ROZPAD WIELKIEJ KOALICJI W EUROPIE

1. Rozbieżność w obliczu zwycięstwa

Konflikty pomiędzy mocarstwami w sprawach:

• Otwarcia drugiego frontu

• od 1941 r. ZSRR prosi o to głównie GB

• postulat nabiera znaczenia od 1943 gdy niebezpieczeństwo klęski radzieckiej zostało praktycznie zażegnane

• na konferencji Moskiewskiej (ministrów spraw zagranicznych) Moskwa chce uzyskać potwierdzenie utworzenia drugiego frontu we Francji, brak jednoznacznejodpowiedzi. Eden podkreśla znaczenie frontu bałkańskiego

• w Teheranie decyzja o definitywnym wykonaniu operacji „Overlord”

• sprawa polska

• ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem Sikorskiego

• W Moskwie- przyjęcie granicy wzdłuż linii Curzona

• „sojusz milczenia” w sprawie Katyńskiej

• różny stosunek do powstania Warszawskiego

• Polska „wyzwolona” przez ZSRR

• Konferencja Jałtańska:

• Roosvelt odpowiedział się za Linią Curzona, ale drobne ustępstwa na północy na korzyść Polski;

• Churchill uznanie linii Curzona, z pozostawieniem Lwowa po stronie radzieckiej;

• Stalin „Cóż wy chcecie żebyśmy byli gorszymi Rosjanami aniżeli Curzon i Clemenceau?”;

• Utworzenie Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej poprzez reorganizacje Tymczasowego Rządu Lubelskiego przez włączenie w jego skład przywódców demokratycznych z Polski i zagranicy;

• Wschodnia granica Polski na linii Curzona ze znacznym przyrostem terytorialnym na północy i zachodzie

• Konferencja w Poczdamie

• Anglosasi chcą oddać Polsce Gdańsk, Prusy Wschodnie (bez Królewca), wschodnie Pomorze, Opolszczyznę i Górny Śląsk;

• Churchill przeciwny granicy na linii Odra- Nysa Łużycka;

• Anglicy piec pytań politycznych do Polaków a potem uznanie granicy na linii Odra- Nysa Łużycka

• Sposób wyzwolenia krajów Europy Południowej i Środkowej: Włoch, Jugosławii, Grecji, Rumunii, Bułgarii i Węgier

• Włochy

• łagodniejszy projekt rezolucji, gdy Włochy włączą się do wojny przeciw Rzeszy;

• ZSRR propozycja powołania trójstronnego organu, który miałby czuwać nad jednolitością postępowania sojuszników wobec satelitów rzeszy;

• Na konferencji Moskiewskiej deklaracje w sprawie Włoch- demokratyzacja tego kraju, utworzenie Komisji Doradczej w której uczestniczyliby także przedstawiciele Francuskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego

• Wygrywa koncepcja brytyjska wedle której rozstrzygający wpływ na wyzwalany kraj mają ci, którzy prowadzą tam operacje wojskowe

• Bałkany

• Jugosławia, Grecja i Albania wyzwolone przez partyzantów, których wspierali Moskiewcy komuniści

• Rząd GB udzielał poparcie emigracyjnemu rządowi króla Piotra i oddziałom Draży Michajlovica , podobna sytuacja w Grecji

• Churchill proponuje aby Grecja znalazł się pod opieką Londynu a Rumunia Moskwy0 Stalin odrzuca tę propozycję

• Układy rozjemcze ZSRR- Rumunia, Finlandia, Bułgaria, Węgry

• Tylko rozejm z Bułgarią został przygotowany pod kontrolą Europejskiej Komisji Doradczej- do reszty układów były dołączane klauzule polityczne, ekonomiczne i prawne (w Finlandii i Rumunii także terytorialne)

• Churchill podczas wizyty w Moskwie próbuje przekonać Stalina do podziału wpływów w Rumunii (10 GB i 90 ZSSR); Grecji (90 i 10); Bułgarii (25 i 75) oraz na Węgrzech i Jugosławii (50 i 50)

• Jedynie w Grecji doszło do wojny domowej między obozem królewskim (EDAS) a Grecką Armię Ludowo- Wyzwoleńczą (ELAS)

