Wirusy- cząst o wym 20-200 nm zbud z DNA lub RNA który otoczony jest kapsydem a ten zbud jest z kapsomerów. Mogą mieć one kształt helikoidalny lub kubiczny. Dla niektórych wirusów osłonka warunkuje ich patogeniczność . W znajd się w kom ma formę infeksyjną a żyjący w środ ma osłonke. W to org niepełne tzn namnażają się w kom, w.bez kom nie są zdolne do przepr proc życiowych

PODZIAŁ WIRUSÓW

-roślinne-najpopular jest wirus mozaiki tytoniu Zbud z DNA i RNA

Rozprzest.bierne- rozmnaż rośl chorych przez bulwy cebule kłącza nasiona narzędza wykorzyst w pracach sad przez bespośredni kontakt zdrowych i chorych osobników przez owady- czynnie- w org owada następuje rozmoż wirusa i przedostaje się on np. w ślinie komara

Objawy- zewn- mozikowatość karłowatość żółknienie liści

Zapobieganie rozprzestr się wirusów- prod rośl o natural odporności na wirusy

- zwierzece- ospa odra przeziębienie wścieklizna paraliż dziecięcy

- Rozprzest.bezpośrednie kontakt za pośrednictwem owadów oraz wnikające do kom. gosp. na drodze sagocytozy i pinocytozy

- Fagi- zbud z główki DNA kołnierza z wąsami, pochewki, włókien, ogonka, płytki podstawowej.

Wnikanie tego wirusa odbywa się na zasadzie wstrzyknięcia. Płytka podst przyczepia się do kom, skraca się pochewka i DNA zost wstrzyknięty do kom żywiciela.

Budowa kom, funkcje struktur kom mikroorg prokariotycznych.

Bud kom prokariot- brak bł jądrowej, chromosony bezpośrednio znajd się w cytoplaźmie- struktura chromos jest prosta, mitoza i mejoza nie wyst, ściana kom jeśli jest zawiera peptydoglikan, brak mitochondriów i plastydów, rybosomy tylko 1-go rozmiaru, rzęski gdy są to o prostej strukturze.

Grzyby- org eukariot, ściany zbud z chityny + glukan lub celuloza, brak barwników fotosyntetyzujących- energie i pokarm czerpią ze zw chem -tlenowce- ciało stanowi plecha skład się ze strzępek o śred 5 um rozgałeź wierzchołkowo

ZNACZENIE GRZYBÓW

POZYTYWNE:

-wykorzystywane są w piekarnictwie i do wyrobu alkochlu

- wchodzą w symbiozy

- grzyby są gł czynnikami rozkładu odpadów rośl przemieniając substraty na CO2 i H2Ooraz biomasę grzybową uwalniają inne subst odżywcze z powrotem do biosfery

-oczyszczanie biologiczne degradacyjne zdolności grzybów mogą być wykorzyst do rozkładu rożnych wytworz przez człow środków zanieczyszczających środowisko

-wytwarzają antybiotyki, środki immunosupresyjne, kwasy, enzymy

-wykorzyst właściw antagonistyczne, współzawodniczące grzybów można je stosowac do kontrolowania plag owadów, chorób rośl, zwalczania chwastów

NEGATYWNE

-degradacja biologiczna niekorzystne dla człow procesy przepr przez grzyby powod znaczne straty gosp. Materiały zaw. duże ilości celulozy, skór i węglowodorow mogą być wykorz przez grzyby jako substraty jeśli zaw. dużo wody

-chorby roslin duże straty plonow przed i po zbiorze

- horby ludzi i zwierzat- zatrucie grzybami - celowe lub przypadkowe zjedzenie grzybów lub prod wtórnego metabolizmu zawsze prowadzi do śmierci ludzi i zwierz.

