Restrukturyzacja antycypacyjna polega na tym, że przedsiębiorstwo przewidując istotne zmiany w otoczeniu przygotowuje i przeprowadza zmiany strukturalne, co umożliwia uzyskanie przewagi konkurencyjnej i objęcie pozycji lidera w sektorze.
Restrukturyzacja dostosowawcza (adaptacyjna) jest najczęściej spotykana w gospodarce. Polega na odpowiednio szybkim wprowadzeniu zmian strukturalnych w firmie w odpowiedzi na stwierdzone zmiany w otoczeniu. Przeprowadzona racjonalnie, przeciwdziała pogorszeniu kondycji ekonomiczno-finansowej firmy i zapewnia jej dalszy byt.
Restrukturyzacja naprawcza jest odmianą restrukturyzacji adaptacyjnej i przeprowadza się ją wówczas, gdy pojawia się bezpośrednie zagrożenie dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Restrukturyzacja naprawcza jest więc alternatywą dla likwidacji bądź upadłości firmy, a od restrukturyzacji kreatywnej, antycypacyjnej i dostosowawczej odróżniają bezwzględna konieczność - zmiany strukturalne są tu warunkiem przetrwania firmy, a jej głębokość i bolesność jest na ogół większa od wyżej wymienionych. Cel ten można osiągnąć przez likwidację zadłużenia, przyjęcie strategii rozwoju o charakterze marketingowym, pozyskanie środków finansowych na oddłużenie i rozwój, dokonanie restrukturyzacji organizacyjnej firmy i racjonalizacji zarządzania, dążenie do maksymalizacji zysku przez powiększenie przychodów i minimalizację kosztów, ustabilizowanie płynności finansowej, zapewnienie rozwoju wyrobów i potencjału rzeczowego. Najogólniej można stwierdzić, że celem restrukturyzacji jest poprawa sytuacji finansowej firmy i wzrost efektywności gospodarowania.
Podstawowym celem restrukturyzacji jest osiągnięcie bądź odzyskanie pierwszoplanowej pozycji producenta w danej dziedzinie wyrobów i usług w kraju i za granicą przez stworzenie warunków do przetrwania i przezwyciężania kryzysu oraz do realizacji strategii rozwoju.
Do osiągnięcia tych celów przedsiębiorstwo może zastosować cztery strategie restrukturyzacyjne: strategię odchudzania (downsizing), strategię wycofywania się (downspacing), strategię zawężania (downscoping), strategię okraja-nia (retrench-ment)2''.
Strategia odchudzania polega m.in. na zmniejszeniu stanu zatrudnienia, pozbycia się niepracujących aktywów itp. bez naruszenia stopnia dywersyfikacji przestrzennej i produktowej, co oznacza, że przedsiębiorstwo jest nadal obecne na tych samych rynkach z tymi samymi produktami.
Por. W.W. Jermakowicz: Podstawy działań restrukturyzacyjnych w: Zarządzanie. Międzynarodowa Fundacja Rozwoju Rynku Kapitałowego i Przekształceń Własnościowych, Warszawa 1995, s. 48.