Metody pomiaru ryzyka kredytowego: logiczno-dedukcyjna - ocena klienta na podstawie jego położenia ekonomiczno-finansowego. Wyróżniamy tu opis i punktowanie. W metodach opisowych inspektor kredytowy samodzielnie dokonuje wyboru metod, porównań wskaźników, Sam też ocenia przyczyny. Są to metody subiektywne Metody punktowe opierają się na zestawie kryteriów mierzalnych, którym przypisane są wagi np. w postaci określonej liczby punktów, Są to metody obiektywne; Klientów klasyfikuje się w grupy metody empiryczno-dedukcyjne - przyjmują formę analiz dyskryminacyjnych, które na podstawie niewielkiej liczby danych pozwalają ocenić zdolność kredytobiorcy do wywiązywania się ze zobowiązań kredytowych w przyszłości. Metody analizy jakościowej:Metoda selekcji zagadnień, które w ocenie inspektora kredytowego sprawiają lub mogą stwarzać problemy finansowe przedsiębiorstwa w przyszłości;SWOT - ocena mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa, szans i zagrożeń na przyszłość; Fazy ryzyka kredytowego: I faza - ryzyko przed kredytowe, na etapie oceny wniosku kredytowego. W obszar tej oceny wchodzi: ryzyko rynkowe, prognozy finansowe, ryzyko decydentów bankowych, zdolności organizacyjno kierownicze; II faza - ryzyko kredytowania, występuje po udzieleniu kredytu i dotyczy monitoringu. Monitoring jest obowiązkowy, powinien być nastawiony na wiedzę o tym, co dzieje się w otoczeniu. Monitoringu nie powinna przeprowadzać osoba, która kredyt udzieliła; III faza - jako ryzyko windykacji, związane jest z ryzykiem zabezpieczeń, ryzykiem upadłości firmy, sprawnością aparatu państwowego (sądy, prokuratura);
Czynniki ekonomiczne warunkujące kredyt: kwota kredytu; wybór formy kredytowania; okres kredytowania i spłat; zabezpieczenie kredytu; Restrukturyzacja finansowa: Pomoc banku udzielona przedsiębiorcy w celu ratowania go. Bank ratuje wówczas, gdy jest szansa odzyskania środków z zabezpieczeń; Restrukturyzacja umożliwia:-udzielenie nowego kredytu;-rozłożenie spłat na inny okres;-karencję spłat, czyli zawieszenie spłat;-zmianę kolejności spłat, najpierw spłaca się odsetki a potem kredyt;-umorzenie części odsetek, rat, zadłużenia;-zamiana zadłużenia na udziały kapitałowe;
Klient musi przedstawić bankowi program restrukturyzacyjny, który wykaże, że jeśli bank mu pomoże, to klient przetrwa i będzie się rozwijać; Ryzyko operacyjne wiąże się z czynnikiem ludzkim, niedoskonałością sprzętu informatycznego, niedoskonałością przepisów prawnych, nadużyciami ludzi.
