Koszty jako przedmiot rachunku kosztów

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem handlowym - zarejestrowała w okresie sprawozdawczym następujące zdarzenia gospodarcze:

Naliczono zobowiązanie z tytułu ubezpieczeń społecznych	150 zł
Wypłacono wynagrodzenia pracownikom	5 000 zł
Otrzymano zapłatę za towary sprzedane kontrahentom	25 000 zł
Wypłacono pracownikowi zaliczkę	200 zł
Naliczono planową amortyzację środków trwałych	6 000 zł
Wystawiono polecenie przelewu na rzecz wykonawcy usługi	14 000 zł
Zakupiono komputer za gotówkę	5 000 zł
Otrzymano przelew gotówki z tytułu zaciągniętego kredytu	80 000 zł
Naliczono odsetki od spłaty kredytu	800 zł
Wydano towary z magazynu kontrahentowi	3 000 zł
Sporządzono listę płac za okres sprawozdawczy	23 000 zł
Zapłacono karę umowną	400 zł
Naliczono odsetki od zaległości podatkowych	100 zł
Wystawiono fakturę sprzedaży za wydane wcześniej towary	50 000 zł
Otrzymano rachunek za usługę telekomunikacyjną	700 zł
Przekazano środki pieniężne z banku do kasy	1 500 zł
Naliczono odsetki od udzielonej kontrahentowi pożyczki	200 zł
Zapłacono przelewem za materiały do produkcji	4 000 zł
Spłacono ratę kredytu bankowego	3 500 zł
Urząd skarbowy zwrócił nadpłatę podatku dochodowego	150 zł

Polecenia

Dokonaj odpowiednich kwalifikacji i agregacji operacji ustalając odpowiednio wartość:

1. przychodów,

2. kosztów,

3. wpływów,

4. wydatków.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem transportowym - zarejestrowała w okresie sprawozdawczym następujące zdarzenia gospodarcze:

Otrzymano fakturę za zużyte paliwo	1 500 zł
Zapłacono karę za nieterminowe dostarczenie przesyłki	500 zł
Wystawiono fakturę z tytułu zrealizowanej usługi	35 000 zł
Naliczono podatek od środków transportu (ciężarówki)	300 zł
Zaksięgowano notę obciążeniową z tytułu dyskonta weksli	200 zł
Wydano z magazynu opony zimowe na potrzeby działalności	1 800 zł
Zarejestrowano naliczone odsetki od kredytu	600 zł
Sporządzono listę płac kierowców samochodów ciężarowych	10 000 zł
Zaksięgowano wartość szkody spowodowanej kradzieżą	6 000 zł
Zakupiono za gotówkę akcje konkurencyjnej spółki	13 000 zł
Naliczono planową amortyzację samochodów ciężarowych	6 000 zł
Zarejestrowano dodatnie różnice kursowe	100 zł
Otrzymano odszkodowanie z tytułu kradzieży	3 500 zł
Wystawiono fakturę za sprzedany samochód	20 000 zł
Wydano z magazynu materiały biurowe	100 zł
Zakupiono za gotówkę usługę mycia samochodów	300 zł
Otrzymano fakturę za usługę reklamową w prasie	700 zł
Otrzymano fakturę za utylizację odpadów (smary i oleje)	200 zł
Otrzymano fakturę za przygotowanie samochodu do sprzedaży	150 zł
Ustalono kwotę niedoboru materiałów w magazynie	2 000 zł

Polecenia

Dokonaj odpowiednich kwalifikacji i agregacji operacji ustalając odpowiednio wartość:

1. przychodów operacyjnych,

2. kosztów podstawowej działalności operacyjnej,

3. pozostałych przychodów operacyjnych,

4. pozostałych kosztów operacyjnych,

5. przychodów finansowych,

6. kosztów finansowych,

7. zysków nadzwyczajnych,

8. strat nadzwyczajnych

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem budowlanym - w marcu 2003 roku poniosła następujące koszty:

