Bosski gąsior - pytania/odpowiedzi

Co to jest wyjaśnienie teleologiczne?

Wyjaśnienie celościowe, stosunek do pewnej całości jest trójczłonowy: • działającej przyczyny • dążenia całości do zachowania równowagi • najlepszego przystosowania się do działającej przyczyny i skutku. (nie wiem czy o to chodzi…)

Warunek stabilnej demokracji.

Demokracja jest stabilna wtedy, gdy jest w stanie wyegzekwować zachowania zgodne z zasadami demokratycznej gry.

Prawo Mosci.

Twierdził, że władza może przejść z rąk jednej elity do drugiej, ale zawsze sprawowana będzie przez mniejszość. Demokracja, natomiast polega na stałej wymianie (w drodze wyborów) składu elity panującej, a ta cyrkulacja (krążenie) stanowi jeden z głównych czynników rozwoju społecznego.

Poligarchia wg Dahla.

System demokratyczny, który bardzo sprawnie działa i realizuje wartości najważniejsze dla systemu demokratycznego

Dla zapewnienia zgody i równości politycznej w poliarchii każdy obywatel musi mieć nieskrępowaną możliwość określenia i wyrażenia swoich indywidualnych preferencji oraz musi być pewny tego, że będą one traktowane na równi z preferencjami innych.

Poliarchia cechuje się

1. Szeroką inkluzją polityczną (przyznaniem praw politycznych „względnie dużej części ludności”)
   2. Możliwością „przeciwstawiania się i obalania w głosowaniu najwyższych dostojników rządowych” (tam jest jeszcze cała litania tych cech, więc wybrałam najważniejsze)

R. Dahl uprościł pierwotną koncepcję, przyznając rangę wyznaczników poliarchii czterem czynnikom:
1. odbywaniu wolnych i uczciwych wyborów

2. zagwarantowaniu i przestrzeganiu swobody zrzeszania się

3. wolności słowa
4. alternatywności źródeł informacji

Na czym polega władza w ujęciu kratologicznym?

Walka o władzę oraz sposoby sprawowania władzy, małe znaczenie ma społeczeństwo.

Co wchodzi w skład systemu politycznego wg Eastona?

Elementami sys. Politycznego są: działania polityczne, układające się w role i grupy polityczne

.

Utożsamienie partyjne (Sartori)

Określenie swojego miejsca w (jakimś)podziale sceny politycznej → odpowiednie wyobrażenia partii

Jak głosują wyborcy wg Sartoriego?

Wyborca bardzo rzadko ma możliwość zagłosować na partię odzwierciedlająca jego poglądy, z reguły musi stosować pewien zakres tolerancji w wyznawanych poglądach. Dotyczy to systemów zarówno wielopartyjnych jak i dwupartyjnych.

▫ W związku z tym, powstaje pytanie, czy powinniśmy poszukiwać instrumentów, które by konkretnie wskazywały preferencje wyborców. Czy byłoby to jednak dobre rozwiązanie. Dla zilustrowani tego problemu można rozważyć kategorię „racjonalnego wyborcy”.

Pojęcie to jest jednak źle skonstruowane.

Converse wskazuje, że zachowania wyborcze nie definiują racjonalności, lub definiują jako wybór maksymalizujący postrzegana lub oczekiwana użyteczność. Prowadzi to do tautologii, jakie bowiem decyzje jednostki nie będziemy postrzegać jako racjonalne?

Dlatego autor wskazuj, że tak postrzegana racjonalność odnosić się może tylko do jednostkowych decyzji wywołanych mechanizmem rynkowym, nie do skolektywizowanych decyzji wymuszanych na wszystkich, jak w przypadku decyzji politycznych. / z opracowania tekstu Sartoriego, chyba o to chodziło Łabędziowi….

Elita sfragmentyzowana - cechy.
-minimalny stopień strukturalnej integracji
-niewielki zakres normatywnego consensusu
-sieć komunikacji i wzajemnych oddziaływań nie wiąże podziałów frakcyjnych
-brak jest zgody dotyczącej ?reguł gry? politycznej i wartości istniejących instytucji
-nie ufające sobie frakcje elit definiują proces polityczny jako wojnę
-często występuje tu nieograniczona, gwałtowna walka o dominację
-konsekwencją jest niestabilność systemu politycznego

Czym jest grupa interesu?