• Problem Niemiecki

• Na terenie ZSRR powstał komitet Wolne Niemcy w skład którego weszli znani antyfaszyści- zwłaszcza komuniści i socjaliści- wzywał Niemców do poddawania się

• Churchill starał się oszczędzić Niemcy po kapitulacji

• W wyniku prac komisji londyńskiej w sprawie kapitulacji Niemiec była „Deklaracja w sprawie klęski Niemiec” podpisana przez komendantów stref okupacyjnych (Eisenhower; Żukow, Montgomery; de Tassigny)

• Przyjęto projekt Brytyjski podziału Niemiec (strefę Francuską wycięto ze strefy USA i GB)

• Ustalenie jako pierwszej władzy w Niemczech Sojuszniczej Rady Kontroli

• Europejska Komisja Doradcza nie była w stanie wyjaśnić problemu dróg dostepu do Berlina

• Problem reparacji

• Najbardziej nimi zainteresowany ZSRR

• ZSRR było zainteresowane propozycją powojennej pożyczki od USA. Mołotow złożył oficjalne żądanie o 6 mld dolarów na 30 lat prezydent USA jednak nie zdecydował się wystąpić w tej sprawie do kongresu

• W Jałcie przechodzi Amerykańsko- Radziecki projekt ogólna suma odszkodowań powinna wynosić 20 miliardów dolarów i 50% tej sumy dla ZSRR

• Działania strategiczne, umowy z Niemcami

• Stalin obawiał się zmowy państw zachodnich z Niemcami

• bezpośrednio po Jałcie wywiad USA działający w Szwajcarii nawiązał kontakt z przedstawicielami dowództwa niemieckiego we Włoszech- Niemcy wyrazili gotowość zaprzestania linii gotów i osłaniania neofaszystowskiej „Włoskiej Republiki Socjalnej”, aby około milionową Grupę Armii „c” przerzucić z Włoch do Austrii i Niemiec celem umożliwienia udziału w walkach z Armia Czerwoną.

• Anglosasi nie zgodzili się na udział na udział ZSRR w rozmowach z Niemcami- ostra korespondencja w tej sprawie pomiędzy USA- GB i ZSRR

• Rozmowy z Wolffem opóźniły zajęcie Sycylii przez aliantów

• Churchill miał pretensje do gen. Eisenhowera za poinformowanie Stalina o zamiarach uderzenia w kierunku Lipska i Drezna, bez wcześniejszego powiadomienia połączonych szefów sztabu

• Stanowczość Stalina w sprawie bezwarunkowej kapitulacji Niemiec wpłynęła na odrzucenie przez Anglosasów propozycji Himmlera- skapitulowania Wermachtu na zachodzie, aby uratować jak największą część Niemiec przed ZSRR

• Po śmierci Hitlera utworzenie marionetkowego rządu admirała Karla Donitza - GB zaczęła go pośrednio tolerować

• Donitz musiał jednak skapitulować bezwarunkowo przed całą trójką Aliantów- podpisanie kapitulacji sił niemieckich w Reims

• Rząd Donitza nadal działał jeszcze jakiś czas, podobnie jak rozgłośnia radiowa wzywająca do walki o wschodnie granice- wszystko za cichym przyzwoleniem gen Montgomerego -dowodzącego Brytyjską strefą okupacyjną

• Montgomery zwlekał także z rozbrajniem 21 grupy wojsk niemieckich w Szlezwiku- Holsztynie- Stalin zaczął się obawiać, że GB chce jeszcze użyć wojsk Niemieckich

• Waszyngton polecił Eisenhowerowi aresztowanie Donitza i jego sztabu

• Wojska GB i USA nadal zajmowały część strefy przewidzianej na okupację radziecką

2. dwa nurty realizacji postanowień układu poczdamskiego w stosunku do Niemiec

• Sprzeczności ZSRR- USA

• Porozumienie w Poczdamie uniemożliwiały dwa czynniki ekspansywne dążenia ZSRR oraz amerykańska polistrategia atomowa, którą zaczął stosować Truman w Poczdamie

• ZSRR uzależnił od siebie Polskę, Rumunię, Bułgarię, Jugosławię, Węgry, Czechosłowację i część Niemiec, ale ZSRR nie posiadał broni atomowej i nie był w stanie zagrozić USA