Opłaty pocztowe i telekomunikacyjne	950 zł
Koszty prania odzieży roboczej	500 zł
Koszty dozoru geodezyjnego	25 000 zł
Zużycie materiałów budowlanych	1 200 000 zł
Amortyzacja środków trwałych	56 000zł
Usługi transportowe	14 000 zł
Koszty niedoborów materiałów budowlanych	5 000 zł
Koszty delegacji krajowych	8 000 zł
Wynagrodzenia pracowników produkcyjnych	450 000 zł
Usługi bankowe	300 zł
Odsetki od zaciągniętego kredytu	20 000 zł
Dopłaty za używanie własnych narzędzi	1 200 zł
Paliwo do koparek i spychaczy	8 000 zł
Zużycie materiałów biurowych	500 zł
Konsultacje prawnicze	12 000 zł
Ubezpieczenie materiałów w transporcie	7 500 zł
Części zamienne do maszyn	7 000 zł
Reklama prasowa	2 000 zł
Wynajem pomieszczeń	2 500 zł
Podatek od nieruchomości	450 zł

Polecenia

Ustal sumę kosztów rodzajowych poniesionych przez przedsiębiorstwo budowlane, w podziale na koszty:

1. amortyzacji,

2. zużycia materiałów i energii,

3. usługi obce

4. podatki i opłaty,

5. wynagrodzenia,

6. ubezpieczenia społeczne i narzuty na rzecz pracowników,

7. pozostałe koszty rodzajowe.

Zadanie 4

Założenia

Spółka ABC - będąca producentem soków owocowych - zaewidencjonowała w kosztach układu rodzajowego następujące koszty:

Koszty zużycia musu jabłkowego	30 000 zł
Koszty wywozu odpadów po produkcyjnych	400 zł
Energia napędowa wyciskarek porzeczkowych	2 000 zł
Wynagrodzenie pracownika nadzoru produkcyjnego	4 700 zł
Koszty wsadu porzeczkowego	10 000 zł
Podatek od nieruchomości (hala produkcyjna)	200 zł
Wynagrodzenie pracowników produkujących sok porzeczkowy	16 000 zł
Energia napędowa sokowirówek marchewkowych	3 000 zł
Amortyzacja wyciskarek porzeczkowych	1 000 zł
Zużycie wody do mycia porzeczek	800 zł
Wynagrodzenie pracowników produkujących sok marchewkowy	12 000 zł
Koszty wsadu marchewkowego	6 000 zł
Koszty leasingu linii konfekcjonowania produkcji soków	900 zł
Wynagrodzenie pracownika nadzoru jakościowego soków	2 000 zł
Zużycie wody do mycia marchwi	800 zł
Amortyzacja maszyn do pasteryzacji soków	500 zł
Woda źródlana zużywana do produkcji wszystkich soków	1 000 zł
Koszty transportu marchwi	2 000 zł
Energia zużyta na oświetlenie budynku produkcyjnego	400 zł
Wynagrodzenie pracowników produkujących sok jabłkowy	20 000 zł

Polecenie

Wiedząc, że jednostka prowadzi produkcję trzech soków: jabłkowego, porzeczkowego i marchewkowego w jednym wydziale produkcyjnym, dokonaj podziału kosztów na bezpośrednie i pośrednie wytwarzania.

Zadanie 5

Założenia

Spółka ABC - będąca firmą produkcyjną - przedstawiła zestawienie kilku pozycji kosztów pośrednich wytwarzania, które ponosiła na przestrzeni ostatniego półrocza. Zestawienie to przedstawia się w sposób następujący:

	01/03	02/03	03/03	04/03	05/03	06/03
Rozmiary działalności	200 szt	600 szt	500 szt	700 szt	400 szt	300 szt
Amortyzacja	200 zł	200 zł	200 zł	200 zł	200 zł	200 zł
Materiały biurowe	100 zł	200 zł	150 zł	200 zł	150 zł	100 zł
Materiały pomocnicze	300 zł	700 zł	600 zł	800 zł	500 zł	400 zł
Usługi obce - zamawiane	200 zł	360 zł	328 zł	390 zł	292 zł	250 zł
Usługi obce - awaryjne	300 zł	580 zł	515 zł	660 zł	425 zł	360 zł