Grupa niebędąca aktorem politycznym, lecz chcąca wywierać wpływ na zarys polityki prowadzonej przez rządy, często pojęcie grupy interesu związane jest z lobbingiem. reprezentują interesy określonych grup społecznych wobec innych osób, przekazują postulaty swoich członków ośrodkom decyzyjnym, oddziałują na rząd, parlament, partie polityczne, opinię publiczną i tym samym wpływają na polityczne rozstrzygnięcia.

Kultura polityczna typ poddańczy

Całkowite podporządkowanie się decyzjom politycznym np. system autorytarny. Grupy i jednostki świadome są złożoności systemu politycznego. Wiedzą jak działa system, ale są całkowicie podporządkowane (brak dążenia do zmian), brak ambicji i bycia ,,aktorem polityki,, ( toteż budujące są demokracje), ograniczone są procesy oddolne.

Przykłady władzy tradycyjnej wg Webera

Panowanie na mocy wiary w świętości istniejące od dawna(tradycja) oraz wiara w potęgę panującego. Jakie dokładnie przykłady chce Łabędź… nie wiem.

Cechy modelu konsensualnego (przeciwieństwo Westminsterskiego)

Wielopartyjność, stworzenie najszerszej koalicji, aby osłabić opozycję, ordynacja proporcjonalna, wielowymiarowość rywalizacji międzypartyjnej (programy partyjne różnią się od siebie znacznie), równoprawna pozycja izb parlamentu, sztywność reguł w oparciu, o które funkcjonuje system polityczny.

Elity u Burtona

Zbiór jednostek, które dzięki swej strategicznej pozycji w kluczowych organizacjach społecznych są w stanie kształtować procesy decyzyjne regularnie i substancjalnie. Składają się one z jednostek o bardzo różnorodnych postawach wobec istniejącego porządku ekonomicznego, społecznego i politycznego / definicja szeroka nie wiem, jakie dokładnie było pytanie.

Nauki nomotetyczne

Nauki nomotetyczne to te nauki, w których dążymy do odkrywania praw ogólnych.

Samospełniająca się prognoza

Generalnie chodzi o to, że wiedziałam(przypuszczałam), że nie zdam NOPu i kabum! Nie zdałam.

Kultura polityczna Almonda i Powella.

cztery elementy: Element pierwszy - poznawczy - to wiedza na temat procesów i faktów politycznych. Może być ona zgodna z rzeczywistym stanem rzeczy, ale często opiera się także na stereotypach. Zarówno jeden, jak i drugi rodzaj wiedzy może służyć jako motywacja do podjęcia aktywności politycznej. Historia zna wiele przypadków prześladowań mniejszości etnicznych i religijnych, wynikających z negatywnych stereotypów i uprzedzeń. Element drugi - normatywny - składają się na niego wartości i zasady, które zdaniem członków danego społeczeństwa powinny kształtować sferę polityki. Element trzeci - oceniający - zawiera opinie i sądy wartościujące na temat instytucji życia politycznego. Element czwarty - emocjonalny - przejawia się w postawach i zachowaniach prezentowanych na scenie politycznej

Prognoza samounicestwiająca.

Np. prognoza rekordowego napływu gości świątecznych do Zakopanego może zniechęcić wiele osób do wyjazdu z powodu obaw o wzrost cen i trudności z uzyskaniem kwater a w rezultacie napływ gości może być mniejszy od spodziewanego.

Schmitter zagrożenia zewnętrzne demokracji

(co prawda ten tekst jest pod hasłem problemy ale nic innego nie znalazłam w opracowaniu) Zależne od warunków lokalnych; środowiska, w którym osadzony jest system; pojawiają się przed problemami należącymi do istoty demokracji.

Dotyczą one potrzeby wypracowania nowych rozwiązań systemowych, które przyjęłyby sie na gruncie, konkretnej, młodej demokracji. W późniejszym okresie, w miarę stabilnej demokracji, przyjęte zasady mogą zostać całkowicie zmienione, na początku jednak, w tym krytycznym okresie, jakim jest sama transformacja, trzeba wypracować jakieś tymczasowe reguły. W ich doborze, państwa często kierują się historycznymi doświadczeniami oraz zagranicznymi modelami.

