Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu

Wydział Zamiejscowy w Chorzowie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

EWOLUCJA SYSTEMU PODATKOWEGO

 

 

 

Praca magisterska

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kierownik naukowy:

dr Maria Gruz

 

 

 

 

 

 

Kierunek: Finanse i Bankowość

Specjalność: Rachunkowość i Finanse przedsiębiorstw

Katedra: Zarządzanie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 CHORZÓW 2008

SPIS TREŚCI

1.1. 1.2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5.

Wstęp………………………………………………………………………… Rozdział I Istota podatku - przegląd ujęć badawczych w koncepcjach naukowych…………….................................................................................... Ewolucja koncepcji podatkowych…………………………………………… Znaczące koncepcje podatkowe……………………………………………… Rozdział II Rola podatków w systemie podatkowym…………………………..…………………………………….. System podatkowy…………………………………………………………… Istota i funkcje podatków………………..…………………………………… Rodzaje podatków……………………….…………………………………… Konstrukcja prawna podatku………………………………………………… Klasyfikacja podatków wg przedmiotu opodatkowania……………………… Rozdział III Wybrane aspekty prawa podatkowego Wspólnoty Europejskiej…………………………………………………………………. Swobodny przepływ towarów………………………………………………... Swobodny przepływ osób, usług i kapitałów………………………………… Akcyza……………………………………………………………………….. Harmonizacja podatku od wartości dodanej…………………………………. Rozdział IV Zmiany systemu podatkowego w Polsce na przełomie ostatniego 20-lecia…………………………………………………………… Przesłanki zmian systemu podatkowego po 1990 roku……………………… Kierunki zmian systemu podatkowego po 1990 roku………………………... Podatek dochodowy od osób fizycznych…………………………………….. Podatek dochodowy od osób prawnych ……………………………………... Podatek od towarów i usług - VAT………………………………………….. Zakończenie………………………………………………………………….. Bibliografia…………………………………………………………………… Spis tabel……………………………………………………………………...

3 4 4 5 15 15 18 25 31 35 51 51 53 56 62 65 65 67 70 78 81 85 88 91

 

Wstęp

Podatek towarzyszy człowiekowi od najdawniejszych lat, swymi korzeniami sięgając aż do starożytności. Poprzez epoki ewoluował i przybierał coraz to nowsze formy .

Zasadniczym celem pracy było przybliżenie konstrukcji podatku jego znaczenia w historii, najważniejszych aspektów, jak również roli jaką spełnia w społeczeństwie.

Jak bardzo współczesny system podatkowy odróżnia się od systemów podatkowych naszych praprzodków ? Czy ewolucja systemu podatkowego i liczne jego reformy sprawiły że współcześnie jest on bardziej przyjazny społeczeństwu?

Napisana praca składa się z czterech rozdziałów.

Rozdział pierwszy przybliża ewolucje teorii podatkowych oraz znaczące koncepcje podatkowe.

Drugi rozdział ukazuje jaką rolę pełni podatek w życiu każdego człowieka, istotę podatku, jego rodzaje oraz konstrukcje prawną.

Trzeci rozdział ma na celu przybliżenie najważniejszych zagadnień Prawa Podatkowego Wspólnoty Europejskiej do których należą m.in. podatek od towarów i usług oraz akcyza.

Rozdział czwarty przedstawia ewolucje systemu podatkowego w Polsce na przełomie ostatniego 20-lecia na wybranych przykładach.

Praca napisana jest w oparciu o literaturę przedmiotu, przewodniki, strony internetowe.

W pracy została wykorzystana analiza historyczna, na podstawie, której została przedstawiona historia i najważniejsze zagadnienia dotyczące systemu podatkowego.

Rozdział I Istota podatku - przegląd ujęć badawczych w koncepcjach naukowych

Podatki zawsze istniały i będą istnieć, będą również budzić w człowieku emocje i powodować spory, ponieważ tak jak człowiek potrzebuje pieniędzy, tak państwo pragnie podatków

1.1. Ewolucja koncepcji podatkowych

Podatki istnieją w życiu człowieka od początku jego istnienia we wszechświecie. Pierwsze zapisy na temat podatków sięgają już czasów Noego. Również w Ewangelii św. Mateusza w ustępie „Podatek na świątynie” znajduje się opis obowiązku podatkowego.

„Rozbudowane podatki pojawiają się w kulturze Egiptu, Grecji, Rzymu” nieobce są również epoce średniowiecza .

Pierwsze znaczące koncepcje podatkowe wyrosły na gruncie liberalnej myśli ekonomicznej. „Teza o obiektywnych prawach natury, które funkcjonują w obszarze gospodarki, stanowiła fundament dla sformułowania zasad podatkowych”. Ich myślą przewodnią było chronienie podatników przed działaniem władzy naruszającej „naturalny porządek rzeczy w gospodarce”.

Koncepcję szkoły liberalnej należy odczytywać jako „zespół dyrektyw nakazujących w szczególny sposób chronić dobro prywatne (dobro podatnika) w kolizji z dobrem publicznym (państwo)”. W koncepcji liberalnej wyraźnie zaznaczona jest nieufność wobec państwa, jego zbyt szerokim wkraczaniem w „sferę dóbr prywatnych”.

Liberalna zasada podatkowa sformułowała zasady odnoszące się zarówno do techniki opodatkowania jak również etyki opodatkowania, zarysowano reguły tyczące się przerzucalności podatku, akcentowano konieczność ustanowienia gwarancji dla ochrony źródeł podatku, krytycznie odnoszono się do zjawiska fiskalizmu fiskalizmu podatkowego.

Według koncepcji Sozialpolityk, państwo powinno dokonać sprawiedliwej korekty dochodu narodowego, a co za tym idzie prowadzić politykę społeczną. „Socjalizm katedr uniwersyteckich przejmował zatem założenie, że podatki nie pełnią wyłącznie zadań fiskalnych, aczkolwiek należą one do podstawowych, ale również spełniają funkcje pozafislane, a więc społeczne i polityczne”

W XX wieku uformowała się nowa szkoła niemiecka według której w nauce o podatkach należy zachować ciągłość, ponieważ bez zrozumienia instytucji podatkowych i ich uwarunkowań ujętych w dawnej myśli podatkowej nie jest możliwe budowanie od podstaw nowego porządku podatkowego..

We wszystkich koncepcjach podatkowych zagadnienia tyczące się podatków były rozpatrywane nie w sposób indywidualny, ale w kontekście uwarunkowań społecznych i gospodarczych. Poszukiwano sposobu na rozwiązanie konfliktu pomiędzy interesami publicznymi, a prywatnymi.

1.2. Znaczące koncepcje podatkowe

Myśl podatkowa Adama Smitha. Twórca liberalnej koncepcji podatkowej, zwany „Genialnym Szkotem”. Był pierwszą osobą, która o problematyce podatków rozmawiała w sposób kompleksowy , jednocześnie łącząc zasady podatkowe z gospodarką państwa oraz społecznymi uwarunkowaniami. Jego koncepcja miała wyraźne korzenie w przeszłości i czasach dla niego współczesnych. Koncentrował się przede wszystkim na zagadnieniach zasad podatkowych, przesłankach kształtowania polityki fiskalnej, koncepcji porzucalności podatków, uwarunkowaniach gospodarczych, społecznych i politycznych opodatkowania..

Istnieją trzy podstawowe motywy, które kierowały myślą podatkową Smitha. Po pierwsze, „negatywne-nawarstwione przez lata doświadczenie wynikające z koncepcji oparcia wymiaru podatków na poborcach podatkowych. Po drugie, przemyślenia podatkowe Monteskiusza. Po trzecie, liberalna myśl ekonomiczna, której A. Smith był zwolennikiem, nakazywała mu formułować tezy podatkowe w związku, a nie w oderwaniu od praw określanych jako obiektywne prawa natury”

W modelu dzierżawy podatkowej podstawę spełniał system poborców podatkowych do którego należeli generalny poborca podatkowy i ustanowieni przez niego regionalni poborcy podatkowi. Prze bardzo długie lata Bałato dominująca forma poboru podatków.. Wyróżniała ją silna władza poborcy podatkowego, który stawiał siebie ponad wszelkimi prawami lub w ogóle ich nie przestrzegał.. Zasada poborcy skłaniała go do wyłącznej maksymalizacji dochodu, dlatego następstwem poczynań poborcy był zwiększony fiskalizm, który rujnował podatników.

Smith dostrzegał wady modelu dzierżawy podatkowej i wziął je pod uwagę przy formułowaniu zasad . Miały one przeciwstawiać się swobodnemu działaniu władzy i chronić przed uciskiem fiskalnym.

Przemyślenia podatkowe Monteskiusza dotyczyły świadczeń publicznych były dla Smitha wzorem na podstawie którego sformułował tezy chroniące jednostkę przed nadużyciem prawa ze strony władcy.

Według Monteskiusza podatki są udziałem, jaki każdy obywatel oddaje z tego, co do niego należy. Opowiadając się za powszechnością opodatkowania twierdził, iż podatnik musi mieć zagwarantowane prawo „co do pozostałej części pozostającej po zapłaceniu podatku, jego własności.”Co do wielkości pobieranego podatku Monteskiusz uważał iż należy to ustalić według kilku zasad.

Miał świadomość, iż wysokość świadczeń podatkowych jest pochodną potrzeb państwa i potrzeby te wyznaczają granice obciążeń jakie musi ponieść podatnik.

Zasługą Monteskiusza jest zwrócenie uwagi na doradców władcy, gdyż fiskalizm podatkowy powstaje wtedy gdy pod wpływem rzekomych potrzeb finansowych ustanawia się nadmierne podatki., ich źródłem może być „nieuzasadniony powab jakiegoś niezwykłego zadania ukazanego władcy”.

Smith swoją koncepcje podatkową zbudował na gruncie poglądów liberalizmu gospodarczego. Ich podstawę tworzyła teoria obiektywnych praw natury (rynku). Prawa natury poprzez swoje działania „uruchamiają mechanizmy samoregulujące, które bez integracji państwa zapewniają właściwe funkcjonowanie gospodarki. Z uwagi na to integracja państwa w życie gospodarcze staje się w większości przypadków zbędna.”

Twierdził, iż przemysł i usługi żyją swoim rytmem, który wynika z konkurencji, dlatego też sprzeciwiał się działaniom państwa ,które poprzez niektóre prawa chciały chronić usługi i przemysł przed konkurencją. Uważał, że rynek nie tylko potrafi regulować ceny i ilość towaru stosownie do popytu, ale w tym samym czasie reguluje dochody wszystkich tych, którzy współdziałają w celu wytworzenia usług i towarów.

W doktrynie podatkowej znaczące miejsce zdobyły zasady podatkowe sformułowane prze Adama Smitha. Zasady te oddają osiemnastowieczne uwarunkowania gospodarcze, społeczne jak również polityczne.

Pierwsza zasada to: Zasada dogodności opodatkowania. Smith wskazuje w niej, iż termin płacenia podatków nie może być narzucany arbitralnie. Również sposób poboru posiadał swoje reguły, tyczące się poboru podatków bezpośrednich i pośrednich. Przy podatkach bezpośrednich wymiaru podatków dokonywało się przy udziale administracji skarbowej, Natomiast przy podatkach pośrednich uwzględniano przerzucalność podatków oraz to, iż jest on płacony w cenie dóbr konsumpcyjnych.

Druga zasada to: Zasada pewności opodatkowania. Według tej zasady podatnik musiał mieć pewność co do tego jakie należą do niego obowiązki, ale również jakie są jego uprawnienia w związku z ustalaniem i zapłatą podatku. Taką pewność miało zagwarantować mu państwo. Zasad ta miała zapobiegać dowolności działania aparatu skarbowego i zagwarantować podatnikowi pobór podatków zgodny z przepisami prawa.

Trzecia zasada tyczy się taniości opodatkowania. Przede wszystkim to postulat oszczędności poboru. Oznacza to, iż koszty poboru podatków były utrzymane na możliwie najniższym poziomie dzięki czemu największy udział procentowy dochodów z podatków przypadnie na rzecz dobra ogólnego, a nie administracji skarbowej.

Czwarta zasada to: Zasada równomierności opodatkowania. Smith wskazuje w niej na konieczność rozkładania obowiązków podatkowych . Uważał, iż każdy powinien uczestniczyć w finansowaniu wydatków publicznych ponoszonych przez państwo.

Analizując systemy podatkowe Adam Smith dostrzegł, że istnieją podatki, które płaci się nie z tego źródła dochodów, które zamierzano nimi obciążyć.Za punkt wyjścia swoich rozważań przyjmuje prywatny dochód jednostek i jednocześnie wyróżnia trzy rodzaje źródeł z których ten dochód pochodzi. Należą do nich :renta, zysk, płaca

Adam Smith uważał, iż podatek od renty gruntowej płaci dzierżawca , nie zmienia to jednak faktu, że podatek ten obciąża inny podmiot , a dokładniej właściciela ziemskiego.

Twierdził, że polityka fiskalna może doprowadzić do zubożenia właściciela ziemskiego, ponieważ w miarę wzrostu wysokości podatku od renty gruntowej, będzie wzrastać skłonność dzierżawcy do działania według zasady „im więcej płacę podatku, o tyle mniejszą płacę dzierżawę”.

Czynsz za budynek jest traktowany przez Smitha jako zysk od kapitału budowlanego , twierdził, że przedsiębiorca nie może ponosić podatków od czynszu z dwóch powodów. Po pierwsze, ponieważ dochód od czynszu ma z góry określone przeznaczenie, a po drugie poziom czynszu z domu należy przyrównać do możliwego poziomu dochodu, który właściciel może uzyskać z innego źródła.

Przerzucenie podatku od zysku. Kantal nie może być bezczynny, dlatego też życie gospodarcze wymaga i wymusza uiszczanie kapitału w przemyśle, handlu oraz rolnictwie. Każdy, kto używa kapitału zgodnie z jego ideą powinien otrzymywać należne mu wynagrodzenie , ponieważ z użyciem kapitału wiąże się wysokie ryzyko.

Podatek od towarów konsumpcyjnych . „Smith twierdził, że jeśli państwo nie może z jakichś względów wprowadzić bądź rozszerzyć opodatkowania bezpośredniego, to skłonne jest obciążyć dochody pośrednio podatkiem od artykułów konsumpcyjnych” . Jest to bardzo wygodna forma uzyskiwania dochodów przez państwo. Opodatkowanie konsumpcji może wykazywać tendencję wzrastającą w miarę tego jak zanikać będą źródła, z których można było czerpać podatki bezpośrednie.

Adam Smith zapoczątkował swoimi dziełami nowy kierunek myślenia o podatkach .Jego koncepcja w dalszym ciągu zachowuje swoją wartość oraz stanowi punkt wyjścia dla wielu współczesnych rozważań podatkowych.

Dawid Ricardo był zwolennikiem liberalizmu ekonomicznego, był pod urokiem Smithowskiej koncepcji opodatkowania. Jednakże problemy opodatkowania rozwiązywał samodzielnie i często sprzecznie z przekonaniami Smitha.

Najważniejszymi jego teoriami są: teoria przewagi komparatywnej, teoria renty gruntowej, teoria płacy, ilościowa teoria pieniądza.

Teoria przewagi komparatywnej to wyjaśnia mechanizm obustronnie korzystnej międzynarodowej wymiany handlowej w sytuacji znacząco niższych kosztów produkcji dóbr po stronie jednego z partnerów wymiany. Zgodnie z tą teorią decydujące znaczenie dla korzyści czerpanych przez obydwu partnerów handlowych z wymiany ma względny stosunek kosztów produkcji dóbr, będących przedmiotem wymiany w krajach partnerów, a nie bezwzględny poziom nakładów jakie w poszczególnych krajach należy ponieść na wytworzenie tych dóbr. Wystarczającą przesłanką rozwoju specjalizacji i handlu międzynarodowego jest występowanie względnych różnic kosztów wytwarzania, mierzonych nakładami pracy.

Teoria kosztów komparatywnych jest rozszerzeniem i jednocześnie uogólnieniem teorii kosztów absolutnych Adama Smitha, zgodnie z którą w wymianie handlowej decyduje poziom bezwzględnych kosztów produkcji, a większe korzyści z wymiany będzie odnosił partner, który potrafi wytworzyć dobra mniejszym nakładem.

Natomiast teoria renty gruntowej jest to opłata za korzystanie z ziemi, inaczej mówiąc jest to dochód właściciela ziemi. Jej wysokość przy stałej podaży ziemi zależy przede wszystkim od popytu na ziemię. Jeśli z jakichś powodów popyt na ziemię wzrośnie to wzrośnie stawka renty i będzie to jedyny efekt wzrostu popytu. Wzrośnie zatem dochód właścicieli ziemi, natomiast nie zmieni się podaż ziemi. Jest to taki przypadek, gdzie wzrost dochodu właścicieli ziemi nie wpływa na efektywność wykorzystania ziemi - ani jej nie poprawia, ani nie pogarsza. Również obniżenie dochodu właścicieli ziemi, przez opodatkowanie renty gruntowej nie wpływa - przy stałej podaży ziemi - na efektywność wykorzystania ziemi. Opodatkowania renty gruntowej obniży jedynie dochód właścicieli ziemi. Stawka ziemi pozostanie na tym samym poziomie w związku z czym nie nastąpią żadne zmiany w popycie na ziemię. Nie zmieni się również podaż ziemi gdyż jest ona stała z założenia. Tak więc opodatkowanie renty gruntowej przy stałej podaży ziemi nie zmieni zachowań podmiotów gospodarczych i nie zniekształci alokacji zasobów.

Trzecia teoria to teoria płacy: Założenie, że praca jest towarem, płaca jest ceną, a rynek pracy grą popytu i podaży, odchylającą płace od ceny naturalnej. Pozostaje kwestia, jaka jest ta cena naturalna pracy. David Ricardo korzystał w tym miejscu z twierdzeń Thomasa Malthusa i zgadzał się z tezą, że taką ceną (wartością) pracy są minimalne koszty utrzymania robotnika. Ricardo pisał: "naturalną ceną pracy będzie taka cena, która jest niezbędna, aby umożliwić ogółowi robotników utrzymanie i zachowanie swego gatunku, nie zwiększając ani też nie zmniejszając ich liczby". Cena naturalna rośnie z tych samych przyczyn, co renta gruntowa, tj. ze względu na potrzebę angażowania coraz większych nakładów kapitału i pracy na pozyskanie dodatkowych środków utrzymania rosnącej liczby ludności.

Natomiast ilościowa teoria pieniądza powstała u progu czasów nowożytnych pod wpływem doświadczenia, jakim był wzrost cen w Europie, wywołany napływem kruszców z Ameryki. Ilościowa teoria pieniądza sprowadza się do twierdzenia o istnieniu zależności przyczynowo-skutkowej między ilością pieniądza w obiegu a poziomem cen. Jeśli rozmiary handlu są stałe, ceny zmieniają się wprost proporcjonalnie do podaży pieniądza

Z jednej strony David Ricardo uważany jest za kontynuatora myśli Adama Smitha z drugiej za prekursora Karola Marksa. Uważał, że ludzie powinni wykonywać te czynności, w których są najmniej gorsi, że człowiek nie może być w czymś najlepszy, tylko najmniej gorszy.

Posługiwał się abstrakcją, traktował model teoretyczny jako podstawę dobrej polityki.

Do najbardziej znanych dzieł Davida Ricardo zalicza się zasady ekonomii politycznej i opodatkowania . Ricardo otwiera w niej pierwszy rozdział stwierdzeniem, iż wartość produktu ma swe źródło w pracy. Teorię tę określa nazwą laborystycznej teorii wartości lub po prostu teorią wartości opartej na pracy. Pokazuje także, że cena rynkowa nie w pełni odpowiada rzeczywistej wartości produktu. Rozpatrywaniem tego zagadnienia zajmował się do końca życia.

Koszt komparatywny to teoria, która. mówi, że kraje, nawet jeśli produkują jakiś produkt efektywnie, to często nie doceniają wyższych zysków płynących z wyspecjalizowania się w tym, co produkują najlepiej, a co mogą sprzedać innym krajom korzystniej. Ricardo wierzył, że płace winny być poddane grze rynkowej, w wyniku czego nie trzeba wprowadzać restrykcji na sprowadzane z zagranicy towary, zwłaszcza produkty rolne.

Zyski płynące ze stosowania teorii korzyści komparatywnych w praktyce wpływają zarówno na podział dochodu, jak i oddziaływają pozytywnie na wzrost dochodów. Mimo że handel zagraniczny nie przynosi zysków bezpośrednio, zyski osiągane są przez utrzymywanie płac na stałym, niskim poziomie.

W teorii płacy Ricardo wierzył, że w długim okresie, ceny odzwierciedlają koszty produkcji i tym samym są cenami naturalnymi. Naturalna cena produkcji to w praktyce koszt pracy wynikający z zatrudnienia robotników. Jeżeli płace odpowiadają naturalnej cenie pracy, to oznacza to, że są one utrzymywane na najniższym możliwym poziomie tj. poziomie, który pozwala tymże robotnikom przetrwać i minimalnie egzystować. Ricardo poszedł jednak o krok dalej, niż Smith. W swoich rozważaniach za owo minimum obiera pewne minimum socjalne - zależne nie tylko od biologicznych determinant przetrwania, ale także od otoczki kulturowej w danym społeczeństwie. Jednakże dobra sytuacja gospodarcza może spowodować, że płace wzrosną wyraźnie ponad poziomem minimalnej egzystencji robotników. Wtedy to, w ramach redukcji kosztów producenci zwalniają niektórych pracowników i ci stają się bezrobotnymi. Chcąc być ponownie zatrudnionymi, muszą ubiegać się o niższą płacę. Ponadto uważał, że swój los odpowiedzialni są sami robotnicy, którzy powinni regulować swój przyrost naturalny. Ricardo opowiadał się przeciwko wszelkiej pomocy socjalnej dla najuboższych, która według niego, powoduje pogorszenie losu robotników, ponieważ wpływa na zwiększenie ich liczby, a tym samym wzrost podaży rąk do pracy, co prowadzi w konsekwencji do obniżenia płacy roboczej.

Szkoła historyczna do której należał Adolf Wagner jako punkt wyjścia dla rozważań o podatkach przyjęła funkcje, które ma do spełnienia państwo w życiu społecznym i życiu gospodarczym. Pochodna funkcji powinien być system finansów publicznych ujmujący całość wszystkich zagadnień, dochodów i wydatków publicznego budżetu. Dlatego też autorzy szkoły historycznej opowiadają się za całkowitą niezależnością nauki o finansach od nauki o ekonomi.

Adolf Wagner wniósł szczególny wkład w teorię o podatkach. Jego poglądy miały zasadniczy pływ na sformułowaną koncepcję podatkowa. Reprezentował nowe i przełamujące ujęcia funkcji podatku. Uważał, że idea opodatkowania nie polega tylko na realizacji celów fiskalnych, ale sprowadza się do, że oprócz funkcji dotychczasowej podatki spełniają również funkcje interwencyjne, socjalne i progresywne.

Żadna z funkcji podatkowych do czasów Wagnera nie kwestionowała istniejącego porządku społecznego i gospodarczego w państwie. Uważała, że skoro jest on zgodny z prawami natury do tej zgodności należy dostosować system podatkowy. Nie dostrzegano potrzeby używania podatków po to aby zmienić proporcje podziału dóbr , uważano że mechanizm rynkowy samoczynnie pozwoli osiągnąć harmonijny rozwój gospodarczy ale, także ideał sprawiedliwości opodatkowania.

