Wykład 24.10.12r. Mikologia

typ: basidiomycota

klasa: tremellomycetes

klasa: Agaricomycetes

darymycetes

exobasidiomycetes

ustilaginomycetes

Nie używamy już starych podklas.

Klasa: Tremellomycetes

Owocniki:

• w stanie świeżym są konsystencji galaretowatej, chrzastkowatej

• w stanie suchym są zbite, skórzaste, miseczkowate, baryłkowate lub kuliste

np. trzęsak pomarańczowy- tremella mesentercja

Klasa: Agaricomycetes

Typy owocników:

• gymnokarpiczne

• hemiangiokarpiczne

• angiokarpiczne

Podstawki niepodzielone.

Owocniki gymnokarpiczne:

• posiadają odsłonięte hymenium, które znajduje się na zewnętrznej stronie owocników.

Humenium- obłócznia

• pokrywa całą powierzchnię owocnika

• jest cały czas odsłonięte

• jest gładki bez rurek kolców czy fałd

np. sterum - skórnik

Owocniki hemiangiokarpiczne

• to owocninki „wspołzakryte”

• ich hymenofor znajduje się na dolnej stronie kapelusza i składa się z blaszek rurek kolców lub jest zupełnie gladki

• należy tu większość gatunków zbieranych w lesie

• na początku u młodkych owocników brzeg kapelusza jest zawinięty i osłania hymenofor przed szkodliwymi czynnikami tzw. velum

np. macrolepiota (czubajka)

• jeśli między trzonem i kapeluszem tworzy tzw. osłonę czesciową

• w czasie dojrzewania owocnika osłona ulega rozwarstwieniu

• osłona częściowa może występować na trzonie w postaci skórkowatego pierścienia lub włóknistej zasnówki (cortina)

U niektórych grzybów osłona (velum) śluzowacieje zostawiając warstwę śluzu na kapeluszu i trzonie.

U zasłonaków zasnówka widoczna jest tylko gdy owocniki są młode np. zasłonak brodaty.

Niekiedy osłona obejmuje cały młody owocnik i nazywana jest osłoną całkowitą (velum uniwersale)

Często strzępy tej osłony pozostają na górnej stronie kapelusza w postaci „łatek” lub „piegów” oraz u podstawy trzonu w postaci pochwy np. amanita muscaria.

Osłona może też wcale nie występować np. u Mycena spp. Grzybówka

Owocniki angiokarpiczne

• Hymenium zwane glebą jest szczelnie zamknięte przez okres dojrzewania owocnika, zarodniki uwalniane są dopiero gdy dojrzeją i otwarte lub rozerwane zostają ściany owocnika.

• np. gwiazdosz potrójny - geastrum triplex; sromotnik bezwstydny- phallus impudicus; purchawka chropowata; kubek prążkowany

Komórka strzępki Ascomycota- schemat przekroju podłuż:

na mailu

Budowa askospory u Neurospora tertrasperma (schemat)

na mailu

Budowa basidiospory u Agrocybe acericola (schemat, na rys. nie zaznaczono rybosmomów, ER)

na mailu

ROZMNARZANIE PŁCIOWE OGP I GRZYBÓW

Pierwszym etapem procesu płciowego jest zapłodnienie u OGP i grzybów występuje 6 sposobów zapłodnienia:

1. Gametangia, dzieląca się na:

• Planogamię

• Aplanogamię

• Izogamię

• Anizogamię

charakterystyczna dla Chytridiomycota i Plasmodiophoromycota

2. Gametangiogamia, połączenie zawartości dwóch wielojądrowych komórek - gametangiów

• przemiszczenie protoplastu plemni do lęgni następować może przez:

- mostek kopulacyjny ten typ gametangiogami nazywa się oogamią prowadzi do wytworzenia oospor i jest charektyrystyczny dla Oomycota

- rozpuszczenie ścian stykających się ze spoba gametangiów nazywa się wtedy zygogamią , prowadzi do wytworzenia zygospor i występuje u Zygomycota

• Askogamia to przemieszczenie zawartości plemni do lęgni przez tzw. włostek co kończy się wytworzeniem par jąder sprzężonych.