• Przeciwnicy ideologiczni

• Wspólne decyzje w sprawie Niemieckiej

• W Poczdamie ustalono, że intencją sojuszników nie było zniszczenie narodu niemieckiego, lecz wykorzenienie militaryzmu i narodowego socjalizmu, oraz przebudowa niemieckiego życia na zasadzie demokratyzacji

• Postanowiono rozbroić i zdemilitaryzować Niemcy, zniszczyć wojskowe, paramilitarne i nazistowskie organizacje, zlikwidować przemysł wojenny, uchylić ustawodawstwo hitlerowskie (denazyfikacja), ukarać przestępców , zdecentralizować ustrój polityczny, usunąć członków partii nazistowskiej z wszelkich urzędów i odbudować niemieckie życie polityczne na zasadach demokratycznych

• W dziedzinie gospodarczej zakazano produkcji wojennej, zdecydowano usunąć służące jej urządzenia przemysłowe zgodnie z planem reparacyjnym i pod nadzorem Sojuszniczej Komisji Reparacyjnej, postanowiono zdecentralizować gospodarkę niemiecką i przeprowadzić jej dekartelizację, traktując wszakże Niemcy jako jednolita całość gospodarczą.

• Różnice w realizacji założeń w sprawie Niemiec

• ZSRR przeprowadził całkowitą demilitaryzacje swojej strefy okupacyjnej, połączoną z demontażem i wywozem technologii, oraz za pośrednictwem Sojuszniczej Rady Kontroli nalegał o podjęcie podobnych kroków przed sojuszników

• Zniszczono łodzie podwodne i podzielono flotę niemiecką

• W strefach zachodnich zajęto się tworzeniem „oddziałów pomocniczych”- które stanowiły zwykły kamuflaż utrzymania oddziałów niemieckich- w strefie GB w 1945 istniało całe ugrupowanie armii Mullera w liczbie 200 tys. osób oraz około milionowa grupa jeńców zorganizowanych w regularne jednostki

• Zwolennicy Hitlera w organizacjach profaszystowskich:

• Ukraina- banderowcy

• Chorwacja- ustaszowcy

• Węgry- szalasiści

• Litwa- saulisi

• Wymuszone przez stroną radziecką kolejne dekrety sojuszniczej Rady Kontroli prowadziły do rozwiązania armii sojuszniczych

• Denazyfikacja:

• W strefie radzieckiej bardzo szybkie rozwiązanie instytucji i organizacji faszystowskich- podczas narastania kryzysu z aliantami wciąganie nazistów, fachowców do współpracy z ZSRR

• Konsekwentna denazyfikacja w strefie francuskiej

• Bardzo szybka i powierzchowna w strefie GB i USA

• USA którzy zagarnęli kartotekę partii NSDAP zastąpili faktyczną denazyfikację rejestracją ludności, w czasie której faszyści mieli wiele okazji do fałszowania danych i wzajemnego rehabilitowania się

• W 1946 aparat sprawiedliwości był w strefie USA w 43% faszystowski, a w strefie GB, jeszcze gorsza była sytuacja w policji

• Procesy zbrodniarzy wojennych

• ZSRR pierwszy rozpoczął sądzenia zbrodniarzy

• W układach rozejmowych z Finlandią, Rumunią i Bułgarią klauzule, w których rządy tych państw zobowiązano do współpracy z dowództwem radzieckim w celu ujęcia i osądzenia przestępców wojennych

• ZSRR domagał się procesu międzynarodowego głównych zbrodniarzy wojennych. Z ideą tą rząd GB zgodził się jako ostatni dopiero w czasie konferencji w San Francisco

• Obecni w San Francisco ministrowie spraw zagranicznych uzgodnili sprawę utworzenia Międzynarodowego Trybunału Wojskowego do osądzenia głównych zbrodniarzy wojennych, oraz zasady zaliczenia do tej kategorii szerszego kręgu przestępców nazistowskich, nie tylko głównych przywódców III Rzeszy, główne zasady działania Trybunały miały być opracowane po konferencji założycielskiej ONZ