Adolf Wagner nie akceptował również liberalizmu gospodarczego sformułował własną koncepcję podatkową, której towarzyszyła refleksja dotycząca idei państwa dobrobytu. Jako punkt odniesienia przyjął pogląd ,że „państwu zostały przyznane najszersze zadania, a mianowicie zadania dotyczące wspierania kultury i dobrobytu, bez ustalonych na stałe granic -podniesienie najniższych klas dzięki pomocy państwa.” Zadaniem państwa jest stworzenie przesłanek do realizacji sprawiedliwości społecznej, dlatego też musi posiadać większy zakres władzy, która musi być silna ponieważ tylko w ten sposób może zagwarantować skuteczność prowadzonej polityki społecznej..

Wagner opowiada się z aktywnym udziałem państwa w dokonywaniu korekty podziału dochodu narodowego.

Wskazywał polityce podatkowej, z jakich środków powinna była korzystać aby żyć w zgodzie z opiekuńcza funkcja państwa oraz skutecznie korygować niesprawiedliwości społeczne. Uważał, że powinno się zwiększyć progresywne opodatkowanie dochodów wysokich, po to żeby następnie wykorzystać je w ramach środków budżetowych do powiększania świadczeń społecznych na rzecz osób najbiedniejszych . Tym samym dokłada polityce cele społeczne.

Funkcja socjalna opodatkowania jest przełomem w spojrzeniu na opodatkowanie. Wagner jako główny punk swoich rozważań uczynił problem sprawiedliwego rozłożenia dochodów, które są następstwem podatku. Dzięki jego tezą myśl podatkowa został pchnięta na nowe tory.

System podatkowy według Wagnera powinien posiadać stabilną i pewną podstawę, dlatego też prawodawca powinien uwzględnić wszystkie przesłanki konstrukcyjne, które też wynikają z zasad podatkowych. Wagner sformułował cztery grupy zasad: zasady gospodarcze, zasady sprawiedliwości, zasady polityki finansowej i zasady zarządzania podatkami.

W zasadach gospodarczych przede wszystkim opowiada się za gwarancja ochrony majątku i kapitału.

W zasadach sprawiedliwości opowiada się za powszechnością opodatkowania i progresja podatkowa. Powszechność musi uwzględniać objęcie obowiązkiem podatkowym „ wszystkich rodzajów źródeł i wszystkich tych którzy dochody otrzymują.”Drugim postulatem jest wprowadzeniem do systemu podatkowego progresji. Wagner uważał, iż progresja pozwala różnicować ciężar podatkowy. Dzięki progresji ma dokonać się równomierne opodatkowanie.

„Zasada polityki finansowej brzmi następująco: przychód z opodatkowania musi być określony wysokością zapotrzebowania, a zapotrzebowanie musi być przychodem”

Natomiast zasada zarządzania podatkami według Wagnera dotyczy trzech zagadnień: wygody podatku, określoności podatku oraz najniższych kosztów ściągania podatku Określoność podatku oznacza, iż podatek narusza dobra osobiste i może być wyłącznie ponoszony w kwocie należnej. Wygoda podatku musi łączyć w sobie dwa elementy: interes opodatkowania i interes administracji skarbowej. Natomiast najniższy koszt według Wagnera jest obiektywną koniecznością jaka wynika z zasady ekonomiczności, która ma w jednym stopniu dotyczyć kosztów z które ponosi podatnik oraz kosztów które powstają z tego tytułu po stronie administracyjnej.

Koncepcja Adolfa Wagnera głęboko wpłynęła w przyczyny i następstwa opodatkowania. W jego tezach cel społeczny opodatkowania jest tak samo ważny jak cel fiskalny.

Punktem wyjścia dla rozważań Neumarka jest teza tycząca się zadań doktryny podatkowej, która powinna objaśniać ogól zjawisk podatkowych ze wszystkimi ich uwarunkowaniami międzynarodowymi, jak również uwzględniać specyfikację państwa.

Neumark uważał, iż wiedza na temat opodatkowania nie powinna zostawać wyłącznie na kratach naukowych . Uważał, że dobry system podatkowy to taki gdzie wiedza teoretyka jest wykorzystywana przy stanowieniu podatków.

Systematyzuje on zasady w czterech grupach podatkowych. Pierwsza z nich to zasada fiskalno-budżetowa. Neumark twierdził, iż w systemie gospodarki rynkowej trzeba silnego zaznaczenia interwencjonizmu państwa, gdzie jednym z finansowych środków interwencjonizmu jest podatek. System podatkowy oraz sam podatek ustanawiane są po to aby zapewnić wystarczający przychód podatkowy, który jest niezbędny do sfinansowania wytyczonych zadań realizowanych przez państwo. Neumark uważał, że dochody podatkowe muszą mieć charakter uzasadniony i racjonalny. I dlatego tez dochód podatkowy należy zdobywać w wystarczającej ilości i w najtańszy sposób.

W druga zasadzie etyczno-społecznej podatki i system podatkowy oprócz spójności wewnętrznej powinien również wyróżniać aspekt etyczny. Ponieważ tam gdzie nakładane są obciążenia finansowe powinno się przestrzegać równomierności opodatkowania, powszechności a także respektować zasady podatkowej redystrybucji dochodu i majątku.

W zasadzie ekonomicznej sens opodatkowania to nie tylko funkcja dochodowa. „podatek przez sam fakt jego ustanowienia zmienia porządek gospodarczy i porządek społeczny. Państwo musi czuwać nad tym, w jakim stopniu te zmiany się dokonują . Przy opodatkowaniu uwzględędnić trzeba wpływ podatku na siłę i wzrost gospodarki.”.

Zasada techniki podatkowej . Do zasady wygody poboru i taniości poboru Neumark dołączył nowe spojrzenie, umieszczając te zasady na tle techniki prawodawczej, która postulowała zasady przejrzystości podatków, trwałości prawa podatkowego jak również wewnętrznej spójności systemu podatkowego. Zasada trwałości ma wartość szczególną ponieważ może gwarantować stabilizację obciążeń podatkowych dlatego pozwala na bezpieczne planowanie działalności gospodarczej. Układy i wzajemne relacje między podatkami powinny być budowane wraz z zachowaniem więzi prawnej oraz ekonomicznej, ponieważ decyduje to o spójności systemu podatkowego. Natomiast przejrzystość podatków gwarantuje ograniczenie niewłaściwego stosowania przepisów podatkowych przez organy władzy, dzięki czemu ograniczone jest zjawisko nadużycia tekstu prawnego .

Doktryna podatkowa Fritza Neumarka rozumiana jest nie jako wskazanie gotowych wzorów rozwiązań podatkowych, ale jako możliwych sposobów układania spraw podatkowych w państwie. Każdy nowy układ stosunków w państwie powoduje nowe rozwiązania podatkowe. Dlatego tez nie ma uniwersalnych i pewnych reguł podatkowych .

Rozdział II Rola podatku w systemie podatkowym

Podatek jest równie stary jak rodowód państwa, dlatego też pojęcie państwa jest podstawą do zrozumienia tego, czym jest podatek. Zasady, na których opiera się opodatkowanie, swoje korzenie biorą z zasad politycznych, społecznych, gospodarczych na których opiera się samo państwo. „Istota i charakter podatku, jego funkcje i ich zakres zmieniają się wraz z ewoluowaniem formy i typu państwa”

Historia myśli podatkowej dowodzi, iż pobór podatku towarzyszy każdej działalności zarobkowej człowieka, jak również każdemu procesowi gospodarczemu.

Współcześnie przyszło nam żyć w państwie podatkowym, które bezpośrednio lub pośrednio uczestniczy w finansowych wynikach i sukcesach przedsiębiorców. „Dochody podatkowe stanowią podstawę gospodarki budżetowej państwa , a zapotrzebowanie na dochód publiczny wzrasta wraz ze zwiększeniem się zadań publicznych, które państwo musi sfinansować.”

W państwie demokratycznym byt państwowy wspiera się na dwóch filarach, które są wzajemnie od siebie uzależnione. Pierwszym z nich jest idea wolności, drugim natomiast idea obowiązku. „W postawie wobec idei obowiązku podatkowego przejawia się indywidualna postawa jednostki wobec idei dobra publicznego.” Oznacza to, iż wolność jednostki nie jest nieograniczona, ale jednocześnie ingerencja podatkowa w sferę praw ekonomicznych i wolności wymaga tylko i wyłącznie rozwiązań ustawowych , które są zgodne z normami konstytucyjnymi.

2.1. System podatkowy

„System podatkowy wyróżniają charakterystyczne przesłanki jego tworzenia, a także swoiste cechy.”

Treść systemu podatkowego wynikały przede wszystkim z praktycznych warunków życia gospodarczego i społecznego, jak również w mniejszym stopniu poglądów i doktryny podatkowej.

Podstawowym zadaniem podatków od czasu ich wykształcenia było pokrycie zapotrzebowania państwa na dochód publiczny. „Uświadamia to, że zachodzi charakterystyczny związek pomiędzy potrzebami systemu finansów publicznych ,a systemem wydatków publicznych. Funkcja dochodowa opodatkowania nie może zdominować w całości treści systemu podatkowego.”

„Oznacza to, że równoległe zwiększanie ciężaru podatkowego w podatkach przychodowych , dochodowych, majątkowych, konsumpcyjnych nie jest ani celowe, ani możliwe. Swoboda władzy ustawodawczej w kształtowaniu zakresu dochodowej funkcji systemu podatkowego nie jest całkowici dowolna.”

Zapotrzebowanie na dochody stałe i systematyczne z reguły nie maleje, ale wzrasta, ponieważ zadania państwa nie ulegają ograniczeniu, ale systematyczne się rozszerzają.. Zmiana zakresu zadań powoduje, że wzrasta nacisk fiskalny. „Ze względu na to, że dochodowa funkcja opodatkowania służyć ma przede wszystkim temu, by skutecznie finansować wydatki publiczne państwa, należy wyważyć wzajemne i przeciwstawne interesy jakimi są: dobro publiczne i dobro prywatne... skłania to do takiego kształtowania treści systemu podatkowego, który nie tylko zapewnia skuteczność realizacji funkcji dochodowej, ale gwarantuje wyrażenie interesu publicznego i prywatnego przy realizacji funkcji dochodowej.”

Podatek sprowadza również następstwa fiskalne, których nie da się uniknąć. „Prawidłowość ta przenosi się na cały system podatkowy.”

Państwo kształtując system podatkowy, nie może wyzbyć się praw do regulowania tych następstw, oznacza to, iż polityka podatkowa powinna je przewidzieć i ukierunkować w realizacji ogólnych celów społecznych i gospodarczych państwa. Oznacza to uznanie przez państwo pozytywnego wpływu opodatkowania dla osiągnięcia celów niefiskalnych.

System podatkowy ma za zadanie kształtować gospodarcze i społeczne zachowanie podatników.

Realizacja funkcji niefiskalnych opodatkowania wiąże się ze wskazaniem zmian w życiu społecznym i gospodarczym, które jest w stanie wywołać opodatkowanie. Polityka podatkowa państwa może dążyć do : ochrony i utrzymania obecnego stanu zjawisk i stosunków społeczno- gospodarczych, do przekształcenia bądź zmiany obecnego stanu zjawisk, do ograniczenia lub ustalenia obecnego stanu zjawisk i stosunków społeczno gospodarczych.

„Za podatki należy o celach niefiskalnych należy uznać te, którym pracodawca świadomie przypisał tę szczególną funkcję.” Wyróżnia je konstrukcja prawna, której można nadać treść o charakterze stymulacyjnym bądź ograniczającym.

Treści te głównie przejawiają się w określeniu zakresu przedmiotowego i podmiotowego opodatkowania, kształtowaniu podstawy opodatkowania, zastosowaniu zwolnień przedmiotowo podmiotowych, systemu ulg, zniżek i wyłączeń o charakterze podatkowym.

Neutralne systemy podatkowe nie służą redystrybucji dochodu narodowego, lecz gromadzeniu środków na finansowanie działań państwa i to w bardzo ograniczonym zakresie - służących jedynie zapewnieniu bezpieczeństwa obywateli, czyli tych funkcji państwa, które przypisywała mu klasyczna myśl liberalna. Budowane są one na przekonaniu, że najważniejszy dla gospodarki, a w konsekwencji dla efektywnych wpływów podatkowych, jest wzrost gospodarczy. W jego wyniku następuje zwiększenie podstawy opodatkowania i tym samym dochodów państwa przy nie zwiększonych stawkach podatkowych.

O neutralności podatkowej można mówić w znaczeniu makro- i mikroekonomicznym.

W znaczeniu makroekonomicznym … „opodatkowanie pozostaje neutralne wówczas, jeżeli nie wpływa na alokacje zasobów”.

W znaczeniu mikroekonomicznym podatki są neutralne, gdy podmioty gospodarcze w swych decyzjach nie kierują się przewidywanymi skutkami, jakie dla ich decyzji mieć będą przepisy podatkowe. Podstawowym celem systemu podatkowego powinna być neutralność pomiędzy opodatkowaniem przychodów z różnych źródeł oraz opodatkowaniem różnego typu form organizacyjnych i prawnych, w których prowadzona jest działalność gospodarcza.

Postulat neutralności spełniają bardziej podatki pośrednie, niż bezpośrednie podatki dochodowe.

Nie spełnia postulatu neutralności podatek akcyzowy. Choć jest płacony - tak jak VAT - przez ostatecznego konsumenta, to jednak powiększając cenę, zmniejsza popyt na towary nią objęte, co samo w sobie nie jest neutralne. Akcyza nie jest też - podobnie jak VAT - neutralna dla kształtowania poziomu konsumpcji gospodarstw domowych

Nie są neutralne podatki dochodowe, a zwłaszcza podatek progresywny. Sama progresja oddziaływa negatywnie na skłonność do pracy, oszczędzania i inwestowania. Dodatkowo immanentną cechą progresywnego podatku dochodowego jest cały szereg ulg, zwolnień, wyłączeń i ryczałtów, które sztucznie wpływają na procesy gospodarcze.

Obserwując zarówno w teorii jak i praktyce zjawisko określane mianem „renesansu idee neutralności podatkowej” Chodzi przede wszystkim o to, żeby państwo rezygnowało z funkcji pozafiskalnych na rzecz doprowadzenia do możliwie największej neutralności systemu podatkowego.

2.2. Istota i funkcje podatku

Podatki pojawiły się już w starożytności stanowiąc szczególną formę daniny publicznej. Państwo czerpało z nich środki na realizację zadań publicznych i społecznych , wykorzystując swoje uprawnienia władcze i ustanowiło obowiązek wnoszenia na jego rzecz i na rzecz innych związków publiczno-prawnych różnego rodzaju danin publicznych. Pierwotnie daniny publiczne były pobierane w naturze, czego przykładem jest dziesięcina oraz świadczenia osobiste jak obowiązkowa służba wojskowa. Gdy pojawiły się pieniądze, daniny publiczne przybrały postać pieniężną w formie podatków i opłat publicznych. Opłaty te zgodnie z ich nazwą są świadczeniami pieniężnymi o charakterze odpłatnym pobierane za czynności urzędowe, np. sporządzenie aktu małżeństwa. Podatki są natomiast świadczeniami pieniężnymi o charakterze nieodpłatnym. Podatki są ciężarem nakładanym przez władzę publiczną na osoby fizyczne i jednostki gospodarcze. Podatki korygują rynkowy podział dochodów między osoby fizyczne i jednostki gospodarcze.

„Podatek dotyczy bezpośrednio stosunku pomiędzy państwem ,a obywatelem i dlatego ma znaczenie ustrojowe.”

Podstawową funkcją podatków jest funkcja fiskalna. Wyraża się ona w przysparzaniu dochodów władzy publicznej. Podatki stanowią obecnie najważniejsze źródło dochodów publicznych. Dochody te są z kolei niezbędne dla ponoszenia wydatków na realizację różnego rodzaju zadań publicznych i społecznych. Funkcja fiskalna podatków wyraża się w zawłaszczaniu części dochodów osób fizycznych i jednostek gospodarczych. Powinna być ona dostosowana do zakresu i skali zadań państwa, samorządów terytorialnych i innych związków publiczno-prawnych. Gdy zadania te są rozszerzane, podatki muszą być podniesione. Podatki mogą być obniżone tylko wówczas, gdy jednocześnie zredukowany zostanie zakres zadań realizowanych przez państwo i inne związki publiczno-prawne.

Zwolennicy doktryny neoliberalnej postulują, aby państwo realizowało jedynie wąsko rozumiane zadania publiczne w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego, obrony narodowej, ochrony środowiska, ładu przestrzennego, dróg publicznych. Jednocześnie są przeciwni nieodpłatnej realizacji przez państwo i inne związki publiczno prawne zadań społecznych w zakresie usług socjalno-kulturalnych i zabezpieczenia społecznego. Wyjątek stanowią jedynie szczepienia ochronne, które powinny być obligatoryjne i nieodpłatne, gdyż zapobiegają epidemiom oraz szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne. W gospodarce neoliberalnej zakres zadań władzy publicznej jest wąski i podatki mogą być względnie niskie. Najbliższa modelowi gospodarki neoliberalnej jest gospodarka amerykańska, w mniejszym stopniu japońska.

Zwolennicy doktryn socjaldemokratycznych postulują aby państwo pełniło nie tylko wąsko rozumiane zadania publiczne lecz również zadania społeczne w dziedzinie usług socjalno kulturalnych i zabezpieczenia społecznego. Ich zdaniem podstawowe usługi socjalno kulturalne powinny być świadczone przez władzę publiczną nieodpłatnie. Postulat ten dotyczy usług w zakresie wychowania, szkolnictwa wyższego, ochrony zdrowie i w mniejszym stopniu kultury. Uważają jednocześnie, że państwo powinno gwarantować ubezpieczenie społeczne na wypadek starości, inwalidztwa, bezrobocia, wielodzietności, nieporadności życiowej i innych ryzyk socjalnych. W gospodarce socjaldemokratycznej zakres zadań władzy publicznej jest bardzo szeroki - podatki muszą być wysokie. Model tej gospodarki przyjęły m.in. kraje skandynawskie ze Szwecją na czele. Kraje te są znane z wysokich podatków. Biedni raczej są zwolennikami gospodarki socjaldemokratycznej, a bogaci neoliberalnej.

Słabość naszej gospodarki powoduje jednak, że zakres zabezpieczenia społecznego gwarantowanego przez państwo i zakres usług socjalno-kulturalnych świadczonych nieodpłatnie będzie zawsze węższy niż na przykład. w Szwecji.

Zwolennicy doktryn neoliberalnych postulują aby podatki pełniły wyłącznie funkcję fiskalną, aby były one neutralne, a więc nie zakłócały działania mechanizmu rynkowego. W praktyce jednak żaden podatek nie jest w pełni neutralny. Podatki powodują bowiem uszczuplenie zasobów pieniężnych podatników i wpływają na ich zachowania w przypadku osób fizycznych podatki powodują w pierwszej kolejności spadek skłonności do oszczędzania. Osoby fizyczne, które zapłaciły wysokie podatki mniej środków pieniężnych przeznaczają na oszczędności. Gdy podatki są wysokie osoby fizyczne mogą być zmuszone do ograniczenia konsumpcji i zmiany ich struktury, obniżenia konsumpcji dóbr luksusowych i zwiększenia konsumpcji dóbr normalnych i podrzędnych. Podatki powodują w pierwszej kolejności spadek skłonności do inwestowania. Niektóre podatki obniżają popyt na towary i usługi i zmuszają jednostki gospodarcze do obniżenia produkcji. Najbliższy postulatowi neutralności jest podatek od wartości dodanych, gdy spełnia on dwa następujące warunki. Jest podatkiem powszechnym, a więc nie przewiduje żadnych zwolnień podmiotowych i przedmiotowych. Gdy w podatku tym stosowane są jedynie dwie stawki podatkowe. Stawka zerowa tylko w odniesieniu do eksportu oraz stawka podstawowa w odniesieniu do wszystkich pozostałych czynności opodatkowanych tym podatkiem.

Polski podatek od wartości dodanej, którym jest podatek od towarów i usług bynajmniej nie jest neutralny. Występują w nim bowiem zwolnienia podmiotowe i przedmiotowe, a ponadto oprócz stawki zerowej i podstawowej występuje stawka obniżona i stawka przejściowa na nieprzetworzone produkty rolne. W praktyce w większości państw na świecie podatki są wykorzystywane przez państwo nie tylko w celach fiskalnych lecz również pozafiskalnych dla oddziaływania na życie społeczne i gospodarcze. W niektórych państwach Europy Zachodniej podatki są ważnym instrumentem polityki pro-rodzinnej. Państwo poprzez wprowadzenie odpowiedniej polityki podatkowej zachęca osoby w wieku matrymonialnym do wchodzenia w związki małżeńskie, prokreacji (posiadania dzieci). Przykładem państw, których system podatkowy ma charakter pro-rodzinny może być Francja i BRD. Zwłaszcza Francja w okresie po II wojnie światowej osiągnęła znaczne sukcesy w tej polityce. Obecnie przyrost naturalny we Francji należy do najwyższych w Europie Zachodniej i jest wyższy niż w Polsce. Mniejsze sukcesy w polityce tej osiągnęły Niemcy, gdzie przyrost naturalny jest ujemny. W Polsce w '90 dramatycznie spadła liczba urodzeń, w rezultacie w '00 stopa przyrostu naturalnego była zerowa .Od wielu lat w dużych miastach przyrost naturalny jest wysoce ujemny. Funkcje podatku pro-rodzinnego pełni w pewnym stopniu podatek od osób fizycznych. Zakłada on możliwość wspólnego opodatkowania małżonków, co przynosi im wymierne korzyści w postaci niższego łącznego zapłaconego podatku, gdy ich dochody są silnie zróżnicowane. Ponadto niektóre ulgi przewidziane w podatku dochodowym od osób fizycznych mają charakter małżeński. W przypadku małżonków przysługuje jedna ulga na jedno małżeństwo. Ulgami małżeńskimi są m.in. ulgi mieszkaniowe. Obecnie podatek ten jest podatkiem bardzo niesprawiedliwym. W przypadku dwóch małżeństw o tym samym dochodzie, gdy pierwsze małżeństwo jest bezdzietne o drugie wychowuje dwójkę nieletnich dzieci, obydwa małżeństwa zapłacą taki sam podatek.

