SEMESTR I

PRZEDMIOT : PRAWO ADMINISTRACYJNE

TEMAT : SAMORZĄD GMINNY

1. Podstawa prawna działania to ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym

2. ZADANIA

1. Własne to zadania z zakresu :

• infrastruktury techniczna gminy (np. drogi, komunikacja, ścieki, odpady, zaopatrzenie w energię, targowiska, hale i obiekty użyteczności publicznej)

• infrastruktury społeczna ( ochrona zdrowi, pomoc społeczna, oświata, kultura)

• porządku i bezpieczeństwa publicznego (organizacja ruchu drogowego, porządek publiczny)

• ładu przestrzennego i ekologicznego (planowanie przestrzenne, gospodarka terenami, ochrona środowiska)

2. zlecone to zadania przekazane gminie w drodze :

• ustawa nakłada na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych (obligatoryjne)

• porozumienia z organami administracji rządowej

MIENIE GMINY stanowią własność i inne prawa majątkowe do niej należące. Gmina nabywa je w drodze :

1. Komunalizacji na podstawie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i pracownikach samorządowych

2. przejęcia określonych składników mienia ogólnonarodowego

3. przekazania w związku z jej tworzeniem lub zmianą granic

4. własnej działalności gospodarczej

5. przekazania przez administrację rządową

6. w drodze innych czynności prawnych określonych w przepisach szczegółowych

KOMPETENCJE GMINY :

1. stanowienie przepisów gminnych czyli normatywnych aktów prawnych powszechnie obowiązujących w zakresie :

• wewnętrznego ustroju gminy

• organizacji urzędów i instytucji gminnych

• zasad zarządzania mieniem gminy

• zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

• wykonywania ustaw na poziomie lokalnym

stanowienie przepisów porządkowych wówczas gdy jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli, spokoju i bezpieczeństwa publicznego

WŁADZE GMINY są upoważnione do rozstrzygania spraw gminy i obejmują :

5.1 Wspólnotę samorządową - tworzą ją z mocy prawa wszyscy mieszkańcy gminy, podejmuje decyzje bezpośrednio w głosowaniu wyborczym i w referendum ; pośrednio podejmuje decyzje poprzez organy gminy

1. Rada Gminy - organ stanowiący i kontrolny gminy pochodzący z wyborów. Do jej zadań należy podejmowanie decyzji we wszystkich sprawach, które nie są zastrzeżone dla referendum albo powierzone innym podmiotom. Decyzje podejmuje w formie uchwał

2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) - organ wykonawczy gminy. Wykonuje uchwały rady gminy i zadania określone przepisami prawa. Do jego zadań należą m.in. przygotowanie projektów uchwał rady gminy i sposobu ich wykonywania, gospodarowanie mieniem komunalnym, wykorzystywanie budżetu, reprezentowanie gminy na zewnętrz. Zadania wykonuje przy pomocy urzędu, którego jest kierownikiem.

6. NADZÓR

6.1 Treść i zakres nadzoru :

1. w zakresie realizacji zadań własnych nadzór jest sprawowany z punktu widzenia zgodności z prawem

2. w zakresie realizacji zadań zleconych nadzór jest szerszy obejmuje ocenę zgodności z prawem, celowości, rzetelności i gospodarności działań samorządu

6.2 Organami nadzoru są :

1. Prezes Rady Ministrów

2. Wojewoda

3. Regionalna izba obrachunkowa (sprawy budżetowe)

6.3 Uprawnienia i obowiązki organów nadzoru :

1. mogą żądać od nadzorowanych jednostek niezbędnych informacji, dokonywać wizytacji, uczestniczyć w posiedzeniach organu,

2. uchwały rady gminy muszą być obligatoryjnie przedłożone wojewodzie zaś uchwała budżetowa regionalnej izbie obrachunkowej

3. organy nadzorcze orzekają o sprzeczności z prawem uchwał rady gminy

4. sprzeczność z prawem uchwały budżetowej stwierdzona przez organ nadzoru powoduje wstrzymanie jej wykonania do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez właściwy sąd administracyjny