• W Londynie

• spotkanie przedstawicieli czterech mocarstw, którzy przygotowali porozumienie w sprawie zasad Międzynarodowego Trybunału Wojskowego oraz jego statut (porozumienie na projekcie USA natomiast statut oparty na projekcie ZSRR)

• ZSRR chciał uczynić z procesu odstraszającą demonstrację, podczas gdy Anglosasi starali się akcentować potrzebę odpowiedzialności za naruszenie praw ludzkich

• Anglosasi nie zgodzili się na jednolity potraktowanie sztabu generalnego i naczelnego dowództwa armii hitlerowskich jako organizacji przestępczych. Hjalmar Schacht, który tworzył gospodarcze podstawy agresywnej polityki hitlerowskiej znalazł potężnych obrońców, którzy nie dopuścili do jego sądzenia

• ZSRR udało się przeforsować pomijanie i ograniczanie materiałów dowodowych dotyczących zawartego w sierpniu paktu niemiecko- radzieckiego i jego konsekwencji w okresie wrzesień 1939 czerwiec 1941.

• Proces w Norymberdze- wyrokiem objęto 19 głównych zbrodniarz z tego 12 skazano na śmierć

• Większość przestępców wojennych, schroniła się w strefach zachodnich. Skazano tam zaledwie 6100 osób (w tym 9 na śmierć) podczas gdy w strefie radzieckiej skazano 12807 (w tym 118 na śmierć)

• Realizowanie procesów demokratyzacji życia społecznego

• ZSRR

• Radziecka Administracja Wojskowa w Niemczech szybko umożliwiła działalność partiom antyfaszystowskim i proradzieckim popierając komunistów,

• nalegała na zjednoczenie komunistów i powstanie Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności która przystąpiła do Frontu Niemiec Demokratycznych

• szybko została przeprowadzona reforma rolna i dekartelizacja przemysłu

• ZSRR chciało przeciągnąć na swoją stronę niemieckich socjalistów. SPD odrzuciła jednak radziecki inspiracje

• Francja

• sprzyjała konfederacyjnym koncepcjom organizowania życia w Niemczech

• nie zrealizowano postanowień Sojuszniczej Rady Kontroli w sprawie reformy rolnej i dekartelizacji

• USA I GB

• nadal funkcjonuje była administracja hitlerowska

• nie zrealizowano postanowień Sojuszniczej Rady Kontroli w sprawie reformy rolnej i dekartelizacji

• odmówiono decyzji w sprawie konfiskaty licznych majątków

• trzy mocarstwa zachodnie zrezygnowały z planów dekartelizacji na rzecz zarządzenia zakazującego „zbytniej koncentracji niemieckiej mocy ekonomicznej”

• Reparacje

• USA i GB przejęły wszystkie rezerwy niemieckiego złota i aktywa zagraniczne, większą część floty handlowej oraz znaczną liczbę patentów wynalazków i urządzeń, łącznie z dobrami przejętymi przez Francję dobra te sięgnęły kwoty około 20 mld. Dolarów czyli całkowitej kwoty przeznaczonej na reparacje

• USA i GB w 1956 zarządziły wstrzymanie dostaw z tytułu reparacji do ZSRR, stanowisko to poparła także Francja. Do 1947 roku ZSRR otrzymały z tytułu reparacji ze stref zachodnich dostawy o wartości zaledwie 12,5 mln dolarów

• Rozbieżności na forum organów międzyalianckich

• ZSRR wielokrotnie wnosił kwestię oceny realizacji poszczególnych wspólnych postanowień pod obrady Sojuszniczej Komisji Kontroli i Rady Ministrów Spraw Zagranicznych

• Zderzenie dwóch nurtów realizacji układu poczdamskiego zderzyły się ze sobą na drugiej sesji Rady Ministrów Spraw Zagranicznych w Paryżu

• Churchill w obecności Trumana uzasadniał niezbędność krucjaty antyradzieckiej

• Politycy i dowódcy wojskowi rozmawiali na temat podziału Niemiec i utworzenia Bizonii na obszarze stref anglosaskich- jednym z argumentów, za był kształtujący się we wschodnich Niemczech model odpowiadający demokracji ludowej