Podatki w gospodarce rynkowej są wykorzystywane głównie do oddziaływania na gospodarkę. W związku z tym wyróżniamy następujące pozafiskalne funkcje ekonomiczne podatków:

Funkcję alokacyjną, która wyraża się w wykorzystaniu podatków do skorygowania rynkowego rozmieszczenia czynników produkcji i skorygowania rynkowej struktury PKB. Sam mechanizm rynkowy jest niedoskonałym instrumentem alokacji zasobów. W Polsce w latach 90 wykorzystywano podatki w celach alokacyjnych. W przypadku podatku dochodowego od osób prawnych do 1998r. przewidziane były w tym podatku specjalne ulgi inwestycyjne w rejonach dużego bezrobocia i w dziedzinach wyznaczonych przez państwo, a w przypadku podatku od osób fizycznych takie ulgi obowiązywały do końca 1999. Zostały one jednak zlikwidowane jednocześnie na wniosek ówczesnego ministra finansów. Podjęto jednocześnie próbę radykalnego obniżenia stawek w podatkach dochodowych i przekształcenia podatku dochodowego od osób fizycznych w podatek liniowy ze stawką 22%. Próba ta zakończyła się jednak niepowodzeniem. Funkcję alokacyjną pełnią również inne ulgi i zwolnienia przewidziane w podatkach dochodowych. Przysługują one podatnikom inwestującym w specjalnych strefach ekonomicznych. Ulgi są najbardziej rozbudowane w podatku dochodowym od osób fizycznych. Zachęcają one do darowizn na cele społeczno użyteczne. Zachęcają do ponoszenia wydatków związanych z remontem mieszkania, do kupowania nowego mieszkania, do kształcenia się, do zakupu pomocy naukowych. Również podatki od wydatków (konsumpcyjne) pełnią funkcję alokacyjną. Należą do nich podatek od towarów i usług i akcyzowy. W przypadku podatku od towarów i usług, towary i usługi o podstawowym znaczeniu dla konsumpcji są opodatkowane stawką obniżoną, przez co są tańsze, wyższa jest ich konsumpcja, produkcja i import. Państwo nakładając podatek akcyzowy na wyroby spirytusowe i tytoniowe, przyczynia się do wzrostu ich cen i obniżenia konsumpcji. Zapobiega w ten sposób upowszechnieniu się niektórych patologii społecznych i pogorszeniu się stanu zdrowotności społeczeństwa. Funkcja alokacyjna podatków z wyjątkiem podatku akcyzowego pozostaje w sprzeczności z ich podstawową funkcją jaką jest funkcja fiskalna. Mianowicie ulgi i zwolnienia oraz niższe stawki wpływające na rozmieszczenie czynników produkcji przyczyniają się do spadku dochodów publicznych.

W funkcji stabilizacyjnej gospodarka rynkowa charakteryzuje się wahaniami cyklicznymi. Wahania te wystąpiły również w polskiej gospodarce w latach 90

Wahania cykliczne mogą być obniżone poprzez prowadzenie przez państwo odpowiedniej polityki fiskalnej, która powinna zmierzać 4 bardziej szczegółowych celów: zapewnienia stałego wzrostu gospodarczego stosunkowo szybkiego w przypadku Polski, szybszego niż w państwach Europy Zachodniej. Powinniśmy dążyć do osiągnięcia w jak najkrótszym okresie poziomu rozwoju gospodarczego najsłabszych krajów Unii Europejskiej: Grecji i Portugalii. Czasami wysuwany jest postulat, by temp wzrostu PKB w znaczeniu realnym wynosiło co najmniej 5%. Polityka stabilizacyjna powinna zmierzać do stopniowego obniżania bezrobocia. Niestety jednak w trzech ostatnich latach bezrobocie wzrosło o 1 mln osób, a stopa bezrobocia z 10 do 16 %. Należałoby jednak dążyć do obniżenia tej stopy do poziomu akceptowanego przez społeczeństwo. Jedyną szansą na obniżenie bezrobocia jest przyspieszenie wzrostu gospodarczego. Wzrost gospodarczy jest najważniejszym celem polityki gospodarczej. Polityka ta powinna dążyć do zrównoważenia bilansu płatniczego. nie ma potrzeby zamykania bilansu płatniczego nadwyżką, gdyż polskie rezerwy dewizowe netto wynoszą obecnie ok. 27 mld dolarów i są nadmierne w stosunku do potrzeb wynikających z obsługi transakcji gospodarczych. Bilans płatniczy może być równoważony poprzez zrównoważenie bilansu handlowego i równowagę między kapitałami napływającymi i odpływającymi albo też przy ujemnym bilansie handlowym i dodatnim bilansie kapitałowym. W Polsce w ostatnich latach bilans handlu zagranicznego był wysoce ujemny. W latach 1999-2000 roczne ujemne saldo bilansu handlowego wynosiło w każdym w tych lat ok. 18 mld dolarów. O tę kwotę wyższy był import od eksportu. Popyt wewnętrzny skierowany był w znacznej mierze na towary importowane. Ujemne saldo bilansu handlowego było spowodowane m.in. niskimi kursami walut wymienialnych w złotówkach. Taniość tych walut powodowała, że eksport był mało opłacalny przy bardzo wysokiej opłacalności importu. Bilans płatniczy w Polsce w ostatnich latach był równoważony wpływami uzyskiwanymi z prywatyzacji majątku państwowego, głównie z udziałem kapitału zagranicznego oraz kapitałami spekulacyjnymi napływającymi do Polski, bo stopy procentowe są dużo wyższe niż w innych krajach Europy Zachodniej. Polityka stabilizacyjna powinna dążyć do stopniowego obniżania stopy inflacji. Narodowy Bank Polski poprzez wprowadzenie restrykcyjnej polityki fiskalnej spowodował, że stopa inflacji jest bardzo niska. To jednak zahamowało wzrost gospodarczy i jest jedną z przyczyn rosnącego bezrobocia.

Z tych 4 celów najmniej ważny jest cel inflacyjny. Wybór charakteru polityki fiskalnej powinien być uzależniony od fazy cyklu koniunkturalnego. W fazie recesji i w fazie stagnacji państwo w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego powinno prowadzić ekspansywną politykę fiskalną: obniżyć podatki i zwiększyć wydatki publiczne. Tego typu polityka przyczynia się do wzrostu popytu globalnego, który pobudza wzrost gospodarczy. natomiast w fazie boomu gospodarczego, gdy występują symptomy przegrzania koniunktury gospodarczej (wzrost inflacji, pogłębienie się nierównowagi bilansu płatniczego) państwo powinno prowadzić restrykcyjną politykę gospodarczą: podnieść podatki i obniżyć wydatki publiczne. Tego typu polityka hamuje nadmierną ekspansję gospodarki. W gospodarce rynkowej działają tzw. automatyczne stabilizatory koniunktury, które samoczynnie ograniczają wahania cykliczne gospodarki. W przypadku Polski funkcję tę pełnią przede wszystkim podatki dochodowe zwłaszcza dochodowy od osób fizycznych oraz zasiłki dla bezrobotnych i wydatki pomocy społecznej. W okresie prosperity (boomu gospodarczego) wpływy z podatków dochodowych są bardzo wysokie przy niskich wydatkach publicznych na zasiłki dla bezrobotnych i pomoc społeczną. W okresie recesji sytuacja jest odwrotna: wpływy z podatków dochodowych są bardzo niskie przy wysokich wydatkach publicznych na w/w cele.

Funkcja dystrybucyjna jest to mechanizm rynkowy prowadzący do pogłębiania się różnic dochodowych między osobami fizycznymi, gospodarstwami domowymi, a nawet grupami społecznymi i zawodowymi. w gospodarce rynkowej narastają różnice między osobami fizycznymi pod względem wysokości dochodów uzyskiwanymi z pracy. Płaca minimalna, która wynosi obecnie 760 zł/mc, rośnie bardzo wolno, a szybko rosną wysokie wynagrodzenia za płacę. Prezesi banków zarabiają w ciągu roku nawet 1mln dolarów. Jeszcze bardziej zróżnicowane są dochody z kapitałów takie jak: otrzymane odsetki od lokat bankowych i z papierów wartościowych, otrzymana dywidenda, udział w zysku spółki. Większość społeczeństwa nie dysponuje żadnym kapitałem, bądź też jego kapitał jest bliski 0. Najczęściej dochody z kapitału są wolne od podatku dochodowego lub oprocentowane niską stawką. Te drastyczne różnice w poziomie dochodów uzyskiwane przez poszczególne osoby fizyczne są redukowane podatkami, a zwłaszcza progresywnym podatkiem dochodowym od osób fizycznych: Im większa jest progresja w tym podatku, tym bardziej redukuje on różnice dochodowe między osobami fizycznymi. Podatki powinny pełnić funkcję dystrybucyjną, gdyż poprzez wtórny podział dochodów przy danym PKB państwo może podnieść poziom dobrobytu społecznego. Dochody nadwyżkowe osób uzyskujących wysokie i średnie dochody powinny być przejęte podatkami, a zgromadzone środki przeznaczone na świadczenia pieniężne dla osób uzyskujących niskie dochody. Przykładem tego typu świadczeń mogą być renty, emerytury, zasiłki dla bezrobotnych, stypendia socjalne itd. Dystrybucję dochodów podatkami uzasadnia malejąca krańcowa użyteczność dochodów wraz ze wzrostem tego dochodu. Przy danym PKB można podnieść poziom dobrobytu społecznego zabierając nadwyżkowe dochody osobom o najwyższych i średnich dochodach przeznaczając te środki na świadczenia społeczne.

2.3. Rodzaje podatków

Według źródła pokrycia podatki dzielimy na bezpośrednie i pośrednie.

Podatki pośrednie to typ podatków, których konstrukcja rozdziela podmiot gospodarczy zobowiązany do ich naliczenia i zapłacenia od podmiotu, który ponosi ich faktyczny ciężar ekonomiczny.

Wiąże się to z założonym przez ustawodawcę zjawiskiem doliczania podatków pośrednich przez sprzedawcę do ceny produktu (w sposób ukryty lub jawny), w rezultacie czego faktycznie (choć pośrednio) ich ciężar ponosi nabywca. Do podatków pośrednich zalicza się wszystkie podatki od obrotu i konsumpcji

Podatek od towarów i usług jest to podatek pośredni, który z założenia ma w jak najmniejszy sposób oddziaływać na ostateczną cenę towaru i usługi podlegającej opodatkowaniu . W Polsce został on wprowadzony przez: Ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Jednak konieczność harmonizacji polskiego prawa podatkowego z prawem UE zmusiła polskiego ustawodawcę do uregulowania tej kwestii w nowej "Ustawie o podatku od towarów i usług" z dnia 11 marca 2004 roku

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju oraz wewnątrzwspólnotowe dostawa towarów.

Odpłatną dostawą towarów na terytorium kraju jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Jest to między innymi: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na to, czy są one przedmiotem dokumentu ustanawiającego tytuł prawny, zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa, nieodpłatne świadczenie, niebędące dostawą, na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, pod warunkiem że nie są one związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami.

„Konstrukcja prawna podatku od towarów i usług jest bardzo zawiła. Podstawowym założeniem ustawodawcy było takie ujecie podatku, aby polskie regulacje w jakikolwiek sposób nie ograniczały lub nie zmieniały zasad wynikających z VI Dyrektywy.”

„Odmienność charakteru podatku akcyzowego w porównaniu z podatkiem od towarów i usług wyraża się nie tylko w innym zakresie przedmiotowym i podmiotowym obu podatków, lecz także w ich konstrukcji prawnej. Różnice między tymi podatkami wynikają głównie z tego, że podatek od towarów i usług jest ogólnym i powszechnym podatkiem obrotowym, podczas gdy podatek akcyzowy to typowy specjalny podatek obrotowy obciążający jedynie ściśle określone wyroby… Podatek akcyzowy jest rodzajem podatku pośredniego nakładanego na wyroby konsumpcyjne zwane akcyzowymi, między innymi alkoholowe, tytoniowe, paliwa i wyroby uznane za luksusowe. Akcyza może sięgać nawet kilkudziesięciu procent ceny detalicznej. W Polsce dochody budżetowe z tytułu akcyzy stanowią 18%.

Podatkowi akcyzowemu podlegają również: nadmierne ubytki (tj. przekraczające dopuszczalne normy, określone odrębnymi przepisami ) oraz zawinione niedobory wyrobów akcyzowych. Podatek akcyzowy został przywrócony po prawie pięćdziesięciu latach i obowiązuje od 5 lipca 1993 r. Obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym ciąży na producencie wyrobów akcyzowych i na importerze wyrobów akcyzowych.

Podatkami bezpośrednimi są takie podatki, których ciężar w całości ponoszą sami podatnicy. Do podatków bezpośrednich zaliczamy przede wszystkim podatki dochodowe. Tradycyjnie za takie podatki są uznawane także podatki przychodowe, jednakowoż ich bezpośredniość niekiedy budzi wątpliwości. Podatki majątkowe są podatkami bezpośrednimi tylko wówczas, gdy ich podatnikami są osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Takie osoby nie mają bowiem możliwości przerzucenia podatków majątkowych na osoby trzecie.

„Podatek dochodowy od osób fizycznych uregulowany jest ustawą z 26 lipca 1991 roku, wielokrotnie nowelizowaną.” „Podatnikami podatku dochodowego są osoby fizyczne. Ani Ordynacja podatkowa, ani inne ustawy podatkowe czy przypisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia -osoba fizyczna-.Dlatego też w zdefiniowaniu tej nazwy należy kierować się zewnętrzną wykładnią systemową…”

Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. Oznacza to, że jako osoba fizyczna może on być podmiotem praw i obowiązków, także w dziedzinie opodatkowania. Zdolność prawna osoby fizycznej ustaje z chwilą jej śmierci a jej prawa i obowiązki przechodzą na inne osoby. Jeżeli osoba fizyczna nie jest pełnoletnia ( nie ukończyła 18 lat), to jej dochody dolicza się do dochodów rodziców lub osób przysposabiających z wyjątkiem dochodów z pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych jej do swobodnego użytku.

Mając zdolność prawną osoba fizyczna może być właścicielem majątku, ale aby móc nim zarządzać musi być zdolna do czynności prawnych. Te właściwe czynności wiążą się z podatkowo prawnym stanem faktycznym w zakresie podatku dochodowego. Jednakże zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym dziecko pozostaje aż do pełnoletniości pod władzą rodzicielską, która między innymi obejmuje opiekę nad jego majątkiem.

Regulacja prawna dopuszcza możliwość wspólnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci i małżonków. Występuje tu zjawisko tzw. kumulacji podmiotowej, które polega na łączeniu podstaw opodatkowania dwu lub więcej podmiotów, które poza przypadkami gdy prawo pozwala na takie łączenie, występują oddzielnie.

Podatek dochodowy od osób fizycznych obejmuje swoim zakresem takie spółki nie będące osobami prawnymi, którymi są: spółka jawna, spółka cywilna, oraz spółka komandytowa. Dochody z udziałów w tych spółkach, a także ze wspólnej własności, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania opodatkowuje się osobno u każdej osoby w stosunku do jej udziału, przyjmując - w braku przeciwnego dowodu, że udziały wspólników w dochodach są równe.

Generalną zasadą w przypadku osób fizycznych jest, że osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Polski oraz przebywające w Polsce w danym roku podatkowym dłużej niż 183 dni, podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, natomiast ograniczonemu obowiązkowi podlegają osoby fizyczne, które nie spełniają powyższych kryteriów. Sens tego podziału jest taki, że umożliwia on relatywnie proste obliczenie i pobór podatku od osób przebywających (i osiągających dochody) na teryto­rium naszego kraju względnie krótko. Stosowanie opodatko­wania proporcjonalnego zamiast progresywnej skali podatko­wej, ale wyłączenie za to możliwości korzystania z rozma­itych odliczeń od podstawy opodatkowania bądź podatku (przysługujących osobom opodatkowanym na zasadzie nie­ograniczonego obowiązku podatkowego) to najważniejsze ce­chy ograniczonego obowiązku podatkowego.

Podatek dochodowy od osób fizycznych jest w swym generalnym założeniu oparty na teorii przyrostu czystego majątku , co wyraża się przede wszystkim w tym, że jest to podatek globalny, obejmujący swym zakresem przedmiotowym wszystkie dochody uzyskiwane w ciągu roku podatkowego, a więc także te, które pochodzą ze źródeł nieregularnych.

Ustalanie dochodu globalnego jako sumy przychodów pochodzących z poszczególnych źródeł ma znaczenie dla opodatkowania osób fizycznych z uwagi na znaczne zróżnicowanie pochodzenia tych dochodów. Mogą one bowiem pochodzić z szeroko rozumianej działalności gospodarczej czy też kapitału, jak również z pracy albo innych źródeł.

Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie ko­szty poniesione w celu osiągnięcia przychodów (z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23).

„W polskim podatku dochodowym , zgodnie z przedstawianą poprzednio zasadą powszechności podmiotowej nie są zasadniczo stosowane zwolnienia podmiotowe.”

Zakres zwolnień w podatku dochodowym ukształtowany jest w znacznej mierze przez zwolnienia przedmiotowe. Nie zawsze zwolnienia te mają charakter przedmiotowy w pełnym tego słowa znaczeniu, a więc sformułowane są ze względu na przedmiot opodatkowania. W niektórych bowiem przypadkach przesłankami decydującymi o zwolnieniu są elementy podmiotowe. Korzystanie z tych zwolnień nie wymaga zgody żadnego organu ponieważ są to zwolnienia z mocy samego prawa a konkretnie z mocy art. 21 ustawy, który określa ponad 60 takich zwolnień.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych podstawa opodatkowania określona jest jako podstawa obliczania podatku, którą stanowi dochód po odliczeniu od niego kwot wydatków określonych w tym akcie prawnym. Wydatki te można podzielić podobnie jak przy określeniu podstawy opodatkowania od osób prawnych, wydatki na cele wyższej użyteczności publicznej, oraz wydatki na zaspokojenie określonych potrzeb podatnika lub jego rodziny.

Poniżej tabela jak w ostatnich latach przedstawiały się stawki podatku dochodowego:

Tabela 1. Stawki podatku dochodowego

		Progi podatkowe
Stawka podatku od osób fizycznych w 2008 r.
Podstawa obliczenia podatku w złotych		Podatek wynosi
ponad	do
	44 490,00	19% podstawy wymiaru minus kwota 586,85
44 490,00	85 528,00	7 866,25 + 30% nadwyżki ponad 44 490,00
85 528,00		20 177,65 + 40% nadwyżki ponad 85 528,00
kwota wolna: 3 089,00
Stawka podatku od osób fizycznych w 2007 r.
Podstawa obliczenia podatku w złotych		Podatek wynosi
ponad	do
	43 405,00	19% podstawy wymiaru minus kwota 572,54
43 405,00	85 528,00	7 674,41 + 30% nadwyżki ponad 43 405,00
85 528,00		20 311,31 + 40% nadwyżki ponad 85 528,00
kwota wolna: 3 013,37
Stawka podatku od osób fizycznych w 2006 r.
Podstawa obliczenia podatku w złotych		Podatek wynosi
ponad	do
	37 024,00	19% podstawy wymiaru minus kwota 530,08
37 024,00	74 048,00	6 504,48 + 30% nadwyżki ponad 37 024,00
74 048,00	600 000,00	17 611,68 + 40% nadwyżki ponad 74 048,00
600 000,00		227 992,48 + 50% nadwyżki ponad 600 000,00
kwota wolna: 2 789,89

Źródło: http://mojafirma.infor.pl/niezbednik/wskazniki/1/1425

Skala ma charakter progresji ciągłej, jest bardzo prosta i charakteryzuje się małą rozpiętością. Ma ona zastosowanie do wszystkich dochodów poza dochodami od sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych opodatkowanych w formie ryczałtu. Skala ta od 1994 roku korygowana jest poprzez podwyższanie dochodów podlegających opodatkowaniu oraz kwoty o którą zmniejsza się podatek. Podstawę waloryzacji ma stanowić wskaźnik wzrostu przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce rynkowej w okresie trzech kwartałów w roku poprzedzającym rok podatkowy w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego.

„W nauce o podatkach za sprawę istotną i zarazem dyskusyjną uważa się kwestię możliwości opodatkowania osób prawnych podatkiem dochodowym.”

Podatek dochodowy wspólny dla wszystkich osób prawnych będących podmiotami krajowymi lub zagranicznymi, niezależnie od statusu własnościowego i formy prawnoorganizacyjnej wprowadzono ustawą z 31 stycznia 1989 roku.”

Podatkiem dochodowym od osób prawnych objęte są osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Wyjątek stanowią tu spółki nie mające osobowości prawnej. Generalnie, podatek nie ma zastosowa­ła do przychodów z działalności rolnej, gospodarki leśnej, a także przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skuteczniej umowy.

Przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym od osób pra­wnych stanowi dochód, bez względu na rodzaj źródeł przychodów, jakich został osiągnięty. Jednak w przypadku dochodów otrzymywanych z tytułu udziału w zyskach osób prawnych przedmiotem podatku jest przychód. Przedmiotem podatku mogą być również przychody z praw autorskich, praw do projektu wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży ich praw.

Dochody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy i praw majątkowych są opodatkowane osobno u każdego wspólnika w stosunku do jego udziału. Jeżeli w odpowiedniej umowie działy nie są określone, dla celów podatkowych przyjmuje się, że działy wspólników w dochodach są równe.

W rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychodami są zarówno otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym różnice kursowe, oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze.

Podstawą opodatkowania jest dochód stanowiący różnicę między sumą przychodów a kosztami ich uzyskania. Stawka podatku dochodo­wego od osób prawnych ma charakter liniowy (proporcjonalny) i wynosi 40% podstawy opodatkowania. W niektórych przypadkach podstawą opodatkowania jest przychód, a nie dochód. Wówczas stosuje się stawkę preferencyjną w wysokości 20% przychodu. Doty­czy to dywidend lub innych przychodów z udziałów w zyskach osób prawnych.

2.4.Konstrukcja prawna podatku.

„Koncepcja podatku musi uwzględniać aspekt prawno- ekonomiczny, albowiem taki jest rzeczywisty charakter podatku. Przełożenie koncepcji podatkowej na jezyk przepisów prawnych jest zagadnieniem bardzo trudnym.”

Kluczowe elementy w ujęciu normatywnym konstrukcji podatku to precyzyjne określenie stanów faktycznych i prawnych podlegających opodatkowaniu; ustalenie zakresu podmiotowego podatku; ujęcie podstawy opodatkowania i kształtu taryfy podatkowej; wskazanie zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatku.

Podmiot podatku, z reguły ustawa podatkowa wskazuje różne kategorie podatników, opierając się na rozwiązaniach przyjętych w ordynacji podatkowej;

Kategoriami tymi są: osoby fizyczne; osoby prawne; jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej.

Ordynacja podatkowa dopuszcza ustanowienie podatnikami także innych generalnie wskazanych podmiotów.

Do kategorii podatników na mocy szczegółowego ustawodawstwa podatkowego należą między innymi: podatkowe grupy kapitałowe; gospodarstwa rolne; spadki nie objęte; małżonkowie.

Sposób dofinansowania przyjęty przez ustawodawcę w odniesieniu do podmiotowości podatkowej: ustawodawca wskazuje pozytywnie na kategorie podatników podlegających obowiązkowi podatkowemu; stawodawca wskazuje negatywnie na kategorie podatników wyłączonych z obowiązku podatkowego.

Dlatego też w sensie konstrukcji prawnej, podmiotem podatku jest zbiór podatników pozytywnie określonych w ustawie, pomniejszony o tę kategorię, którą ustawa zwalnia z obowiązku podatkowego.

Zakres podmiotowy podatku powinien być kompleksowo, czyli w całości uregulowany w ustawie podatkowej.

Przedmiot podatku, pozwala on odpowiedzieć na pytanie: od czego podatnik płaci podatek? Znajduje to odzwierciedlenie w tytule aktu prawnego np. podatek od nieruchomości; od spadków i darowizn; rolny; dochodowy; od gier; akcyzowy; od towarów i usług.

Przedmiot opodatkowania jest tym elementem konstrukcyjnym podatku, który zgodnie z art. 217 Konstytucji, może być ujęty wyłącznie w ustawie.