Na to jakie rozwiązania zostaną przyjęte, duży wpływa mają takie czynniki jak poziom aktywizacji społecznej czy zakres stosowanej przemocy podczas przejścia systemowego. Najbardziej sprzyjającą sytuacją jest systemowa “zmiana wynegocjowana”(obecne i nowe elity znajdują się w patowej sytuacji, są zmuszone do rokowań), najgorszym rozwiązaniem jest rewolucja(do zmian siłą doprowadzają zmobilizowane masy). Pośrodku, umiejscowić możemy jeszcze przejście dokonane poprzez zmiany odgórne(autokraci dyktują tempo i zakres zmian, przy silnym nacisku społecznym).

Cechy elity skonsolidowanej normatywnie.

1. Relatywnie wysoki stopień strukturalnej integracji i consensusu normatywnego,

2. Komunikacja między frakcjami,

3. Względna stabilność, są to z reguły demokracje,

4. „ograniczona konkurencja” - rywalizacja o poparcie społeczne(z pominięciem kontrowersyjnych tematów), legitymizacja władzy przez wyborców

Co wywołało III fale demokracji? (Huntington)

[kilka z wielu przyczyn]

Zwycięstwo aliantów w II WŚ, kryzys gospodarczy[kryzys naftowy lub nieudolność rządów komunistycznych] osłabił reżimy autorytarne, rozwój ekonomiczny w latach 70-tych pociągał za sobą otwarcie społeczności na handel zagraniczny, inwestycje technologie, turystykę i komunikację, kształtowanie się klasy średniej, zmiana polityki kościoła względem reżimów autorytarnych, rozszerzenie wspólnoty Europejskiej etc

Co to rezydua? (residua to: z część błony śluzowej macicy tworząca u człowieka i niektórych ssaków łożysko a chyba nie o to chodzi :D)

Wynikają z psychologicznej podstawy, są ukryte, nikt ich nie formułuje, są najsilniejszym elementem oddziaływania na ludzi, utrwalone wyobrażenia, nie zmieniają się, są podstawą, sprawiają, że życie społeczne ma charakter względnie trwały. Rezeda występują w kilku typach, przykłady: rezyduum towarzyskie - potrzeba podtrzymywania kontaktów z innymi jednostkami, rezyduum rozwijania własnej osobowości, czasem tworzenie jej na nowo.

Cechy NDSP (Dahl)

NDSP cechuje się:

Rozproszeniem zasobów politycznych (pieniądz, wiedza, dostęp do organizacji)

Rozproszenie strategicznych i przetargowych pozycji w gospodarce, nauce, oświacie, kulturze

Sprzyja kształtowaniu się demokratycznych przekonań rozwój gospodarczy, zawieranie kompromisów rzeczą naturalną

Grupy mają możność odwoływania się do logiki równości

Zasada współzawodnictwa i rywalizacji miedzy elitami

Cechy współczesnej globalizacji (Anioł)

Ważną nowością jest zdecydowanie większa łatwość i szybkość przerzucania ponad granicami państw pieniądza, Charakterystyczna cechą współczesnego etapu globalizacji jest powstanie i rozwój, rosnący potencjał i ekspansja korporacji transnarodowych, współczesna globalizacja w większym niż kiedyś stopniu obejmuje cały świat, a nie tylko jego niektóre fragmenty, na podkreślenie zasługuje rewolucyjny postęp w rozwoju technologii telekomunikacyjnych.

Cechy medialnej opinii publicznej (Shulz)

W MOP rolę nadawcy przejmują media, większość obywateli jest pasywna; ogranicza się do odbioru komunikatów, mniejsze szanse uczestnictwa, Struktura interakcji w MOP uwarunkowana wieloma czynnikami, społecznymi, technicznymi, strukturalnymi; dynamiczna i zmienna, jeszcze tam były trzy aspekty MOP, ale to chyba nie o to chodzi.

