STRUKTURY ORGANIZACYJNE
Podział struktur ze względu na:
• więzi organizacyjne: rodzaj stosunków między częściami organizacji (Iudźmi i składnikami zasobów rzeczowych) mających wpływ na powodzenie organizacji;
• rozpiętość kierowania, określającą Iiczbę pracowników, którymi efektywnie może kierować jeden przełożony.
Struktury ze wzglądu na rodzaj więzi organizacyjnych:
Więzi organizacyjne wyrażają się przepływem informacji albo innych rzeczy
(zasileń) miedzy częściami organizacji. Do podstawowych więzi organizacyjnych należy:
1) więź służbowa, określająca zależność podwładnego od przełożonego, zwana hierarchiczną; najważniejszą jej cechą jest uprawnienie przełożonego do decydowania o zadaniach, które powinien wykonać podwładny podczas pracy;
2) więź funkcjonalna, występująca w dwojakiej postaci:
a) jako więź służbowa między funkcjonalnymi przełożonymi (a więc przełożonymi, którzy wydają decyzje tylko w ramach określonych funkcji) a podwładnymi; więź ta nazywa się więzią funkcjonalno -hierarchiczną
b) jako więź między członem funkcjonalnie uzależniającym a członem funkcjonalnie uzależnionym, polegająca na doradzaniu, pomaganiu, nie zaś dysponowaniu; jest to więź funkcjonalna wspomagania.
3) więź techniczna, polegająca na wzajemnym uzależnieniu członków zespołu w działalności związanej z wymianą zasileń I informacji;
więź informacyjna, polegająca na jednostronnym tub wzajemnym informowaniu się o wszelkich stanach rzeczy i ich zmianach.
Struktury ze względu na rozpiętość kierowania:
- smukłe (duża ilość szczebli kierowania, względnie mała rozpiętość kierowania)
Zalety:
zapewnienie ścisłego nadzoru we wszystkich komórkach organizacyjnych
Wady:
łatwość zniekształcania obiegu informacji i wywoływania redundancji
niezbędność licznych czynności koordynacyjnych
sprzyjanie dyrektywnemu stylowi kierowania
- płaskie
Zalety:
zbliżenie kierownictwa do bezpośrednich wykonawców
poprawa jakości informacji, gdyż wprawdzie wymiana informacji miedzy kierownikiem i podwładnym jest bardziej pracochłonna, lecz mniejsze są zniekształcenia i redundancja informacji
Wady:
zbliżenie kierownika do wykonawcy nie oznacza, że musi wystąpić zwiększenie kontaktów; duża liczba podlegających kierownikowi komórek może osłabić częstość kontaktów.
Ze względu na przewagę określonego rodzaju więzi organizacyjnych wyróżnia się struktury:
- liniowa ( o przewadze więzi służbowych)
- struktura liniowa wzbogacona doradcami funkcjonalnymi
Zalety:
możliwość jednoznacznego ustalania zakresów kompetencji odpowiedzialności
możliwość zapewnienia szybkiej decyzji
możliwość wyzwolenia dużej inicjatywy pracowników w przypadku właściwej decentralizacji kierowania
duża stabilność struktury
Wady:
sztywna organizacja, nie dająca się łatwo przystosować do zmiennych warunków
możliwość skutecznego przytłumienia inicjatywy pracowników w przypadku silnej centralizacji kierowania
konieczność posiadania przez kierowników szerokiego zakresu wiedzy ze względu na potrzebę udzielania kompetentnych rad
- funkcjonalna (hierarchiczna lub wspomagana)
Istotą jest zapewnienie specjalizacji w realizacji określonych funkcji
Zalety:
zapewnienie bezpośredniego nadzoru przez kompetentnych, wyspecjalizowanych kierowników
dokonanie podziału pracy między kierowników, w pełni odpowiadającego ich kwalifikacjom
wysoka zdolność dostosowawcza organizacji do nowych warunków
Wady:
brak jedności rozkazodawstwa
trudności w koordynacji czynności kierowniczych
- sztabowa (sztabowo-liniowa)
KIEROWNIK
NACZELNY
L
KIEROWNIK
NACZELNY
KIEROWNIK A
DYREKTOR
NACZELNY
Zastępca Dyrektora ds. produkcji
Zastępca Dyrektora ds. marketingu
Zastępca Dyrektora ds. ekon.-finans.
Zastępca Dyrektora ds. pracown.
KIEROWNIK
NACZELNY
Kierownik
Kierownik (mistrz wysyłki)
Kierownik (mistrz kontroli)
Kierownik (mistrz remontów)
Kierownik (mistrz produkcji)
X
Y
O
Z
N
M
C
U
L
Sprzężenia służbowe
Sprzężenia funkcjonalne
U
C
M
N
Z
O
Y
X
KIEROWNIK B
KIEROWNIK C
KIEROWNIK A
Sprzężenia służbowe
Sprzężenia funkcjonalne
KIEROWNIK B
Sprzężenia służbowe
Sprzężenia funkcjonalne
L
U
C
M
O
Y
X
Sprzężenia służbowe
Sprzężenia funkcjonalne
L
U
C
M
N
Z
O
Y
X
KIEROWNIK B
KIEROWNIK C
KIEROWNIK A
KIEROWNIK
NACZELNY