POCHODZENIE

POLSKIEGO JĘZYKA
LITERACKIEGO

- prof. dr hab. Bogusław
Dunaj

Język literacki :



odmiana pisana polszczyzny ogólnej



synonimiczne

określenie

polszczyzny ogólnej (dwie odmiany:
mówiona i pisana)

Dialekt kulturalny = mówiona odmiana

polszczyzny ogólnej

Według niektórych badaczy m.in.

Urbańczyka ukształtowała się najpierw
odmiana mówiona tzw. dialekt kulturalny, a
dopiero późnij odmiana pisana. Stieber
twierdził, że jest odwrotnie, z kolei
Klemensiewicz dopuszcza obie możliwości
jednak najpierw powstał język potoczny
(odmiana mówiona), a potem język literacki.

Na kształtowanie ponad dialektycznych

norm wpłynęły społeczne warunki:



przyjęcie chrześcijaństwa



założenie państwa



przeceniona rola łaciny



rozbicie dzielnicowe

Przez to kontakty między członkami

społeczności różnoplemiennych zostały
wzmocnione.

Badania wykazały, że język polski nie

jest jednolity i występuje podział na :



język

oficjalny

(kontakty

urzędowe,

nieznajomi )



język nieoficjalny (rodzina, przyjaciele,
znajomi)

Dalszy rozwój języka mówionego

polegał

na

stopniowym

odrywaniu się języka ogólnego
od dialektów.

W konsekwencji doprowadziło to
do tworzenia się regionalizmów.

Warto zwrócić uwagę na zmiany form

czasu przeszłego i trybu warunkowego.
Pierwotny model czasu przeszłego –
byłem i trybu warunkowego –byłbych
został zastąpiony przez dwa modele
innowacyjne,

bądź

też

poprzez

uogólnienie końcówki czasu przeszłego,
bądź trybu warunkowego :



byłem, byłbym



byłech, byłbych



Pierwszy model został przejęty ze
względu na zasięg geograficzny.

 



Wiele zmian o zasięgu ograniczonym
geograficznie dokonywało się w grupach
spółgłoskowych np. uproszczenie grupy
–zgń



Rozgniewać rozniewać

Reasumując :

Kształtowanie się polszczyzny ogólnej

było procesem niezwykle zawiłym
i skomplikowanym, które dokonywało
się przez wiele, wiele lat.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!

Prezentację przygotowały:



Patrycja Barnert



Aneta Kruczek