• Osiągnięcie porozumienia w Paryżu okazało się niemożliwe

• Generałowie Clay i Robertson podpisali porozumienie w sprawie ekonomicznego połączenia obu stref anglosaskich; USA i GB postanowiły utworzyć Bizonię tym samym wyłączyć ja spod kompetencji Rady Kontroli

• Na trzeciej sesji Rady Ministrów Spraw Zagranicznych w Nowym Jorku postanowiono aby cały kompleks spraw niemieckich rozpatrzyć na czwartej sesji, którą postanowiono zwołać w Moskwie

• Radykalne przyśpieszenie komunizacji krajów znajdujących się w wpływach Moskwy

• Truman proklamował doktrynę Trumana- zdecydowana walka USA przeciwko dążeniom ZSRR do rewolucji światowej (dyskretne odniesienie się do monopolu atomowego USA)

• Londyn i Paryż nie protestowały przeciw amerykańskim zamiarom stworzenia separatystycznego państwa zachodnioniemieckiego, zaniechania demilitaryzacji dekartelizacji oraz wprowadzenia oddzielnej waluty

• Opublikowanie podczas moskiewskiej sesji Ministrów Spraw Zagranicznych Raportu Hoovera- administracja amerykańska de facto wyrzeka się porozumienia z ZSRR w kluczowych sprawach dotyczących przyszłości Niemiec

• Odmienna ocena stanu zaawansowania demilitaryzacji, denazyfikacji i demokratyzacji Niemiec na konferencji Niemieckiej

• Państwa zachodnie pod naporem faktów, które bulwersowały znaczną część ich własnej opinii publicznej musiały przyjąć krytykę oraz zobowiązać się do likwidacji przedsiębiorstw wojskowych i zakończenia reformy rolnej

• Zachód zdecydowanie przeciwstawił się odbudowie „jednolitego, pokojowego i demokratycznego państwa niemieckiego” na podstawie powszechnych wyborów lub plebiscytu, odrzucił też propozycję szybkiego zawarcia traktatu pokojowego z Niemcami

• ZSRR

• odrzucił amerykańską propozycję utworzenia w Niemczech rządu tymczasowego w postaci Rady Narodowej, którą mieliby tworzyć szefowie rządów krajowych- w ten sposób mocarstwa zachodnie zdobyłyby w tym organie przychylną sobie większość

• nie zgodził się także z ideą przedłużenia okupacji za pomocą tzw. międzynarodowego statusu

• przeciwstawił się inicjatywie GB, aby anulować układ poczdamski, przyjmując „dodatkowe zasady, jakimi należy się kierować w stosunkach z Niemcami”

• reorganizacje Bizonii w celu utworzenia państwa zachodnioniemieckiego. Utworzenie dwustrefowej Rady Gospodarczej, złożonej z przedstawicieli parlamentów krajowych i mający funkcje parlamentarne. Powołano także Komitet Wykonawczy, który spełniał funkcja rządowe.

• Mocarstwa zachodnie odmówiły też dyskusji na temat zobowiązań poczdamskich na forum Sojuszniczej Rady Kontroli; Na konferencji paryskiej w sprawie Planu Marshalla opowiedziały się za udziałem w nim Niemiec Zachodnich- akty te oznaczały faktyczne zerwanie z układem poczdamskim

3. Dwa nurty polityki wobec byłych sojuszników Niemiec hitlerowskich w Europie

• Układ poczdamski

• uznał za ważne i pilne zawarcie traktatów pokojowych z Włochami, Rumunią, Bułgarią i Finlandią

• przewidywał udział w debatach tych państw, które podpisały układy rozejmowe z poszczególnymi sojusznikami Niemiec hitlerowskich

• zawarcie układu z tymi państwami miało być wyrazem normalizacji ich położenia międzynarodowego, w przyszłości przyjęcie ich w poczet ONZ

• USA zostały wyłączone z dyskusji nad traktatem pokojowym z Finlandią, zaś Francja nie wzięła udziału w przygotowaniu podobnych traktatów z Finlandią, Bułgarią i Węgrami. Chiny miały jedynie uczestniczyć w przygotowywaniu układu z Japonia

• Postanowiono wysłuchać przedstawicieli państw zwyciężonych

• pierwsza sesja Ministrów Spraw Zagranicznych w Londynie

• E. Bevin i J. Byrnes chce rewizji porozumienia poczdamskiego tak aby do opracowania wszystkich traktatów włączyć Francję i Chiny (żeby mieć przewagę)- sprzeciw ZSRR