Każdy kredyt obarczony jest ryzykiem. Kredyty zalicza się do pięciu grup:
-normalne - nie sprawiają kłopotów, są spłacane w terminie;
-pod obserwacją - nie budzą obaw, lecz zdaniem banku może wystąpić ryzyko;- 1,5 %
-poniżej standardu- występuje opóźnienie spłat odsetek i kredytu od 1 do 3 m-cy. - 20%
-wątpliwe - opóźnienie od 3 do 6 m-cy, a poniesione straty przekraczają kapitał firmy; - 50%
-stracone - opóźnienie przekracza 6 m-cy, albo dłużnik został postawiony w stan upadłości, nie znane jest jego miejsce pobytu, bank wszczął postępowanie egzekucyjne - rezerwy 100%
Pod uwagę bierze się:
-terminowość spłat odsetek i kredytu -kondycję ekonomiczno-finansową kredytobiorcy;
Sposoby niwelacji ryzyka kredytowego: -obserwacja zaangażowania w branżę; -udzielanie kredytów o mniejszej wartości, ale większej liczbie podmiotom; -obserwacja kredytów walutowych; Monitoring portfela kredytowego - podział kredytów wg. różnych grup i kryteriów: czasu; celu kredytowania; ilości kredytów dla osób fizycznych i podmiotów gospodarczych; branży; waluty; zabezpieczeń; kwoty; Czynniki ekonomiczne warunkujące kredyt:
kwota; okres spłat kredytu wraz z odsetkami; wybór formy kredytowania; zabezpieczenia Cele w działalności kredytowej: uzyskanie lokat i depozytów jak najniżej oprocentowanych; osiągnięcie dochodu odsetkowego; znalezienie dobrych kredytobiorców; Etapy identyfikacji ryzyka kredytowego: miejsce powstania ryzyka; skalkulowanie poziomu ryzyka; monitorowanie ryzyka;
Instrumentalne formy zabezpieczeń przed ryzykiem kredytowym: system regulacyjny - regulacje prawne - współczynnik wypłacalności - czy wystarczy kapitału na wywiązywanie się banku z zaciągniętych zobowiązań; WW=kapitały netto banku/aktywa ważone ryzykiem; stopień koncentracji kredytu; zgoda prezesa NBP, konsorcjum bankowe; nadzór bankowy - wyspecjalizowana działalność wyodrębnionych w strukturach NBP organów. Celem nadzoru jest ochrona depozytów klientów; sprawdza, czy kredyt został udzielony w sposób prawidłowy czy właściwie przyjęto zabezpieczenia; ma obowiązek informowania Inspektoratu o wszelkich nieprawidłowościach; wewnętrzny system zabezpieczeń Fundusz ryzyka - rezerwy na kredyty poniżej standardu, pod obserwacją, wątpliwe, stracone; Kwotowe ograniczenia kompetencji decyzji kredytowych; Kontrola wewnętrzna - jest obligatoryjna w każdym banku, zajmuje się kontrolą procedur dotyczących udzielania kredytów, monitorowania i zabezpieczeń.Ubezpieczenie kredytów od ryzyka w Towarzystwach Ubezpieczeniowych; busines Interapshyn - zabezpieczenie przed niższymi zyskami z inwestycji, na którą był zaciągnięty kredyt; KUKE - Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych Zabezpieczenia, poręczenia rządowe Wywiad gospodarczy - zajmuje się gromadzeniem informacji dotyczących podmiotów gospodarczych, gromadzeniem ich w bzie danych i odpłatnym udostępnianiem ich bankom i innym instytucjom finansowym. Infocredit; Creditreform, Biuro Informacji Kredytowej;
Postępowanie z kredytami trudnymi: renegocjacja umowy, np. poprzez podpisanie aneksu do umowy; w jej ramach można dokonać zmiany harmonogramu spłat (umowa ugody, dokredytowanie, poprzez udzielenie dodatkowego kredytu); konwersja zadłużenia - odłożenie spłaty, umowa ugody o ile zawarto nowy harmonogram spłat, połączenie starych należności + nowy kredyt; sekurytyzacja - zamiana zadłużenia na akcje/ udziały, w zależności czym zadłużone przedsiębiorstwo dysponuje. Bank angażuje się i uzdrawia firmę. Metoda korzystna dla pracowników; postępowanie układowe - procedura sądowa mająca zapobiec upadłości; narzucenie przez bank programu uzdrowienia, np. wprowadzenie do zarządu swojego przedstawiciela;zmiana formy wierzytelności i zabezpieczenia: utworzeni konsorcjum; zmiana kredytu krótkoterminowego na długoterminowy; zamiana kredytu na leasing; sprzedaż kredytu innemu bankowi; przejęcie długu przez osobę trzecią; zamiana weksla na ubezpieczenie kredytu; zamiana części lub całości kredytu na prawo własności majątku stanowiącego zabezpieczenie; zamiana podmiotów udzielających poręczenie;