Podstawa opodatkowania jest ujmowana jako jeden z elementów wyznaczających prawną konstrukcję podatku.”

Aspekt konstrukcyjny, podstawa opodatkowania jest ujmowana jako jeden z elementów konstrukcyjnych podatku; wyraża ona ilościowe lub wartościowe ujęcie przedmiotu opodatkowania w kategoriach ogólnych i abstrakcyjnych; wielkość podstawy wyznacza sytuacja faktyczna lub prawna, z którą łączy się powstanie obowiązku podatkowego, tj. przedmiot opodatkowania; podstawa wchodzi w skład przedmiotu opodatkowania.

Aspekt normatywny, podstawa opodatkowania w tym aspekcie może być rozumiana jako: zespół norm prawnych regulujących instytucję podstawy opodatkowania; oznaczenie wielkości podstawy opodatkowania w danym rodzaju podatku; ustalona w postępowaniu podatkowym w kategoriach jednostkowych i konkretnych-podstawa wymiaru podatku.

Przepisy prawne, które w poszczególnych rodzajach podatku, określają podstawę i przedmiot opodatkowania są wspólne.

Podstawa ma wymiar konstytucyjny, jest prawną konsekwencją przedmiotu opodatkowania.

Stawki podatkowe są współczynnikami określającymi wysokość podatku w stosunku do podstawy opodatkowania.

Spotykamy stawki kwotowe i procentowe.

Stawka kwotowa określa bezpośrednio wielkość podatku, natomiast stawka procentowa określa, jaką część podstawy opodatkowania stanowi zobowiązanie podatkowe.

Stawki procentowe występują w dwóch formach. Stawki procentowe stałe, inaczej określane jako proporcjonalne lub liniowe, stanowią procentowo stałe wielkości w stosunku do podstawy opodatkowania. Stawki procentowe zmienne charakteryzują się tym, że ich wysokość zmienia się wraz ze zmianą podstawy opodatkowania.

W ramach stawek procentowych zmiennych spotykamy stawki progresywne, regresywne i degresywne. Stawki progresywne powodują, że podatek rośnie szybciej niż podstawa opodatkowania. Obciąża on jednostkę podstawy w miarę jej wzrostu coraz to wyższą kwotą podatku. Stawki regresywne maleją wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania. Stosowane są dla ożywienia rozwoju danej gałęzi, kierunku produkcji. Stawki degresywne charakteryzują się tym, że maleją wraz ze zmniejszaniem się podstawy opodatkowania..

Skala podatkowa, jest to zbiór uporządkowanych (rosnąco lub malejąco) stawek procentowych znajdujących zastosowanie do podstawy opodatkowania.

Podstawowe typy skali: progresywna, ujęta jako skala progresji globalnej bądź jako skala progresji szczeblowej; regresywna.

W ustawodawstwie podatkowym mogą być stosowane następujące rodzaje stawek podatkowych:

Stawki proporcjonalne, zachowują one stały stosunek do podstawy opodatkowania; przy zachowaniu tego samego stosunku między podstawą a stawką, kwota podatku zmienia się wraz ze zmianami podstawy; rośnie wraz ze wzrostem podstawy i maleje wraz ze zmniejszeniem się podstawy;

Najczęściej stawki te znajdują zastosowanie przy opodatkowaniu konsumpcji (dochód wydatkowany) oraz w podatkach typu przychodowego.

Stawki progresywne, stawka podatku rośnie wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania; tempo wzrostu stawki jest szybsze od tempa wzrostu podstawy opodatkowania; do progresji odnoszą się rozwiązania, dzięki którym można wyodrębnić: progresja przyspieszona, stawka podatkowa zwiększa się wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania; progresja liniowa, stawka podatkowa w stosunku do zwiększającej się podstawy opodatkowania pozostaje stała; progresja opóźniona, stawka podatkowa w stosunku do zwiększającej się podstawy opodatkowania zmniejsza się.

Stawki progresywne ujmowane są jako: progresja globalna, oznacza, że do całej podstawy opodatkowania stosuje się jedną stawkę, progresja szczeblowana, podstawę opodatkowania dzieli się na części i do każdej z tych części stosuje się osobną stawkę podatkową; stawki te stosowane są w podatkach dochodowych i majątkowych.

Stawki regresywne, istota ich polega na tym, że stawka podatku zmniejsza się wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania.

Stawki degresywne, cechą charakterystyczną jest to, że w miarę zmniejszania się podstawy opodatkowania maleje stawka podatkowa; jest to odwrócona progresja, którą rozpatruje się „z dołu do góry” a degresję „z góry na dół”; rozpoczyna się ona od najwyższej stawki podatkowej, która wraz ze spadkiem podstawy opodatkowania, odpowiednio zmniejsza się; stawki te znajdują zastosowanie w praktyce prawodawczej.

Przebieg progresji bezpośredniej, przebieg ten zależy od:

1. Wysokości stawki minimalnej, od której rozpoczyna się progresja i od wysokości stawki maksymalnej, przy której progresja się kończy.

2. Wielkości podstawy opodatkowania.

Intensywność progresji odczytuje się z kąta nachylenia krzywej, która powstaje, gdy podstawę opodatkowania naniesie się na odcinek M, a stawkę podatku na rzędną T; podstawę opodatkowania można ująć w tzw. Stopnie; długość i regularność lub nieregularność stopni decyduje o przebiegu progresji; każdemu stopniowi skali odpowiada w przypadku stawek podatkowych tzw. Kwota wzrostu; kwota wzrostu w sensie rachunkowym, wyraża się różnicą między dwoma następującymi po sobie stawkami podatkowymi;

Cały obszar skali jest podzielony na określoną liczbę stopni; dla wszystkich wielkości podatkowych jednego stopnia stawka podatku jest taka sama; gdy stopnie są mała- tzn, że zbyt długo duża ilość średnich dochodów pozostaje bez opodatkowania; gdy stopnie są wysokie- tzn, że stawka maksymalna przekształca się z czasem w stawkę proporcjonalną.

Ulga podatkowa - przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku (taką definicję formułuje ustawa - Ordynacja podatkowa).

W polskim prawie podatkowym przewidziane są ulgi podatkowe przy podatku dochodowym od osób fizycznych. Ulga podatkowa może polegać w takim przypadku na:

odliczeniu od uzyskanego dochodu (np. składki na ubezpieczenie społeczne);odliczeniu od podatku; zastosowaniu niższych stawek podatkowych.

Generalnie ulgi podatkowe można podzielić na: uwzględniające poniesione przez podatnika koszty związane z uzyskaniem przychodu (np. ulgi z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne); stanowiące zwrot kosztów związanych z egzystencją podatnika (np. ulgi z tytułu rehabilitacji podatnika będącego osobą niepełnosprawną i ulgi związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych); ulgi o charakterze rodzinnym, takie np. jak związane z rehabilitacją niepełnosprawnych członków rodziny; ulgi o charakterze stymulacyjnym (np. darowizny na cele społecznie użyteczne); ulgi mające charakter zabiegu technicznego (np. zwrot nienależnie pobranych rent, przez co zapobiega się opodatkowaniu nieistniejącego dochodu).

2.5.Klasyfikacja podatków wg przedmiotu opodatkowania

„Klasyfikacja wiaże się z systematyką podatków wyodrębnionych na podstawie określonego kryterium w pokrewne rodzajowo grupy. Powszechnie stosowana i aprobowana jest klasyfikacja dokonywana z punktu widzenia źródła poboru podatku.”

Przyjmując powyższe kryterium możemy wyróżnić cztery zasadnicze grupy podatków.

Pierwszą z nich są podatki majątkowe. „Opodatkowanie majatku ma swój aspekt ekonomiczny i prawny.” W ramach podatków majątkowych możemy wydzielić trojakiego rodzaju podatki:. Podatki od posiadanego majątku - są nimi opodatkowane

osoby fizyczne i jednostki gospodarcze posiadające majątek, przy czym przedmiotem opodatkowania może być albo cały posiadany majątek, albo też niektóre jego składniki.

Podatki te należą do najstarszych świadczeń podatkowych na rzecz państwa. Charakteryzują się prostotą i łatwością zastosowania. Małe rozpowszechnione są oszustwa podatkowe w tychże podatkach, gdyż podatnikom znacznie trudniej jest ukryć fakt posiadania majątku niż fakt uzyskiwania dochodów. Ponadto istniejące różnego rodzaju księgi majątkowe utrudniają oszustwa majątkowe i ułatwiają pobór podatków majątkowych. W przypadku osób fizycznych majątek powstaje w wyniku przeznaczenia części uzyskiwanych dochodów nie na konsumpcję lecz na oszczędności. Gdy dana osoba fizyczna cały uzyskiwany dochód przeznacza na konsumpcję, jej wówczas zerowy. Majątek podatnika można traktować jako skapitalizowany dochód. Niektóre kategorie majątku umożliwiają w przypadku osób fizycznych zaspokojenie ich potrzeb. Inne natomiast warunkują prowadzenie działalności gospodarczej, z której podatnik może uzyskiwać dochód. Opodatkowanie posiadanego majątku uzasadnia się między innymi tym, że łatwiej opodatkować jest majątek niż dochód podatnika i że majątek jest wyrazem bogactwa danej osoby. Niekiedy podatki te są określane mianem podatków od zewnętrznych znamion bogactwa. Opodatkowanie majątku uzasadnia się także tym, że może on być źródłem dochodu. Podatki od posiadanego majątku odgrywają drugorzędną rolę w nowoczesnych systemach podatkowych. W Polsce podatki te są stosunkowo liczne i w całości zasilają budżety gmin. Zaliczmy do nich następujące podatki: od nieruchomości, środków transportowych, posiadanych psów, rolny, leśny

Z wyżej wymienionych podatków największe znaczenie w dochodach gmin ma podatek od nieruchomości. Podmiotami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej będące właścicielami, samoistnymi posiadaczami lub użytkownikami wieczystymi nieruchomości albo ich części. Podatkiem od nieruchomości są opodatkowane budynki, budowle oraz grunty przeznaczone na cele nierolnicze i nieleśne. Podstawą opodatkowania budynków jest ich powierzchnia użytkowa w m². W przypadku budowli ich wartość początkowa ustalona dla celów odpisów amortyzacyjnych. Budynki i grunty są opodatkowane stawkami kwotowymi od m2, a budowle stawką procentową. Maksymalne stawki podatku od nieruchomości są określone w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Ustawa upoważnia ministra finansów do ich corocznej waloryzacji w związku z inflacją w drodze rozporządzenia. Faktycznie obowiązujące w danej gminie stawki podatku od nieruchomości uchwala rada gminy. Nie mogą być one jednak o ponad 50% niższe od stawek maksymalnych. Obowiązujące w danej gminie stawki są jednolite na całym jej obszarze. W związku z tym wysokość podatku od nieruchomości w przypadku budynków i gruntów przy danych stawkach kwotowych zależy jedynie od ich powierzchni, a nie zależy od położenia i standardu danej nieruchomości. Zarówno położenie nieruchomości jak i jej standard wpływają na cenę rynkową i wysokość ewentualnych czynszów dzierżawnych. Z powyższego względu podatek od nieruchomości w jego obecnym kształcie jest uznawany za niesprawiedliwy i z tego powodu wysuwany jest postulat jego zastąpienia, a w bardziej radykalnych propozycjach również podatku rolnego i leśnego jednym podatkiem: podatkiem katastralnym.

Wprowadzenie podatku katastralnego jest uzależniane od sporządzenia kompletnego rejestru wszystkich nieruchomości w Polsce, określenia ich właścicieli i wartości rynkowej. Istnieją tu poważne przeszkody: stan prawny wielu nieruchomości w Polsce jest nieuregulowany. Właściciele wielu nieruchomości nie są znani.

W Polsce proponuje się zastosowanie uproszczonej metody określania wartości rynkowej nieruchomości.

Upowszechnianie podatku katastralnego napotyka również na innego rodzaju przeszkody. Elity sprawujące władzę w skali kraju i w samorządach terytorialnych nie za bardzo są zainteresowane wprowadzeniem podatku katastralnego. Większość osób pełniących funkcje publiczne są to osoby będące właścicielami atrakcyjnych nieruchomości o wysokim standardzie. Osoby te mają świadomość, że po wprowadzeniu podatku katastralnego zapłacą znacznie wyższy podatek niż w chwili obecnej.

Podatek katastralny prędzej czy później będzie miał być jednak wprowadzony w Polsce, gdyż tego typu podatek istnieje w UE.

Podatek katastralny przyczyni się do bardziej racjonalnego wykorzystania gruntów, zwłaszcza w dużych miastach i przylegających do nich gminach. Będzie skłaniał podatnika do wyboru bardziej intensywnej zabudowy.

Uzbrojone grunty w wielu miastach i gminach są nieracjonalnie wykorzystywane. Najbardziej atrakcyjne tereny budowlane w Poznaniu są zajęte przez ogródki działkowe.

Podatek katastralny spowoduje, że wyraźnie ukształtują się w Polsce w dużych miastach dzielnice zamieszkałe przez bogatych i dzielnice zamieszkałe przez biednych.

Osoby fizyczne, będące właścicielami nieruchomości położonych w atrakcyjnych dzielnicach, gdy ich dochód jest niski, a nieruchomości tych nie wynajmują, będą zmuszone je sprzedać i przenieść się do mniej atrakcyjnych dzielnic.

Do końca 1997 roku podatek od środków transportu obejmował wszelkie pojazdy wyposażone w silnik. W przypadku samochodów osobowych wysokość rocznych stawek podatku od środków transportowych była uzależniona od pojemności skokowej silnika. Mankamentem było pomijanie częstotliwości korzystania z drób publicznych przez dany środek transportu. Z tego względu podjęto próbę całkowitej likwidacji tego podatku z jednoczesnym podniesieniem stawek akcyzy na paliwa silnikowe

Opodatkowaniu podatkiem od środków transportowych podlegają:

- samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony i poniżej 12 ton,

Uwaga: Od 1 stycznia 2008 r., zgodnie z ustawą z dnia 7 grudnia 2006r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, opodatkowaniu podatkiem będą podlegać m. in. samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton. Oznacza to wyłączenie z opodatkowania samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej równej 3,5 tony. Należy tu dodać, że zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług samochód o masie nieprzekraczającej 3,5 tony nie jest traktowany jako pojazd ciężarowy. Zatem wspomniana zmiana będzie korzystna nie tylko z punktu widzenia podatkowego, ale również ze względu na spójność systemu prawnego.

- samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej niż 12 ton,

- ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton,

- ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej niż 12 ton,

- przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego,

- przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą niż 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego,

- autobusy.

Podatkiem od środków transportu są opodatkowane osoby fizyczne i osoby prawne będące właścicielami środków transportowych. Stawki roczne podatku określa rada gminy, ale stawki te nie mogą być wyższe od głównej stawki kwotowej , określonej w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, która jest corocznie waloryzowana przez Ministerstwo Finansów w drodze rozporządzenia.

Podatek od środków transportu powinien być całkowicie zlikwidowany, mimo, że gmina straci przychody, ale gminie można zrekompensować te straty. Podatek ten nadal nie uwzględnia korzystania z dróg publicznych. Likwidację tego podatku należałoby połączyć z niewielkim podniesieniem stawki akcyzy na olej napędowy.

Z dniem 1 stycznia 2008 r. dotychczasowy podatek od posiadania psów zgodnie z art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 7 grudnia 2006r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2006r. Nr 249, poz. 1828) został zastąpiony przez opłatą od posiadania psów. Zasadnicza różnica między tymi świadczeniami sprowadza się do tego, iż nowa opłata może być wprowadzana przez radę gminy w formie uchwały. Nie ma zatem ustawowego obowiązku jej pobierania. Niska stawka na jednego psa powoduje, że dochody uzyskiwane przez gminę z tego podatku są bardzo niskie.

Podatkiem rolnym są opodatkowane gospodarstwa rolne. Za gospodarstwa rolne są uznawane użytki rolne o powierzchni większej od 1 ha i większej od 1 ha przeliczeniowego.

Podatkiem tym opodatkowane są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, a będące właścicielami lub posiadaczami gruntów wchodzących w skład gospodarstw rolnych.

„Podstawą opodatkowania w podatku rolnym stanowi powierzchnia gospodarstwa rolnego wyrażonego w hektarach przeliczeniowych.” Liczbę tę określa się z uwzględnieniem powierzchni gruntów gospodarstwa rolnego, sposobu użytkowania gruntów, klasy użytków rolnych , przynależności gospodarstwa rolnego do okręgu podatkowego. Wyróżniamy 6 klas jakości gleby. Polska w podatku rolnym podzielona jest na 4 okręgi podatkowe

W podatku rolnym obowiązuje stawka kwotowa, stanowiąca równowartość 2,5 kwintala żyta z 1 ha przeliczeniowego. Żyto jest najtańszym zbożem w Polsce, dlatego obciążenie gospodarstw rolnych omawianym podatkiem jest bardzo niskie.

Z drugiej strony typowo rolnicze gminy uzyskują stosunkowo niewielki dochód z omawianego podatku. Analogicznie skonstruowany jest podatek leśny.

„Mimo, że posiadanie lasów było obciążane daninami od dawna , podatek leśny stanowi nową konstrukcję w Polsce.” Podatkiem tym są opodatkowane m.in. osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, a będące właścicielami lub posiadaczami lasu. Las jest to grunt o zwartej powierzchni = co najmniej 0,10 ha ( 10 arów) pokryty roślinnością leśną.

Z omawianego podatku są zwolnione drzewostany w wieku do 40 lat oraz wpisane do rejestru zabytków. Podstawą opodatkowania podatkiem leśnym jest liczba ha przeliczeniowych. Ha przeliczeniowe danego lasu określa się z uwzględnieniem klasy bonitacji drzewostanu oraz powierzchni głównie gatunku drzew w danym drzewostanie.

W podatku leśnym obowiązuje roczna stawka kwotowa z 1 ha przeliczeniowego. Stanowi ona równowartość 0,200 m3 drewna iglastego z 1 ha przeliczeniowego. W związku z tym typowe leśne gminy uzyskują bardzo mały dochód z podatku leśnego.

Podatki od zmian praw majątkowych. Ustawa o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, uchwalona w dniu 18 października 2006 r., wprowadza istotne modyfikacje w zakresie zasad opodatkowania zdarzeń podlegających reżimowi przepisów obecnie obowiązującej ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Zmiany te dotyczą głównie trzech elementów konstrukcji podatku spadkowego: przedmiotu opodatkowania, podmiotów podatku oraz podstawy opodatkowania. W niniejszym artykule omówione zostaną najważniejsze z tych zmian.

Najliczniejszym modyfikacjom poddany został zakres przedmiotowy podatku. Pierwsza zmian dotyczy art. 1 u.p.s.d. Do tej pory wymieniano w nim tylko ogólne tytuły nabycia podlegające podatkowi takie jak: spadek, darowiznę, zasiedzenie, nieodpłatne zniesienie współwłasności, zachowek. Uszczegółowieniem zakresu przedmiotowego uregulowanego w art. 1 był art. 6 ustawy wyjaśniający, jakie konkretnie sposoby nabycia związane ze spadkiem podlegają opodatkowaniu.

Znowelizowany art. 1 ustawy przewiduje objęcie podatkiem spadkowym trzech nowych nieodpłatnych tytułów nabycia niezwiązanych ze spadkobraniem ani darowizną to jest: renty, użytkowania oraz służebności.

W ten to sposób, zgodnie z nowym art. 1 ust. 1, podatkowi od spadków i darowizn podlegać będą: dziedziczenie, zapis, dalszy zapis, polecenie testamentowe, darowizna, polecenie darczyńcy, zasiedzenie, nieodpłatne zniesienie współwłasności, zachowek, nieodpłatna renta, nieodpłatne użytkowanie, nieodpłatna służebność, nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Przedmiotem opodatkowania jest nabycie własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

• spadku,

• darowizny,

• zasiedzenia,

• nieodpłatnego zniesienia współwłasności,

• zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu,

• nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci,

• nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci,

• nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Opodatkowaniu nie podlega jednak:

• nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Polski, jeżeli w dniu ani spadkobierca, ani też spadkodawca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu na terytorium Polski;

• nabycie w drodze spadku praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw (jednak roszczenie o wypłatę należnego wynagrodzenia podlega opodatkowaniu);

• nabycie w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego;

• nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego;

• nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym.

Podstawą opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn jest wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (tzw. czysta wartość), powiększona o odszkodowanie należne z tytułu ubezpieczenia ubytków rzeczy, i pomniejszona o kwotę wolną od podatku. Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

• do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,

• do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych

• zstępnych,

• do grupy III - innych nabywców.

Skala podatkowa określona jest przez art. 9 i 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Stawki podatkowe są stawkami progresywnymi (progresja szczeblowa) z wyjątkiem opodatkowania nabycia własności w drodze zasiedzenia, gdzie występuje stawka proporcjonalna 7%. Taryfę charakteryzuje podział na grupy podatkowe ze względu na stopień pokrewieństwa, umiarkowany stopień rozbudowania szczeblipodatkowych (w każdej grupie 3 szczeble) oraz duża rozpiętość stawek (od 3% do 20%). Podatek progresywny oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według następujących skal:

Kwota nadwyżki w zł			Podatek wynosi
ponad		do
1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej
	10 278,00 zł		3%
10 278,00 zł	20 556,00 zł		308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556,00 zł			822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł
2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej
	10 278,00 zł		7%
10 278,00 zł	20 556,00 zł		719 zł 50 gr i 9 % od nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556,00 zł			1 644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł
3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej
	10 278,00 zł		12%
10 278,00 zł	20 556,00 zł		1 233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556,00 zł			2 877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł

Tabela 2. Skala Podatkowa

Tabela 2. Skala Podatkowa

Źródło: http://www.infor.pl/wskazniki/1/1314,Podatek-od-spadkow-i-darowizn.html

Od 1 stycznia 2007 r. zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę na podstawie art . art. 4 a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ze zwolnienia od podatku będzie można skorzystać pod warunkiem złożenia w urzędzie skarbowym specjalnego zawiadomienia w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego ( zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629).

Od 01.01.2001 występuje w Polsce jeden podatek majątkowy. Jest nim podatek od czynności cywilno-prawnych. Podatkowi temu podlegają zgodnie z jego nazwą przede wszystkim czynności cywilno-prawne, tj. umowa sprzedaży, poręczenia, umowy majątkowe małżeńskie, ustanowienie hipoteki, umowy spółki. Sprzedaż towarów jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, dlatego nie jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilno-prawnych. Podatkiem tym jest opodatkowana np. sprzedaż gruntów, dlatego że podatek od towarów usług nie uznaje grunty za towar. W/w czynności cywilno-prawne mają znacznie większe znaczenie w warunkach gospodarki rynkowej niż gospodarce planowanej centralnie. Coraz większe znaczenie będą miały umowy małżeńskie. Omawianym podatkiem są opodatkowane zmiany w/w umów, jeżeli powodują wzrost podstawy opodatkowania, np. zmiana umowy spółki z o.o. zakładająca podniesienie kapitału zakładowego. Poza tym rozpatrywanym podatkiem są opodatkowane orzeczenia sądów oraz ugody jeżeli powodują takie same skutki prawne jak w/w czynności cywilno-prawne.