• Delegacja USA za wstępny warunek rozmów z Rumunią i Bułgarią powstanie tam rządów opowiadających „standardom demokracji” i uznanych przez Waszyngton

• Delegacje GB i USA domagały się przywrócenia przedwojennego statusu Dunaju, bali się dominacji ZSRR nad rzeką

• Ultymatywne warunki GB i USA wzbudziły ostry sprzeciw ZSRR i uniemożliwiły dalsze rozmowy

• Byrnes proponował obejście postanowień poczdamskich poprzez powołanie specjalnej międzynarodowej komisji z większością zwolenników polityki USA

• Impas dyplomatyczny, który został rozładowany kanałami dyplomatycznymi- potwierdzono przestrzeganie zasad poczdamskich w układach

• Konsultacja ministrów Wielkiej Trójki w Moskwie

• USA chciało jak najwięcej państw, a ZSRR tylko rzeczywistych uczestników koalicji- kompromis 21 państw

• Aby zapobiec manipulowaniu głosami ostateczny tekst traktatów pokojowych opracuje Rada Ministrów Spraw Zagranicznych

• Powołano trójstronną komisję, która miała doradzić Rumunii wprowadzenie do swego rządu dwóch przedstawicieli centrowych partii opozycyjnych, aby rząd ten mógł być uznany przez Waszyngton i Londyn

• Wobec Bułgarii rolę doradcy w podobnych kwestiach przejął ZSRR

• USA i GB nie śpieszyły się z przygotowaniem projektów układów pokojowych wychodząc z założenia, że okres przed ich podpisaniem sprzyja przeciwstawieniu się radzieckiej dominacji

• Moskwa wystąpiła z inicjatywą zwołania drugiej sesji Rady Ministrów w Paryżu oraz zgodziła się na udział w pracach nad traktatami pokojowymi z państwami bałkańskimi

Konsultacja ministrów spraw zagranicznych Wielkiej Koalicji w Paryżu

• Mocarstwa anglosaskie domagały się włączenia do traktatów pokojowych specjalnych klauzul w których państwa zwyciężone uznałyby zasadę „wolności handlu” oraz zapewniłyby obcym kapitałom „równe możliwości” z własnymi organizacjami gospodarczymi

• USA i GB postulowały także przejęcie aktywów państw satelickich (zwłaszcza we Włoszech), rekompensatę za straty poniesione przez obywateli mocarstw zwycięskich na terenach tych państw (głównie Rumunii)

• Porozumienie okazało się niemożliwe

• Sprawa żeglugi na Dunaju

• GB i Francja postulowały powrót do stanu przedwojennego kiedy one sprawowały kontrole nad Dunajem, a do Komisji dunajskiej dopuściły jedynie Rumunie

• USA lansowało hasło „równych możliwości” oraz swobodnej żeglugi

• ZSRR- prymat interesów państw naddunajskich w tym Czechosłowacji i Jugosławii

• Uzgodnienie wspólnego stanowiska okazało się niemożliwe

• Problem granicy włosko- jugosłowiańskiej

• Jugosławia pozostała pod wpływem ZSRR, które proponowało włączenie Triestu do Jugosławii jako wolnego portu pod zarządem międzynarodowym i zarazem jednostki federacyjnej państwa Jugosłowiańskiego

• Zachód chciał włączyć Triest i większość Krainy Julijskiej do Włoch

• Spory wobec zespołu zagadnień w rejonie Morza Śródziemnego

• GB chcieli objąć pośrednią, lub bezpośrednia kontrolą kolonie włoskie (Trypolitanię, Cyrenajkę, Erytreję i Somali)

• ZSRR- proponowała 10 letnią kontrolę czterech mocarstw oraz Włoch

• USA byli przeciw włączeniu Włoch do takiej kontroli

• Francuzi chcieli powierzyć kontrolę samym Włochom

• Odłożenie kwestii na rok od zawarcia układu pokojowego z Włochami

• Reparacje Włoskie

• ZSRR poparty przez Francją domagał się 100 mln. Dolarów spłacanych z bieżącej produkcji włoskiego przemysłu