Polecenie

Dokonaj podziału kosztów pośrednich wytwarzania na zmienne i stałe w zależności od rozmiarów prowadzonej działalności

Zadanie 6

Założenia

Spółka ABC - będąca firmą spedycyjną - nosi się z zamiarem zakupu nowego samochodu dostawczego. W związku z tym, dyrektor finansowy przygotował dla zarządu zestawienie, mające na celu porównanie warunków zakupu i eksploatacji dwóch pojazdów. Zestawienie to przedstawia się w sposób następujący:

a) porównanie warunków zakupu

	Samochód - 1	Samochód - 2
Cena zakupu samochodu	65 000 zł	59 000 zł

b) porównanie rocznych kosztów eksploatacji

	Samochód - 1	Samochód - 2
Zużycie paliwa	10 000 zł	11 000 zł
Wymiana opon zimowych	2 000 zł	2 000 zł
Przeglądy techniczne	250 zł	750 zł
Wymiana oleju i innych	400 zł	900 zł
Ubezpieczenie OC	2 500 zł	2 500 zł
Ubezpieczenie AC	2 000 zł	1 800 zł
Wynagrodzenie kierowcy	2 500 zł	2 500 zł
Ubezpieczenie kierowcy	300 zł	450 zł
Diety wyjazdowe	700 zł	700 zł
Opłaty parkingowe	100 zł	100 zł
Myjnia samochodowa	300 zł	300 zł

Polecenia

1. Ustal jakie koszty powinny być brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o zakupie samochodu dostawczego, oraz dokonaj wyboru oferty, która twoim zdaniem jest bardziej korzystna dla spółki,

2. Jakie informacje twoim zdaniem należałoby jeszcze wziąć pod uwagę przy wyborze oferty?

Metody podziału kosztów wydziałowych na zmienne i stałe

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - zajmująca się produkcja telewizorów, w pierwszym okresie sprawozdawczym funkcjonowania firmy zarejestrowała na koncie „Koszty wydziałowe” następujące pozycje kosztów:

Koszty oświetlenia hali produkcyjnej	850 zł
Koszty szkolenia pracowników z bhp	1 000 zł
Konserwacja maszyny do montażu aksjalnego	500 zł
Koszty energii elektrycznej do napędzania maszyn	2 850 zł
Wywóz śmieci i utylizacja odpadów	200 zł
Wynagrodzenia osób utrzymujących czystość w hali	12 000 zł
Koszty ogrzewania hali produkcyjnej	5 000 zł
Koszt remontu maszyny sekwencjonującej	4 000 zł
Wynagrodzenia kierownika produkcji	8 000 zł
Koszty usług telefonicznych	750 zł
Rata ubezpieczenia hali produkcyjnej	600 zł
Wynagrodzenie pracowników ochrony hali produkcyjnej	8 000 zł
Amortyzacja narzędzi jednorazowego użytku	200 zł
Amortyzacja maszyny lutującej	800 zł
Amortyzacja maszyny testującej	300 zł
Opłata za przegląd techniczny maszyn sekwencjonujących	2 500 zł
Gaz używany do sztaplarek magazynowych	200 zł
Czynsz dzierżawny za wynajęcie hali produkcyjnej	6 000 zł
Sprężone powietrze na cel montażu radialnego	500 zł
Rata podatku od nieruchomości	150 zł

Polecenia

1. Dokonaj odpowiedniego podziału kosztów wydziałowych na zmienne i stałe wykorzystując założenia metody księgowej podziału kosztów,

