W czym upatruję wykorzystanie elementów socjologii w pracy zawodowej?
Człowiek jest istotą społeczną. Umiejętność dostrzegania mechanizmów, które kierują społecznym życiem człowieka może być, moim zdaniem, cennym czynnikiem pomagającym nie tylko w aktywności teoretycznej, ale również w działaniach praktycznych członka ludzkiej zbiorowości. Socjologia jako nauka oferuje nam szereg teorii opisujących społeczne zachowania naszego gatunku. W niniejszej pracy chciałabym dokonać szkicu możliwości praktycznego wykorzystania wiedzy, która powstała dzięki takim ludziom jak: Znaniecki, Weber, Durkheim, Simmel, Spencer i wielu innych.
Polska gospodarka od kilku lat rozwija się dynamicznie, dając możliwość rozwoju dużym i małym firmom. Na rynku można zaobserwować coraz większą konkurencję wśród oferentów towarów i usług. Sądzę, że umiejętność praktycznego wykorzystania wiedzy socjologicznej nagromadzonej dotychczas w dorobku naszej cywilizacji otwiera szersze możliwości dla prywatnego przedsiębiorcy.
Moja praca zawodowa związana jest z prowadzeniem zakładu poligraficznego. Czy istnieje możliwość wykorzystania wiedzy socjologicznej w działaniach mojej firmy? Sądzę, że tak i to w wielu aspektach. Praca w branży poligraficznej opiera się w ogólności na projektowaniu i produkcji standardowych formularzy, druków, ulotek oraz na projektowaniu i wykonywaniu indywidualnych zamówień klienta. Ten drugi rodzaj działalności może stanowić, moim zdaniem, swego rodzaju rodzaj twórczości. Dla przykładu: zaprojektowanie dobrego logo firmy pochłania często wiele wysiłków. Skupmy się przez moment na tym problemie. Otóż logo, jak nazwa sugeruje, jest pewnym `słowem', hasłem wywoławczym, ułatwiającym identyfikację firmy, (bo przecież greckie logos oznacza właśnie słowo). Aby logo było celne i trafiało do ludzi warto jest poznać ich potrzeby, ich nastawienia, ich ukryte skłonności. Wzbudzanie miłych skojarzeń przez znak rozpoznawczy firmy może znacznie podnieść poziom akceptacji klienta dla tej firmy. Dzięki elementom socjologii można nabrać umiejętności obserwacji i wyodrębniania różnych grup społecznych, ich potrzeb. Można nauczyć się selekcji potrzeb jednej grupy, w odróżnieniu od innej. Nisza społeczna, do której kierowana jest oferta firmy, musi być dobrze rozpoznana; im lepiej - tym większa szansa na powodzenie działań. Moja firma często bierze na siebie zadanie kreowania pierwszego wizerunku klienta (innej firmy) za pomocą logo. Wiadomo już teraz, że inny znak graficzny zostanie zaakceptowany przez odbiorców młodych - inny przez starych. Co innego przyjmą, np. gospodynie domowe, (gdy będziemy projektować logo firmy produkującej środki czyszczące), a co innego intelektualiści spoglądający w księgarni na okładkę książki z logo wydawnictwa. Również projekty ulotek reklamowych mogą być lepiej wykonane, jeśli zastosuje się w nich wiedzę o społecznych zachowaniach człowieka. Sądzę, że teraz już nie wystarczy dobry sprzęt komputerowy, a także nowoczesne maszyny poligraficzne, dlatego że każdemu projektowi powinien przyświecać jakiś oryginalny pomysł, idea, dzięki której nasza praca nabiera wartości i cech indywidualnych, i jest łatwo identyfikowana w grupie osób, do których ma trafić.
Umiejętność orientowania się w aktualnej modzie i trendach rynkowych przynosi duże efekty. Wiedza socjologiczna, - jeśli byłaby uzupełniana na bieżąco - może, jak sądzę w pewnym stopniu dać możliwość przewidywania tego, co będzie się działo w niedalekiej przyszłości. Jeśli projekt graficzny celnie trafi w potrzeby odbiorcy, wyprzedzając działania konkurencji również dzięki wiedzy z zakresu socjologii i psychologii klienta - to skutkiem będzie zwiększenie obrotów firmy, która jest naszym klientem. A przecież zadowolenie klienta jest gwarancją sukcesu usługodawcy.
Oprócz tworzenia wizerunku graficznego firmy, przedsiębiorstwo poligraficzne może także zajmować się kreowaniem osobistego wizerunku klienta w formie wizytówki. Dobra wizytówka powinna być akceptowana przez właściciela oraz powinna stanowić jego jasny i celny identyfikator dla odbiorcy. W zależności od grupy osób, do których jest najczęściej kierowana, musi ona przybierać różne formy graficzne. Znajomość elementów socjologii i psychologii pomaga w ocenie właściciela i jego otoczenia, dzięki czemu nasz produkt lepiej przypadnie mu do gustu i będzie go dobrze reprezentował. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że sam gust klienta stanowi zespół indywidualnych upodobań, które kształtują się w procesie socjalizacji człowieka - od dzieciństwa, a potem w zależności od jego kontaktów z innymi ludźmi, wpływu mody, podatności na indoktrynację niektórych mediów, itp. Oferta poligraficzna, jeśli chodzi o osobisty identyfikator klienta jakim jest bilet wizytowy, powinna uwzględniać te czynniki. Dlatego najlepszą, jak sądzę metodą jest rozmowa twarzą w twarz z klientem i dyskretna obserwacja, tak by móc wybrać lub dopomóc w wyborze najlepszej formy graficznej naszego produktu.