Poziomy legitymizacji wg Beethama.
1) poziom reguł - władza jest legitymizowana, kiedy jest zdobyta i sprawowana zgodnie z obowiązującymi regułami i normami prawnymi
2) poziom przekonań - władza posiada poparcie, kiedy rządzący i rządzeni są zgodni co do sposobu interpretacji co najmniej dwóch kwestii: źródeł autorytetu władzy, kwestii interesu społecznego
3) poziom zachowań indywidualnych - władza jest legitymizowana, kiedy podmiot daje przez działanie aktywny wyraz swojemu poparciu. Dwa typy poparcia:
- mobilizacyjne - sposób sprawowania polityki przez ugrupowanie jest akceptowane
- wyborcze - występuje kiedy podmioty bierze udział w wolnych wyborach demokratycznych, ten typ dotyczy tylko typu demokratycznego

J.Wiatr Definicja kultury politycznej - składniki.

a) wiedze o polityce, znajomość´ faktów, zainteresowanie nimi; b) ocenę˛ zjawisk politycznych, sady wartościujące dotyczące tego, jak powinna być´ sprawowana władza; c) emocjonalna˛ stronę˛ postaw politycznych, jak na przykład miłość´ ojczyzny, nienawiść´ do wrogów; d) uznane w danym społeczeństwie wzory zachowań politycznych, które określają˛, jak możną i jak należy poste˛powac´ w zyciu politycznym.

Co postulowali samorządowy francuscy (Ulicka)

Francuska Partia Socjalistyczna rozbudowała strategię samorządzenia Piętnaście tez o samorządzenia

(tego jest strasznie dużo jakby ktoś pamiętał o co chodziło dokładnie w pytaniu….)

samorządzenia jako nowy globalny model demokracji

autogestion oznacza pewną organizację społeczną, a nie tylko regulacje stosunków w przedsiębiorstwie

niewystępowanie podziału na rządzonych i rządzących

samorządność była rozumiana i jako cel (demokracja pełna) i jako środek (metody dojścia do niej)

rozpatrując władzę socjaliści skupili się na socjologicznych i psychologicznych aspektach panowania i podporządkowania

dyscyplina (np. szkolna) umacnia stosunki zależności i podporządkowania

postawa podporządkowania kształtuje się już u dziecka ( w rodzinie socjalizacja)

dlatego wyjściem nie jest likwidacja nierówności ekonomicznych lecz zmiana mechanizmu tworzenia autorytetów i kształtowania postaw podlegania władzy

przy tezie o „uspołecznieniu władzy” zwrócono uwagę na konieczność likwidacji biurokratycznych i paternalistycznych metod rządzenia

jedynym rozwiązaniemdemokratyzacja procesu sprawowania władzy

podważanie, że ustrój demokratyczny może opierać się na rządach demokratycznie wybranej elity

wg Chavenementa demokracja samorządowa powinna doprowadzić do sytuacji gdzie życie publiczne nie będzie zmonopolizowane przez nielicznych oraz że nie będzie podziału na osobistości publiczne i obywateli

konieczna jest też demokratyzacja życia społecznego

zmiany tedługotrwały proceskonieczne zmiany stwarzające warunki do rozwoju podmiotowości politycznej:

demokratyzacja stosunków w instytucjach socjalizujących poprzez wprowadzenie w nich stosunków partnerskich nie znaczy to całkowitego odrzucenia autorytetu lecz jego depersonalizację

odrzucenie „ideologii kompetencji” jedynie wybrane jednostki dysponują szeroką wiedzą, która umożliwia im sprawowanie władzy

likwidacja „parcelacji władzy” każdy posiada pewna wiedzę na pewnym obszarze wiedzy

należy odrzucić istnienie „informacji dla wybranych”; obieg informacji powinien być dwukierunkowy

stopniowe znoszenie hierarchii zadań i dochodów jasne określenie kompetencji na każdym poziomie decyzja nie powinna być podejmowana nigdy na szczeblu wyższym niż jest to niezbędne

nie chodzi tu o odrzucenie demokracji przedstawicielskiej lecz o stworzeniu nowych mechanizmów wyborów przedstawicieli i innym określeniu ich pozycji wobec wyborców + wymienialność

postulat kontroli nie tylko fazy wykonawczej ale też na etapie decyzyjnym

ważna rola partii - główne miejsce artykulacji między działalnością rządową i ruchem ludowym wewnętrzna demokratyzacja

nowe podejście do problematyki państwa próba pokonania centralistycznej i interwencjonistycznej perspektywy i przeniesie części zadań państwa na różne wspólnoty samorządowe

wizja skoncentrowana na człowieku

ujmuje problematykę funkcjonowania mechanizmów demokratycznych z pkt. widzenia podmiotowości jednostki

Kto wg Dal powinien mieć prawo głosu w poligarchii (demokracji)

Wszyscy dorośli prawa do głosu w wyborach, większość z nich bierne prawo wyborcze

---