Plutonizm to tworzenie się ognisk magmowych oraz wdzieranie się magmy miedzy inne skały bez przedostanie się jej na powierzchnie ziemi intruzje magmowe to obszary wtargniecia magmy pomiedzy inne skaly wyróżniamy 3 rodz a) batolity to intruzje o bardzo dużych rozmiarach typowym batolitem jest obszar granitowy w tatrach wysokich b) lakolit ma kształt soczewki lub bochenka i znajd się bliżej ziemi powoduje wybrzuszenie się warstw skalnych lezacych nad nim c) sill powstaje miedzy 2 rownoleglymi warstwami skal osadowych wulkanizm to ogol zjawisk geologicznych związanych z wydobywaniem się lawy oraz towarzyszących jej subst na powierzchnie ziemi typy wulkanow a) hawajski to wulkany tarczowe lub tarcze wulkaniczne sa określane jako lawowe b) pelesński to wulkan mieszany erupcja rozpoczyna się wyrzuceniem dużej ilości gazow i materialu piroklastycznego potem wyplywa kwasna lawa tworzaca stromy stozek c) wezuwiański wulkan eksplozywny wyrzuca bardzo duze ilości materialu piroklastycznego a wyplyw lawy jest niewielki aktywność wulkanu dzieli się na a) czynne obecnie przejawiaja aktywność b) drzemiące aktywne były w czasach historycznych c) wygasłe nie wybuchaly w czasach historycznych na powierzchni widac slady ich działalności formy terenu a) kaldera zagłębienie wynikające z rozerwania stozka wulkanicznego b) nek wzniesienie o bardzo stromych stokach zbudowane z lawy zakrzepłej w kominie wulkanicznym c) dajka slad lawy która zastygla w szczelinach skalnych a nast. Zostala odslonieta przez niszczace czynniki rzeźbotwórcze litosfera skl się z kilkunastu sztywnych plyt (kier) które wykonuja wzgl siebie ruchy poziome wystep 2 rodz plyt litosfery plyty nazca i pacyficzna to cienkie bazaltowe plyty oceaniczne inne plyty sa czesciowo oceaniczne a czesciowo kontynentalne ryft jest to rozpadlina przez która wydobywa się lawa wietrzenie skal to proces geologiczny prowadzacy do rozpadu i rozkładu skal litych i przekształcaniu ich w sklay luzne zwane zwietrzelina wietrzenie fizyczne prowadz do rozpadu skaly bez zmiany jej skl chemicznego najczęściej zachodzi na obszarach pozbawionych roślinności przy czestych zmianach temp i wilgotności a) mrozowe rozpad skaly pod wpływem wody zamarzającej w szczelinach skalnych woda podczas zamarzania zwieksza swoja obj rozsadzajac skale b) insolacyjne przyczya rozpadu sa zmiany temp jest to wietrzenie chartka dla klimatow goracych i suchych o dużych amplitudach dobowych temp powietrza c) solne zachodzi w klimatach goracych i suchych d) ilaste zachodzi pod wpływem nasiakania woda skal ilastych wietrzenie chemiczne prowadz do rozkładu sklay wraz ze zmiana skl chemicznego mineralow z których zbud jest skala a) rozpuszczanie niektóre ze skal rozpuszczaja się całkowicie inne ulegaja czesciowemu rozpuszczeniu b) hydroliza rozklad na czesc zasadowa i kwasna c) uwodnienie przemiana mineralow bezwodnych w slabo uwodnione d) uwęglanowienie przekształcanie mineralow w weglany e) utlenienie reakcja laczenia się mineralow z tlenem wietrzenie biologiczne to rozpad i rozklad skaly pod wpływem bezpośredniego lub pośredniego dzialania organizmow żywych a) mechaniczne oddziaływanie korzeni roślin b) chemiczne dzialanie roznych subst będących wynikiem f życiowych roślin i zwierzat c) bezpośrednie i pośrednie oddziaływanie zwierzat ryjących d) dzialanie bakteri przykl jest przemiana gipsu w siarke pod wpływem bakterii beztlenowych grawitacja ruchow masowych jest to przemieszczanie się zwietrzeliny i powierzchniowej warstwy skal litych w dol stoku pod wpływem sil ciężkości wyroznia się a) spełzywanie wystep na stokach o niewielkim nachyleniu jest przemieszcaniem bardzo wolnym b) osuwanie to stos szybki proces zsuniecia się zwietrzeliny lub mas skalnych po stoku rzezba eoliczna na obszarach suchych 1 z najważniejszych czynnikow kształt rzezbe jest wiatr deflacja niszczaca działalność wiatru korazja jest to niszczenie powierzchni skaly okruchami skalnymi niesionymi przez wiatr