Formy przetrwalne grzybów:

*workowce i drożdże- zarodniki workowe

*chlamydospory

*skleroty

#formy przetrw bakterii

*przetrwalniki (endospory)- wyst u bakterii właściwych z gr laseczek tlen i beztlen.Powst wew kom po podziale jądra powst nukleoidu i otoczeniu się grubą po-2-ną ścianą kom. Przetrw barwią się zielenią malachitową, zadaniem przetrw jest przetwanie w niekorzystnych warunk środ, mogą przetrwać wysoką temp

*cysta- wytwarzana przez niektóre bakt właściwe. Cała kom wegetet otacza się 2-jną grubą warstw. silnie załamującą światło, ale jest mniej odporn na wys temp niż przetrwalniki.

pobieranie pokarmu, uzdolnienia enzymatyczne mikroorg. Podstawy podziału mikroorg na podst wymag pokarm. Fotoautotrofy, hemolitotrofy, hemoorganotrofy. Funkcje w/w grup w gl.

POBIERANIE POKARMUPRZEZ MIKROORGANIZMY-mikroorg pobierają pokarm podczas rozkładu pozakomórkowego związków wielkocząst makrocząsteczki, to trawienie lub rozkład ma charakt hydrolizy i przebiega z udziałem enzymów. Drobnoustr wytwarzają do środ enzymy, które rozkładają makrocząst do monomerów, a te są przyswajalne dla drobnoustrojów.

Grupy enzymów:

-oksy doreduktazy, przenoszą wodór i elektrony,

-transferazy ,odczepiają gr aminową z 1go zw i przenoszą na 2gi,

- hydrolazy- rozkład substratu na drodze hydrolizy z równoczesnym przyłączeniem cząst H2O,

-liazy-odczepiają różne gr bez udziału wody,

- izomerazy- przebudowują strukt cząst bez jej rozkładu,

-ligazy katalizują łączenie się 2ch cząst.

FOTOAUTOTROFY-

Bakt fotosyntetyzujące, rośl ziel. CHEMOLITOTROFY-

Bakt czerpiące energ ze zreduk zw. organ.

CHEMOORGANOTROFY-

Grzyby, większość bakt, energ czerpią ze zw. org.

6. utlenianie mikrobiolog /oddych/ w war beztlen i tlen. Znaczenie tych procesów w mineralizacji mat org.

ODDYCH mikrobiologiczne-proc biolog ,w którym ener chem utleniania substratu organicznego jest wykorzystywana przez organizmy do przeprowadzenia endoergicznych reakcji lub przekształcana w ener mech, fiz, świetl, elektr.

ODDYCH TLEN- ostatecznym biorcą elektronów jest tlen cząst,

ODDYCH BEZTLEN- ostatecz biorcą elektr jest zw org- lub nieorganicz

7. Heterofermentacja masłowa.Substratami są zw cukrów prostych i złożonych: skrobia, pektyny, celuloza; oprócz kw masłowego: kw octowy, butanol, etanol, aceton, metan, propan + duże il gazów: gł CO2 i H2. Powst aldehyd octowy częściowo utleniony do kw octowego, a częśc do masłowego. Jest to heteroferm, czyli powst różne produkty w ilościach mało różniących się między sobą, przeprow ją bakt Clostridium- laseczki przetrwalnikujące, w gl jest to proc korzyst, bo przez ferm masł rozkład są zw węgla na skalę przemysł. W proc tej ferm produkow jest aceton, butanol, alkohol izopropylowy. W rolnictwie, przy oczyszcz włókien lnianych. ujemne korzyści:psucie się żywności.

Fermentacja mlekowaW wyniku ferm mlek powst kw mlekowy(90%), nie powst CO2, akceptorem wodoru jest kw pirogronowy.

Glukoza->aldeh 3fosfoglicerynowy ->kw pirogronowy->kw mlekowy. Wyst 1) homoferm mlekowa: C6H12O6-> CH3-CHOH-COOH 2) heteroferm mlekowa: C6H12O6-> CH3-CHOH-COOH + CH3-CH2OH + CO2. Kw mlekowy działa konserwująco i sterylizująco.

