(XII) PROGNOZOWANIE MIĘDZYNARODOWE
pojęcie „prognostyka międzynarodowa” - indukcyjne myślenie o przyszłości; tworzenie hipotetycznego modelu przyszłych stosunków międzynarodowych, który powinien obejmować:
hipotezy na temat przyszłych struktur SM,
hipotezy na temat ewolucji tych struktur,
hipotezy na temat przyszłych stanów SM,
hipotezy na temat kierunków i intensywności działań międzynarodowych głównych uczestników SM;
zdolność prognozowania jest bardzo istotnym elementem potencjału państwa; celem naukowego prognozowania ewolucji SM powinno być przewidywanie prawidłowości rozwoju społeczeństw, wyjaśnienie konieczności jego ewolucji, analizowanie uwarunkowań przyszłych stanów SM oraz przygotowanie do przyszłości zarówno decydentów jak i całych narodów;
wartość prognozy uzależniona jest od stopnia dokładności przewidywania historycznego oraz od typu prognozy;
prognozy strategiczne:
długi horyzont czasowy (10-15 lat); podmiotem formułującym są np. narady partii komunistycznych, organizacje międzynarodowe, najwyższe organy poszczególnych państw; charakter normatywny; opierają się na znajomości strategii głównych uczestników SM; nigdy nie będą w pełni wartościowe;
prognozy taktyczne:
średni horyzont czasowy; podmiotem formułującym są instytuty resortowe ministerstw; ich wartość jest na ogół niższa od wartości prognoz strategicznych;
prognozy operacyjne:
bardzo krótki horyzont czasowy (miesiące lub dni); podmiotem formułującym są np. departamenty terytorialne MSZ; wartość zdecydowanie najniższa; w zasadzie nie mogą być tworzone za pomocą metod naukowych;
2) metody prognozowania międzynarodowego:
metody intuicyjne - wykorzystanie wiedzy, doświadczenia, wyobraźni i intuicji;
burza mózgów - grupowe myślenie na dany temat przy założeniu, że żadna idea nie jest odrzucana;
metoda delficka - grupowe myślenie przede wszystkim ekspertów, którzy nie tykają się ze sobą w sposób bezpośredni; składa się z 4 etapów;
metody ekstrapolacyjne - łączenie perspektywistycznego myślenia z badaniem teraźniejszości i przeszłości; ich celem jest ustalanie trendów rozwojowych badanej rzeczywistości międzynarodowej, a następnie przeniesienie ich w przyszłość; przyjmuje się założenie o stabilności rozwoju prognozowanego systemu SM;
metoda ekstrapolacji trendów - stosowana przede wszystkim do rzutowania w przyszłość tendencji, które można wyrazić w formie matematycznej np. wzrost zadłużenia zagranicznego, zaludnienie; w przypadku tendencji czysto politycznych, które nie mogą być wyrażone w sposób matematyczny, stosowana jest ekstrapolacja trendów logicznych;
metoda ekstrapolacji przez analogię - poszukiwanie analogii zjawisk, procesów i systemów międzynarodowych, których prognozę przygotowujemy;
metoda ekstrapolacji w oparciu o scenariusz ewolucji - stosowana gdy metoda ekstrapolacji trenów wydaje się niewystarczająca; polega na analizie wielu czynników kształtujących sytuację międzynarodową, a następnie na próbie wskazania logicznego następstwa wydarzeń i określenia jak rozwijać się będzie przyszła sytuacja;
metody modelowania komputerowego - stworzenie wyobrażenia jakiegokolwiek zjawiska, procesu czy systemu międzynarodowego opartego na rzeczywistych cechach obiektu, ale sformułowanego w sposób abstrakcyjny; modelowanie dokonywane jest przez ludzi, a obliczanie może odbywać się za pomocą techniki elektronicznej;
gry statystyczne - umożliwiają prognozowanie statystyczne w warunkach częściowej niepewności; polega na szacowaniu przyszłej wartości zmiennej losowej Y;
gry strategiczne - zakładają występowanie warunków całkowitej niepewności; takie modele wydają się szczególnie przydatne do analizy stosunków dwóch państw, które nieustannie podejmują działania w stosunku do siebie oraz nieustannie przewidują kolejne działania drugiej strony i planują działania własne;
3) planowanie polityki zagranicznej - jest bardzo ważne; geneza tworzenia placówek zajmujących się planowaniem polityki zagranicznej państwa sięga II wojny światowej; prognozowanie polityki zagranicznej i jej planowanie są ze sobą ściśle powiązane - przygotowanie prognoz jest częścią składową planowania polityki zagranicznej; def. Kruczkowskiego: planowanie w sferze polityki zagranicznej można określić jako metodę przygotowywania politycznych decyzji i ich realizacji;
4) możliwości i trudności prognostyki międzynarodowej - ????
PSM mgr Szacawa - zaliczenie by blazeria