ANALIZA BIOMETRYCZNA ORAZ SZYBKO WZROSTU STORNI PLATICHTHYS FLESUS (L., 1758) Z RÓNYCH OBSZARÓW MORZA BATYCKIEGO
SPIS TRECI
1. WSTĘP
WSTP
Stornia jest jednym z kilku gatunków ryb pastugoksztatnych, jakie wystpuj w Morzu Batyckim. Wszystkie one s poawiane, jednak stornia zawsze stanowia podstaw poowów ryb paskich w Batyku, zarówno w poowach krajowych jak i zagranicznych.
W latach 1989-1994 udzia storni w polskich poowach waha si od 85 do 99%
(w zalenoci od miejsca poowu) masy wszystkich zowionych ryb paskich (Kuczyski).
CEL PRACY
Celem pracy byo okrelenie penej charakterystyki biometrycznej oraz tempa wzrostu storni Platichthys flesus (L., 1758), pochodzcej z trzech rónych rejonów Batyku Poudniowego: Zatoki Pomorskiej, Rynny Supskiej oraz Zatoki Gdaskiej. Okrelony zosta zakres zmiennoci cech wymierzalnych i przeliczalnych dla porównywanych populacji storni. Ogólna charakterystyka gatunku
Cechy morfometryczne
Ksztat ciaa storni jest typowy dla pastug (cieniony bocznie asymetrycznie), w formie nieregularnego owalu. Najwysza wysoko ciaa stanowi 38-44% dugoci cakowitej. Ciao pokryte jest nie zachodzcymi na siebie, gboko osadzonymi w skórze uskami cykloidalnymi, jedynie na trzonie ogonowym s one uoone dachówkowato. Cz usek zmieniona jest w pytki kostne, szczególnie wzdu linii nabocznej i u podstawy petwy
Wystpowanie
Stornia wystpuje w pónocno-wschodnim Atlantyku (brak jej wokó Islandii) wzdu brzegów europejskich od Morza Czarnego do wschodniej czci Morza Barentsa (rys. 3). Jest bentoniczn ryb gromadn, yjc w stadach, najchtniej na piaszczystym dnie.
MATERIA I METODA
Materia
Cechy wymierzalne storni z rejonu Zatoki Pomorskiej, wyraone zarówno w wartociach bezwzgldnych, jak równie w ich zwizkach z dugoci ciaa (l.c.) i dugoci boczn gowy, obliczone za pomoc wskaników procentowych dla caoci materiau oraz u obu pci zestawiono w tabelach: 5, 6 i 7.
Metoda
Cechy wymierzalne storni z rejonu Zatoki Pomorskiej, wyraone zarówno w wartociach bezwzgldnych, jak równie w ich zwizkach z dugoci ciaa (l.c.) i dugoci boczn gowy, obliczone za pomoc wskaników procentowych dla caoci materiau oraz u obu pci wedug wzoru:
WYNIKI BADA
Cechy biometryczne
Cechy biometryczne populacji z rejonu Zatoki Pomorskiej
Cechy wymierzalne storni z rejonu Zatoki Pomorskiej, wyraone zarówno w wartociach bezwzgldnych, jak równie w ich zwizkach z dugoci ciaa (l.c.) i dugoci boczn gowy, obliczone za pomoc wskaników procentowych dla caoci materiau oraz u obu pci zestawiono w tabelach: 5, 6 i 7.
Cechy biometryczne populacji z rejonu Rynny Supskiej
Cechy wymierzalne storni z rejonu Rynny Supskiej zestawiono w tabelach: 15, 16 i 17. Z analizy wartoci wspóczynników zmiennoci, przeprowadzonej dla okrelonej pci wynika, e u samców (tab. 15), w odrónieniu od caej populacji, jedna cecha: x19-wysoko petwy grzbietowej (D) (mierzona w stosunku do dugoci ciaa) wykazaa zmienno powyej 10%, a cechy: x27-odlego midzy P-A (mierzona w stosunku do dugoci ciaa) i x3-dugo przedoczna (mierzona w stosunku do dugoci bocznej gowy), wykazyway zmienno poniej 10%.
Cechy biometryczne populacji z rejonu Zatoki Gdaskiej
U samców (tab. 23) w odrónieniu od caej populacji, dwie cechy: x17-wysoko petwy odbytowej (A) i x25-najmniejsza wysoko ciaa mierzone w stosunku do dugoci ciaa oraz jedna cecha mierzona w stosunku do dugoci bocznej gowy :x11-wysoko gowy wykazyway zmienno poniej 10%.