Nie dopuszcza do kiełkow przetrwal laseczek przez

powst kwaśnego pH 4,2, które uniemożliwia powst bakterii niepożądanych. Mikroorg przeprowadz ferm mlek rzadko wyst. w gl i wodzie. Ich siedliskiem jest mleko i miejsca , gdzie powst prod mleczne, na powierzchni zdrowych i gnijących rośl, w układ pokarm i błonach śluz ssaków.

Służy do prod kiszonek paszowych w rolnict, w mleczarstwie daje czyste kultury bakterii, kw mlekowy daje specyficzne subst nadające smak i zapach, w gosp domowym do kiszenia kapusty i ogórków, w przem mięsnym sporządz są surowe wędliny, w piekarn by podnieść walory smakowe.

Prawidłowe przygotowanie kiszonek: Rozdrobnienie materiału, by ułatwić wypływ soku z tkanek, ułatwia ścisłe ułożenie materiału i dzięki temu można uzyskać skład chem danej kiszonki Beztlenowe warun, które uzyskamy przez ubicie materiału Dostarcz bakter ferm mlek niezbędnej ilości cukru, z którego będą prod kw mlekowy. Jest to MIN CUKROWE /to taka il cukru, która zapewni drobnoustr szybkie wytworz kw mlekow, szybkie osiągnięcie kwaśnego pH; Dodanie soli dla zwiększ stęż osmotycz. Bakterie ferm mlekow są na nie odporne, a powoduje to ograniczenie rozwijania się bakt niepożądanych

bakterie octowe utleniające etanol do kw octowego są to bakt z rodz Acetobacter, które powodują nawietrzenie w warunkach tlenowych: met wiązania i met kadzi dużych A. oxydans- pochodz: brzeczka lub zacier. A. Aceti- poch: warz, owoce, napoje A. postecurinnum- poch: piwo, ocet A. hutzingianum- poch: piwo A. schutzenbachii- poch: octownie

Wpływ czynników środow na mikroorg. Zawartość i dostępność wody. Woda 1 z najważ czynników drodnoustr: składnik budulcowy, ośrodek, w którym przebieg wszystk reakcje chem i enzymat. Brak wody w środ- zahamow proc

mikrobiol.

Zawartość i dostępność tlenu: warunki beztlen prowadzą do zmiany szlaku metabolicznego u org toksycznych lub obligatoksyczne beztlenowców, bakt metanogennych, denaturacji białka.

Wpływ stos wodno-powiet w gl na kierunek proc mikrobiol: brak wody to zaham proc mikrobiolog. W natural środow, np. gl, pełne nasycenie wodą powoduje wyparcie powiet z przestworów gleb, co z kolei powod reakcje drobnoustr na korzyść mikroaerofilii /org rozwijaj się przy małych stęż tlenu i beztlenowców/ Selekcjonujący wpływ odczynu środow: odczyn działa selekcjonująco na mikroorg. Zasadowe środ jest optym dla bakterii, kwaśne dla grzybów Acidofile /pH 2-3,5/ Neutrofile /6,2-7,8/, Alkalofile /9-10/. Wpływ temp- podział mikroorg na podstawie minim, optim i max temp-

wzrost temp to denatur białek mikroogr i ich śmierć, obniż temp to spowol proc życiowych i zaham wzrostu bakterii- dział statyczne. Podział mikroorg ze wzgl na wys temp-psychrofile /optym temp dla wzrostu i rozwoju jest niska/, mezofile /średnia/, termofile /ekstremalne 65-90C, hipertermof: 85-110C/.