6.4 Środki nadzoru :

1. wstrzymanie przez wojewodę wykonania uchwały w sprawach zleconych

2. rozwiązanie rady gminy na skutek powtarzającego się naruszania przepisów konstytucji i ustaw przez Sejm na wniosek Prezesa Rady Ministrów

3. zawieszenie organów gminy i ustanowienie zarządu komisarycznego do 2 lat przez Prezesa Rady Ministrów w razie nie realizowania zadań publicznych

Po zajęciach słuchacz powinien umieć odpowiedzieć na pytania :

1. Jaka jest podstawa prawna działania samorządu gminnego

2. Jakie są zadania własne gminy

3. Jak przekazywane są gminie zadania zlecone

4. Co to jest mienie gminy i w jaki sposób jest nabywane

5. Jakie kompetencje posiada gmina

6. Do czego są upoważnione władze gminy ?

7. Co to jest wspólnota samorządowa i jak podejmuje decyzje ?

8. Kto jest organem stanowiącym i kontrolnym gminy i jakie są jego zadania ?

9. Kto jest organem wykonawczym gminy i co należy do jego zadań ?

10. Wymień organy gminy

11. Określ treść i zakres nadzoru

12. Wymień organy nadzoru

13. Wymień uprawnienia i obowiązki organów nadzoru

14. Wymień środki nadzoru nad gminą

.

.

SEMESTR I

PRZEDMIOT : PRAWO ADMINISTRACYJNE

TEMAT : SAMORZĄD POWIATOWY

1. Podstawa prawna działania to ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym

2. ZADANIA mają charakter ponadgminny, uzupełniający i wyrównawczy wobec zadań gminy w zakresie między innymi edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia, pomocy społecznej, transportu i dróg publicznych, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody

3. MIENIE POWIATU stanowią własność i inne prawa majątkowe do niej należące. Powiat nabywa je w drodze analogicznej jak gmina ( za wyjątkiem podpunktu a)

4. KOMPETENCJE GMINY :

a) stanowienie przepisów gminnych czyli normatywnych aktów prawnych powszechnie obowiązujących w zakresie :

• wewnętrznego ustroju gminy

• organizacji urzędów i instytucji gminnych

• zasad zarządzania mieniem gminy

• zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

• wykonywania ustaw na poziomie lokalnym

• stanowienie przepisów porządkowych wówczas gdy jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli, spokoju i bezpieczeństwa publicznego

1. WŁADZE POWIATU obejmują :

5.1 Wspólnotę samorządową - tworzą ją z mocy prawa wszyscy mieszkańcy powiatu, podejmuje decyzje bezpośrednio w głosowaniu wyborczym i w referendum ; pośrednio podejmuje decyzje poprzez organy powiatu

1. rada powiatu - organ stanowiący i kontrolny gminy pochodzący z wyborów. Do jej zadań należy podejmowanie uchwał w sprawach najważniejszych dla powiatu oraz stanowienia aktów prawa miejscowego

2. Zarząd powiatu - organ wykonawczy powiatu. Wykonuje uchwały rady powiatu w tym budżet, w wyjątkowych przypadkach określonych przepisami prawa stanowi akty prawa miejscowego, składa się z starosty i od 3 do 5 członków. Jego aparatem pomocniczym jest powiatowa administracja zespolona

3. Starosta - pełni rolę przewodniczącego w zarządzie powiatu tu jego zadaniem jest organizacja pracy tego organu oraz realizuje „własne” kompetencje w zakresie administracji rządowej i samorządowej określone przepisami szczegółowymi

2. NADZÓR

6.2 Organami nadzoru są :

4. Prezes Rady Ministrów

5. Wojewoda

6. Regionalna izba obrachunkowa (sprawy budżetowe)

6.3 Uprawnienia i obowiązki organów nadzoru :

5. mogą żądać od nadzorowanych jednostek niezbędnych informacji, dokonywać wizytacji, uczestniczyć w posiedzeniach organu,