Podatki przychodowe to pobór ciężaru, gdzie podstawą opodatkowania jest przychód brutto. Podatki przychodowe charakteryzują się prostotą i łatwością zastosowania. Nie uwzględniają one jednak zdolności podatkowej podatników. Zdolność ta nie zależy bowiem od wysokości ich przychodów. Wpływa na nią dochód podatnika. Do 1985r. występował w Polsce jeden typowy podatek przychodowy. Był nim podatek gruntowy. Przedmiotem opodatkowania w podatku tym był przychód szacunkowy gospodarstwa rolnego. Podatek ten został jednak zastąpiony podatkiem rolnym należącym do grupy podatków majątkowych. Obecnie nie występuje w Polsce odrębny podatek zakładający opodatkowanie samych przychodów podatników. Niektóre kategorie przychodów podatników są natomiast opodatkowane podatkami dochodowymi - od osób fizycznych i od osób prawnych. Mianowicie podstawowym przedmiotem opodatkowania w podatkach dochodowych zgodnie z ich nazwami jest dochód podatnika. Jednakowoż podatki te zakładają opodatkowanie również niektórych przychodów podatników. Konkretnie podatkiem dochodowym od osób prawnych są opodatkowane m.in. dwie kategorie przychodów: przychody z dywidend i udziałów w spółkach mających osobowość prawną

Dywidendę wypłacają S.A., natomiast udział w zysku Sp. Z o.o. Zarówno dywidenda jak i udział w zysku są opodatkowane u źródła. Spółka wypłacająca dywidendę lub udział w zysku jest obowiązana potrącić 15% podatek i odprowadzić ten podatek do stosownego urzędu skarbowego. Dotyczy to także dywidendy lub udziału w zysku otrzymanego przez podatnika mającego siedzibę lub zarząd za granicą, chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania podpisana z danym krajem stanowi inaczej. Umowa ta podpisana z Niemcami stanowi, że dywidenda i udział w zysku otrzymywany na terytorium Polski przez podatników mających siedzibę lub zarząd za granicą dywidenda będzie opodatkowana stawką 5%.

Omawianym podatkiem są opodatkowane także przychody z odsetek oraz ze sprzedaży praw autorskich, licencji, patentów, praw do znaków towarowych wzorów zdobniczych, know-how, przychody przedsiębiorstw mających siedzibę za granicą. Przychody te są opodatkowane stawką 20%. Jednostka gospodarcza wypłacająca odsetki lub należność za prawa autorskie, patenty itd. Podatnikowi mającemu siedzibę lub zarząd za granicą jest obowiązana potrącić 20% podatek i odprowadzić go do odpowiedniego urzędu skarbowego.

Te dwie kategorie przychodów nie są łączone z innymi przychodami przy ustalaniu dochodu podatkowego. Osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, gdy spełniają warunki mają prawo wyboru formy opodatkowania dochodu z prowadzonej działalności. Mogą wybrać opodatkowanie na zasadach odgórnych lub też opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub kartą podatkową. Opodatkowanie osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na zasadach ogólnych wiąże się z obowiązkiem prowadzenia przez te osoby albo ksiąg rachunkowych albo podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Księgi rachunkowe są zobowiązane prowadzić osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na większą skalę. Gdy ta skala jest mniejsza osoby te mogą prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów i na podstawie tych dwóch rodzajów ksiąg ustalają dochód z prowadzonej działalności gospodarczej, który na zasadach ogólnych jest opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych są opodatkowane przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej osób fizycznych w tym również gdy osoby te prowadzą działalność w formie spółki cywilnej. Prawo do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych przysługuje podatnikom jeżeli w roku poprzedzającym uzyskali przychody z prowadzonej działalności w wysokości nieprzekraczającej kwoty 470745zł albo też w bieżącym roku podatkowym podjęli działalność gospodarczą i nie wybrali opodatkowania w formie karty podatkowej bez względu na wysokość uzyskanych przychodów. Podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Są oni zobowiązani do prowadzenia ewidencji jedynie samych przychodów wg rodzajów działalności zgodnie z obowiązującym wzorem. Przedmiotem opodatkowania w ryczałcie jest przychód podatnika. Wysokość podatku jest uzależniona od wysokości przychodów i stawki podatkowej. W ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych obowiązują trzy rodzaje stawek dla trzech rodzajów działalności: 8,5%, 5,5% i 3%. Podatnikom opodatkowanym ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych przysługuje prawo do takich samych ulg jak podatnikom opodatkowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych. Ryczałt od tych przychodów jest opodatkowany wówczas, gdy podatnik uzyskuje dane przychody przy niskich kosztach ich uzyskania. W odwrotnej sytuacji, gdy dane przychody są uzyskiwane po wysokich kosztach podatnik powinien wybrać opodatkowanie dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach ogólnych. W ostatnich latach w Polsce coraz mniej podatników wybierało opodatkowanie dochodów z pozarolniczej działalności ryczałtem, a coraz więcej na zasadach ogólnych.

Kartą podatkową opodatkowane są osoby fizyczne prowadzące na niewielką skalę, w małych rozmiarach działalność usługową i wytwórczo usługową, gdy liczba zatrudnianych pracowników najemnych nie przekracza limitu obowiązującego dla danego rodzaju działalności. W większości przypadków limit ten wynosi 5 osób. Kartą podatkową mogą być również opodatkowane osoby prowadzące działalność weterynaryjną oraz usługi w zakresie opieki domowej na dziećmi i osobami chorymi, a także udzielające lekcji na godziny. Wysokość podatków w karcie podatkowej zależy jedynie od tzw. Znamion zewnętrznych prowadzonej działalności tj. rodzaju prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników oraz liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność. Ponieważ wysokość stawek w karcie podatkowej rośnie wraz ze wzrostem liczby mieszkańców danej miejscowości, drobna działalność usługowa i usługowo-wytwórcza przenosi się z dużych miast do pobliskich małych miejscowości. Karta podatkowa nie jest obowiązkowa - podatnik może z niej zrezygnować i opodatkować się ryczałtem lub też na zasadach ogólnych. Podatnik opodatkowany kartą podatkową jest całkowicie zwolniony z obowiązków ewidencjonowania operacji gospodarczych. Nie prowadzi ani ksiąg rachunkowych ani też podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Jest jednak zobowiązany do wystawiania na żądanie klientów faktur oraz ich przechowywania w okresie 5 lat podatkowych. Jest ponadto zobowiązany do prowadzenia imiennych kart przychodów pracowników.

Przedmiotem opodatkowania w podatku dochodowym jest dochód czysty uzyskany z działalności zarobkowej. Dochód ten jest rozumiany jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w danym roku podatkowym. Dochód podatkowy jest kategorią umowną prawa podatkowego. Z reguły nie pokrywa się on w przypadku osób fizycznych z dochodem rzeczywistym tychże osób, a w przypadku osób prawnych zyskiem brutto. Przyjęte w podatku dochodowym od osób fizycznych zasady ustalania dochodu są korzystne dla niektórych kategorii osób fizycznych i bardzo niekorzystne dla innych grup tych osób. Najmniej korzystne zasady ustalania dochodu przyjęto w odniesieniu do osób uzyskujących dochód z rent i emerytur. Założono w tym przypadku, że renty i emerytury są uzyskiwane bez ponoszenia kosztów. Cała renta lub emerytura w tej sytuacji jest zarówno przychodem jak i dochodem do podatnika. Niekorzystne zasady ustalania dochodu obowiązują także osoby uzyskujące dochód ze stosunku pracy. W tym przypadku założono, że jeżeli dana osoba uzyskuje dochód z jednego stosunku pracy, to koszt uzyskania dochodów w skali miesiąca wynosi 0,25% kwoty górnego limitu pierwszego przedziału podatkowego (nieco ponad 1000 PLN w skali roku).

Najbardziej korzystne zasady ustalania dochodu przyjęto w odniesieniu do osób uzyskujących dochód z umowy o dzieło i umowy-zlecenia. W przypadku umowy o dzieło przyjęto, że zryczałtowany koszt uzyskania przychodu z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich wynosi 50% tych przychodów, a w przypadku uzyskiwania przychodu z innych umów o dzieło i umowy-zlecenia 20% tychże przychodów. Najczęściej rzeczywisty koszt uzyskania przychodu w przypadku osób uzyskujących przychód z umowy o dzieło lub um-zl jest zdecydowanie niższy. Osoby fizyczne uzyskujące dochód z tych umów w rzeczywistości uzyskują zatem dochód znacznie wyższy od dochodu podatkowego, od którego płacą należny podatek dochodowy od osób fizycznych.

W przypadku osób fizycznych uzyskujących dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej bierze się pod uwagę rzeczywiste koszty uzyskania przychodów. Zarówno przychody jak i koszty uzyskania przychodów osób prowadzących pozarolniczą działalność gosp. są ustalane albo na podstawie ksiąg rachunkowych lub też podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Większość wpływów z podatków dochodowych stanowi dochód budżetu państwa. W podatkach dochodowych mają jednak udział jednostki samorządu terytorialnego. Udział gmin wynosi 27,6% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy, a w przypadku gmin górniczych 32,6% wpływów. Gminy mają 5% udział we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych mających siedziby na terenie gminy. Powiaty mają udział w wysokości 1% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na ich terenie. Województwa natomiast 1,5% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych i 0,5% wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych.

W Polsce od 92r, mamy dwa podatki dochodowe: od osób fizycznych o prawnych.

Podatek dochodowy od osób prawnych od 1.01.92r regulowany jest ustawą z 15.II.92. Podatek ten istniał już w ostatnim okresie gospodarki planowanej centralnie. Podatek dochodowy od osób fizycznych jest podatkiem progresywnym. Od 98r obowiązują w tym podatku stawki 19, 30 i 40%. W porównaniu z Polską w większości krajów UE dochody od osób fizycznych są opodatkowane wg skali znacznie bardziej progresywnej.

Podatki dochodowe są wymierzane na podstawie deklaracji podatkowej w corocznie składanej przez podatników. W związku z tym podatki te stwarzają możliwość zaniżania obowiązku podatkowego poprzez zatajenie niektórych źródeł dochodów lub zaniżenie ich wysokości. Niebezpieczeństwo to dotyczy głównie podatku dochodowego od osób fizycznych. Dlatego podatki dochodowe wymagają sprawnego systemu kontroli wiarygodności składanych zeznań podatkowych. W tych podatkach, a zwłaszcza w podatku dochodowym od osób fizycznych fiskus powinien przyjąć założenie, że każdy podatnik może być oszustem podatkowym.

Pomimo możliwości nadużyć ze strony podatników podatki dochodowe stanowią obecnie jedno z podstawowych źródeł dochodów publicznych. Powszechność ich stosowania wynika z przeświadczenia, że są to podatki najbardziej sprawiedliwe. Uwzględniają one bowiem zdolność podatkową podatników. Zakłada się w nich, że zdolność ta rośnie wraz ze wzrostem ich dochodów.

Podatki od wydatków nazywane podatkami konsumpcyjnymi Ich podatnikami są jednostki gospodarcze dokonujące obrotu towarami i usługami, natomiast faktyczny ciężar omawianych podatków ponoszą nabywcy finalni towarów i usług, którymi są gospodarstwa domowe. Podatki od wydatków są zatem bardzo niekorzystne dla gospodarstw domowych i przyczyniają się one do obniżenia poziomu dobrobytu społecznego. W Polsce od 5 lipca 1993r. istnieją dwa nowoczesne podatki od wydatków: podatek od towarów i usług i podatek akcyzowy.

Podatnikami podatku od gier są wszystkie podmioty, które prowadzą działalność w polegającą na sprzedaży gier i zakładów. Muszą posiadać właściwe zezwolenie. Do podatników tego podatku należą również podmioty urządzające gry i loterie stanowiące monopol Państwa i podlegające opodatkowaniu podatkiem od gier. (art. 40 ust. 1 ustawy o grach i zakładach wzajemnych.)

Opodatkowaniem podatkiem od gier objęte są poniższe rodzaje działalności:

• gry losowe - gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin, tj. gry liczbowe, loterie pieniężne, wideoloterie, gra telebingo, loterie fantowe, gry cylindryczne, gry w karty (black jack, poker, baccarat), gry w kości, gra bingo pieniężne, gra bingo fantowe;

• zakłady wzajemne - zakłady o wygrane pieniężne, polegające na odgadywaniu wyników sportowego współzawodnictwa ludzi lub zwierząt, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranej zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek, np. totalizatory oraz zaistnienia różnych zdarzeń, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranych zależy od umówionego, pomiędzy przyjmującym zakłady a wpłacającym stawkę, stosunku wpłaty do wygranej - bukmacherstwo;

• gry na automatach - gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych;

• gry na automatach o niskich wygranych - gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych o wygrane pieniężne lub rzeczowe, w której wartość jednorazowej wygranej nie może być wyższa niż równowartość 15 EUR, a wartość maksymalnej stawki za udział w jednej grze nie może być wyższa niż 0,07 EUR.

Podatkiem od gier nie zostało objęte prowadzenie działalności w zakresie loterii promocyjnych loterii audioteksowych.

Rozdział III Wybrane aspekty prawa podatkowego Wspólnoty Europejskiej

Prawo podatkowe Wspólnoty Europejskiej jest stosunkowo nowym porządkiem prawnym.

„Samego sformułowania „prawo podatkowe Wspólnoty Europejskiej” nie można utożsamiać z jakimś ponadnarodowym systemem podatkowym, składającym się z zespołu danin publicznych, pobieranych na rzecz Wspólnoty Europejskiej. Treść i zakres tego prawa pozostaje w ścisłym związku z celami Wspólnoty.”

Do podstawowych zadań Wspólnoty Europejskiej należy ustanawianie wspólnego rynku, unii gospodarczo-walutowej jak również realizację wspólnej polityki. Prowadzi to do harmonijnego i zrównoważonego rozwoju działalności gospodarczej, wysokiego stopnia zbieżności gospodarek ,wysokiego poziomu opieki społecznej i zatrudnienia, podniesienia stopy życiowej oraz jakości życia, trwałego i nieinflacyjnego wzrostu z poszanowaniem środowiska naturalnego oraz spójności ekonomicznej i solidarności między państwami członkowskimi.

3.1.Swobodny przepływ towarów

„Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską zawiera przepisy, które wyznaczają granice władztwa podatkowego poszczególnych państw członkowskich. Ich celem jest uniemożliwienie państwom członkowskim doprowadzenie do zaburzenia swobodnego przepływu towarów miedzy tymi państwami .”

Swoboda ta to głównie wprowadzenie wspólnie zaakceptowanych rozwiązań prawnych regulujących w krajach członkowskich podstawowe standardy techniczne, wymagań metrologicznych czy też certyfikatów jakości i bezpieczeństwa produktów. Niektóre towary odpowiednio uregulowane standardy prawnie określone mają, i ich obszary zwą się "zharmonizowane" a inne towary odpowiednich uregulowań nie posiadają i wobec tej grupy używamy określenia obszaru "niezharmonizowanego".

Gwarancja swobodnego przepływu towarów to pierwszy z czterech filarów jednolitego rynku.

Zgodnie z art. 23-30 TWE swobodny przepływ towarów ma zostać osiągnięty przez utworzenie unii celnej oraz zniesienie wszystkich ograniczeń ilościowych.

Wspólnota opiera się na unii celnej. Unia celna zgodnie z Traktatem obejmuje całą wymianę towarową oraz zakaz nakładania między państwami członkowskimi ceł przywozowych i wywozowych, jak również wszelkich opłat wywierających podobny skutek, a także wprowadzenie wspólnej taryfy celnej w stosunkach z krajami trzecimi. 1 lipca 1968 r. ustalono wspólną taryfę celną wobec krajów nie należących do Wspólnoty. Utworzenie wspólnego rynku wymagało zniesienia ceł pomiędzy krajami członkowskimi oraz barier technicznych do których należały: zróżnicowane normy, standardy, przepisy, barier fiskalnych: różne systemy podatkowe i barier fizycznych: kontrole graniczne. Aby umożliwić swobodny przepływ towarów, zniesiono wszelkie ograniczenia ilościowe jak zakazy importu i eksportu, kontyngenty oraz środki równoważne ograniczeniom ilościowym n przykład regulacje dotyczące norm technicznych, składu produktu, rodzaju opakowania itp. Wszystkie towary na rynku Unii podlegają tym samym normom i wymogom certyfikacyjnym i powinny być obłożone takimi samymi podatkami. Zasada wolnego przepływu towarów dotyczy zarówno wyrobów przemysłowych, jak i produktów rolnych oraz spożywczych. Wszystkie towary, które są produkowane i sprzedawane w jednym z krajów członkowskich zgodnie z tamtejszymi przepisami, mogą być oferowane także w innych krajach Wspólnoty. Ograniczenia przywozu, wywozu lub tranzytu mogą zostać wprowadzone jedynie pod warunkiem, że wymagają tego: względy moralności publicznej, porządku i bezpieczeństwa publicznego, ochrona zdrowia i życia ludzi, ochrona zwierząt i roślin, ochrona majątku narodowego posiadającego wartość artystyczną, historyczną lub archeologiczną oraz ochrona własności przemysłowej i handlowej. Wymienione zakazy i ograniczenia nie powinny jednak stanowić środka samowolnej dyskryminacji, ani utajonego ograniczania handlu między członkami Wspólnoty. Warunkiem Unii celnej jest jednolity obszar celny który obejmuje całość terytorium państw członkowskich z kilkoma wyjątkami. Pojecie „opłat wywierających podobny skutek” nie jest w TWE zdefiniowane, decydujące jest czy dane obciążenie finansowe jest nakładane lub zarządzane przez państwo z powodu przekraczania granicy, Nazwa opłaty, jej wysokość przeznaczenie i skutek są nieistotne. TS mówi ze zakaz nakładania ceł opłat wywierających podobny skutek ma na celu uzupełnienie oraz skuteczne ukształtowanie zakazu ograniczeń handlu które wynikają z faktu pobierania cel. Problemem natomiast jest rozgraniczenie w stosunku do opłat pobieranych :przy okazji” przekraczania granicy przez produkty z innych państw członkowskich które z pozoru wydaja się cłami lub opłatami wywierającymi podobny skutek i które są dopuszczalne na podstawie TWE.

3.2. Swobodny przepływ osób, usług i kapitałów

„Przepisy dotyczące ochrony wspomnianych wyżej wolności nie regulują wprost zagadnień podatkowych. Tym nie mniej mają istotne znaczenie dla kształtowania systemów podatkowych państw członkowskich. Poszczególne regulacje podatkowe mogą bowiem wpływać negatywnie na funkcjonowanie rynku wewnątzwspólnotowego. Dotyczy to w szczególności podatków dochodowych i majątkowych. Stąd też, jeśli przepisy podatkowe państw członkowskich naruszają zasady ustanowione w art. 39, 43, i 49 Traktatu WE, są eliminowane przez prawo wspólnotowe.”

Zasada wolnego przepływu osób to podstawowe prawo obowiązujące w Unii Europejskiej. Oznacza to, iż każdy obywatel państwa członkowskiego, w przyszłości również każdy Polak, może wybrać państwo, w którym chce pracować. Należy wziąć jednak pod uwagę stosowanie przez niektóre kraje okresów przejściowych wobec Polski, tzn., że prawo podejmowania przez Polaków pracy może być limitowane maksymalnie przez siedem lat - 2+3+2.

Zgodnie z podpisanym Traktatem Akcesyjnym obecne państwa członkowskie mogą stosować w stosunku do obywateli polskich czasowe ograniczenia dostępu do ich rynków pracy, czyli stosować dotychczasowe zasady ich zatrudnienia na swoim terytorium polegające na tzw. modelu 2+3+2. Polska na zasadzie równorzędności ma prawo do stosowania analogicznych ograniczeń w stosunku do obywateli obecnych państw członkowskich.

Wynegocjowane zasady oznaczają, że uregulowania przejściowe zostały ustanowione na okres dwóch lat (do 1 maja 2006 roku), podczas których państwa członkowskie będą mogły otwierać swoje rynki pracy na zasadach przepisów narodowych. Przed końcem upływu drugiego roku obowiązywania uregulowań przejściowych Komisja Europejska przygotuje raport analizujący funkcjonowanie krajowych rozwiązań dotyczących zatrudniania i konieczność dalszego stosowania ograniczeń. Na podstawie tego raportu, i nie później niż przed upływem drugiego roku członkostwa obecne kraje członkowskie poinformują Komisję Europejską, czy zamierzają dalej stosować krajowe regulacje prawne, czy też wprowadzą na swoim terytorium, odnośnie do obywateli polskich, swobodny przepływ pracowników. W przypadku gdy kraj członkowski nie ustosunkuje się do raportu, będzie to oznaczać, że kraj ten deklaruje pełne otwarcie swojego rynku pracy (na wniosek Polski w dowolnym momencie obowiązywania ograniczeń będzie mógł zostać przygotowany raport dodatkowy).

Państwa, które po dwóch latach uznają, że chciałyby dalej utrzymać restrykcje będą mogły to zrobić przez kolejne trzy lata. Po pięciu latach obowiązywania uregulowań przejściowych (1 maja 2009 roku), we wszystkich państwach członkowskich powinien zacząć funkcjonować swobodny przepływ pracowników.

Jednakże, państwa członkowskie, które uznają, że w wyniku objęcia obywateli polskich swobodnym przepływem pracowników mogłyby wystąpić na ich rynkach pracy poważne zakłócenia, będą mogły, po wcześniejszym zawiadomieniu Komisji Europejskich przedłużyć stosowanie ograniczeń do 1 maja 2011 roku.

Wszystkie powyższe uregulowania przejściowe dotyczą Polski oraz obecnych krajów członkowskich UE. Oznacza to, że obecne państwa kandydujące ( z wyjątkiem Malty i Cypru) będą stosowały w stosunku do siebie swobodny przepływ pracowników od momentu wstąpienia do Unii Europejskiej czyli 1 maja 2004.

Polska, po przystąpieniu do UE, objęta zostanie europejskim programem dotyczącym wymiany informacji o wolnych miejscach pracy Eures. Będzie on dostępny w polskich urzędach pracy. Każda osoba zainteresowana znalezieniem zatrudnienia będzie mogła zapoznać się z ofertami pracy w krajach "15". W urzędach pracy zatrudnieni zostaną doradcy, którzy będą udzielali informacji o warunkach życia i pracy w poszczególnych krajach Unii Europejskiej.

Polak pracujący w państwach UE będzie traktowany w ten sam sposób, w jaki traktowany jest obywatel danego kraju.

Osoby bezrobotne również będą mogły wyjeżdżać do innego państwa w poszukiwaniu pracy. Ich zasiłki będą transferowane (po wcześniejszym zawiadomieniu urzędu pracy) do kraju, w którym będą się znajdować, jednak przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Polskie zasiłki wypłacane będą, po przeliczeniu, w walucie danego kraju.

Polacy mogą nabyć zasiłki dla bezrobotnych na podstawie przepisów wewnętrznych danego państwa. Warunkiem jest wymóg spełnienia okresów zatrudnienia lub ubezpieczenia w danym kraju.

Zakres praw i obowiązków, które przyznawane są na podstawie przepisów wspólnotowych jest bardzo szeroki. W praktyce oznacza on możliwość do niczym nie skrępowanego prawa do pracy i pobytu w kraju, który sobie wybierzemy.

