośrednie wypowiedzi osoby rewalidowanej można uzyskać poprzez atrybucję np. przypisywanie przez dziecko pewnych właściwości ludziom, zwierzętom.

Ważna w pośrednich wypowiedziach jest duża wnikliwość w spostrzeganiu i interpretacji spostrzeżeń

---