6. uchwały rady gminy muszą być obligatoryjnie przedłożone wojewodzie zaś uchwała budżetowa regionalnej izbie obrachunkowej

7. organy nadzorcze orzekają o sprzeczności z prawem uchwał rady powiatu

8. sprzeczność z prawem uchwały budżetowej stwierdzona przez organ nadzoru powoduje wstrzymanie jej wykonania do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez właściwy sąd administracyjny

6.4 Środki nadzoru :

4. wstrzymanie przez wojewodę wykonania uchwały rady powiatu

5. rozwiązanie rady powiatu i zarządu powiatu na skutek powtarzającego się naruszania przepisów konstytucji i ustaw przez Sejm na wniosek Prezesa Rady Ministrów

6. zawieszenie organów powiatu i ustanowienie zarządu komisarycznego do 2 lat przez Prezesa Rady Ministrów w razie nie realizowania zadań publicznych

Po zajęciach słuchacz powinien umieć odpowiedzieć na pytania :

1. Jaka jest podstawa prawna działania powiatu

2. Jaki charakter maja zadania powiatu

3. Co to jest mienie powiatu i na jakiej drodze nabywane

4. Wymień władze powiatu

5. Kto jest organem stanowiącym i kontrolnym w powiecie i jakie są jego zadania ?

6. Kto jest organem wykonawczym powiatu i jakie zadania wykonuje ?

7. Jaką rolę odgrywa w władzach powiatu starosta i jakie są jego zadania ?

8. Wymień organy nadzoru

9. Wymień uprawnienia i obowiązki organów nadzoru

10. Wymień środki nadzoru nad powiatem

SEMESTR I

PRZEDMIOT : PRAWO ADMINISTRACYJNE

TEMAT : SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA

7. Podstawa prawna działania to ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 91 poz. 576 z późn. zm.)

8. ZADANIA

1. tworzenie warunków rozwoju danego regionu

2. tworzenie polityki regionalnej

3. wykonywanie usług publicznych o charakterze i zasięgu regionalnym

1. Podstawowym sposobem realizacji zadań jest uchwalanie strategii rozwoju województwa i wieloletnich programów wojewódzkich

9. WŁADZE WOJEWÓDZTWA SAMORZĄDOWEGO obejmują :

1. Wspólnotę samorządową - tworzą ją z mocy prawa wszyscy mieszkańcy województwa, podejmuje decyzje bezpośrednio w głosowaniu wyborczym i w referendum ; pośrednio podejmuje decyzje poprzez wybrane przez siebie organy

2. Sejmik Województwa - organ stanowiący i kontrolny samorządu wojewódzkiego pochodzący z wyborów. Jego kompetencje podane są w ustawie enumeratywnie w art. 18 ustawy obejmują między innymi :

1. uchwalenie statutu województwa,

2. uchwalenie budżetu województwa

3. wybór i odwoływanie członków Zarządu

4. określanie zasad udzielania dotacji z budżetu województwa

5. uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego

6. uchwalenie strategii rozwoju województwa i wieloletnich programów wojewódzkich

1. Zarząd Województwa - organ wykonawczy województwa. Składa się z minimum 5 osób (przewodniczącego - Marszałka Województwa, 1 wiceprzewodniczącego oraz 3 członków). Swoje zadania wykonuje za pomocą Urzędu Marszałkowskiego i wojewódzkich jednostek samorządowych

3. Marszałek Województwa - przewodniczący Zarządu; organizuje jego pracę, kieruje bieżącymi pracami, reprezentuje województwo na zewnątrz, jest Kierownikiem Urzędu Marszałkowskiego

10. NADZÓR jest sprawowany wyłącznie z punktu widzenia zgodności z prawem

1. Organami nadzoru są :

7. Prezes Rady Ministrów

8. Wojewoda

9. Regionalna izba obrachunkowa (sprawy budżetowe)

Po zajęciach słuchacz powinien umieć odpowiedzieć na pytania :