Usługi są to świadczenia najczęściej odpłatne, obejmujące działalność o charakterze przemysłowym i handlowym, działalność rzemieślnicza oraz wykonywanie wolnych zawodów. Do obszaru usług według klasyfikacji prawa wspólnotowego nie są zaliczane usługi transportowe (ze względu na swa specyfikę są one objęte odmienna regulacja w Traktacie . obszar polityki transportowej) oraz usługi bankowe i ubezpieczeniowe, które związane są z przepływem kapitału. Próbę stworzenia Wspólnego Rynku usług, na którym usługi mogłyby być swobodnie dostarczane z jednego kraju do odbiorców w innych krajach, podjęto w latach 80. Swoboda przepływu usług oznacza możliwość zakładania przedsiębiorstw na terenie innego państwa członkowskiego i prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach tzw. samozatrudnienia.

Wyróżnia się następujące rodzaje swobód dotyczące przepływu usług: aktywna swoboda świadczenia usług, usługodawca udaje się przejściowo do kraju usługobiorcy, a więc sam przekracza granicę w celu wykonania usługi w innym kraju członkowskimi pasywna swoboda usług . odbiorca usługi udaje się do kraju usługodawcy, by tam przyjąć jego świadczenia ; swoboda przepływu produktu usługi . usługodawca i usługobiorca przebywają w swoich krajach, a tylko produkt przekracza granice .

Postęp w pracach nad stworzeniem solidnych podstaw prawych dla swobody przepływu usług nie odbywał się tak szybko jak zakładano. Swobodny przepływ usług opiera się w dużej mierze na wzajemnym uznawaniu narodowych przepisów prawnych dotyczących tych kwestii.

Zasada ta dotyczy samodzielnych transakcji finansowych, które nie maja bezpośrednich związków z przemieszczaniem się ludzi, towarów czy usług. Swoboda ta oznacza możliwość transferu zysków z jednego kraju członkowskiego Unii Europejskiej do drugiego oraz prawo inwestowania i nabywania wszelkich walorów rzeczowych i finansowych za granica bez żadnych przeszkód. Oznacza też swobodę przepływu kapitału z tytułu likwidacji lub zmiany inwestycji i wszystkich zysków z tego wynikających, jak również przepływ kapitału o charakterze osobistym na przykład spadek. Obywatele Unii Europejskiej maja prawo do dokonywania wszelkich operacji bankowych i finansowych we wszystkich państwach członkowskich takich jak na przykład prawo do posiadania konta osobistego w bankach państw Unii Europejskiej, prawo zakupu i sprzedaży papierów wartościowych przedsiębiorstw całej Unii Europejskiej.

3.3. Akcyza

„…Harmonizacja akcyzy we Wspólnocie Europejskiej oparta jest na trzech zespołach unormowań. Podstawowe znaczenie ma Dyrektywa Rady 92/12/EEC z 25 lutego 1992 roku w sprawie ustaleń dotyczących produktów będących przedmiotem akcyzy oraz przechowywania, przemieszczania i kontroli obrotu tymi produktami.”

Podatek akcyzowy wprowadzony został w Polsce od drugiej połowy 1993 roku łącznie z podatkiem od towarów i usług. Ma on charakter uzupełniający w stosunku do podatku od towarów i usług. VAT jest jednak podatkiem powszechnym, a podatek akcyzowy został skonstruowany jako podatek szczególny obciążający tylko niektóre- ściśle wskazane towary tzw. akcyzowe. Podatek akcyzowy jest podobnie jak VAT- podatkiem pośrednim, zwyczajnym, obligatoryjnym, rzeczowym i w całości zasilającym budżet państwa. Z punktu widzenia podatnika formalnego jest podatkiem przychodowym, a od strony podatnika rzeczywistego charakteryzuje się cechami właściwymi dla podatków konsumpcyjnych. Konstrukcja obu podatków wykazuje dużo podobieństw, ale także charakteryzuje się istotnymi odrębnościami. Opiera się zresztą na jednej, wspólnej ustawie, która w rozdziale I zawiera-rozwiązania wspólne, zaś uregulowania odrębne dotyczące akcyzy zostały określone w rozdziale III.

Podatek akcyzowy- podobnie jak VAT- oparty jest na zasadzie równości podatkowej. Jest ona jednak nieco inaczej rozumiana niż w podatku od towarów i usług. Wszyscy podatnicy, będący krajowymi producentami wyrobów akcyzowych są opodatkowani jednakowo. Natomiast zupełnie inaczej są traktowani podatnicy sprowadzający towary akcyzowe z zagranicy-stawki podatkowe są dla nich znacznie wyższe. Jednak i tu wszyscy podatnicy dokonujący importu towarów z zagranicy są tak samo obciążeni.

Podatek akcyzowy jest oparty na zasadzie jednokrotności opodatkowania wyrobu akcyzowego u producenta lub importera. Nie ma więc do tego podatku zastosowania zasada fazowości charakterystyczna dla podatku od wartości dodanej. W konstrukcji podatku akcyzowego nie można też zauważyć powszechności opodatkowania, gdyż do istoty akcyzy należy jej wybiórczy, wyjątkowy i szczególny charakter.

Podobieństwa konstrukcyjne obu podatków dotyczą określenia podstawy opodatkowania, sposobu, trybu i terminu płatności akcyzy i podatku od towarów i usług, a także obowiązków nałożonych na podatników obu podatków.

Warto jednak zauważyć, iż mimo ustawowych- formalnie wspólnych- rozwiązań dotyczących obu podatków część z nich może odnosić się jedynie do podatków od towarów i usług jako podatku powszechnego, a nie ma zastosowania do podatku o charakterze szczególnym, jakim jest akcyza.

Podmiotowy zakres podatku akcyzowego odnosi się do osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, bez względu na formę organizacyjną: spółki cywilne, handlowe, przedsiębiorstwa, spółdzielnie lub zaangażowany kapitał: polski bądź obcy, państwowy bądź prywatny, które produkują lub importują wyroby akcyzowe. Na takich podmiotach ciąży też obowiązek podatkowy, co oznacza, że są one formalnymi podatnikami podatku akcyzowego. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach formalnymi podatnikami mogą być inne osoby na przykład jednostki organizacyjne , wskazane przez Ministra Finansów.

Podatników akcyzy można podzielić na dwie podstawowe grupy:

Producenci wyrobów akcyzowych w kraj uniezależnia od tego czy mają miejsce lub siedzibę w RP czy za granicą,

Podmioty sprowadzające do kraju wyroby akcyzowe, bez względu na to, czy wyroby te są przeznaczone do sprzedaży czy na zaspokojenie własnych potrzeb.

Podatnicy określeni w ustawie czyli producenci i importerzy, a także wskazani przez Ministerstwo Finansów, są tylko podatnikami formalnymi. W rzeczywistości bowiem ciężar ekonomiczny podatku obciąża nabywców towarów objętych podatkiem akcyzowym. Podatek ten ma także charakter cenotwórczy i jest wkalkulowany w cenę sprzedaży towarów.

Podmiotowy zakres podatku akcyzowego nie doznaje zwężenia w samej ustawie. Nie zawiera ona bowiem zwolnień o charakterze podmiotowym. Jednak Ministerstwo Finansów ma ustawowe uprawnienia do zwalniania z akcyzy w porozumieniu z MSZ organizacji międzynarodowych prowadzących w Polsce działalność w interesie publicznym, które są zwolnione od podobnego podatku w innych krajach. Minister może także określić zasady i tryb zwrotu akcyzy przedstawicielom dyplomatycznym, konsularnym i członkom personelu takich placówek- jeżeli taki zwrot byłby zgodny z porozumieniami lub zwyczajami międzynarodowymi.

Przedmiotem opodatkowania w akcyzie są dwie grupy czynności:

Sprzedaż towarów akcyzowych przez producentów w kraju,

Sprowadzania lub nadsyłanie towarów akcyzowych z zagranicy.

Podatek akcyzowy dotyczy nie wszystkich towarów, lecz jedynie produkcji i importu towarów imiennie uznanych za akcyzowe w odpowiednim załączniku do ustawy. Jest niezależny od pobieranego również przy sprzedaży i imporcie podatku od towarów i usług.

Towary objęte akcyzą mają różnorodny charakter. Można je podzielić na cztery podstawowe grupy: luksusowe, monopolowe, paliwa, opakowania z tworzyw sztucznych.

Akcyza w wielu przypadkach ma charakter podatku "od luksusu". Odnosi się to do jachtów pełnomorskich, łodzi, wysokiej klasy sprzętu elektronicznego, samochodów, środków upiększających i wyrobów perfumeryjnych, skór futrzanych zwierząt szlachetnych i wyrobów z takich skór.

Drugą grupę stanowią towary zaliczane tradycyjnie do grupy monopolowych. Mieszczą się w tej grupie zarówno napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe, sól, jak i urządzenia i akcesoria do prowadzenia gier losowych i zakładów wzajemnych oraz broń gazowa.

Do trzeciej grupy należy zaliczyć wyroby naftowe, paliwa płynne i gaz pełniący rolę paliwa samochodowego, a także używany do napełniania małych butli turystycznych.

Czwarta grupa obejmuje opakowania z tworzyw sztucznych i została wprowadzona ze względów ekologicznych, aby ograniczyć produkcję i import takich opakowań.

Zakres przedmiotowy podatku akcyzowego, a zwłaszcza objęcie nim paliw, wpływa niewątpliwie na bardzo znaczny wzrost cen także towarów, przy których produkcji są używane towary obciążone omawianym podatkiem.

Przedmiotowy zakres podatku obejmuje także nadmierne ubytki i zawinione niedobory niektórych towarów akcyzowych. Kwestie te są szczegółowo uregulowane w rozporządzeniu Ministra Finansów.

Sprzedaż wyrobów na eksport nie podlega akcyzie, chyba że wyroby takie zostały wcześniej oznaczone znakami akcyzy. Wyłączenie eksportowanych towarów z opodatkowania akcyzą jest zrozumiałe, gdyż podatek akcyzowy jest wkalkulowany w cenę, co obniżyłoby konkurencyjność naszych towarów na rynkach zagranicznych, a ostateczny ciężar ekonomiczny podatku ponosiłby ewentualny nabywca zagraniczny, a nie krajowy podatnik. Wyłączenie z eksportu wyrobów akcyzowych z opodatkowania pociąga za sobą uprawnienia do zwrotu pobranej wcześniej akcyzy w sytuacji, gdy towar zostaje sprzedany na eksport. Uregulowanie wszelkich kwestii szczegółowych związanych ze zwrotem podatku akcyzowego lub jego obniżeniem należy do kompetencji Ministra Finansów, który czyni to w drodze rozporządzenia. W rozporządzeniu są też ustalone tryb oraz terminy i okresy płatności akcyzy.

Podatek akcyzowy może być pobrany także od "wewnętrznej" sprzedaży towarów akcyzowych wówczas, gdy dotyczy ona samodzielnie sporządzających bilans zakładów i oddziałów jednej osoby prawnej, będącej producentem tych towarów.

Obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym powstaje najczęściej z chwilą wydania, przekazania, zmiany lub darowizny towaru objętego tym podatkiem. W przypadku wyrobów alkoholowych, tytoniowych i przemysłu drożdżowego decydującym momentem dla powstania obowiązku podatkowego jest przeniesienie wyrobów poza teren zakładu, w którym zostały wyprodukowane i to nawet wówczas, gdy ich sprzedaż nie nastąpiła.

Szczególne rozwiązanie dotyczy powstania obowiązku podatkowego w stosunku do nadmiernych ubytków lub zawinionych niedoborów. Wówczas obowiązek powstaje z dniem ich zaistnienia. Jeżeli nie można ustalić takiego dnia, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą stwierdzenia ubytków i niedoborów. Min. Fin. może określić w sposób odmienny od ustawowego moment powstania obowiązku podatkowego.

Przy sprzedaży towarów akcyzowych przez producenta w kraju podstawę opodatkowania stanowi obrót wyrobami akcyzowymi. Obrotem- analogicznie jak w VAT- jest kwota należna z tytułu sprzedaży towaru akcyzowego.

W imporcie wyrobów akcyzowych podstawą opodatkowania jest najczęściej wartość celna powiększona o należne cło. Natomiast, gdy wyrób akcyzowy został objęty procedurą uszlachetniania biernego, podstawę opodatkowania stanowi różnica między wartością towarów wywiezionych czasowo za granicę a wartością celną produktów kompensacyjnych dopuszczonych do obrotu, także powiększone o należne cło.

Przy stosowaniu kwotowych stawek akcyzy podstawą opodatkowania jest ilość wyrobów akcyzowych.

Warto podkreślić, iż w sytuacji, gdy sprzedaż lub import towaru jest opodatkowana zarówno podatkiem akcyzowym, jak i podatkiem od towarów i usług, najpierw oblicza się podatek akcyzowy, a jego wartość jest uwzględniana w podstawie opodatkowania VAT. Zarówno kwota będąca obrotem, jak i wartość celna są bowiem powiększone o kwotę akcyzy. Oznacza to, iż do kwoty podatku akcyzowego pobierany jest jeszcze podatek od towarów i usług.

Skala w podatku akcyzowym- podobnie jak w VAT- ma charakter proporcjonalny. Stawki są najczęściej procentowe i są odrębnie określone dla sprzedaży przez krajowych producentów i dla sprawdzania czy nadsyłania wyrobów akcyzowych z zagranicy. Stawki przewidziane dla sprzedaży towarów akcyzowych przez producentów kraju są zdecydowanie niższe niż przy imporcie. W poszczególnych sytuacjach sprzedaży towarów akcyzowych maksimum stawek określonych w ustawie wynosi od 15% do 95% w zależności od rodzaju wyrobu objętego akcyzą. Dla importu max stawki wynoszą odpowiednio od 40% do 190% (stawka 190% może być stosowana przy imporcie wyrobów spirytusowych i praktycznie byłaby jednoznaczna z zakazem importu; kwota akcyzy- podobnie jak cło- powiększa podstawę obliczenia VAT, co doprowadziłoby do tego, że oferowany na polskim rynku wyrób spirytusowy nie znalazłby nabywcy przy tak skalkulowanej cenie).

W ustawie przewidziano 3 możliwości ustalania stawek podatku akcyzowego:

Podstawowym sposobem jest określenie stawki podatku od producentów w stosunku do ceny sprzedaży u tychże producentów, a od importerów- w odniesieniu do wartości celnej powiększonej o cło; cena sprzedaży jest pomniejszona o podatek od towarów i usług,

Możliwe jest także określenie stawki jako stawki kwotowej od jednostki wyrobu,

Dopuszczalna jest także stawka różnicowa, która też stanowi formę stawki kwotowej.

Stawki akcyzy mogą być różnicowane dla poszczególnych wyrobów z danej grupy.

Stawki wskazane w ustawie mają charakter stawek maksymalnych. Konkretną ich wysokość dla poszczególnych towarów akcyzowych ustala Ministerstwo Finansów w drodze rozporządzenia lub zarządzenia, w zależności od rodzaju towarów. Minister ma także prawo udzielania zwolnień od akcyzy dla niektórych towarów objętych tym podatkiem, a także określania minimalnego poziomu obciążenia akcyzą.

W drodze zarządzenia Ministra Finansów są ustalane stawki na paliwa, napoje alkoholowe, wyroby przemysłu drożdżowego i tytoniowego. Na pozostałe towary objęte akcyzą stawki są ustalane w drodze rozporządzenia Ministra Finansów. W taki samym trybie co ustalanie stawek podatku odbywa się też zwalnianie od akcyzy.

Sposób rozliczeń podatku akcyzowego jest analogiczny jak podatku od towarów i usług. Obowiązują takie same terminy i podobny tryb płatności zarówno w obrocie wewnątrzkrajowym, jak i przy imporcie.

Podatek jest obliczany i wpłacany przez samych podatników. Jedynie przy imporcie wyrobów objętych akcyzą podatek jest pobierany przez płatnika-czyli przez urzędy celne- razem z należnościami celnymi i podatkiem od towarów i usług. Urzędy celne odprowadzają kwoty pobranego podatku akcyzowego- tak jak i z tytułu VAT- za okresy pięciodniowe w terminie pięciu dni po upływie każdego okresu.

Wspólne taż są wszelkie obowiązki obciążające formalnych podatników tak VAT, jak i akcyzy, które dotyczą rejestracji, prowadzenia ewidencji, wystawiania rachunków i faktur.

Zewnętrzną oznaką uiszczania podatku akcyzowego na niektóre wyroby akcyzowe jest banderolowanie tych wyrobów. Obowiązek ten dotyczy wyrobów monopolowych (alkoholowe, tytoniowe, przemysłu drożdżowego) oraz paliw i olejów.

Przewidziane są 2 rodzaje banderoli: podatkowe i legalizacyjne. Banderole podatkowe są wydawane podatnikom podatku akcyzowego zarówno producentom, jak i importerom wyrobów akcyzowych z tytułu zapłaty zaliczki na podatek akcyzowy. Natomiast banderole legalizacyjne są przeznaczone dla podmiotów gospodarczych nie będących podatnikami podatku akcyzowego oraz dla tych, którzy dokonują ściśle wskazanych czynności odnoszących się do wyrobów akcyzowych (np. ich pakowania, rozlewania czy rozważania w jednostkowe opakowania). Banderole legalizacyjne stanowią dowód legalnego dopuszczenia wyrobu do obrotu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

3.4. Harmonizacja podatku od wartości dodanej

„Podatek od wartości dodanej został nieomal w pełni zharmonizowany w Unii Europejskiej. Został on wprowadzony we wszystkich państwach członkowskich , gdzie zastąpił dotychczasowe podatki obrotowe.”

Pierwszym krokiem do wprowadzenia w Unii Europejskiej podatku od wartości dodanej było wprowadzenie Pierwszej Dyrektywy Rady z dnia 11 kwietnia 1967 roku . Dotyczyła ona harmonizacji przepisów państw członkowskich dotyczących podatku obrotowego. Przesądzała ona o ostatecznym kierunku harmonizacji podatków obrotowych , przesądzając, iż będzie nim podatek obrotowy.

Pierwotnie graniczna datą wprowadzenia podatku ustanowiono dzień 1 stycznia 1970 roku jednakże Trzecia Dyrektywa Rady przesunęła ten termin na 1 stycznia 1972 roku.

Prawie wszystkie państwa wywiązały się z obowiązku wprowadzenia podatku od wartości dodanej, ale nie był on we wszystkich państwach jednolity. Spowodowane to było pozostawieniem państwom członkowskim szerokiej swobody w zakresie „kształtowania poszczególnych elementów konstrukcji podatku, w szczególności zaś podstawy opodatkowania. Stąd też w celu pogłębienia procesu harmonizacji tego podatku została przyjęta Szósta Dyrektywa Rady77/388 z dnia 17 maja 1977 roku w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej.”

Opodatkowaniu podlegają czynności dostawy towarów oraz świadczenie usług na terytorium państw członkowskich, jak również import usług.

Taki zakres przedmiotowy obowiązywał, aż do momentu zniesienia granic podatkowych między państwami członkowskimi. Istotne stało się wtedy wprowadzenie nowej czynności podlegającej opodatkowaniu, a która byłaby odpowiednikiem importu towarów. Dnia 16 grudnia 1991 roku kolejną czynnością poddaną opodatkowaniu zostało wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.

„Zakres przedmiotowy podatku od wartości dodanej obejmuje zatem cztery kategorie czynności: dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego, świadczenie usług na terytorium państwa członkowskiego, import towarów oraz wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.”

Aby określić zakres stosowania podatku od wartości dodanej, należy ustalić jego zakres podmiotowy oraz ustalić zakres pojęcia czynności podlegających opodatkowaniu i katalog czynności będących zwolnionych z podatku.

Czynnościami podlegającymi opodatkowaniu na terytorium kraju, są świadczone usługi i dostawy towarów.

Natomiast zwolnienia od podatku można przyporządkować do dwóch grup. Pierwsza to zwolnienia dotyczące działalności w interesie powszechnym. Druga to pozostałe zwolnienia, których charakter jest inny niż w punkcie pierwszym.

„Zasady opodatkowania czynności wewnątrz wspólnotowych, tzn. czynności dokonywanych między różnymi państwami członkowskimi, zostały uregulowane w dyrektywnie 91/680 z dnia 16 grudnia 1991 roku, która zmieniła Szóstą Dyrektywę VAT, oraz w tzw. Dyrektywach upraszczających 92/11 i 95/7.”

Dyrektywy te nie zmieniły w istotny sposób zasad opodatkowania usług, natomiast dokonały bardzo znaczących zmian w systemie opodatkowania towarów.

System wewnątrzwspólnotowej wymiany towarów jest opary na stosunkowo prostej zasadzie. Wraz ze zniesieniem granic podatkowych, w stosunkach pomiędzy podmiotami podmiotami poddanymi opodatkowaniu zniesione zostały wszelakie formalności, które związane były z przemieszczaniem towaru przez granicę przy jednoczesnym utrzymaniu zasad opodatkowania w kraju przeznaczenia. .Na rynku przeniesienie towaru między dwoma podmiotami z różnych państwami jest traktowane jako jedna operacja gospodarcza, jednak dla celów podatku od wartości dodanej jest ona traktowana jako dwie wyodrębnione prze prawo operacje: nabycie wewnątrzwspólnotowej , które zastąpiło import oraz dostawa wewnatrzwspólnotowa, która zastąpiła eksport.

„W ramach omawianego systemu opodatkowania czynności wewnatrzwspólnotowych pojęcie eksportu i importu towarów zostało zastąpione odpowiednio pojęciem dostawy i nabycia wewnątrz wspólnotowego. Zatem w systemie tym czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są: dostawa wewnatrzwspólnotowa oraz nabycie wewnątrzwspólnotowe.”

Zwolnienia od podatku obejmują kilka grup. Pierwsza obejmuje zwolnienia dostaw wewnątrzwpólnotowych. Od podatku zwolnione są dostawy towarów: wysyłanych lub transportowanych przez nabywcę lub sprzedawcę na ich rachunek, poza terytorium państwa członkowskiego, ale na terytorium wspólnoty oraz, których odbiorcą jest podatnik działający w takim właśnie charakterze w państwie członkowskim innym niż państwo rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów.

Od podatku zwolnione są również te dostawy, które dokonywane są pomiędzy podatnikami i osobami prawnymi niebedącymi podatnikami. Od podatku mogę być również zwolnione towary poddane akcyzie.

Druga grupa obejmuje zwolnienia dotyczące nabycia wewnatrzwspólnotowego.

Przepis ten zwalnia od podatku: nabycie wewnątrzwspólnotowe towarów, których dostawa przez podatnika na terytorium kraju byłaby we wszystkich wypadkach zwolniona od podatku oraz których import byłby zwolniony przy zastosowaniu art. 14 ust. 1

Zwolnieniu podlegałoby również nabycie towarów, z tytułu którego nabywca korzystałby we wszystkich wypadkach z całkowitego zwrotu VAT, który byłby należny, gdyby nabycie wewnątrzwspólnotowe było opodatkowane na podstawie art. 28 ust. 1

Rozdział IV Ewolucja polskiego systemu podatkowego

4.1. Przesłanki zmian systemu podatkowego po 1990 roku

Przemiany polityczne, gospodarcze jakie nastąpiły w Polsce na początku lat dziewięćdziesiątych spowodowały przejście z gospodarki centralnie sterowanej na gospodarkę rynkową. To z kolei pociągnęło za sobą konieczność budowy nowego systemu podatkowego zwłaszcza do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Istniała uzasadniona konieczność szybkiego tworzenia nowych regulacji prawnych, które zastąpiłyby przestarzałe przepisy obowiązujące w poprzednim systemie. Jak pokazała praktyka miało to wpływ na jakość wprowadzanych wówczas rozwiązań podatkowych.