Antybiotyki- swoiste subst natural wytwarz przez różne org jako metabolity wtórne. Powst w kom, ale nie mają dla niej większego znacz. Ponieważ mają różnorodną bud mechan ich działanie zal od ich budowy. Wiele antybiotyków uszkadza strukt kom, hamuje syntezę ściany lub błony cytoplazmat, interferują z reakcjami włączonymi w proc energet lub syntezę białek. Wydziel są przez promieniowce z rodzaju Streptomyces, grzyby szczępkowe- Aspergillus, Penicylium, bakt Bacillus. Każdy antybiotyk ma określone spektrum działania:

- wąskie: działa tylko na 1ną gr mikroorg i --szer: na kilka gr bakterii.

mikrobiol przemiany bezazotowej materii organ: skrobii, celulozy, hemicel, pektyn, lignin.

War procesów i ich znaczenie: skrobia-mater zapas wielu rośl. Polimer L, D glikozy połączony wiązaniami L, 1,4. Wyst w postaci granulowanej i zbudow jest z 2ch glikanów: amylozy /rozpuszcza się w gorącej wodzie i z płynem Lugola-fiolet/i amylopektyny /pęcznieje w wodzie dając kleik/. Skrobia w war beztlen rozkłada się przez ferm masłową do różnych zw i gazów; rozkład przez różne drobnoustroje: Bacillus, Pseudomonas, Clostridium beztlenowe.

Hemicelulozy- budują rośl, stan szkielet i subst podporową. Łańcuchy są różnej dług i zbud z pentoz i heksoz. Wyst w słomie /do 30%/.

Pektyny- wielocukry zbud z łańcuchów kw degalakturonowego połączone wiązaniami L 1,4- glikozydowymi. Rozkładane są przez:

drobnoustroje pektolityczne a dokładniej przez liazy pektynianowe.Powodują upłynnienie pektyn w wyniku czego powstaje kw.galaktouronowy.Rozkład pektyn powodują grzyby patogenne i bakterie.Doprowadzają do tego że kw.galaktouronowy łonczy się z Ca i powstaje pektrynian Ca.Powoduje on zaklejenie wiązek przewodzacych iśmierć komórki.W warunkach tlenowych rozklad przeprowadza Aspergillus,a beztlenowych clostridium.Rozkład przez clostridium ma duże znaczenie przy moczeniu lnu i konopi w celu uzyskania pojedynczych włókien.

Lgnina-zawarta jest w tkance drzew od 18-20%.Inkrustuje się czylio wzmacnia strókturę drzew,jest najdłużej rozkładającym się składnikiem co wynika z budowy:sklada się z różnej wielkości polimerów,pierscieni aromatycznych zawierajacych gruupy metoksylowe -O-CH_3.Za najprostsze składniki ligniny uważa się wanilinę u szpilkowatych,aldehyd syryngowy u drzew liściastych .Enzymy rozkładające działaja na fenole i związki pochodne.

Przemiany N amonowego.

1.Nitryfikacja-czerpanie C z CO₂ a energię do procesów biosyntezy z utleniania zredukowanych mineralnych zw. N przez bakterie-nitryfikatory,zachodzi w dwuch etapach przez dwa rodz.bakterii:

-nitroso-utleniaja N-NH₄⁺ do N-NO₂^-

-nitro-utl.N-NO₂^-doN-NO₃^-.

Nasilenie tych bakterii zależy od odczynu gleby,zawartosci CO₂ i O₂w pow. glebowym i teperatury,najlepiej rozwijaja się na glebach o pH 6,8-8.Zjawisko to może występowac w glebach o słabym kompleksie sorpcyjnym.

2.Denitryfikacja-proces mikrobiologiczny polegajacy na redukcji azotanów do azotynów,amoniaku,tlenku azotu,azotu wolnego.Proces ten jest związany z oddychaniem bakterii w warunkach beztlenowych lub przy ograniczonym dostepie tlenu.

#D.właściwa(całkowita)-zach.w warunkach beztlenowych i prowadzi do powstania N₂O i N₂

#D.częściowa jest często przeprowadzana przez drobnoustroje w warunkach ograniczonego dostępu tlenu,

3.Zbiałczanie-pobieranie N-NO₃do budowy własnych białek,jest właściwością dość powszechną wśrud bakterii,promieniowców i grzybów

Przemiany siarki.

