CHOROBY OKRESU MŁODZIEŃCZEGO

JAŁOWA MARTWICA GŁOWY KOŚCI UDOWEJ (CH. PERTHESA)

Jest to schorzenie nabyte , postępujące, którego istotą jest zaburzenie krążenia krwi w obrębie głowy kości udowej co powoduje jej bezbakteryjność czyli jałową martwicę oraz deformację.

Etiologia:

- do końca niepoznana

- sumowanie mikrourazów

- skłonności genetyczne

- zakażenia wirusowe

Epidemiologia:

- 3-5 x częściej chłopcy

- 9-10% występuje obustronnie

- do zachorowania dochodzi najczęściej w 5-8 r.ż

- choroba z reguły dotyczy jednego stawu, bywa , że poprzedzona jest poronnym zapaleniem stawu biodrowego.

Obraz kliniczny:

- utykanie

- ból w okolicy pachwiny na przedniej powierzchni uda i okolicy kolana

- ograniczenie przeprostu , odwiedzenia, rotacji wewnętrznej Az do przykurczu

- dodatni objaw Trendelenburga i Duchenne'a

- skrócenie kończyny dolnej

Rozpoznanie : RTG, USG, densytometria, CT

Stadia choroby wg. Reinberga (radiologiczny)

I okres zmian wczesnych 2-3 miesiąc: dyskretne odwapnienie, nieznaczne spłaszczenie głowy kości udowej, wysięk w stawie

II okres martwicy (sklerotyzacja) 4-12 miesięcy: głowa kości udowej biała z zajęciem nasady, martwa część głowy k.udowej ulega zapadnięciu

III okres regeneracji , fragmentacji 6-12 miesiąca (nawet 2 lat): martwicza kość jest resorbowana, deformacja głowy kości udowej

IV okres odbudowy 8 miesięcy - 3 lat: formuje się nowa kość zmiany są utrwalone

LECZENIE:

Bezoperacyjne:

- całkowite odciążenie kończyny dolnej, w celu stworzenia głowie k. udowej warunków do samo odbudowy

- zwiększenie zakresów ruchów w stawie biodrowym ( ćw. w odciążeniu, bierne, czynne KD gł odwiedzenie , zgięcie)

- utrzymanie uzyskanego zakresu w stawie

- leczenie wyciągowe

- reżim łóżkowy

- w późniejszym etapie nauka chodu o kulach bez obciążania chorego stawu biodrowego

Fizykoterapia: światłolecznictwo, ciepłolecznictwo, laseroterapia

Operacyjne:

- III i IV okres choroby

- w przypadku późnego wieku rozpoczęcia choroby

- operacyjne (osteotomia k.udowej w celu lepszego ułożenia głowy w panewce, osteotomia miednicy przy zaburzeniach dachu panewki, tenotomia)

MŁODZIEŃCZE ZŁUSZCZENIE GŁOWY KOŚCI UDOWEJ

Choroba ogólnoustrojowa polegająca na zaburzeniu budowy makro i mikroskopowej wszystkich chrząstek nasadowych organizmu, prowadząca do zmniejszenia ich spoistości objawiająca się w obrębie bliższego końca kości udowej.

Choroba polega na fizjologicznym osłabieniu połączenia między szyjką a głową kości udowej.

Jedna z najczęstszych chorób wieku młodzieńczego

Epidemiologia:

- częstość wystepowania 2/100 000

- częściej chłopcy 3:1

- wiek 12-16 r.ż

- dziewczyny 10-14 r.ż

Etiologia:

- niejasna (hormonalna - okres dojrzewania, niedoczynność tarczycy, terapia hormonalna, metaboliczna - czynnik zapalny, mechaniczna - uraz, nadwaga)

- choroba rozwija się w sposób ukryty, pojawiają się niewielkie dolegliwości w obrębie okolicy uda

Rozpoznanie : RTG, TK, USG, badanie laboratoryjne (morfologia), wywiad

Obraz kliniczny:

- ból w stawie biodrowym i kolanowym

- utykanie nagłe lub powolne

- ograniczenie rotacji wewnętrznej

- przykurcz rotacji zewnętrznej i przywiedzenia

Leczenia jest operacyjne

Stabilizacja przy pomocy śrub kaniulowanych, wykonuje się także rekonstrukcje bliższej części uda.