15. Jaka jest podstawa prawna działania samorządu województwa

16. Jakie są podstawowe zadania samorządu województwa i w jaki sposób są realizowane ?

17. Kto jest organem stanowiącym i kontrolnym samorządu województwa i jakie są jego zadania ?

18. Kto jest organem wykonawczym samorządu województwa i co należy do jego zadań ?

19. Kim jest Marszałek Województwa i jakie są jego zadania ?

SEMESTR I

PRZEDMIOT : PRAWO ADMINISTRACYJNE

TEMAT : FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI -AKT ADMINISTRACYJNY

1. Pojęcie formy działania administracji publicznej stworzyła nauka prawa administracyjnego w celu umożliwienia ich usystematyzowania oraz oceny ich prawidłowości

2. PODSTAWOWE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI :

1. akt administracyjny

2. akt normatywny

3. działanie faktyczne

4. czynności cywilnoprawne

3. AKT ADMINISTRACYJNY : działanie organu administracyjnego, w wyniku którego organ ten w oparciu o przepisy prawa i dokonane ustalenia faktyczne władczo i jednostronnie rozstrzyga o prawach i obowiązkach konkretnego adresata.

4. KLASYFIKACJA AKTÓW ADMINISTRACYJNYCH :

4.1 Ze względu na sposób kształtowania stosunków administracyjnoprawnych :

1. akt konstytutywny - tworzący, zmieniający lub uchylający stosunki prawne np. decyzja o zmianie nazwiska

2. akt deklaratoryjny - potwierdzający istnienie praw lub obowiązków adresata wynikających z ustawy np. stwierdzenie nabycia obywatelstwa

4.2 Ze względu na stosunek organu do adresata :

1. akt zewnętrzny - adresowany do podmiotu nie podporządkowanego organizacyjnie organowi wydającemu

2. akt wewnętrzny - adresowany do organów, instytucji lub pracowników podległych służbowo organowi wydającemu

4.3 Ze względu na zakres prawnej regulacji warunków wydania aktu:

1. akt związany - warunki jego wydania (podjęcia) są wyraźnie określone normą prawną

2. akt swobodny - warunki wydania takiego aktu nie jest albo w ogóle określone albo określone w sposób niewyczerpujący. Wydawany jest w drodze uznania administracyjnego tj. samodzielności (swobody) interpretacji danego przepisu prawnego w określonym stanie faktycznym organu otrzymanej przez organ od ustawodawcy. W wyniku uznania administracyjnego możliwe jest kilka rodzajów działania organu w danej sytuacji faktycznej a każdy z nich jest zgodny z prawem.

1. FORMY AKTÓW ADMINISTRACYJNYCH :

1. DECYZJA - akt administracyjny stanowiący jednostronne ustalenie organu administracji publicznej o wiążących dla jednostki (organu) konsekwencjach normy prawa administracyjnego

2. ZEZWOLENIE - akt administracyjny ustalający uprawnienia w sferze prawa administracyjnego lub wyrażającej zgodę na dokonanie czynności dopuszczonej normami prawa administracyjnego

3. KONCESJA - akt administracyjny nadający osobie fizycznej lub prawnej uprawnienia do wykonywania określonej działalności najczęściej produkcyjnej lub usługowej

4. LICENCJA - akt administracyjny ustalający uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub pracy zawodowej w przypadku gdy do ich wykonywania niezbędne jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji.

Po zajęciach słuchacz powinien umieć odpowiedzieć na pytania :

1. Kto i w jakim celu stworzył pojęcie form działania administracji ?

2. Wymień podstawowe formy działania administracji publicznej ?

3. Podaj definicję aktu administracyjnego ?

4. Opisz klasyfikację aktów administracyjnych ( na egzaminie może być pytanie o konkretny podział np. podaj podział aktów ze względu na stosunek organu wydającego do adresata )

5. Wymień formy aktów administracyjnych ( na egzaminie może być pytanie o charakterystykę/definicję konkretnej formy np. co to jest decyzja administracyjna)

SEMESTR I

PRZEDMIOT : PRAWO ADMINISTRACYJNE

TEMAT : FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI (DZIAŁANIA FAKTYCZNE); STOSUNKI USTROJOWO-PRAWNE ADMINISTRACJI(CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA

I. DZIAŁANIA FAKTYCZNE

DZIAŁANIE FAKTYCZNE - dopuszczalna i niewadliwa prawnie forma działania administracji publicznej uzupełniająca jej działania prawne.