2. Oblicz wartość kosztów stałych i zmiennych wydziałowych.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem usługowych - świadczy usługi spawalnicze od 12 miesięcy. Do tej pory spółka rejestrowała koszty wydziałowe na jednym koncie, a osoba pełniąca funkcje głównego księgowego dokonywała podziału kosztów na zmienne i stałe wydziałowe zgodnie ze swoją wiedzą i praktyka zawodową. Z początkiem nowego roku obrotowego kierownik jednostki poprosił analityka firmy, aby na podstawie danych przedstawionych przez głównego księgowego spróbował podzielić koszty wydziałowe na zmienne i stałe metodą najniższego i najwyższego punktu, biorąc pod uwagę trzy zmienne:

• przepracowane roboczogodziny,

• tyś. m³ zużytego gazu spawalniczego,

• tony zużytej blachy.

Miesiąc sprawozdawczy	Koszty wydziałowe	roboczogodziny	tyś. m^3 gazu	tony blachy
Styczeń	360 000 zł	12 000	150	40
Luty	650 000 zł	16 400	240	90
Marzec	800 000 zł	18 000	280	100
Kwiecień	500 000 zł	15 000	200	85
Maj	900 000 zł	17 600	275	90
Czerwiec	1 080 000 zł	21 300	380	130
Lipiec	1 120 000 zł	22 000	385	110
Sierpień	450 000 zł	14 500	170	60
Wrzesień	850 000 zł	17 600	300	95
Październik	985 000 zł	19 000	400	120
Listopad	480 000 zł	15 800	180	90
Grudzień	400 000 zł	10 000	155	55
Razem	8 575 000 zł	201 000	3 115	1 065

Polecenia

1. Dokonaj odpowiedniego podziału kosztów wydziałowych na zmienne i stałe (tak jak to Ty byłbyś wspomnianym analitykiem) wykorzystując założenia metody wielkości krańcowych przyjmując kolejno jako mierniki produkcji:

• pracochłonność wyrażoną w roboczogodzinach,

• objętość wyrażoną w tysiącach metrów sześciennych,

• masę wyrażoną w tonach,

2. Porównaj i oceń efekty przeprowadzonego badania.

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - jako producent rowerów turystycznych przedstawiła dane ze sprawozdań miesięcznych kosztów wydziałowych za okres ostatnich dwóch lat. Oto one:

Rok 1	Liczba wytworzonych rowerów w szt	Koszty wydziałowe w zł	Rok 2	Liczba wytworzonych rowerów w szt	Koszty wydziałowe w zł
Styczeń	1 200	142 000	Styczeń	1 250	168 000
Luty	1 100	134 000	Luty	1 150	125 000
Marzec	1 450	165 000	Marzec	1 600	170 000
Kwiecień	2 000	175 000	Kwiecień	1 750	180 000
Maj	1 700	187 000	Maj	2 100	195 000
Czerwiec	1 500	149 000	Czerwiec	1 300	123 000
Lipiec	1 300	127 000	Lipiec	1 250	141 000
Sierpień	1 200	155 000	Sierpień	1 550	146 000
Wrzesień	1 400	175 000	Wrzesień	1 700	158 000
Październik	1 100	138 000	Październik	900	107 000
Listopad	1 000	100 000	Listopad	1 100	126 000
Grudzień	800	105 000	Grudzień	700	101 000
Razem	15 750	1 752 000	Razem	16 350	1 740 000

Polecenie

Wykorzystując dane z dwóch lat oraz założenia metody średnich podokresów, podziel koszty wydziałowe na składniki stałe i zmienne zależne od rozmiarów działalności

Zadanie 4

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - jako producent zaprawy wyrównującej przedstawiła dane z miesięcznego sprawozdania kosztów wydziałowych z ostatnich dwunastu miesięcy. Oto one:

	Liczba wytworzonej zaprawy w t	Koszty wydziałowe w zł
Styczeń	90	35 000
Luty	115	42 000
Marzec	120	45 000
Kwiecień	140	52 000
Maj	135	50 000
Czerwiec	150	54 000
Lipiec	180	61 000
Sierpień	170	57 000
Wrzesień	150	56 000
Październik	145	49 000
Listopad	125	37 000
Grudzień	100	38 000
Razem	1 620	576 000

