Ogólne zasady kontroli podatkowej i skarbowej w orzecznictwie sądów administracyjnych
Zasada legalizmu - art. 120 Ordynacji
Wyrok z dnia 25 maja 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie III SA/Wa 3539/08
Organ podatkowy nie ma możliwości dokonywania kontroli zgodności z Konstytucją ustaw.
Wyrok z dnia 29 czerwca 2005 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie FSK 2467/04
Zgodnie z zasadą legalizmu zawartą w art. 120 Ordynacji podatkowej organy podatkowe nie mogą (tak jak Sąd) odmówić zastosowania przepisu aktu podstawowego, nawet jeżeli uznają go za sprzeczny z aktem rangi ustawowej.
Wyrok z dnia 21 lutego 2001 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie III SA 167/00
Art. 120 Ordynacji podatkowej stanowi, że organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa. To oznacza, że w postępowaniu podatkowym nie ma zastosowania zasada, że dozwolone jest wszystko to, co nie jest przez prawo zakazane.
Zasada zaufania - art. 121 § 1 Ordynacji
Wyrok z dnia 11 maja 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu III SA/Po 99/10
Postępowanie budzące zaufanie to postępowanie staranne i merytorycznie poprawne.
Wyrok z dnia 4 stycznia 2006 r. Naczelny Sąd Administracyjny I FSK 401/05
Postępowanie budzące zaufanie to postępowanie staranne i merytorycznie poprawne, w którym dopuszcza się wnioskowane dowody, traktuje się równo interesy podatnika i Skarbu Państwa, nie zmienia się ocen tych interesów, a materialnoprawnych wątpliwości nie rozstrzyga się na niekorzyść podatnika.
Wyrok z dnia 7 stycznia 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi I SA/Łd 775/09
Żądanie strony w postępowaniu administracyjnym należy oceniać na podstawie treści wniesionego przez nią pisma, a nie na podstawie jego tytułu.
Zasada udzielania przez organ podatkowy informacji i wyjaśnień (art. 121 § 2 Ordynacji)
Wyrok z dnia 18 lutego 2000 r. Naczelny Sąd Administracyjny I SA/Lu 1534/98
W zakresie obowiązków wynikających z art. 121 § 2 Ordynacji podatkowej nie mieści się powinność dostarczania stronom tekstów prawnych, mających zastosowanie w konkretnej sprawie, ale nie wyczerpuje tych obowiązków zacytowanie samej treści przepisów, bez wyjaśnienia ich sensu.
Wyrok z dnia 11 września 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu I SA/Wr 916/99
Obowiązku tego nie można jednak utożsamiać z koniecznością formułowania za podatnika wniosków w sposób dla niego korzystny albo przedstawianiem podatnikowi możliwych strategii postępowania, gdyż ten obszar działalności jest właściwy dla sfery doradztwa prawnego
Zasada prawdy obiektywnej - art. 122 Ordynacji
Wyrok z dnia 17 sierpnia 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie III SA/Wa 1538/09
Podatnik nie może biernie oczekiwać na gromadzenie materiału dowodowego wyłącznie przez organy podatkowe, kiedy w jego ocenie istnieją dowody, które mogą przyczynić się do wyjaśnienia stanu faktycznego.
Wyrok z dnia 22 stycznia 2010 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie II FSK 1281/08
Jako dowolne należy traktować ustalenia faktyczne znajdujące wprawdzie potwierdzenie w materiale dowodowym, ale niekompletnym czy nie w pełni rozpatrzonym. Obowiązek gromadzenia dowodów ciążący na organach orzekających nie ma jednak charakteru nieograniczonego, organ nie jest więc zobowiązany do prowadzenia w sposób nieskończony postępowania dowodowego zwłaszcza w sytuacji, gdy już zgromadzone dowody pozwalają na prawidłowe ustalenie stanu faktycznego sprawy.
Wyrok z dnia 17 grudnia 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie I SA/Ol 471/09
To na organach prowadzących postępowanie spoczywa obowiązek zebrania z urzędu wszystkich dowodów i wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy. Obowiązek ten nie ma jednak charakteru absolutnego, a tym samym nie oznacza, że w niektórych sytuacjach strona zwolniona jest od dowodzenia i wykazywania okoliczności, na które się powołuje lub które mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy nieudowodnienie określonego faktu może doprowadzić do niekorzystnych dla niej rezultatów.
Wyrok z dnia 3 grudnia 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu I SA/Po 776/09
Na gruncie prawa podatkowego ma zastosowanie zasada, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Proces dowodzenia polega bowiem na wykazania istnienia danego faktu, a nie na negowaniu jego istnienia.
Wyrok z dnia 16 marca 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu I SA/Wr 830/08
Jeżeli strona miała wcześniej możliwość uczestniczenia w określ.o0nych czynnościach i z praw tych nie skorzystała, to pomimo, że czynność ta z przyczyn obiektywnych nie została przeprowadzona, strona nie może powoływać się na fakt pominięcia jej w postępowaniu (przy kolejnej tej samej czynności), jeżeli powody jej nieobecności są zależne od jej woli, zaś chęć uczestniczenia w tym zdarzeniu nie ma powodu merytorycznego lecz jedynie formalne, o czym świadczy brak jakichkolwiek wniosków czy zarzutów co do treści wyjaśnień uzyskanych w wyniku tej czynności.