1.Podstawa prawna działań faktycznych :

1. normy prawne o charakterze materialnym,

2. normy prawne o charakterze ustrojowym

3. normy prawne o charakterze procesowym

2. Rodzaje działań faktycznych (wybór) :

• ustalanie przez organ celów i zadań

• tworzenie sytuacji faktyczny

• ustalanie przez organ sytuacji faktycznych

• przeprowadzanie ocen przez organ administracji

• dokonywanie wyboru przez organ

• tworzenie kryteriów oceniania i wyboru

• projektowanie wariantów działań

• działania faktyczne zmierzające do nawiązania współpracy z obywatelami

• działania informacyjne administracji

• działania faktyczne o charakterze materialno - technicznym

II. STOSUNKI USTROJOWO-PRAWNE ADMINISTRACJI (CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA

1. CENTRALIZACJA - występuje w dwóch znaczeniach :

1. struktura organizacyjna administracji publicznej , w której decyzje podejmowane są jedynie przez organ centralny,

2. układ wewnętrzny administracji publicznej, którego istotnymi elementami są :

• ścisłe wyodrębnienie prawne zadań i kompetencji na każdym stopniu organizacyjnym administracji,

• możliwości ich dekoncentrowania na organy niższego stopnia

• zachowanie hierarchicznego podporządkowania w sferze realizacji tych kompetencji.

DEKONTRACJA - przeniesienie kompetencji na organy niższe bądź równorzędne, dokonane w drodze aktu normatywnego rzędu ustawy lub w drodze aktu normatywnego organu przenoszącego kompetencje z zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich w zakresie realizacji przekazanych kompetencji

2. DECENTRALIZACJA - system organizacji administracji, w którym podmioty administrujące mają wyraźnie określone kompetencje, ustalone bądź przekazywane z innych organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów kompetentnych

Po zajęciach słuchacz powinien umieć odpowiedzieć na pytania :

1. Podaj definicję, podstawę prawną i przynajmniej dwa rodzaje działań faktycznych ?

2. Co to jest centralizacja ?

3. Co to jest dekoncentracja ?

4. Co to jest decentralizacja ?

SEMESTR I

PRZEDMIOT : PRAWO ADMINISTRACYJNE

TEMAT : NADZÓR PRAWNY, RESORTOWA STRUKTURA ADMINISTRACJI,

NADZÓR - dokonywane przez organ zwierzchni badanie sposobu działania organu administracji połączone z możliwością wskazania kierunków modyfikacji zbadanej działalności; którego celem jest zabezpieczenie realizacji celów administracji przy jednoczesnym utrzymaniu jej działalności w granicach prawa.

RESORT - wyodrębniona część administracji publicznej zajmującą się takimi samymi lub pokrewnymi sprawami i kierowana przez naczelny organ administracji.

Po zajęciach słuchacz powinien umieć odpowiedzieć na pytania :

1. Co to jest nadzór prawny ?

2. Co to jest resort w administracji publicznej ?

SEMESTR I

PRZEDMIOT : PRAWO ADMINISTRACYJNE

TEMAT : Kontrola w administracji

1. Definicja: jest to badanie zgodności stanu istniejącego z postulowanym. Przy badaniu stanu istniejącego z postulowa­nym stosuje się mierniki oceny poprawności działania podmiotu kontrolowanego i te mierniki noszą nazwę kryteriów kontroli. 2. Kryteria kontroli : legalność, rzetelność, gospodarność, celowość, zgodność z polityką rządu, uwzględnienie interesu indywidualnego, publicznego, skuteczność w realizacji zadań publicznych. Najważniejsze kryterium to kryterium legalności, jemu podporządkowana jest cała reszta.

