KSZTAŁTOWANIE SIĘ POLSKIEGO JĘZYKA LITERACKIEGO

1. Norma ogólnopolska ukształtowała się wcześniej w piśmie niż w mowie, tako rzecze Zdzisław Stieber; przeciwnicy jego natomiast, głosili, że powstanie dialektu kulturalnego poprzedziło wykształcenie się wariantu pisanego języka literackiego;

2. Różnorodność literacka w średniowieczu – dowodzi prymarności normy w piśmie, im bardziej literacki zabytek, tym mniej dialektyzmów;

3. Wymowa w XVI wieku – bez róznicy czy to mowa chłopów, czy szlachty;

4. Dialekt wielkopolski i małopolski to dwa różne warianty podstawowego dialektu, który ukształtował język literacki; dialekt wielkopolski stanowił język państwowy, jego dialekt kulturalny powstał w X wieku, wiek później rozprzestrzenił się na cały kraj; natomiast dialekt małopolski, stanowił pomocniczy język kościelny, jako dialekt kulturalny rozwinął się od XIII do XV wieku, rozpowszechnił się w wieku XVI;

5. Teoria wielkopolska – literacka polszczyzna łączona z powstaniem państwowości na terenie wielkopolski, przedstawiciele: T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk;

6. Teoria małopolska – Kraków i dorobek kulturalny małopolski jako podstawa rozwoju języka literackiego, przedstawiciele: A. Bruckner, T. Milewski;

7. Tadeusz Lewaszkiewicz był zwolennikiem teorii o wpływie wszystkich dialektów na kształtowanie się literackiej polszczyzny;

8. Taszycki głosił, że język literacki to norma warstw wykształconych, która stanowi o poprawności językowej, to organ piśmiennictwa;

9. Milewski językiem literackim nazywa pisana odmianę języka, czyli zaświadczona przez zabytki piśmienne, jest on pisanym i mówionym narzędziem kultury społeczeństwa;

10. Maksymalistyczna koncepcja języka literackiego – musi być znormalizowany, ma być tworzywem dzieł literackich o wysokim poziomie artystycznym, musi być narzędziem kultury społeczeństwa;

11. Po polsku zaczęto pisać, czyli od końca XIV wieku;

12. Rola Kościoła – duchowieństwo średniowieczne i jego pisarstwo;

13. Ale to drukarze przeprowadzili unifikację języka pisanego;

14. Języki mieszane = języki mówione + języki piane;

15. Gwary ludowe mówione = potoczne + artystyczne formy folkloru;