Inną gałęzią działalności firmy poligraficznej są druki akcydensowe, z pozoru nie wymagające wielkiej wiedzy czy doświadczenia. Formularze czy etykiety bywają bardzo szablonowe. jednak w obliczu wysokiej konkurencji na rynku usług poligraficznych istotną rolę odgrywa tutaj umiejętność znajdowania i utrzymania klienta, umiejętność badania potrzeb rynku w danym regionie, - w czym również przydaje się wiedza z zakresu socjologii i psychologii.
Umiejętność odróżniania różnych nisz rynkowych powstających na bazie zainteresowań różnych grup społecznych pozwala, moim zdaniem, na wykrystalizowanie obrazu ich potrzeb. Czego innego na przykład, będzie oczekiwała konserwatywnie nastawiona grupa ludzi starszych, a czego innego - postępowy podzbiór ludzi młodych. Współcześni politycy, tak zresztą jak ich poprzednicy, często posługują się znajomością psychologii człowieka oraz umiejętnością dostrzegania mechanizmów rządzących społeczeństwem. Wydaje mi się, że taka wiedza może być przydatna również prywatnym przedsiębiorcom. Działalność prowadzona w oderwaniu od analizy ludzkich oczekiwań jest bardzo ryzykowna i może szybko doprowadzić do porażki. Wiedza socjologiczna, - w której mogłam partycypować dzięki zajęciom prowadzonym w naszej uczelni, otworzyła mi szerzej oczy na człowieka jako istotę społeczną.
Zarządzanie firmą zarówno poligraficzną jak innymi, wiąże się z organizowaniem pracy ludziom zatrudnionym w tej firmie. Nie wolno dopuszczać do powrotu sytuacji manufaktur, w których pracownik traktowany był przedmiotowo - jako wymienna siła robocza. Niestety, na dzisiejszym rynku polskich firm obserwuję, że często się tak dzieje. Przedsiębiorstwa nastawione na szybki zysk, a nie dbające o swych pracowników nie osiągają sukcesu na dłuższą metę. Wiedza socjologiczna przydaje się w zarządzaniu firmą. Dzięki niej można zorganizować prace osób zatrudnionych w taki sposób, by były one z tej pracy zadowolone i identyfikowały swój sukces z sukcesem przedsiębiorstwa. Dobre stosunki panujące między pracownikami mogą być stymulowane przez kierownictwo firmy. Znajomość potrzeb ludzi pochodzących z różnych grup i warstw społecznych pomaga mądrze zaplanować system motywacji pracownika do wysiłku i solidnego wykonywania powierzonych mu obowiązków. Psychologiczna i socjologiczna wiedza o człowieku umożliwia więc nie tylko lepsze dostosowanie działań firmy do potrzeb rynku, ale i dobrą wewnętrzną organizację pracy ludzi w niej zatrudnionych. Z obserwacji widać, że przedsiębiorstwa, w których nie zwraca się uwagi na potrzeby pracowników (nie tylko te finansowe, ale również potrzebę bezpieczeństwa, stabilizacji, pewności jutra, wypoczynku, miłej atmosfery w pracy), wykazują się dużą rotacją ludzi w miejscach pracy, a co za tym idzie - słabą specjalizacją w wykonywaniu zadań z uwagi na małe doświadczenie nowych pracowników.
Od pewnego czasu można zauważyć, że nasze społeczeństwo zostało jakby „obudzone z letargu”. Wiąże się to oczywiście ze zmianą ustroju politycznego, jaka nastąpiła po upadku komunizmu. Obecnie możemy dostrzec zwiększoną produkcję dóbr materialnych i duży popyt na te dobra. Niestety postęp kulturalny jest przy tym znacznie wolniejszy. Patrząc na ustabilizowane społeczeństwa zachodnie, w których kultura odgrywa większą rolę, można mieć nadzieję, że kiedy nasze społeczeństwo osiągnie odpowiedni poziom materialny, zostanie zwrócona większa uwaga na kulturę, tradycję, sztukę, - które przecież integrują ludzi i nadają im poczucie przynależności do jednego narodu. Dlatego uważam, że poza ekonomią, marketingiem, statystyką i innymi praktycznymi dziedzinami wiedzy pozwalającymi osiągnąć sukces na rynku, ważna jest też wiedza o samym człowieku i jego zachowaniach wśród innych ludzi, o jego poczuciu więzi z innymi. Socjologia jest nauką bardzo bogatą. Zauważyłam, że wiele dziedzin wiedzy, tak ekonomii, marketingu, psychologii klienta, jak i innych czerpie z zasobów socjologii. Dlatego wydaje mi się, że warto zapoznać się ze źródłem wiedzy o człowieku i jego interakcjach z innymi w społeczeństwie, co na pewno przyda się w mojej pracy zawodowej.