3. Rodzaje kontroli:

1. z punktu widzenia zasięgu zależności organizacyjnych:

• zewnętrzna - podmiot kontrolujący znajduje się poza strukturą organizacyjną podmiotu kontrolowanego;

• wewnętrzna - podmiot kontrolujący znajduje się w strukturze podmiotu kontrolowanego

2. ze względu na sposób przeprowadzania kontroli:

• inspekcja - dokonuje się jej w drodze bezpośredniej obserwacji działania jednostki kontrolowanej i przez porównanie tych działań i zachowań ze wzorcami działań i zachowań poprawnych;

• lustracja - jest kontrolą skierowaną nie na zachowanie się podmiotu, lecz zwykle na określony podmiot, na jego rzeczywisty stan, jego cechy w porównaniu z odpowied­nimi wzorcami określającymi stan pożądany;

• rewizja - ma z reguły charakter kontroli finansowej. Polega na porównaniu rzeczywistego stanu środków finansowych i innych składników majątkowych z odpowiednią dokumentacją;

• wizytacja - zmierza do oceny poprzez bezpośredni wgląd w całokształt działalności jednostki kontrolowanej

• . Cechy kontroli:

1. bezstronna: ma być obiektywna; bezstronność jest zapew­niona wtedy gdy organ kontrolujący nie jest powiązany z jednostką kontrolowaną stosunek nadzoru, gdy nie ponosi za jej działalność odpowiedzialności; uniezależnienie jednostek kontrolujących od administracji (NIK, RPO, kontrola sądowa, społeczna, parlamentarna).

2. fachowa: kontroler powinien być dobrym znawcą badanej działalności administracyjnej a zakresem wiedzy i doświadczenia powinien przewyższać tych których działalność ma kontrolować.

3. c)efektywna: wykorzystanie wyników kontroli dla poprawy działalności jednostki kontrolowanej; zależne jest to także od tego czy organ nadzorczy podejmie stosowne kroki korygujące czy też nie; stosunek miedzy nakładami a wynikami kontroli można określić jako efektywność kontroli.

4. Podmioty podlegające kontroli administracyjnej : obywatele; organy administracji państwowej, rządowej, samorządowej; gospodarcze podmioty państwowe i samorządowe; gospodarcze podmioty prywatne; niektóre podmioty społeczne (partie polityczne)

KONTROLA PAŃSTWOWA NIK

Obowiązuje ustawa z 23 grudnia 1994r o Najwyższej Izbie Kontroli. Konstytucja z 1997r. poświęca NIK 6 artykułów (art.202-207). W art.202 Konstytucja określa NIK jako naczelny organ kontroli państwowej, w skutek tego NIK zajmuje naczelne miejsce w systemie organów kontroli państwowej. Organy kontroli, rewizji, inspekcji działające w administracji rządowej i samorządzie terytorialnym mają obowiązek współpracy z NIK. Konstytucja przewiduje powiązanie NIK z Sejmem, stanowiąc, że „NIK podlega Sejmowi”. NIK kontroluje działalność organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Jest to podstawowe zadanie NIK; wykonywanie tej kontroli jest stałym obowiązkiem NIK. Jest to kontrola prowadzona w najszerszym zakresie. NIK może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych i innych samorządowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności. NIK nie może co do tych jednostek prowadzić kontroli z punktu widzenia celowości. NIK może również kontrolować działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych, ale tylko w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa. Co do tych jednostek kontrola może być prowadzona z punktu widzenia legalności i gospo­darności. NIK kontroluje wykonywanie budżetu, gospodarkę finansową i majątkową działalności jednostek wymienionych w art.4 ust.2 ustawy, a na zlecenie Sejmu w pełnym zakresie. Na zlecenie Sejmu lub na wniosek Prezydenta RP NIK przeprowa­dza kontrolę działalności Kancelarii Prezydenta, a na wniosek Senatu- Kancelarii Senatu. Z punktu widzenia przedmiotowego NIK, kontrolując podmioty wymienione w art.4 ust. ustawy, bada w szczególności wykonanie budżetu państwa i realizację ustaw i innych aktów prawnych w zakresie działalności finansowej, gospodarczej i organizacyjno-administracyjnej. NIK wykonuje swoje zadania na podstawie okresowych planów pracy, które przedkłada Sejmowi, z tym że może też przeprowadzać kontrole doraźne. NIK przeprowadza kontrole na zlecenie Sejmu lub jego organów, na wniosek Prezydenta RP i Prezesa RM oraz z własnej inicjatywy.

PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY

Do organów podległych Sejmowi należy państwowa Inspekcja Pracy (PIP), działająca na podstawie ustawy z 6 marca 1981r. o Państwowej Inspekcji Pracy. Do zakresu PIP należy kontrola i nadzór przestrzegania przez zakłady pracy prawa pracy, w szczególności przepisów zasad i bezpieczeń­stwa i higieny pracy, ochrony pracy kobiet, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych, kontrola przestrzega­nia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy projektowa­niu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich wyposażenie maszyn i innych urządzeń technicznych oraz technologii, analizowanie przyczyn wypad­ków przy pracy i chorób zawodowych, kontrola stosowania środków zapobiegających tym wypadkom i chorobom oraz udział w badaniu okoliczności wypadków przy pracy. PIP opiniuje projekty aktów prawnych z zakresu prawa pracy oraz inicjuje prace legislacyjne w tej dziedzinie, jak również przedsięwzięcia oraz prace badawcze w dziedzinie przestrze­gania prawa pracy. Nadzorem i kontrolą PIP są objęte wszystkie zakłady pracy. Pracownicy PIP wykonujący i nadzorujący czynności kontrolne uprawnieni są do przeprowa­dzania bez uprzedzenia kontroli przestrzegania przez zakłady pracy przepisów pracy o każdej porze dnia i nocy. Do inspek­tora pracy należy ściganie wykroczeń związanych z wykonywa­niem pracy zarobkowej, a także innych wykroczeń, gdy ustawa tak stanowi. Nadzór nad PIP sprawuje Rada Ochrony Pracy.

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

Działalność RPO polega przede wszystkim na ochronie praw i wolności obywateli, badaniu przestrzegania i realizacji tych praw oraz podejmowaniu spraw do postępowania wyjaśniającego, ewentualnie kierowanie do właściwych organów w szczególności do organów nadzoru, prokuratury, kontroli państwowej, zawodowej lub społecznej. O zlecenie przeprowadzenie kontroli przez NIK dla zbadania określonej sprawy RPO zwraca się do Sejmu. RPO może występować do właściwych organów z wnioskiem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź wydanie lub zmiany innych aktów prawnych dot. Praw i wolności obywateli. Może występować do TK z wnioskiem o stwierdzenie zgodności aktu ustawo­dawczego z Konstytucją.

KONTROLA SĄDOWA

Kontrola sądowa jest tradycyjną formą zagwarantowania zgodnego z prawem działania administracji w jej stosunkach z obywatelami. W toku rozwoju historycznego ukształtowały się różne typy kontroli nad administracją: -kontrola wykonywana wyłącznie przez powołane w tym celu sądownictwo administra­cyjne - sądownictwo wyodrębnione, -kontrola wykonywana przez sądy powszechne, -typ mieszamy kontroli wykonywanej w części przez sądy powszechne, a w części przez specjali­styczne sądownictwo administracyjne. Sądownictwo admini­stracyjne polega na orzekaniu o legalności aktów administra­cyjnych przez organy o charakterze sądowym. Organ sądowy kontroluje powstały akt administracyjny z punktu widzenia jego zgodności z prawem i orzeka o jego ważności z tego właśnie punktu widzenia. Kontrola polega na możności skasowania aktu, a nie na zastąpieniu aktu wadliwego nowym aktem. Sądownictwo administracyjne można określić jako kontrole polegającą na orzekaniu o legalności aktów admini­stracyjnych, przeprowadzaną przez organy o charakterze sądowym. Ustawodawca może przyznać sądom administracyj­nym także prawo kontroli celowości aktów administracyjnych, ale wówczas organ sądowy w tym zakresie spełnia funkcję administracji.