Porównanie cech biometrycznych storni z trzech badanych rejonów
Porównanie cech wymierzalnych
W grupie cech wymierzalnych wyraonych w wartociach wzgldnych w stosunku do dugoci ciaa (32 cechy) oraz w stosunku do dugoci gowy (9 cech) w celu zweryfikowania hipotezy o braku rónic pomidzy rednimi wartociami cech dla trzech populacji z rónych obszarów bada zastosowano test S Scheffego (tab.31). Stwierdzono i:
Rozkad dugoci i struktura wieku
Rozkad dugoci oraz struktura wieku próby z rejonu Zatoki Pomorskiej
Rozkad dugoci cakowitej (l.t.) oraz struktur wieku badanej próby z rejonu Zatoki Pomorskiej (materiau ogóem, samców oraz samic) przedstawia rysunek 18.
Dugo cakowita (l.t.) samców storni z rejonu Zatoki Pomorskiej zawiera si w przedziale 17,2-30,5 cm, ze redni 23,1 cm (pomiar wykonano na 91 osobnikach). Dugo ciaa (l.c.) zawarta jest w przedziale 14,3 - 24,8 cm, natomiast warto rednia wynosi 19,1 cm. Najliczniejsz okazaa si klasa dugoci 22-24 cm (36,3% badanej próby samców).
Tempo wzrostu
Tempo wzrostu dugoci
Szybko wzrostu dugoci dla samców i samic z tego rejonu prezentuj tabele 33 i 34. Jak wynika z tabeli 33, najwikszy przyrost dugoci u samców storni z tego rejonu wystpuje w pierwszym roku ycia, w kolejnych dwóch latach utrzymuje si na staym poziomie, a nastpnie stopniowo maleje do VI roku aby lekko wzrosn w ostatnim, siódmym roku. Najwiksze wahania dugoci wystpuj w drugim roku ycia.
Zaleno miedzy dugoci a mas
Na rysunku 25 przedstawiono zaleno pomidzy dugoci cakowit (l.t.) storni a mas, wykonan na podstawie analizy 587 ryb z trzech badanych rejonów. Rysunki 26-28 przedstawiaj t sam zaleno bazujc na wartociach urednionych otrzymanych z podziau na 2 cm klasy dugoci ryb dla poszczególnych rejonów. Zaleno pomidzy dugoci cakowit (L) a mas (W) dla caej próby wyraa si nastpujco dla poszczególnych rejonów:
DYSKUSJA WYNIKÓW
Morfometria
W dostpnych pozycjach literatury na temat cech biometrycznych zarówno wymierzalnych jak i przeliczalnych storni, za wyjtkiem Kasprzyckiej (1983) oraz Graczyk Skad wieku
Zakres wieku storni z trzech analizowanych w badaniach wasnych rejonów zawiera si w przedziale od I do X lat. Zblione zakresy wieku storni uzyskiwali inni badacze zajmujcy si tym zagadnieniem (Fesoowicz, Wiktor 1959; Ciglewicz 1947, 1972, 1973, storni (Ciglewicz 1947, 1972, 1973, 1974; Cieglewicz i inni 1969; Ciglewicz, Netzel 1978; Bornholmska i Rynna Supska. Ponadto Fesoowicz, Wiktor (1959) lokalizuj jeszcze trzecie pobrany nie tylko z obszaru samej Zatoki Pomorskiej, ale równie z Basenu Bornholmskiego i Rynny Supskiej, traktujc je jako jeden rejon.
WNIOSKI
Analizowany gatunek charakteryzuje si du plastycznoci cech wymierzalnych (o czym wiadcz otrzymane wysokie wspóczynniki zmiennoci), co zdaje si potwierdza dane literaturowe o nierównomiernym (w zalenoci od wieku storni) wzrocie ciaa storni.
Porównujc proporcje ciaa storni z analizowanych rejonów mona zauway, i stornie z rejonu Zatoki Gdaskiej posiaday najwiksze rozmiary gowy (x2-dugo boczna gowy, x11-wysoko gowy) w stosunku do dugoci ciaa, a stornie z Rynny Supskiej najmniejsze.
Cechy przeliczalne (merystyczne) storni z rejonu Zatoki Pomorskiej mona przedstawi wedug wzoru: D (48-52) 53-62 (63-65), A (34-35) 36-44 (45), PL (8) 9-13, Pp 9-13, VL 6, Vp (5) 6, sp. br. 11-16 (18), r. branch. 5-8, vt. 34-38 (39).
Cechy przeliczalne (merystyczne) storni z rejonu Rynny Supskiej mona przedstawi wedug wzoru: D (48-51) 52-63 (64), A (34-35) 36-45 (46), PL (8-9) 10-12 (13-15), Pp (9) 10-13, VL 6, Vp 6, sp. br. 11-17 (18), r. branch. 5, vt. (33) 34-37 (38).
5