Polecenie

Wykorzystując założenia metody najmniejszych kwadratów, podziel koszty wydziałowe na składniki stałe i zmienne zależne od rozmiarów działalności

Zadanie 5

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - jako producent foteli bujanych przedstawiła dane z miesięcznego sprawozdania kosztów wydziałowych z ostatnich dwunastu miesięcy. Oto one:

	Liczba wytworzonych foteli w szt	Koszty wydziałowe w zł
Styczeń	100	1 900
Luty	115	2 450
Marzec	122	2 700
Kwiecień	135	2 750
Maj	140	2 800
Czerwiec	107	2 350
Lipiec	116	2 450
Sierpień	133	2 600
Wrzesień	118	2 300
Październik	110	2 100
Listopad	127	2 500
Grudzień	102	2 000
Razem	1 425	28 900

Polecenie

Wykorzystując założenia graficznej metody podziału kosztów, podziel koszty wydziałowe na składniki stałe i zmienne zależne od rozmiarów działalności

Zadanie 6

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - jako producent obuwia sportowego przedstawiła dane z miesięcznego sprawozdania kosztów wydziałowych z ostatniego półrocza. Oto one:

	Liczba wytworzonych par obuwia	Koszty wydziałowe w zł
Styczeń	20 000	66 260
Luty	26 000	70 000
Marzec	33 000	72 500
Kwiecień	37 000	78 500
Maj	29 000	71 000
Czerwiec	23 000	69 000
Razem	168 000	427 260

Polecenia

Podziel koszty wydziałowe na składniki stałe i zmienne zależne od rozmiarów działalności odpowiednio wykorzystując założenia metody:

1. wielkości krańcowych,

2. średnich podokresów,

3. najmniejszych kwadratów.

Krzywa doświadczenia produkcyjnego

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca producentem statków pasażerskich - wyprodukowała na zlecenie polskiego armatora sześć identycznych jednostek pływających. Po wyprodukowaniu pierwszego statku controller finansowy firmy przedstawił zarządowi stoczni następujący kosztorys powykonawczy:

Materiały bezpośrednie wraz z narzutami 40 000 000 zł

Robocizna bezpośrednie wraz z narzutami 8 000 000 zł

Narzut kosztów wydziałowych (50% robocizny bezpośredniej) 4 000 000 zł

Łączny czas pracy pracowników bezpośrednioprodukcyjnych zaangażowanych w wyprodukowanie pierwszej jednostki obejmował łącznie 1 mln roboczogodzin.

Polecenia

Ustal koszt całkowity wyprodukowania wszystkich statków pasażerskich zakładając:

1. liniową zależność kosztów robocizny bezpośredniej od zmian rozmiarów działalności,

2. wystąpienie 20% raty obniżki czasu pracy na ostatnią jednostkę przy podwojeniu liczby produkowanych jednostek.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca producentem stacji benzynowych - wybudowała na zlecenie jednej z rafinerii dwadzieścia identycznych obiektów. Po wybudowaniu pierwszej stacji benzynowej controller finansowy firmy przedstawił zarządowi spółki następujący kosztorys powykonawczy:

Materiały bezpośrednie wraz z narzutami 150 000 zł

Robocizna bezpośrednie wraz z narzutami 100 000 zł

Narzut kosztów wydziałowych (20% robocizny bezpośredniej) 20 000 zł

Łączny czas pracy pracowników zaangażowanych w wybudowanie pierwszej stacji obejmował łącznie 5 tyś. roboczogodzin.

Polecenia

Ustal koszt całkowity wyprodukowania wszystkich stacji benzynowych zakładając:

1. liniową zależność kosztów robocizny bezpośredniej od zmian rozmiarów działalności,

2. wystąpienie 10% raty obniżki średniego czasu pracy przy podwojeniu liczby produkowanych jednostek.