• USA i GB żądały najpierw spłacenia zaciągniętych u nich przez Włochy kredytów

• USA i GB zdecydowały się zrezygnować z odszkodowań pod warunkiem że zrobi to również ZSRR. Mimo wszystko domagali się rekompensaty dla właścicieli majątków utraconych we Włoszech, a także konfiskaty aktywów zagranicznych państw zwyciężonych

• ZSRR proponował rozciągnąć zasadę częściowej rekompensaty na wszystkie państwa satelicki przy pominięciu sprawy aktywów zagranicznych, aby nie utrudniać odbudowy gospodarczej małych państw

• Wobec braku porozumienia artykuły ekonomiczne zostały podpisane w dwóch wersjach podobnie sformułowano zasady żeglugi na Dunaju

• Dyplomacja Radziecka przeprowadziła zasadę międzynarodowego statusu Wolnego Terytorium Triestu

• ZSRR wywalczyło podejmowanie decyzji na konferencji pokojowej wielkością 2/3 głosów (a nie zwykłą większością) co rozproszyło obawy ZSRR przed „majoryzacją arytmetyczną”

Paryska konferencja pokojowa (w sprawie układów pokojowych z satelitami rzeszy)

• USA i GB dążyły do rewizji decyzji Rady Ministrów Spraw Zagranicznych i przeforsowania korzystnych dla siebie uchwał w sprawach artykułów nie uzgodnionych udało się im przeforsować zasadę przyjmowania zaleceń zarówno większością 2/3 głosów jak i zwykłą większością, a także odrzucić zasadę głosowania według kolejności alfabetycznej

• Anglosasi zgodzili się wprowadzić do traktatów z Rumunią, Finlandią, Bułgarią i Węgrami artykuł zakazujący odrodzenia faszyzmu- sprzeciwili się wprowadzenia analogicznego artykułu do traktatu z Włochami

• Kwestia granicy Włosko- Jugosłowiańskiej i Triestu - zalecenie przyjęcia amerykańskiego projektu statusu Triestu

• Kwestie ekonomiczne

• Mocarstwa zachodnie broniły zasady pełnego odszkodowania

• ZSRR chciał częściowego odszkodowania (25- 50%)

• Ostatecznie zalecono 75% rekompensatę

• Powołano komisję reparacyjną w sprawie włoskiej (od Włochów ZSRR domagało się szczególnie dużego odszkodowania

Konsultacja Rady Ministrów Spraw Zagranicznych w Nowym Jorku

• Rozpatrzenie zaleceń w sprawie traktatów pokojowych

• Byrnes proponował automatyczne przyjęcia zaleceń przegłosowanych większością dwóch trzecich głosów, oraz przedłużenie zasady „równych możliwości” innych państw w krajach zwyciężonych z 18 miesięcy do lat 3- obydwie propozycje odrzucono

• Przywrócono prawo państw satelickich do ich majątków wywiezionego przez hitlerowców, w związku z tym USA zwróciła statki floty dunajskiej

• Swobodę żeglugi na Dunaju ograniczono do normalnych warunków żeglugi handlowej, bez proklamowania zasady „równych możliwości”- zdecydowano o zwołaniu specjalnej konferencji w sprawie Dunaju w której mieliby wziąć udział państwa naddunajskie i cztery mocarstwa

• Obnizono wysokośc rekompensaty do 2/3 odniesionych strat

• Jugosławii przyznano od Włoch wyższe reparacje (125 mln dolarów) niż Grecji (105 mln dolarów)

• Wolne terytorium Triestu miało być zdemilitaryzowane i neutralne

Podpisanie układów pokojowych z Finlandią, Bułgarią, Rumunią, Węgrami i Włochami

• Ustalały granice państw według linii przedwojennych (Finlandii według linii z 1940 roku)

• Na państwa zwyciężone nałożono ograniczenia w dziedzinie wielkości armii i techniki wojskowej

• Państwa te zobowiązały się zwrócić wywiezione z innych państw majątek i walutę w złocie, a także dokonać rekompensaty za własność uszkodzoną lub zaginioną w wysokości dwóch trzecich strat

• Traktaty nie naruszały suwerenności państw zwyciężonych

7

---