Rokowania: chondroliza, martwica aseptyczna, artroza stawu

Fizjoterapia: rozpoczyna się po zabiegu operacyjnym

- ćwiczenia izometryczne KKD

Ćwiczenia bierne stawu biodrowego (gł odwiedzenia)

Ćwiczenia czynne wspomagane KD

- ćwiczenia w odciążeniu kkd (odwiedzenia-przywiedzena)

- pionizacja o kulach lub balkoniku bez obciążania operowanej kończyny , chód z kontaktem

W dalszym procesie usprawniania, kontynuacja w/w ćwiczeń,

- ćwiczenia wzmacniające mm KD, pośladków, brzucha

- nauka prawidłowego chodu

Fizykoterapia: zabiegi ciepło lecznicze, masaż podwodny, laseroterapia, magnetoterapia

CHOROBA SCHEUERMANNA ( plecy okrągłe)

Inaczej martwica jałowa nasad trzonów kręgowych. Istota choroby jest zaburzenie procesu kostnienia w tzw. listwach granicznych kręgów w wyniku upośledzenia ukrwienia.

Osłabienie listew powoduje zapadanie i ściskanie przedniej części kręgosłupa, która narażona jest największy nacisk. Powstają kręgi klinowe co powoduje deformacje kręgosłupa.

Etiologia:

- etiologia choroby Scheuermanna nie jest do końca poznana.

- jako jedną z przyczyn podaje się zaburzenia kostnienia nasadowego trzonów kręgów, głównie w odcinku piersiowym kręgosłupa, nasilające się w okresie pokwitania. Zmiany dotyczą kilku sąsiadujących kręgów i lokalizują się głównie w przedniej, środkowej części trzonów. Dochodzi do wciskania się (uwypuklenia) zawartoś­ci krążków międzykręgowych do gąbczastej tkanki kostnej trzonów - tworzą się charakterystyczne tzw. guzki Schmorla. Stopniowo następuje przebudowa trzonów, zwłóknienie guzków i utrwalenie zmian.

Epidemiologia:

- dotyczy głównie młodzieży w wieku między 12 a 17,

- występuje głównie wśród chłopców w wieku, kiedy najżywsze są procesy kostnienia kręgosłupa - między 14 a 17 rokiem życia,

- u dziewcząt przejawia się między 12 a 14 r. ż.

- trwałe zmia­ny występują przeważnie w dolnym odcinku piersio­wym i górnym lędźwiowym.

- choroba często pojawia się rodzinnie i może współistnieć z bocznymi skrzywieniami kręgosłupa.

-proces chorobowy trwa z reguły 2 - 3 lata i wię­cej.; nie leczona powoduje zeszpecenie i trwałe ograniczenie sprawności życiowej

Rozpoznanie : RTG boczne kręgosłupa, badanie przedmiotowe, wywiad

Objawy:

- charakterystycznym objawem choroby jest ból w okolicy kręgosłu­pa,

- uczucie zmęczenia,

- stopniowe pogarszanie się postawy,

- pochylanie do przodu, tworzenie się okrągłych pleców,

- narastające ograniczenie ruchów i pojawiające się zniekształce­nia kości.

- zgięcie w stawach biodrowych

Postępowanie i leczenie:

- uzależnione od postępu choroby w lżejszych przypadkach:

- nauka utrzymania prawidłowej postawy

- odciążenie kręgosłupa np.

Leżenie na równym , twardym podłożu, leżenie na brzuchu z wałkiem w okolicy mostka (korekcja kifozy)

- ćwiczenia oddechowe

- relaks np. w pozycji na plecach z ugiętymi KKD

- ćwiczenia rozciągające mm piersiowe

- ćwiczenia wzmacniające mm grzbietu

- leczenie wyciągowe

- w przypadku szybko postępującej choroby gorset ekstencyjny aby odciążyć kręgosłup

- masaż grzbietu i klatki piersiowej

- wskazane jest pływanie

Fizykoterpia: okłady parafinowe, MG, elektrostymulacja mm grzbietu,

Laser przyspiesza przebieg choroby!

Leczenie operacyjne :

Wskazaniami do operacyjnego leczenia choroby Scheuermanna są: ból, intensywnie narastająca kifoza, ograniczenie ruchomości oddechowej klatki piersiowej. W leczeniu operacyjnym stosuje się tzw. uwolnienie przednie w celu uzyskania lepszej ruchomości kifozy połączone ze spondylodezą tylną i korekcję z użyciem instrumentarium kompresyjnego.

---