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca producentem dźwigów portowych - wytworzyła w ramach prowadzonego programu badawczego nowy typ urządzenia podnośnego „Gerard”, które zaprezentowała na międzynarodowych targach. Urządzenie wzbudziło duże zainteresowanie firmy XYZ, która jest skłonna zakupić cztery takie obiekty pod warunkiem przedstawienia korzystnej oferty cenowej - tzn. aby cena jednego dźwigu nie była wyższa od 5 mln zł.

W związku z tym, zarząd spółki ABC poprosił controllera finansowego o przedstawienie danych kosztowych związanych z produkcją prototypu. Oto one:

Materiały bezpośrednie wraz z narzutami 3 000 000 zł

Robocizna bezpośrednie wraz z narzutami 1 500 000 zł

Narzut kosztów wydziałowych (50% robocizny bezpośredniej) 750 000 zł

Łączny czas pracy pracowników zaangażowanych w wybudowanie prototypu urządzenia podnośnego „Gerard” obejmował łącznie 150 tyś. roboczogodzin.

Polecenia

Ustal koszt całkowity wyprodukowania czterech urządzeń podnośnych „Gerard” na zamówienie firmy XYZ zakładając, że prototyp pozostanie w firmie ABC oraz:

1. liniową zależność kosztów robocizny bezpośredniej od zmian rozmiarów działalności,

2. wystąpienie 25% raty obniżki średniego czasu pracy przy podwojeniu liczby produkowanych jednostek,

3. wystąpienie 25% raty obniżki czasu pracy na ostatnią jednostkę przy podwojeniu liczby produkowanych jednostek.

Rachunek kosztów pełnych i zmiennych

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - zajmuje się produkcją i sprzedażą produktu, którego kalkulacja kosztu wytworzenia prowadzona jest według rachunku kosztów zmiennych. W ostatnim kwartale sprzedaż i produkcja charakteryzowała się następującymi wielkościami:

Charakterystyki	Styczeń	Luty	Marzec
Zapas początkowy (w szt)	0	1 000	1 000
Wielkość produkcji w okresie (w szt)	4 000	4 000	4 000
Sprzedaż w okresie (w szt)	3 000	4 000	5 000
Zapas końcowy (w szt)	1 000	1 000	0
Cena sprzedaży (w zł/szt)	7	8	9
Materiały bezpośrednie (w zł/szt)	2	2	2
Robocizna bezpośrednia (w zł/szt)	0,5	1	1,5
Zmienne koszty wydziałowe (w zł/szt)	0,5	1	1
Stałe koszty wydziałowe (w zł)	4 000	4 000	4 000
Koszty sprzedaży (w zł)	2 500	2 700	3 000
Koszty zarządu (w zł)	3 300	3 600	3 900

Polecenia

Sporządź rachunek zysków i strat oraz ustal wartość zapasu produktów na koniec każdego z okresów sprawozdawczych, zakładając iż wycena rozchodu produktów gotowych z magazynu dokonywana jest według zasady:

1. fifo,

2. lifo,

3. średniej ważonej.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - zajmuje się produkcją i sprzedażą produktu, którego kalkulacja kosztu wytworzenia prowadzona jest według rachunku kosztów pełnych. W ostatnim kwartale sprzedaż i produkcja charakteryzowała się następującymi wielkościami:

Charakterystyki	Kwiecień	Maj	Czerwiec
Zapas początkowy (w szt)	0	1 000	1 200
Wielkość produkcji w okresie (w szt)	2 500	2 200	1 600
Sprzedaż w okresie (w szt)	1 500	2 000	2 500
Zapas końcowy (w szt)	1 000	1 200	300
Cena sprzedaży (w zł/szt)	80	80	80
Materiały bezpośrednie (w zł/szt)	32	33	33
Robocizna bezpośrednia (w zł/szt)	15	15	15
Zmienne koszty wydziałowe (w zł/szt)	5	5	5
Stałe koszty wydziałowe (w zł)	10 000	8 800	8 000
Koszty sprzedaży (w zł)	10 000	10 000	10 000
Koszty zarządu (w zł)	15 000	17 000	16 000