„Reforma polskiego systemu podatkowego rozpoczęta została, jak już pisano, pod koniec lat 80-tych, a do zasadniczych aktów prawnych mających realizować podstawowy jej cel - zbliżenie polskiego systemu podatkowego do systemów obowiązujących w demokratycznych państwach o gospodarce rynkowej - należą bez wątpienia dwie ustawy o podatku dochodowym, to jest obowiązująca ustawa z 26.07.1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawa z 31.01.1989 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, uchylona następnie przez obowiązującą ustawę z 15.02.1992 roku o tej samej nazwie.”

System podatków obowiązujący w gospodarce centralnie sterowanej nie pasował do wprowadzanych w Polsce zasad gospodarki rynkowej. Głównie w okresie 1991 - 1993 udało się wprowadzić nowoczesne elementy systemu podatkowego, które przetrwały do dzisiaj. Reforma podatkowa przeprowadzona w latach 1991 - 1993 zlikwidowała kilka tytułów podatkowych: podatek od wynagrodzeń, podatek wyrównawczy, podatek od płac uiszczany przez pracodawców, podatek dochodowy od działalności gospodarczej, podatek rolny z działów specjalnych produkcji rolnej . Zlikwidowano również odrębne opodatkowanie podatkiem dochodowym osób prawnych z sektora gospodarki uspołecznionej i nieuspołecznionej wprowadzając w 1989 roku jednolity podatek dochodowy od osób prawnych. W obszarze podatków dochodowych pewne doraźne rozwiązania utrzymały się jeszcze przez kilka lat, w tym tzw. popiwek czyli podatek od ponadnormatywnego wzrostu wynagrodzeń w przedsiębiorstwach państwowych. Podatek ten został całkowicie zniesiony w 1996 roku.

W dobie reform gospodarczych, jakie prowadzono od 1990 roku w naszym kraju, podatki stanowiły i stanowią główne źródło dochodów państwa jak również ważny instrument zarządzania. Pobieranie podatków musi odbywać się na ściśle określonych zasadach ustalanych przez ustawodawcę. Z kolei znajomość tych zasad wpływa na osiąganie sukcesu w każdej działalności prowadzonej przez podatnika.

Konstruktorzy systemu podatkowego stanęli przed bardzo ważnym i trudnym zadaniem, które polega na takiej budowie podatków, aby uwzględnione zostały wszystkie czynniki ekonomiczne, społeczne i finansowe.

Wprowadzany w życie podatek stanowi z jednej strony dochód państwa, ale z drugiej obciążenie podatnika, a więc relacje między tymi stronami muszą być zachowane. Biorąc również pod uwagę fakt, że podatek ma charakter powszechny i przymusowy co oznacza, że każdy podatnik, który znalazł się w określonej sytuacji prawnej objętej podatkiem ma obowiązek go płacić, a jeśli uchyla się grożą mu sankcje karne. Chodzi głównie o to, aby wprowadzany podatek nie zmniejszał efektywności tych, którzy obowiązani są go płacić, jak również patrząc od strony budżetu państwa dał możliwość finansowania potrzeb społecznych wynikających z zobowiązań państwa wobec obywateli.

Podatki w gospodarce rynkowej są ważnym instrumentem ingerencji państwa w sferę własności prywatnej. Może to powodować, że między państwem a podatnikami może dochodzić do napięć na tle podatków.

Wśród podatników musi być wysoka świadomość interesu publicznego. Budowa systemu podatkowego, a więc taki zestaw podatków wzajemnie powiązanych musi prowadzić do niwelacji sprzeczności i napięć. Będzie tak wówczas kiedy zostaną skonkretyzowane uprawnienia i obowiązki zarówno państwa jak i podatnika, a to z kolei może zapewnić tylko dobrze przygotowane prawo podatkowe. Prawo to musi być zgodne i spójne z różnymi ustawami rozporządzeniami RM, umowami międzynarodowymi, a w szczególności z Konstytucją RP, która jest najwyższym aktem prawnym. System podatkowy będzie więc stanowił uporządkowany zestaw podatków obowiązujący w państwie w danym czasie.

2.2. Kierunki zmian systemu podatkowego po 1990 roku

Jednym z pierwszych aktów prawnych, które zapoczątkowały zmiany w polskim systemie podatkowym była ustawa z 31 stycznia 1989 roku o podatku dochodowym od osób prawnych. Właśnie ta ustawa ustalała wspólne zasady opodatkowania dochodu wszystkich osób prawnych bez względu na przynależność sektorową.

„Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych oraz prowadzących działalność gospodarczą państwowych jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, zwanych dalej „podatnikami”

Zasadnicza reforma systemu podatkowego rozpoczęła się w 1991 roku, kiedy to na mocy ustawy wprowadzono podatek dochodowy od osób fizycznych, a zaraz po nim podatek dochodowy od osób prawnych. Wówczas w Polsce pojawiło się kilkanaście milionów nowych podatników - osób fizycznych, którzy osiągali dochody ze stosunku pracy, a do tej pory nie byli zobowiązani do opłacania podatku z tego tytułu. Do tego momentu nie musieli składać żadnych zeznań podatkowych, gromadzić rachunków dokumentujących wydatki, czy prowadzić ewidencji podatkowej. Pierwsze zeznania podatkowe złożyli Polacy za 1992 rok - co uznane zostało za bardzo ważne wydarzenie.

W 1991 roku zostaje również uchwalona ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, w której to znalazły się uregulowania dotyczące podatków stanowiących dochody gmin. Regulacje te dotyczyły podatku od nieruchomości, podatku od środków transportu, opłat lokalnych tj. administracyjnej, miejscowej i targowej.

Kolejną ważną datą w tworzeniu systemu podatkowego był 5 lipca 1993 roku, kiedy to wprowadzono w życie ustawę o podatku od towarów i usług VAT i podatku akcyzowym.

W 1994 roku wprowadzono nową zryczałtowaną formę opodatkowania dochodu uzyskiwanego przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą zwaną ryczałtem ewidencjonowanym.

Zarzuty organizacji międzynarodowych spowodowały, że 1996 roku usunięto podatek importowy.

Prawne podstawy do nakładania obowiązków podatkowych stanowi Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Art. 217 Konstytucji RP mówi, że nakładanie podatków i innych danin publicznych oraz określanie podmiotów opodatkowania, przedmiotów opodatkowania, stawek podatkowych, kategorii pomiotów zwolnionych od podatków, zasad przyznawania ulg i umorzeń podatkowych może następować wyłącznie w drodze ustawy.

W dniu 29 sierpnia 1997 roku została uchwalona ordynacja podatkowa. Akt o randze ustawy regulował w sposób całościowy zasady postępowania, wykonywania i wygasania zobowiązań podatkowych. Dawała ona pewną spójność przepisów podatkowych i eliminowała problemy dotyczące interpretacji. Przepisami ordynacji podatkowej objęte zostały podatki jak również opłaty i inne nie podatkowe należności budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego, do których ustalania uprawnione są organy podatkowe.

Następne poważne prace nad pakietem zmian w systemie podatkowym były prowadzone w 1999 roku i skończyły się wetem Prezydenta w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych. Podpisana została ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. To doprowadziło do zróżnicowania zasad opodatkowania dochodów podatników w zależności od tego czy są osobami fizycznymi, czy też osobami prawnymi. I tak w latach 2001-2003 osoby fizyczne płacą zgodnie z progresją stawki 19 %, 30 %, 40 %, a osoby prawne według skali liniowej 19%.

W 1999 roku wprowadzono również zmianę w konstrukcji podatku VAT zagranicznym podróżnym - a odbyło się to w ramach procesu dostosowawczego do prawa obowiązującego w Unii Europejskiej.

Inną zmianą wprowadzoną 4 września 2000 roku było objęcie rolnictwa podatkiem VAT, co oznacza, iż polscy rolnicy mogą być podatnikami VAT na ogólnych zasadach lub korzystać ze zryczałtowanego zwrotu podatku w wysokości 3 % dokonanej przez nich sprzedaży.

W 2001 roku weszły w życie przepisy nowej ustawy o opłacie skarbowej i ustawy o podatku od czynności cywilno prawnych.

Zmiany dotknęły również konstrukcji podatku VAT i akcyzowego, a związane były z poprawą strony dochodów budżetu państwa. Główne kierunki zmian to:

• opodatkowanie VAT-em obrotu licencjami, który do tej pory nie podlegał temu podatkowi,

• opodatkowanie 7 % stawką sprzedaży nowych mieszkań dotychczas obowiązująca stawka 0 %,

• podniesienie z 7 % na 22 % stawki na niektóre towary dziecięce,

• wprowadzenie zakazu odliczania podatku naliczonego z tytułu zakupu oleju napędowego oraz gazu do samochodów osobowych,

• wyłączenie z wyrobów rękodzieła ludowego i artystycznego objętych stawką 3 % mebli, od których będzie płacona stawka 22 %,

• uznanie za wyrób akcyzowy energii elektrycznej i opodatkowanie podatkiem akcyzowym.

Od 1 stycznia 2002 roku weszły w życie nowe przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, które zmieniły konstrukcję podatku od środków transportowych. Wysokość stawek w zreformowanym podatku od środków transportowych nie zależy już od ładowności pojazdu, a od dopuszczalnej masy całkowitej. Inną zmianą jest wprowadzenie stawek minimalnych dla niektórych grup pojazdów. Wszystkie zmiany wprowadzane w naszym systemie podatkowym są między innymi kontynuacją procesu dostosowywania polskiego prawa podatkowego do wymogów Unii Europejskiej. Wszystkie przepisy prawa podatkowego muszą być zgodne z Konstytucją jako najwyższym aktem prawnym obowiązującym w naszym kraju.

3.1. Podatek dochodowy od osób fizycznych

„Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych jest podstawowym aktem prawnym regulującym opodatkowanie dochodów osób fizycznych uzyskiwanych z działalnośći gospodarczej prowadzonej na własny rachunek, jak i z wynagrodzeń , rent i emerytur, a także nieregularnych źródeł przychodów.”

Podatek dochodowy od osób fizycznych należy do grupy podatków bezpośrednich. Obowiązek podatkowy został wprowadzony przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991roku , a wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1992 roku. Podatnikiem tego podatku są osoby fizyczne uzyskujące dochody, na których ciąży obowiązek podatkowy.

W rozumieniu ustawy dochód, który jest podstawą do opodatkowania, to nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym.

DOCHÓD = PRZYCHÓD - KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU

W przypadku, gdy podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania jest suma wszystkich dochodów uzyskanych z różnych źródeł w danym roku podatkowym.

Źródła przychodów, z których dochody podlegają opodatkowaniu :

• Wynagrodzenia i inne przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy oraz pracy nakładczej.

• Emerytury i renty krajowe.

• Zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego.

• Stypendia.

• Przychody z działalności wykonywanej osobiście (między innymi od umów zlecenia, umów o dzieło, kontraktów menedżerskich, zasiadania w radach nadzorczych, pełnienia obowiązków społecznych).

• Przychody z praw autorskich i innych praw majątkowych.

• Świadczenia wypłacane z Funduszu Pracy lub Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

• Przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, jak również z wykonywania wolnego zawodu.

Podatek dochodowy od osób fizycznych płacony jest w skali progresywnej. Skala podatkowa nie ma jedynie zastosowania do dochodów opodatkowanych w formie ryczałtu, a jedynie do dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych. W latach 1992 - 2007 skala podatkowa zmieniała się:

Tabela.3. Zmiany w skali podatkowej w latach 1992-2007

Rys1. http://forum.msstudio.com.pl/podatki.php?tytul=Skala%20podatkowa#top

W pierwszych latach obowiązywania podatku (1992 - 1993) stawki wynosiły 20 %, 30 %, 40 %, a już w latach 1994 -1996 obowiązywały stawki 21 %, 33 %, 45 %. W kolejnym roku, a więc 1997, zostały obniżone niewiele, ale wynosiły 20 %, 32 %, 44 %. Natomiast od roku 1998 stawki zmieniono na 19 %, 30 %, 40 % i takie obowiązują w chwili obecnej czyli w 2003 roku. Obowiązek ustalania sali podatkowej spoczywa na Ministrze Finansów, który musi skalę podatkową na dany rok podać w formie rozporządzenia do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy.

Jeśli chodzi o kwotę wolną od opodatkowania, jedynie w pierwszych dwóch latach obowiązywania podatku, czyli w latach 1992 - 1993, pozostawała na tym samym poziomie, natomiast w ciągu następnych lat wzrastała.

Progi podatkowe w latach 1992 - 1993 pozostawały na niezmienionym poziomie, w następnych latach wzrastały, aż do roku 2001 i znowu zostały zamrożone na tym samym poziomie, na razie na rok 2003.

Pobór podatku dochodowego od osób fizycznych jest dwufazowy:

• w ciągu roku podatkowego płatnik nalicza zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych i odprowadza naliczone kwoty do właściwego Urzędu Skarbowego,

• po zakończeniu roku podatkowego następuje rozliczenie z podatku, którego może dokonać podatnik lub płatnik w ciągu 4 miesięcy od zakończenia roku podatkowego.

Rozliczenie polega na porównaniu wpłaconych zaliczek z kwotą należnego podatku, jeżeli kwota wpłaconych zaliczek jest wyższa od kwoty należnego podatku Urząd Skarbowy dokonuje zwrotu nadpłaconych zaliczek. Natomiast jeśli kwota wpłaconych zaliczek jest niższa od kwoty podatku należnego, wówczas podatnik ma obowiązek dopłacić różnicę w Urzędzie Skarbowym.

Rocznego rozliczenia podatkowego może dokonać płatnik pod warunkiem, iż podatnik złoży u niego stosowne oświadczenie, że dochody uzyskiwane u tego płatnika są jego jedynymi dochodami, nie chce skorzystać z żadnych odliczeń oraz nie będzie korzystał ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem. W pozostałych przypadkach podatnik musi w stosownym terminie złożyć zeznanie podatkowe w Urzędzie Skarbowym.

W ciągu lat obowiązywania podatku zasady te nie uległy zmianie, jedynie zostają wprowadzane zmiany we wzorach zeznań podatkowych.

Od momentu wprowadzenia obciążenia podatkiem dochodowym od osób fizycznych pojawiły się różnego rodzaju ulgi, odliczenia i zwolnienia. Zgodnie z przepisami ustawy oraz rozporządzenia ministra finansów z dnia 24 marca 1995 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od opodatkowania są między innymi:

• renty przyznane inwalidom wojennym i wojskowym,

• odszkodowania przyznane na podstawie przepisów prawa cywilnego lub administracyjnego,

• kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych,

• odprawy pośmiertne i pogrzebowe,

• zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne i wychowawcze,

• kwoty pomocy finansowej ze środków pomocy społecznej.

Obecnie obowiązuje około 100 zwolnień przedmiotowych, a w początkowym okresie obowiązywania było ich jeszcze więcej. Do końca lutego 2002 roku zwolnienie to dotyczyło również oszczędności zgromadzonych na rachunkach w banku, lecz od 1 marca wprowadzono podatek z odsetek w wysokości 20 %. Oprócz zwolnień przedmiotowych prawo przewiduje kilkadziesiąt odliczeń od podatku i dochodu.

W latach 1992 - 1997 obowiązywały odliczenia od dochodu, i dotyczyły one my innymi:

• wydatków na budowę lub rozbudowę domu,

• wydatków remontowych,

• wydatków na zakup przyrządów lub narzędzi bezpośrednio związanych z pracą,

• wydatków na odpłatne kształcenie i dokształcanie podatnika,

• darowizny na cele oświatowe i kultu religijnego.

3.2. Podatek dochodowy od osób prawnych

„Opodatkowanie dochodów osób prawnych unormowane w ustawie z 1989 roku oparte zostało na podstawowej zasadzie współczesnych systemów podatkowych , jaką jest zasada równości opodatkowania. Oznaczało to zarwanie z kształtującym polski system podatkowy w okresie powojennym zasadą różnicowania opodatkowania w zależności od typu własności.”

Podatek dochodowy od osób prawnych jest podatkiem bezpośrednim. Podatek dochodowy od osób prawnych wprowadzono przepisami ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku .

Wprowadzenie podyktowane było uchwaleniem w 1991 roku ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dawała ona możliwość ujednolicenia przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i osoby prawne.

Podmiotami podlegającymi opodatkowaniu uregulowanemu w ustawie z 15.02.1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych są osoby prawne .Przypisom ustawy podlegają również jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, z wyjątkiem oczywiści spółek nie mających oczywiści osobowości prawnej.”

Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest dochód podatnika z różnych źródeł. Dochód w rozumieniu ustawy to nadwyżka przychodów nad kosztami uznawanymi za niezbędne do uzyskania przychodu. Natomiast nadwyżka kosztów nad dochodami jest stratą, którą pokrywa się w równych częściach z dochodu uzyskanego w najbliższych, kolejno następujących 3 latach.

Przychodami są wszystkie wpływy pieniężne, przychody w naturze, świadczenia otrzymane nieodpłatnie, powstające w danym okresie należności, wartość zwróconych wierzytelności, oraz wartość umorzonych zobowiązań.

Koszty podatników podatku dochodowego od osób prawnych to koszty poniesione na uzyskanie przychodów.

Zgodnie z ustawą nie wszystkie koszty i wydatki stanowią koszt uzyskania przychodu i są to wydatki związane z modernizacją posiadanych lub zakupem nowych środków trwałych, kary umowne, wypłacone odszkodowania za wypadki przy pracy oraz wszystkie wydatki powstałe z winy podatnika jak również wydatki związane z nabyciem akcji czy udziałów innych spółek.

DOCHÓD = PRZYCHODY - KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU

Ustawa przewiduje szereg zwolnień z podatku dochodowego od osób prawnych i znajdą się tutaj zwolnienia podmiotowe jak również ulgi podatkowe, które będą odliczeniami od podstawy opodatkowania.

Zwolnienia te kierowane są do konkretnych jednostek, których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Z opodatkowania w tej grupie zwolnień znalazły się Skarb Państwa, NBP, jednostki budżetowe, Fundusze Celowe, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad, Agencja rynku Rolnego, fundusze emerytalne i ZUS.

W 1998 roku wprowadzono również zwolnienia z opodatkowania dochodów związków zawodowych, partii politycznych, społeczno zawodowych organizacji rolników. Wprowadzanie takich zmian najczęściej podyktowane jest zmianami sił politycznych w danym okresie, występowaniem grup nacisku czy zmianą opcji rządzącej.

Ulgi podatkowe przysługują podatnikom z tytułu darowizn na cele naukowe, oświatowe, kulturalne, kultury fizycznej i sportu, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, kultu religijnego, bezpieczeństwa publicznego, obrony narodowej, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych dotyczących zaopatrzenia wsi w wodę, budowę dróg, sieci telekomunikacyjnej.

Stosowanie różnego rodzaju ulg w naszym prawie podatkowym, podyktowane jest ciągłym brakiem środków w budżecie państwa czy budżetach terenowych na finansowanie inicjatyw społecznie użytecznych.

Podatek dochodowy od osób prawnych płacony jest w skali liniowej co oznacza, że jedna stawka podatku obowiązuje wszystkich podatników tego podatku bez względu na wysokość dochodu. W latach 1992 - 1997 obowiązywała stawka 40 %. Od roku 1998 można zauważyć tendencję malejącą stawki podatku dochodowego od osób prawnych. I tak w 1998 roku została obniżona do 34 %, następnie w 2000 roku osiągnęła 32 %, w 2002 roku wynosiła 28 %, a w 2003 obowiązuje 27 %.

Od 2004 r. obowiązuje 19%-owa stawka podatku od dywidend i innych dochodów (przychodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium Polski.

W roku 2008 podatek od firm i instytucji będących osobami prawnymi wynosi 19% od dochodu.

Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych składają miesięczne deklaracje o wysokości dochodu lub straty osiągniętej od początku roku podatkowego (narastająco). Następnie w formie zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób prawnych do 20 każdego miesiąca, za miesiąc poprzedni, na rachunek właściwego urzędu skarbowego dla siedziby podatnika, dokonują wpłaty naliczonych kwot.

ZALICZKA MIESIĘCZNA

=

ŁĄCZNY PODATEK NALEŻNY OD DOCHODÓW UZYSKANYCH OD POCZĄTKU ROKU

-

UMA ZALICZEK ZAPŁACONYCH DOTYCHCZAS

Z dniem 1 stycznia 1999 roku wprowadzono pewne zmiany dotyczące wpłaty zaliczek. Zreformowane zasady dają możliwość opłacenia zaliczki za pierwsze 5 miesięcy w wysokości 1/6 podatku od dochodu osiągniętego przez podatnika w pierwszym półroczu roku poprzedzającego rok podatkowy. Zaliczkę za 6 miesiąc stanowi różnica między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku, a sumą zaliczek zapłaconych za 5 miesięcy. Zaliczki za kolejne 6 miesięcy opłaca się w wysokości 1/6 podatku od dochodu osiągniętego przez podatnika w pierwszym półroczu roku podatkowego. Ostateczne rozliczenie podatku następuje w zeznaniu rocznym.

Roczne rozliczenie podatku odbywa się w dwóch etapach:

1. w okresie 3 miesięcy od zakończenia roku podatkowego składane jest roczne zeznanie podatkowe o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej straty i w tym terminie należy wpłacić należny podatek wynikający z tego rozliczenia,

2. ostateczne zeznanie składane jest w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, nie później jednak niż przed upływem 9 miesięcy od zakończenia roku podatkowego.

3.3. Podatek od towarów i usług - VAT

Podatek od towarów i usług, inaczej podatek od wartości dodanej, należy do grupy podatków pośrednich i płacony jest na wszystkich szczeblach obrotu towarowego. Podatek od towarów i usług reguluje ustawa z dnia 8 stycznia 1993 roku .

Od tego czasu przestały obowiązywać podatki obrotowe uregulowane w ustawie z 16.12.1972 roku o podatku obrotowym oraz w ustawie z 26.02.1982 roku o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej .”

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest:

• sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

• eksport i import towarów i usług,

• przekazanie przez podatnika towarów lub świadczenie usług na potrzeby reprezentacji i reklamy,

• na darowizny lub na potrzeby własne podatnika, członków jego rodziny lub osób współpracujących.

Podatnikami podatku VAT zgodnie z art. 5 ustawy są osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które wykonują czynności we własnym imieniu i na własny rachunek podlegające opodatkowaniu. Obowiązek podatkowy powstaje w momencie wydania, przekazania, darowizny towarów lub w momencie wykonania usługi. Podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu sprzedaży towarów pomniejszona o należny podatek VAT od tej sprzedaży. Podstawą opodatkowania w imporcie towarów jest wartość celna towarów powiększona o cło lub ewentualny podatek akcyzowy.

Stawki podatku od towarów i usług mają charakter procentowy i liniowy. Powszechnie stosowaną i podstawową stawką jest 22 % podstawy opodatkowania i jest ona stosowana do wszystkich czynności chyba, że z przepisów wyraźnie wynika, iż obrót danej czynności opodatkowany jest inną stawką.