• Z zapłodnionej lęgni czyli askogonu, wyrastają strzępki workotwórcze przekształcające się w worek

• W worku zachodzi kariogamia, następnie mejoza i dwa podziały mitotyczne

• Charakterystyczna dla Ascomycota

3. Spermatyzacja- występuje u Uredinales, gdzie poprzedza powstawanie długiej fazy dikariotycznej (ecidiospor; uredospor; teliospor) oraz wielu przedstawicieli Ascomycota

4. Deuterogamia - askogon (lęgnia) zostaje zapłodniony jądrem komórki mitomorficznej strzępki grzybni lub zarodnika konidialnego.

5. Somatogamia - jest procesem płciowym, w którym nie biora udziału ani gemty ani gametangia.

• Zachodzi przy udziale dwóch haploidalnych, zróżnicowanych plciowo (biegunowo) na +/- komórek grzybni.

• Charakterystyczna dla Basidiomycota i Chytrydiomycota.

6. Partenogamia - w tym procesie zapołodniania brak jest planmni, a kompulacja zachodzi między sąsiednimi komórkami wielkokomórkowego askogonu, czyli gametangium żeńskiego (lęgni)

Rozmnażanie płciowe - Telomorfia OGP i grzybów cd.

Fazę płciową przechodzi ok. 70 % OGP i grzybów

Podczas rozmnażania płciowego zachodzi:

• plazmogamia (kopulacja, P)

• Kariogamia (K)

• Mejoza ® i tworzenie mejospor -pierwszych zarodników po podziale redukcyjnym

Pomiędzy punktami kardynalnymi (P-K-R) grzyb musi rozwijać się wegetatywnie, rosnąć i zwiekszać swoją biomasę; w tym czasie często dochodzi do rozmnażania bezpłciowego.

Tabela 1. Przegląd i umiejscowienie kardynalnych punktóe ontogenetycznego rozwoju wybraanych grup grzybów.

V,VV- faza wegetatywna, powiększenie biomasy

V: w fazie haploidalnej, diploidalnej lub dikariotycznej

VV:

Takson	Basidiomycota	Ascomycota
Haplofaza - typowe organy wegetatywne - koniec fazy	V-strzępka haploidalna P somatogamia	VV strzępka, komórka pączkowa P różne rodzaje kopulacji
Dikariofaza - typowe organy wegetatywne	V strzępka dikariotyczna, owocnik	Strzępki workotwórcze
Telomorfa	Podstawka K,R	Work K,R
Pierwszy organ po R	Zarodnik podstwkowy	Zarodnik workowy
-------------------------------------	--------------------------------------	--------------------------------------
Takson	Zygomycota	Chytrydiomycota
Haplofaza -typowe organy wegetatywne - koniec fazy	VV strzępka P zygogamia	V gametofit, organizm haploidalny P kompulacja gemet K niekiedy opóźniona
Dikariofaza -typowe organy wegetatywne	-	Strzępki workotwórcze
Zygofaza - typowe organy wegetatywne	-	V sporofit, organizm diploidalny
Telomorfa	zygospora	przetrwalnik
Pierwszy organ po R	Rostek lub zarodnik z pierwotnej zarodni	Pływka z przetrwalnika

Typ	Haplofaza	Dikariofaza	Diplofaza
	+++	-	+
	+++	-(+)	+
	+++	++	+
	++	+++	+

Grzyby haploidalne

(Ascomycota, Zygomycota, większość Chytrydiomycota)

• rozwój przebiega w fazie haploidalnej

• po jego całkowitym zakończeniu następuje plazmogamia, kariogamia i podział redukcyjny

• czasami w wyniku kopulacji powstają najpierw nie zarodnie lecz przetrwalniki

• oba jądra płciowe zespalają się dopiero podczas kiełkowania, w zarodni pierwotnej lub w strzępce pierwotnej

• bezpośrednio po zespoleniu jądro zygoty ulega podziałowi redukcyjnemu

• role teleomorf pełnią przetrwalniki

Grzyby haploidalno-dikariotyczne

(Basidiomycota)

• tworzą biomasę w obu fazach jądrowych

• w niektórych przypadkach fazom jądrowym odpowiadają określone warunki odżywiania

• np. pasożyty często zdolne są do infekcji tylko w dikariofazie podczas gdy w haplofazie żyją jako saprofity

Grzyby haplo-diploidalne

(Saccharomycetales)

Grzyby diploidalne

(Oomycetes)

• w plemniach i lęgniach odbywa się podział redukcyjny jąder

• fazę diploidalną rozpoczyna oosfera rozwijająca się później w oosporę (przetrwalnik)

• faza haploidalna trwa krótko

---