Polecenie

Sporządź rachunek zysków i strat oraz ustal wartość zapasu produktów na koniec każdego z okresów sprawozdawczych, zakładając iż wycena rozchodu produktów gotowych z magazynu dokonywana jest według zasady fifo oraz wiedząc, że do rozliczania stałych kosztów wydziałowych spółka przyjmuje rzeczywiste rozmiary produkcji w okresie.

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - zajmuje się produkcją i sprzedażą produktu, którego charakterystyczne dane ekonomiczne przedstawia poniższa tabela:

Charakterystyki	Lipiec	Sierpień	Wrzesień
Zapas początkowy (w szt)	0	4	3
Wielkość produkcji w okresie (w szt)	20	18	19
Sprzedaż w okresie (w szt)	16	19	16
Zapas końcowy (w szt)	4	3	6
Cena sprzedaży (w zł/szt)	1 500	1 500	1 500
Materiały bezpośrednie (w zł/szt)	220	225	224
Robocizna bezpośrednia (w zł/szt)	180	180	180
Zmienne koszty wydziałowe (w zł/szt)	150	120	140
Stałe koszty wydziałowe (w zł)	5 000	4 680	4 560
Koszty sprzedaży (w zł)	1 320	1 540	1 370
Koszty zarządu (w zł)	7 450	7 590	7 250

Polecenia

Sporządź rachunek zysków i strat oraz ustal wartość zapasu produktów na koniec każdego z okresów sprawozdawczych, zakładając iż wycena rozchodu produktów gotowych z magazynu dokonywana jest według zasady lifo oraz wiedząc, że:

1. kalkulacja kosztu wytworzenia produktu odbywa się zgodnie z zasadami rachunku kosztów zmiennych,

2. kalkulacja kosztu wytworzenia produktu odbywa się zgodnie z zasadami rachunku kosztów pełnych, a do rozliczania stałych kosztów wydziałowych spółka przyjmuje rzeczywiste rozmiary produkcji w okresie.

BEP

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca producentem kremów pielęgnacyjnych - zamierza wyprodukować nowy rodzaj kremu o nazwie „Krystyna”. Główny technolog spółki na podstawie receptury i technologii produkcji nowego kremu przedstawił wstępna kalkulację kosztów wytworzenia kremu.

Koszty zmienne na jednostkę produkcji:

Materiały bezpośrednie wraz z narzutami 19 zł

Robocizna bezpośrednie wraz z narzutami 3 zł

Narzut kosztów wydziałowych 2 zł

Koszty stałe przy założeniu zdolności produkcyjnych na poziomie 50 000 sztuk kremów przypisane do tego produktu wynoszą 240 000 zł rocznie.

Dodatkowo kierownik działu marketingu przedstawił raport, w którym podał iż cena sprzedaży jednej sztuki kremu wyniesie 50 zł, oraz to, że koszty sprzedaży związane z promocją kremu obejmą premie dla salonów kosmetycznych w kwocie 2 zł za sztukę i nakłady na akcje reklamowe w czasopismach kobiecych na łączną kwotę 100 000 zł.

Polecenia

1. Ustal próg rentowności (ilościowy i wartościowy) oraz wartość wskaźników pokrycia i pewności,

2. Jak zmieni się wielkość progu rentowności wyrażony ilościowo i wartościowo zakładając, że:

• cena sprzedaży spadnie o 10 zł,

• premia dla salonów kosmetycznych wzrośnie o 3 zł,

• koszty akcji reklamowych wzrosną dwukrotnie w stosunku do zakładanego poziomu,

• gdy wszystkie powyższe wielkości wystąpią jednocześnie.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca producentem lamp biurowych - wytwarza masowo lampy typu „Iza”, otrzymała zamówienie od krajowej sieci sprzedaży telefonów komórkowych na wyposażenie tych salonów we wcześniej wspomniane lampy. Liczba zamówionych produktów obejmuje 24 000 sztuk lamp, których odbiór miałby odbywać się co miesiąc w liczbie 2 000 sztuk, pod warunkiem, że cena sprzedaży jednej lampy nie przekroczy 37 zł/szt.