Po zajęciach słuchacz powinien umieć odpowiedzieć na pytania :

1. Podaj definicję kontroli ?

2. Wymień kryteria kontroli ?

3. Wymień i opisz rodzaje kontroli ?

4. Wymień i opisz cechy kontroli ?

5. Scharakteryzuj NIK jako organ kontroli państwowej ?

6. Scharakteryzować zakres działania Rzecznika Praw Obywatelskich ?

7. Scharakteryzować pojęcie kontroli sądowej ?

TEMAT : Majątek publiczny

Majątek publiczny to majątek, który niezależnie od charakteru podmiotu będącego właścicielem został w sposób prawny przeznaczony do użytku publicznego w zakresie pełnego lub ograniczonego korzystania ( w tym odpłatnego) regulowanego także lub wyłącznie prawem administracyjnym

Klasyfikacja majątku publicznego :

1. majątek skarbowo-fiskalny tj. zasób środków finansowych i rzeczy, z których państwo korzysta dla realizacji swych celów ( np. dochody z kapitału, pieniądze, papiery wartościowe, lasy, przedsiębiorstwa)

2. majątek administracyjny tj. zasób rzeczy przeznaczonych bezpośrednio do urzeczywistnienia konkretnych zadań administracji państwa (np. budynki szkolne

3. majątek użytku publicznego tj. te rzeczy, z których wszyscy mogą korzystać

Formy organizacji majątku publicznego :

1. jednostka organizacyjna utworzona przez Skarb Państwa, gminę, powiat lub województwo, ale stanowiąca odrębny od nich podmiot prawa w postaci państwowej czy samorządowej osoby prawnej,

2. jednostki organizacyjne wchodzące w skład struktury skarbu państwa, gminy, powiatu lub województwa w postaci zakładu nie mającego osobowości prawnej

Po zajęciach słuchacz powinien umieć odpowiedzieć na pytania :

1. Wymień formy organizacji majątku publicznego ?

2. Opisz klasyfikację majątku publicznego

3. Podaj co to jest majątek publiczny

TEMAT : Odpowiedzialność odszkodowawcza administracji

Podmioty odpowiedzialne za szkody :

1. Skarb Państwa ponoszący odpowiedzialność za wyrządzenie szkody przez funkcjonariusza państwowego

2. Jednostka samorządu terytorialnego ponoszące odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez funkcjonariusza samorządu terytorialnego

Przedmiotowy zakres odpowiedzialności administracji obejmuje :

1. odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu powierzonej czynności

2. odpowiedzialność za wadliwe decyzje administracyjne

3. odpowiedzialność za decyzje administracyjne legalne

4. odpowiedzialność za akty prawa miejscowego

5. odpowiedzialność za bezczynność administracji

Po zajęciach słuchacz powinien umieć odpowiedzieć na pytania :

1. Wymień podmioty odpowiedzialne za szkody

2. Opisz zakres przedmiotowy odpowiedzialności w administracji

TEMAT : Sfery ingerencji administracji

1. POLICJA ADMINISTRACYJNA

Obejmuje działania polegające na ochronie bezpieczeństwa, porządku i spokoju publicznego, a w szczególności życia, zdrowia i mienia

2. REGLAMENTACJA

Jej istotą jest ograniczenie w dziedzinie wykorzystania składników procesu wytwarzania, świadczenia usług i obrotu towarowego, swobody działalności podmiotów gospodarujących w imię szeroko pojętego interesu społeczno-ekonomicznego.

3. ŚWIADCZENIA MATERIALNE

Działania polegające na zapewnianiu materialnych warunków życia w społeczeństwie.

4. ŚWIADCZENIA NIEMATERIALNE

Działania polegające na poddanych prawu administracyjnemu regulacji niematerialnych warunków życia w społeczeństwie.

Po zajęciach słuchacz powinien umieć odpowiedzieć na pytania :

1. Wymienić i krótko scharakteryzować sfery ingerencji administracji .

4

---