Zasada czynnego udziału stron w każdym stadium postępowania (Art. 123 § 1 Ordynacji)
Wyrok z dnia 9 września 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy I SA/Bd 329/09
Z art. 123 § 1 o.p. wynika obowiązek organu podatkowego zapewnienia podatnikowi czynnego udziału w sprawie oraz umożliwienia wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów, natomiast podatnik w ramach tych uprawnień winien wskazać źródła dowodowe, czy choćby okoliczności, które wymagają dowodu dla wyjaśnienia sprawy ze względu na wątpliwości jakie w jego ocenie zebrane dowody wzbudzają lub zaistniałych zdarzeń gospodarczych nie potwierdzają.
Wyrok z dnia 9 września 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy I SA/Bd 272/09
Podatnik powinien sam ujawnić wszystko to, co może przyczynić się do wyjaśnienia stanu sprawy.
Wyrok z dnia 17 grudnia 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach I SA/Ke 498/09
Zasada czynnego udziału w postępowaniu jak i zasada przekonywania nie mogą być rozumiane jako obowiązek organu informowania stron o treści rozstrzygnięcia przed jego wydaniem. (nie ma czegoś takiego jak projekt decyzji wymiarowej)
Zasada przekonywania strony - art. 124 Ordynacji
Wyrok z dnia 2 listopada 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy I SA/Bd 854/10
Zasada przewidziana w art. 124 o.p. powinna być stosowana przez organy podatkowe zarówno w trakcie prowadzonego postępowania wyjaśniającego, jak też w pisemnym uzasadnieniu decyzji podatkowej. Reguła ta powinna obowiązywać przez cały czas prowadzonej przed organem sprawy podatkowej.
Wyrok z dnia 17 grudnia 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach I SA/Ke 498/09
Zasada czynnego udziału w postępowaniu jak i zasada przekonywania nie mogą być rozumiane jako obowiązek organu informowania stron o treści rozstrzygnięcia przed jego wydaniem.
Zasada wnikliwości, szybkości i prostoty postępowania (art. 125 Ordynacji)
Wyrok z dnia 12 sierpnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim I SA/Go 545/08
1. Postępowanie budzące zaufanie to postępowanie rzeczowe i wnikliwe, w którym interesy dłużnika celnego stawia się na tym samym poziomie co Skarbu Państwa i w którym nie obowiązuje reguła interpretacyjna o rozstrzyganiu wszelkich wątpliwości na korzyść tego ostatniego.
2. Wprawdzie z art. 125 o.p. wynika, że organy celne powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia, jednakże nie może to uchybiać załatwieniu sprawy w sposób godny, wnikliwy, praworządny i zgodny z zasadą prawdy obiektywnej.
Wyrok z dnia 14 marca 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie III SA/Wa 1921/07
W myśl przedmiotowej normy szybkość postępowania i kontroli nie może być realizowana kosztem wnikliwości podejmowanych czynności, w związku z czym obowiązek dociekliwego działania został wymieniony przez ustawodawcę na pierwszym miejscu.
Zasada pisemności - art. 126 Ordynacji
Wyrok z dnia 21 maja 2010 r. Naczelny Sąd Administracyjny II FSK 22/09
Z zasady pisemności wynika obowiązek nie tylko prowadzenia akt sprawy w sposób pisemny, ale wykonywania tych czynności w sposób staranny i czytelny.
Wyrok z dnia 16 września 2010 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie I FSK 1266/09
Zasada pisemności wynikającą z art. 126 o.p. odnosi się nie tylko odnosi się do decyzji czy postanowień, ale organ podatkowy powinien ją stosować przy każdej czynności prowadzonego postępowania podatkowego. W praktyce realizacja "pisemności" nie odnosi się jedynie do stosowania pisma odręcznego, komputerowego itp., ale do każdej formy utrwalania czynności dokonywanej przez pracownika organu podatkowego. Zasada ta może być zachowywana poprzez wykonywanie zdjęć fotograficznych, zapisu wideo, utrwalania dźwięku, sporządzania odręcznych szkiców, rysunków itp.
Wyrok z dnia 3 października 2006 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie I FSK 7/06
1. Związanie wyrażonymi w orzeczeniu sądu wskazaniami co do dalszego postępowania obliguje organ do wykonania wytycznych sądu, lecz nie jest równoznaczne z tym, że w ramach ponownego rozpoznania sprawy, organ ten ma ograniczyć się jedynie do realizacji tychże wskazań, jeżeli dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy koniecznym okaże się wyjście ponad sprecyzowane przez sąd wytyczne postępowania.
2. Brak jest podstaw do umożliwienia stronie postępowania posługiwania się urządzeniami rejestrującymi zeznania uczestników postępowania dla własnych potrzeb.
Zasada jawności postępowania - art. 129 Ordynacji (wyłącznie dla stron)
Wyrok z dnia 7 listopada 2001 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Gdańsku I SA/Gd 21542/2000
Bezzasadne jest zamieszczanie w aktach postępowań danych osób informujących organ podatkowy o zaobserwowanych nieprawidłowościach w wywiązywaniu się przez podatników ze zobowiązań podatkowych, gdyż nie są jego stronami.
Wyrok z dnia 12 lutego 2010 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie II FSK 1529/08
1. Sam fakt odrębnego zamieszkiwania podatnika z ojcem, w sytuacji w której on sam, z przyczyn dla siebie ważnych wskazał, że adres do korespondencji będzie miejscem zamieszkania ojca, nie skutkuje naruszeniem art. 149 o.p. w sytuacji, gdy dorosły domownik - ojciec złożył adnotację : "potwierdzam odbiór i zobowiązuję się przekazać synowi".
2. Nie można utożsamiać naruszenia przez organ podatkowy art. 129 o.p. w sytuacji, gdy dorosły domownik zobowiązując się do przekazania korespondencji stronie, zapoznał osoby trzecie z jej treścią.
4
3