Stawki obniżone, preferencyjne to 7 % lub 0 %, a rzadziej 3 % czy 12 %, niektóre wprowadzane tylko czasowo oczywiście na wybrane grupy towarów. Lista towarów i usług objętych tymi stawkami opublikowana jest w postaci załącznika do ustawy. I tak stawka obniżona 7 % obejmuje towary i usługi:

• związane z gospodarką rolną i leśną ( nawozy , pasze , ciągniki ),

• towary związane z ochroną zdrowia (okulary wyroby farmaceutyczne),

• towary spożywcze (wędliny , słodycze),

• prasa, nuty, mapy,

• węgiel, paliwa gazowe, energia elektryczna,

• materiały i usługi budowlane wykazane w załączniku do ustawy.

Stawka 3 % stosowana jest do produktów przemysłu mięsnego, mleka, miodu, produktów upraw polowych i łąkowych.

Stawka 12 %, wprowadzona na początku 2002 roku, dotyczy niektórych towarów dla dzieci, wcześniej opodatkowanych stawką 7 %, a są to zabawki, narty, sanki, rowery. Zgodnie z prognozami towary te mają być objęte stawką 22 %.

Stawka 0 % - preferencyjna, głównie dotyczy sprzedaży swoich towarów na eksport. Stawka ta do końca 2003 roku obowiązuje na sprzedaż czasopism specjalistycznych, wydawnictw dziełowych jak również towarów wykorzystywanych na cele ochrony przeciwpożarowej sprzedawanych jednostkom przeciwpożarowym. Zgodnie ze standardami przyjętymi w Unii Europejskiej stawka preferencyjna 0 % stosowana jest sporadycznie, tylko do niektórych towarów. W niektórych krajach Unii stawka 0 % nie jest stosowana w ogóle, a są to Francja, Hiszpania i Grecja.

W naszym kraju również w okresie od wprowadzenia podatku VAT, a więc od 1993 roku najwięcej zmian dotyczyło stawek podatkowych. I tak np. na leki środki farmaceutyczne i materiały medyczne stawki kształtowały się w następujący sposób:

1997 - 0 %, 1998 - 2 %, 1999 - 4 %, 2000 - 7 %.

Wszystkie towary i usługi objęte innymi stawkami niż 22 % ujęte zostały w Systematycznym Wykazie Wyrobów, Klasyfikacji Wyrobów i Usług, Klasyfikacji Obiektów Budowlanych.

Dokonując porównania stawek podatku VAT w Polsce i krajach Unii Europejskiej można zauważyć duże rozbieżności pomiędzy różnymi krajami UE i tak:

Tabela 4. Porównanie stawek podatkowych w wybranych krajach

KRAJ	RODZAJE STAWEK	%
Hiszpania	stawka podstawowa	12%
Irlandia	stawka podstawowa	23%
Francja	stawka podwyższona	25%
Włochy	stawka podwyższona	38%
Grecja	stawka ulgowa	3%
Belgia	stawka podstawowa	17%

Źródło: opracowanie własne

Natomiast za niezgodne ze standardami Rady Wspólnot Europejskich uznaje się całkowite zwolnienie z podatku VAT w Polsce rolników.

Oprócz stosowania różnych stawek obniżonych czy preferencyjnych zgodnie z naszymi przepisami obowiązuje jeszcze szereg zwolnień zarówno podmiotowych jak i przedmiotowych. Zwolnienia podmiotowe dotyczą:

• podatników, którzy opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej,

• podatników, u których wartość obrotu za rok poprzedni nie przekroczyła kwoty podanej w art. 14, ust. 1, punkt 1.

Zwolnienia przedmiotowe dotyczą:

• sprzedaży niektórych towarów spożywczych i towarów zaliczanych do grupy produktów leśnych, świadczenia niektórych usług związanych z rolnictwem i budownictwem (lista towarów i usług zwolnionych z opodatkowania podatkiem VAT przedstawiona jest w załączniku do ustawy),

• sprzedaży towarów używanych oraz darowizny tych towarów.

Zakończenie

Analizując rozważania tyczące się podatków wchodzących w skład systemu podatkowego można zaobserwować, iż ich konstrukcja jest bardzo podobna. Każdy z podatków ma na uwadze podatników, przedmiot opodatkowania, podstawę opodatkowania, ewentualne ulgi i zwolnienia podatkowe oraz tryb poboru. Po przeprowadzonej analizie poszczególnych podatków można stwierdzić, iż każdy z nich ma ściśle określony przedmiot i podstawę opodatkowania. Wśród ulg i zwolnień można zauważyć te, które przysługują podatnikom z mocy prawa i takie, o które podatnik musi występować sam. Stawki podatku są wyrażone w różny sposób, w jednych podatkach - procentowo np. podatki dochodowe, podatek od towarów i usług, w innych zaś - kwotowo np. podatek od nieruchomości, podatek od środków transportu, a z kolei podatek akcyzowy zarówno kwotowo jak i procentowo.

Dokonując analizy poszczególnych podatków należy podkreślić, że ich ogólna konstrukcja nie zmieniła się od momentu wprowadzenia, a najczęstsze zmiany następują w zakresie stawek podatkowych oraz przysługujących ulg i zwolnień

Spośród podatków składających się na system podatkowy są te, które stanowią dochód budżetu państwa ja również takie, które zasilają budżety gmin.. Należy również zauważyć, że każdy podatek ma swój własny sposób poboru, jedne są pobierane przez organ skarbowy inne natomiast wpływają na rachunki gmin, a są również takie, które pobiera organ skarbowy i przekazuje na rachunek gminy.

Podsumowując rozważania dotyczące systemu podatkowego mogę stwierdzić, że trwająca od kilkunastu lat reforma i kształtowanie polskiego systemu podatkowego wciąż nie zostało zakończone.

Głównymi elementami systemu podatkowego jest opodatkowanie dochodów osób fizycznych i osób prawnych jak również wprowadzenie podatku od towarów i usług VAT i podatku akcyzowego.

Należy podkreślić, że system podatkowy nie może hamować gospodarki, a powinien skutecznie stymulować jej wzrost. W miarę poprawy sytuacji finansów publicznych należy zmierzać do obniżania podatków i stopniowego zaniku zwolnień podatkowych. Obecnie obowiązuje około 100 zwolnień przedmiotowych i kilkadziesiąt odliczeń od dochodu i podatku, a regulacje z nimi związane są rozległe i nie zawsze precyzyjne, a to w konsekwencji prowadzi do nadużyć. Uwzględniając powyższe rozważania i porównując obciążenia podatkami różnych osób prowadzących działalność gospodarczą można stwierdzić, że są one rozłożone nierównomiernie.

Dochody osób prowadzących działalność gospodarczą bez względu na formę prawno - organizacyjną powinny być objęte jedną skalą Uwzględniając przedstawione podatki można stwierdzić, że rolnicy opodatkowani są jedynie podatkiem rolnym, którego wielkość zależy od powierzchni posiadanych gruntów i jakości gleb. Należy uznać ich za jedyną grupą zawodową wyłączoną z opodatkowania podatkiem dochodowym, a więc myślę, że będzie to w przyszłości kolejny problem do rozstrzygnięcia konstruktorom systemu podatkowego. A więc nadal jak widać trwa budowa nowoczesnego systemu podatkowego, która bezspornie wiąże się z polityką. Podatek jest politycznym problemem władzy, a decyzje o rozłożeniu obciążeń podatkowych należą do aktualnej większości politycznej. Są też inne przesłanki ciągłej nowelizacji ustaw podatkowych. Mogą być to luki w prawie podatkowym, które uwidaczniają się dopiero w trakcie stosowania przepisów w praktyce. Innym może być wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdza np. niezgodność przepisu z Konstytucją, a to oznacza jedno, wycofanie lub zmiana przepisu. Wprowadzenie każdego podatku wiąże się z celem jaki ma on spełniać i jeśli nie zostanie osiągnięty trzeba go znowelizować, zmienić lub wyeliminować. Wszystko zmierza do szukania ciągle to nowych, prostszych form rozliczeń i takimi są np. ryczałty. Podatki w różny sposób mogą ograniczać założone efekty, a więc tylko ciągły monitoring pozwoli ocenić ich wpływ na wzrost i rozwój gospodarczy.

Z przedstawionych rozważań wynika, iż znacznie rzadziej mamy do czynienia ze zjawiskiem znoszenia podatków lecz najczęściej z nowelizacją już istniejących lub wprowadzaniem nowych.

Uważam, iż cały system podatkowy powinien działać w sposób przejrzysty i poukładany, a ilość obciążeń podatkowych powinna zmniejszać się.. Każda nowa władza poszukuje ciągle to nowych źródeł i form dochodów budżetowych, stąd też biorą się ciągłe zmiany, nowelizacje, pomysły na wprowadzanie nowych podatków. Stabilność systemu podatkowego jest bardzo ważna zarówno dla inwestorów krajowych jak i zagranicznych, służy również właściwemu funkcjonowaniu państwa.

Bibliografia

1.Andrzej Borodo, Polskie prawo finansowe. Zarys ogólny, Toruń 2005,

2.Andrzej Gomułowicz, prof. Jerzy Małecki, Polskie prawo finansowe, Lexis Nexis, 2006, ISBN 83-7334-585-X.

3.Zbigniew Ofiarski, Prawo finansowe, C.H. Beck, ISBN 83-7483-506-0.

4.J. Owoc, System podatkowy i wykonywanie zobowiązań podatkowych, SKwP Warszawa 1995 r.

5. A. Ożóg, Podatek dochodowy od osób prawnych, wyd. PWN Warszawa 1992 r.

6. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r.

7. Ustawa z dnia 15 września 2000 roku - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037)

8.Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne z dnia 20 listopada 1998 r. (Dz. U. Nr 148 poz. 719 z 1997 r.)

9.A. Łukasiewicz, Karta podatkowa w 1998 roku, wyd. PWN Warszawa 1998 r.

10 A. Majchrzycka - Guzowska, Finanse i prawo finansowe, Wyd. Prawnicze PWN 1997 r.

11.J.Kulicki, P. Sokół: Podatki i prawo podatkowe, PWE, Warszawa 1996, s.27

12.L.Etel: System podatkowy, WSFiZ, Siedlce 2002,

13.Dz. U., Nr 9, poz. 84.

14. Dz. U., Nr 11 poz. 50 z późniejszymi zmianami.

15. Dz. U., Nr 14, poz. 176 z późniejszymi zmianami.

16. Dz. U., Nr 56, poz. 679 z późniejszymi zmianami.

17. Dz. U., Nr 86, poz. 959.

18. Dz. U., Nr 95, poz. 1051.

19. Dz. U., Nr 102, poz. 650 z późniejszymi zmianami.

20. Dz. U., Nr 105, poz. 1146.

21. Dz. U., Nr 108, poz. 1153

22. Dz. U., Nr 122, poz. 1315.

23. Dz. U., Nr 125, poz. 1375.

24. Dz. U., Nr 127, poz. 584 z późniejszymi zmianami.

25. Dz. U., Nr 1291, poz. 111.

26. Etel L.: System podatkowy, WSFiZ, Siedlce 2002.

27. Gomułowicz A., Małecki J.: Podatki i prawo podatkowe, Wyd. Praw. LexisNexis, W-wa 2002.

28. Kulicki J., Sokół P.: Podatki i prawo podatkowe, PWE, Warszawa 1996.

29. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa

30. Ustawa z dnia 12.01.1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844, z późn. zm.),

31. Ustawa z dnia 29 lipca 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych

32.B. Brzeziński „Wstęp do nauki prawa podatkowego” Toruń 2001, s.20

33. A. Gomułowicz, „Zasada sprawiedliwości podatkowej” Warszawa 2001

34. C.L. Monteskiusz, „O duchu praw” t.1, Warszawa 1957

35. A.Gomułowicz „ Przerzucalność podatku obrotowego” Poznań 1988,

36.. N.Gajl, „Teorie podatkowe w świecie” Warszawa 1992

37 R.Mastalski, „Prawo podatkowe, Warszawa 2001,

38. C.Kosikowski, „Opinia w sprawie dokumentu- Strategia dla Polski” Warszawa 1999

39. N. Weralski, „Funkcje podatków, a instrumenty podatkowe”

40.. W. Łączkowski, „Granice opodatkowania

41. A.Bień-Kacała, „Zasada państwowego władztwa daniowego-wybrane zagadnienia” Toruń 2001

42. J. Głuchowski, Harmonizacja podatku od towarów i usług” Warszawa 1998

43. R..Mastalski, „Prawo Podatkowe II część szczegółowa”, CHBECKs..198

44. Por.ustawę z 31 stycznia 1989 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. nr 3, poz. 12 z późń.zm.)

45. N.Gajl, „Modele podatkowe” Warszawa 1995

46. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Art. 2. § 1. )

47. H.Pollack, „Steuertarife, Handbuch der Finazwissenschaft, TÜbingen 1980, t.II

48. K.Jandy-Jendrośka, ”Społeczne, ekonomiczne i polityczne założenia progresji podatkowej” seria A, nr 15

49. M.Weralski, „Socjalistyczne instytucje…”

50. J.Zdzitowiecki, „Pojęcie dochodu,…,

51. Ustawa z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U.z 2000 r.,Nr 86,poz.959 z późn.zm.)

52. B.Brzeziński, M.Kalinowski „Prawo Podatkowe Wspólnoty Europejskiej,

53. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.o podatku dochodowym od osób fizycznych

54. Ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. o podatku dochodowym od osób prawnych

55. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych

56. Ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych

57. Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym

58. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997

59. Ustawa z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

60 Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r.o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i ustawy o opłacie skarbowej

61. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r.

62.R.Rybarski, „Skarbowość polska w dobie rozbiorów” Kraków 1937

63..R.L.Heillbroner, „Wielcy ekonomiści.Czasy,życie,idee”,Warszawa 1993

64.H.Olszewski, ”Historia doktryn politycznych i prawnych”, Warszawa 1986

65.J.Głuchowski, „Oazy podatkowe”, Warszawa 1996

66.A.Kostecki, „Podmiotowość podatkowa małżoków” PIP 1965

67.J.Małecki, „Kumulacja podatkowa” Warszawa 2001

68.S.Głąbiński, „Nauka skarbowości”,Warszawa - Lwów 1925

69. http://www.neoinfo.pl/ekonomia/funkcja_alokacyjna.html

70. http://www.hanson.pl/2008/02/09/funkcje-podatku-podatek-podatki/

71. http://www.newtrader.pl/Funkcja-dystrybucyjna,pp_7,17.php

72. http://mojafirma.infor.pl/niezbednik/wskazniki/1/1425

73. http://www.wroclaw.pl/m3466/p5078.aspx

74. . http://e-rachunkowosc.pl/artykul.php?view=816

75. http://www.wroclaw.pl/m3466/p5078.aspx

76. http://e-rachunkowosc.pl/artykul.php?view=816

77. http://www.infor.pl/wskazniki/1/1314,Podatek-od-spadkow-i-darowizn.html

78. http://217.96.7.74/podatkiiubezpieczenia.php

79. ://www.wom.opole.pl/zawodowcy/tresci_danka_vatwrolnictwie.htm

80. http://ie.senat.gov.pl/K5/dok/diar/74/7401.htm

Spis tabel

Tabela 1. Stawki podatku dochodowego………………………………………………29

Tabela 2. Skala Podatkowa…………………………………………………………….43

Tabela.3. Zmiany w skali podatkowej w latach 1992-2007……………………………71

Tabela 4. Porównanie stawek podatkowych w wybranych krajach……………………84

B. Brzeziński „Wstęp do nauki prawa podatkowego” Toruń 2001, s.20

A. Gomułowicz, J. Małecki „Podatki i Prawo podatkowe” wydanie 3 Warszawa 2002, s.23

Tamże, s.23

A. Gomułowicz, „Zasada sprawiedliwości podatkowej” Warszawa 2001,s .50

A. Gomułowicz, J. Małecki „Podatki i Prawo podatkowe”, …, s.25

Tamże s.33

C.L. Monteskiusz, „O duchu praw” t.1, Warszawa 1957

A. Gomułowicz, J. Małecki „Podatki i Prawo podatkowe”,…, s.35

A. Gomułowicz, J. Małecki „Podatki i Prawo podatkowe”,…, s.45

A. Wagner

A. Gomułowicz, J. Małecki „Podatki i Prawo podatkowe”,…, s 68

N. Gaj

A. Gomułowicz, J. Małecki „Podatki i Prawo podatkowe”,…, s 74

A. Gomułowicz, J. Małecki „Podatki i prawo podatkowe”,…, s 102

Tamże,s 102

A.Gomułowicz „ Przerzucalność podatku obrotowego” Poznań 1988,s.120

N.Gajl, „Teorie podatkowe w świecie” Warszawa 1992,s.50

R.Mastalski, „Prawo podatkowe, Warszawa 2001, str. 32-33

C.Kosikowski, „Opinia w sprawie dokumentu- Strategia dla Polski” Warszawa 1999 str. 187-188

A.Gomułowicz, J.Małecki, Podatki i prawo podatkowe” Warszawa 2002 str.239

N. Weralski, „Funkcje podatków, a instrumenty podatkowe” str 53

A.Gomułowicz, J.Małecki, Podatki i prawo podatkowe”,…, s. 243

Tamże s. 246

W. Łączkowski, „Granice opodatkowania” str. 124

A.Bień-Kacała, „Zasada państwowego władztwa daniowego-wybrane zagadnienia” Toruń 2001,s. 80

A.Gomułowicz, J.Małecki, Podatki i prawo podatkowe”,…, s.238

http://www.neoinfo.pl/ekonomia/funkcja_alokacyjna.html

http://www.hanson.pl/2008/02/09/funkcje-podatku-podatek-podatki/

A.Gomułowicz, J.Małecki, Podatki i prawo podatkowe”,…, s.143

http://www.newtrader.pl/Funkcja-dystrybucyjna,pp_7,17.php

J. Głuchowski, Harmonizacja podatku od towarów i usług” Warszawa 1998 str. 145

R..Mastalski, „Prawo Podatkowe II część szczegółowa”, CHBECKs..198

Tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz.176 z późń.zm.

A.Gomułowicz, J.Małecki, Podatki i prawo podatkowe”,…,s.579

Tamże str. 585

Tamże str 607

Por.ustawę z 31 stycznia 1989 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. nr 3, poz. 12 z późń.zm.)

N.Gajl, „Modele podatkowe” Warszawa 1995,s.90

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Art. 2. § 1. )

A.Gomułowicz, J.Małecki, Podatki i prawo podatkowe” ,…,s. 134

H.Pollack, „Steuertarife, Handbuch der Finazwissenschaft, TÜbingen 1980, t.II s.243

A.Gomułowicz, J.Małecki, Podatki i prawo podatkowe” ,…,s137

K.Jandy-Jendrośka, ”Społeczne, ekonomiczne i polityczne założenia progresji podatkowej” seria A, nr 15

M.Weralski, „Socjalistyczne instytucje…” s.217

A.Gomułowicz, J.Małecki, Podatki i prawo podatkowe”,…, s. 140

J.Zdzitowiecki, „Pojęcie dochodu,…, str 11

Dz. U. z 2006 r. Nr 249, poz. 1828

USTAWAz dnia 12 stycznia 1991 r.o podatkach i opłatach lokalnyc (z poz.zmianami)

Ustawa z dnia 12.01.1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844, z późn. zm.),

http://www.wroclaw.pl/m3466/p5078.aspx

A.Gomułowicz, J.Małecki, Podatki i prawo podatkowe” Warszawa 2002 str.622

Tamże str 646

http://e-rachunkowosc.pl/artykul.php?view=816

http://www.infor.pl/wskazniki/1/1314,Podatek-od-spadkow-i-darowizn.html

Ustawa z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U.z 2000 r.,Nr 86,poz.959 z późn.zm.)

Ustawa z dnia 29 lipca 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych (tekst ujednolicony, opracowany na podstawie: Dz. U. z 1998 r., Nr 102, poz. 650, Nr 145, poz. 946, Nr 155, poz. 1014 i Nr 160, poz. 1061, z 2000 r. Nr 9, poz. 117, Nr 70, poz. 816 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 84, poz. 908, z 2002 Nr 25, poz. 253 oraz z 2003 r. Nr 84, poz. 774 i Nr 137, poz. 1302 )

B.Brzeziński, M.Kalinowski „Prawo Podatkowe Wspólnoty Europejskiej,…, s 11

Tamże str.17

Tamże str. 41

Dz.Urz. WE 1992 nr L 76, s.1

B.Brzeziński, M.Kalinowski „Prawo Podatkowe Wspólnoty Europejskiej,.., s 89

Tamże str. 90

4 Tamże str. 94

Tamże str. 133

Tamże str.135

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r.o podatku dochodowym od osób fizycznych (http://www.pit.pl/att/przepisy/updof_2005.pdf)

Ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (http://www.szan.org.pl/prawo_pliki/podatek_od_prawnych.pdf)

R.Mastalski, „Prawo podatkowe II część szczegółowa, C H BECKWrocław 2006, s 45

A Gomułowicz, J. Małecki: Podatki i prawo podatkowe, Wyd. Praw. LexisNexis, Warszawa 2002, s.488

http://www.promulgatory.pl/?pro=DURP198900300&view=rel#

Ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. o podatku dochodowym od osób prawnych(Dz.U.1989 Nr 3 poz.12)

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych

Ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31) (http://www.portalmed.pl/xml/prawo/rozne/pod_lok)

Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (http://podatki.pl/akty/ra080193.htm)

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. - rok 1994, nr 126, poz. 621 (http://www.msp.money.pl/akty_prawne/dzienniki_ustaw/rozporzadzenie;ministra;finansow;z;dnia,dziennik,ustaw,1994,126,621.html)

Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (http://www.szan.org.pl/prawo_pliki/Konstytucja%20RP.pdf)

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (http://www.podatki.pl/akty/r290897b.htm)

Ustawa z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych http://podatki.pl/akty/201199b.htm

http://217.96.7.74/podatkiiubezpieczenia.php

Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r.o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i ustawy o opłacie skarbowej.(Dz. U. z dnia 17 sierpnia 2000 r.)

http://www.wom.opole.pl/zawodowcy/tresci_danka_vatwrolnictwie.htm

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r.

( http://www.rotundabielsko.com/prawo/UstawaoPodatkuodCzynnosciCywilnoprawnych05.asp)

Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (http://www.podlaska.policja.gov.pl/programy/stop_bezmyslnosci/doc/ustawa_o_podatkach_i_oplatach_lokalnych.pdf )

R.Mastalski, „Prawo podatkowe II część szczegółowa, C H BECKWrocław 2006, s 45

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U., nr 14, poz. 176 z późn.zm)

R.Mastalski, „Prawo podatkowe II część szczegółowa, C H BECKWrocław 2006, s 63

Tamże, s 69

Tamże, s 45

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U., nr 14, poz. 176 z późniejszymi zmianami)

R.Mastalski, „Prawo podatkowe II część szczegółowa, …, s 55

Tamże str. 78

Tamże str. 90

http://ie.senat.gov.pl/K5/dok/diar/74/7401.htm

Dz. U., nr 11, poz. 50 z późniejszymi zmianami

R.Mastalski, „Prawo podatkowe II część szczegółowa,… , s 162

Tamże str. 178

41

---