1.Mineralizacja-zw.org.które tworzy siarka mogą uledz przemianie .W glebach występuje ona w formie zw. organicznych.W gleb.mineralnych50-80% siarki ogulnej.Po obumarciu organizmów następuje mineralizacja siarki ogulnej w skutek drobnoustrojów które określa się mianem desulfurylacji.Mikroorganizmy produkują enzymy desulfurazy które odszczepiają grupyb SH.Powstaje siarkowodór siarczki i czasem wolna siarka.

2.Utlenianie

3Redukcja.

c)Przemiany P-forma przyswajalna dla roslin sa fosforany.Jest to podstawowy składnik kw.nukleinowych,nukleoprotein i ATP.Fosfor może być mineralizowany przez mikroorganizmy które wydzielają fosfatazy(kwasne ,alkaiczne),a takrze wymyty w głebsze warstwwy.Zmineralizowany fosfor może być unieruchomiony.Nierozpuszczalny pod wpływem kwasow moż eprzejść w formy rozpuszcalne.

MIKROBIOLOGICZNE WIAZANIE N₂

Asymilacja N₂ przez bakterie symbiotyczne i samodzielne

wiązanie N₂.

Formy N:

-stała

-gazowa-rozpuszczona.

Rośliny korzystaja zformy NH₄iNO₃.W glebie N znajduje się w formie organicznej 95%N-ogulnego.N zawarty jest w białkach i scianach komórkowych.

#F-cje N:występuje jako składnik aminokwasów wchodzi w skład cząsteczek chlorofilu jest niezbędny w wykorzystaniu weglowodanów,stymuluje wzrost i aktywność korzeni roslin,warunkuje pobieranie innych składników pokarmowych.

#Proteoliza wiazania CO-NH₂rozrywane sa przez peptydohydrolazy i powstaja polipeptydy, dalszy etap to proces powdujacy rozkład do aminokwasow.

W warunkach tlenowych białka rozkładane sa do H₂O,CO₂ i NH₃.Proces ten powoduja bakterie grzyby i promieniowce.W warunkach beztlenowych wywołuja bakterie clostridium.Ich obecnosć stwierdzamy na podstawie strefy przejaśnień w okół kawałkow warzyw co ozn. Że białka z pożywki nie uległy denaturacji została rozłozona wczeniej przez mikroorganizmy proteolityczne obecne w kawałkach warzyw lub glebie.

# AMONIFIKACJA-rozkład białka do formy amonowej po mineralizacji azotu organicznego do formy mineralnej,powstajeNH₃.Obecność organizmów amonifikujących pozwala stwierdzić że w glebie zaszczepionej odczynnikiem Neslera obecna są jony NH+(pomarańczowe zabarwienie).brak zabarwienia świadczy o braku mikroorganizmów.

#Wiazanie N atmosferycznego,podział mikroorganizmów które korzystaja z N atmosferycznego

1.wolnożyjące :organotroficzne, tlenowe, beztlenowe, autotroficzne, fototroficzne, chemotroficzne

2.symbiotyczne: rhizobia: korzystaja z azotu. Każdy mikroorganizm musi być wirulentny czyli posiadający zdolność zakarzania roślin, i akywny- musi wiązać azot atmosferyczny w nadmiarze. Rhizobium w środowisku glebowym korzysta z azotu mineralnego. Znajdując gospodarza wnika do włośnika przez zrannienie. Roślina broni się wytwarzając nić infekcyjną, która zamiera i tworzy się brodawka, w której znajdują się formy bakterioidalne i wiążą z rośliną azot ztmosferyczny. Najwięcej azotu wiążą rośliny motylkowe, potem ryż, obszary leśne, trawałe łąki i pastwiska.

Wzajemne oddziaływanie roślin i mikroorganizmó- ukł symbiotyczne( mikoryza ekto i endomorficzna, znaczenie roślin); rizosfera, działanie selekcjonujące wydzielin korzeniowych.

