Skala - jest to stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Skalę dzielimy na liczbową, mianowaną i podziałkę liniową. Mapą nazywamy obraz powierzchni Ziemi, przedstawiony na płaszczyxnie w odwzorowaniu kartograficznym, w skali (czyli zmniejszeniu), za pomoca umownych znaków kartograficznych. Mapa kartograficzna - w skalach większych niż 1 : 200 000 sa to mapy szczegółowe, przedstawiające powierzchniowe elementy krajobrazu. Mapa przeglądowa - wykonane w skalach mniejszych niż 1 : 200 000, są to mapy obejmujące większe obszary, przedstawiające główne cechy środowiska geograficznego. Mapy ogólnogeograficzne - przedstawiają ukształtowanie poziome i pionowe, sieć wodną i komunikacyjną oraz miasta. Mapy tematyczne - przedstawiają wybrane cechy środowiska przyrodniczego np. klimat, budowę
geologiczną i roślinność lub też cechy gospodarki człowieka. WULKANY - budowa: krater, komin wulkaniczny, lawa, lakkolit, komora magmowa, magma, stożek pasożytniczy, gaz i popioły. Zjawiska plutonowe - są to zjawiska związane z przemieszczającą się w litosferze magmą. Zjawiska wulkaniczne - to ogół zjawisk związanych z wydobywaniem się lawy na powierzchnię ziemi i towarzyszącym ich substancji. Produkty wybuchów wulkanów. Lawa - zasadowa, zawierajaca miałą ilość krzemionki, małą lepkość, są rzadkie, dlatego rozlewaja się daleko od miejsca wypływu. Lawy kwaśnie - zawierają wiele krzemionki, są lepkie, szybko krzepną, tworzą krótkie potoki. Ciała stałe - bomby, piaski i popioły, lapille (kamyki zbliżone wielkością do orzecha). Gazy - dwutlenek siarki, dwutlenek węgla,
siarkowodór, gazy zimne i gorące. Podział wulkanów ze względu na charakter erupcji oraz kształt stożka: eksplozywne (wyżucają gwałtownie gazy i sypkie materiały wulk. bez wylewu lawy. Mają kształt stożka i rozległy krater) , stratowulkan ( typ wulkanu ), wulkan tarczowy(tworzą płaskie góry o łagodnie nachylonych (do 8º) stożkach. Największe tego typu to Mauna Loa na Hawajach), wulkan lawowy (dostarczaja tylko ciekłej lawy która wydobywa się z krateru nez większej eksplozji) PŁYTY LITOSFERY - Ryft - głębokie pęknięcie przez które wylewa się lawa zastygajaca później na krawędziach płyt. DZIEJE ZIEMI: KENOZOIK - Czwartorzęd 16 mln lat (holocen, plejstocen), Trzeciorzęd 65 mln lat. (pliocen, miocen, oligocen, eocen, paleocen.) MEZOZOIK 245 mln. Lat. (kreda, jura, trias) PALEOZOIK 570 mln. Lat (perm,
karbon, dewon, sylur, ordowik, kambr) WIETRZENIE: jest to proces geologiczny, prowadzący do tego, że lite skały tracą swoją spoistość i przechodzą w stan materiału mniej lub bardziej luźnego, zwanego zwietrzeliną. Rodzaje wietrzenia: fizyczne (mrozowe, termiczne) W wyniku wietrzenia fizycznego nie nastepuje zmiana składnika chemicznego skały. Wietrzenie fizyczne prowadzi do kruszenia i rozpadu skał. Chemiczne:
utlenienie, uwodnienie, rozpuszczenie, uwęglanowienie. Biologiczne: połączenie wietrzenia fizycznego i chemicznego, zachodzi poprzez rośliny i zwierzęta. Wietrzenie termiczne: zachodzi gdy słońce świeci na skałę. W wyniku wietrzenia fizycznego nie wystepuje zmiana składu chemicznego skały.) WODA: Erozja - proces mechanicznego żłobienia powierzchni ziemi i wynoszenia skał pod wpływem czynników
zewnętrznych, tj. płynącej wody, wiatru, wody morskiej, lodowców, lądolodów. Akumulacja - gromadzenie osadów niesionych przez wody płynące. Następuje w miejscu w którym maleje prędkość wody i zmniejsza się jej siła transportowa. Kaptaż - przechwycenie wód cieku przez rzekę silniej erodującą. ZJAWISKA KRASOWE - jest to rozpuszczanie się skał rozpuszczalnych tj. wapń, gips, sól kamienna a w mniejszym stopniu dolomity i margle. Formy krasu - a) powierzchniowego - żłobki i żebra krasowe, lej krasowy, uwały, polje, mogoty. b) podziemnego - draperie. Wywierzyska - miejsca wypływu wód podziemnych. Stalagmity - nacieki w kształcie sopli spotukane w jskiniach