STOSUNKI MIĘDZY DROBNOUSTROJAMI:

1.oddziaływanie bezpośrednie:symbioza, pasozytnictwo, drapieżnictwo. Oddziaływanie pośrednie: neutraliz.

Komensalizm(metabioza i protokooperacja) sunergizm antagonizm. Symbioza- wzajemne oddziaływanie organizmów na siebie z obustronną korzyścią.-> porosty- glony(sinice, zielenice) i grzyby (workowce). Grzyb korzysta z asymilatów wyprodukowanych przez glony a te z soli mineralnych i wody pobieranych przez grzyba. Symbioza trwa przez całe życie a organizmy są ściśle uzależnione od siebie.

Protokooperacja- wzajemne oddziaływania dwóch organizmów na siebie z którego jeden produkuje substraty potrzebne drugiemu. Ich symbioza może nie trwać przez całe życie, może zmieniac się w jeden z symbiontów.

Nitrosomonas i nitrobacer - nitrosomonas produkuje substrat dla nitrobacter a ten NO2, który jest toksyczny w duzym stezeniu, kozysta z niego nitrosomonas zamieniajac go na NO3-. Synergizm-paleczka duru rzekomego i gronkowiec bialy. Kiedy wystepuja razem w hodowli fermetuja laktoze do gazu i kwasu i powstaje CO2 i H2O. W osobnych hodowlach gronkowirc bialy rozklada laktoze do

Glukozy i galaktozy,a pałeczka duru żekomego nierobi nic

Antagonizm-niekożystne oddziaływanie mikroorganizmoww na siebie.Konkurencja o składniki pokarmowe lub źródło energi.

Antybioza-drobnoustroje modyfikują środowisko przez wydzielenie antybiotyku.Powoduje on niekorzystny wpływ na inne drobnoustroje.

ODDZIAŁYWANIE ROŚLIN I DROBNOUSTROJÓW NA SIEBIE-

Bakterie brodawkowe i rośliny motylkowe-mikoryza:układ symbiotyczny roślin i grzybów.

M.wewnetrzna-grzyb oplata włosniki roślin.

M.zewnętrzna-między roślinami tj.storczyki,wrzosowate z grzybami,glonowcami.Strzępki grzyba przenikają przez skorkę włośnika do walca osiowego ale nie wnikaja do wiazek przewodzących.Dla storczyka jest konieczna ta symbioza aby wykiełkowało nasienie.Grzyby te mogą być też pasożytami i działać chorobotworczo.Mikoryza jest szczegulnie wazna na glebach o małej ilości wody np.:lekkich gdyż strzęmpki grzyba mogą pobierać wodę niedostępną dla roślin.

Rizosfera- najwięcej drobnoustrojów skupia się przy korzeniach roślin w rizosferze,jest to efekt rizosferowy-stosunek liczby bakterii do gleby.Bakterie te pochodzą z gleby i nasion.Skład rodzajowy bakterii w rizosferze zależy od:wydzielin korzeniowych,rodzaju igatunku rośliny,aktualnego stanu rozwoju,typu gleby i nawożenia.

WPŁYW ROŚLINY NA DROBNOUSTROJE

1.Dodatni-dostarczanie pokarmu w postaci wydzielin korzeniowych i obumarłych komurek,produkcja substancji biologicznie czynnych stymulujacych wzrost,wpływ na warunki fizyczne.

2.Ujemny-produkcja inhibitorów wzrostu(alkochole,antybiotyki),konkuruja w pobieraniu składników pokarmowych.

Wpływy drobnoustrojów na rośliny:

1.Dodatni-elyminowanie drobnoustrojów chorobotwórczych ze środowiska,przyswajanie składnikow pokarmowych,produkcja stymulatorów wzrostu,oddziaływanie środowiska.

2.Ujemny-produkcja inhibitorów,uwstecznianie składników pokarmowych.

---