Controller finansowy producenta lamp przygotował dla zarządu następujące informacje:

Koszty zmienne na jednostkę produkcji 12 zł

Koszty stałe (roczne) 480 000 zł

Polecenia

1. Ustal minimalną wielkość produkcji, przy której zakład nie poniesie straty,

2. Ustal wartość wskaźnika pewności przy proponowanej wielkości sprzedaży (produkcji),

3. Jaki zysk osiągnie spółka po zrealizowaniu zamówienia,

4. Jaka powinna być sprzedaż (produkcja), aby osiągnąć zysk brutto w wysokości 50 000 zł,

5. Jaki wzrost sprzedaży jest niezbędny do pokrycia obniżki ceny do 35 zł/szt., aby firma znalazła się w progu rentowności, przyjmując do wyliczeń dane wyjściowe.

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - wytwarza masowo jeden rodzaj produktów, nie prowadziła jednak w ubiegłych latach archiwizacji dokumentacji zarządczej. Nowemu controllerowi finansowemu udało się odtworzyć kilka istotnych informacji:

Charakterystyki	Rok - 2000	Rok - 2001
Przychody ze sprzedaży	5 000 zł
Koszty zmienne
Nadwyżka globalna (Kwota pokrycia)		900 zł
Koszty stałe
Zysk brutto	300 zł	400 zł
Cena	500 zł/szt.
Koszt jednostkowy zmienny
Nadwyżka cenowa jednostkowa	100 zł/szt.
Rozmiary działalności (aktualne = normalne)
Ilościowy próg rentowności		20 szt.
Wartościowy próg rentowności
Wskaźnik pokrycia		0,2
Wskaźnik pewności		0,5
Wskaźnik zysku

Polecenie

Spróbuj uzupełnić dane brakujące w powyżej przedstawionej tabelce.

Zadanie 4

Założenia

Spółka ABC - będąca organizatorem kursów dla kierowców - zamierza zorganizować wiosenny nabór uczestników kursu prawa jazdy. Przewidywane koszty zmienne na jednego kursanta wynoszą 142,50 zł, natomiast do kosztów stałych kursu organizator zaliczył:

Wynagrodzenie instruktora 1 500 zł

Wynajęcie sal wykładowych 1 000 zł

Amortyzacja samochodu 1 700 zł

Cena kursu obejmująca 20 godzin jazdy samochodem i 20 godzin wykładów wynosi 500 zł, jednak organizator przewiduje, iż 25% uczestników kursu będzie objętych rabatem promocyjnym upoważniającym ich do obniżenia ceny kursu o 100 zł.

Polecenia

1. Ustal wartościowy próg rentowności oraz wyrażony liczbą uczestników kursu, uwzględniając podaną strukturę,

2. Jaka powinna być liczba uczestników kursu, przy założeniu tej samej struktury uczestników, aby organizator osiągnął zysk w kwocie 2 100 zł.

Zadanie 5

Założenia

Spółka ABC umieściła w lokalnej prasie ogłoszenie w poszukiwaniu nowego pracownika na stanowisko controllera finansowego. Na rozmowę kwalifikacyjną zgłosiła się absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego pani Lidia, której przyszły pracodawca przedstawił następujące zadanie do rozwiązania.

Spółka XYZ sprzedaje jeden rodzaj paliwa bezołowiowego-95. Koszty zakupu jednego litra tego paliwa wraz z kosztami transportu wynoszą 2,50 zł/l, natomiast miesięczne koszty stałe związane z utrzymaniem firmy obejmują kwotę 30 000 zł.

Cena sprzedaży litra paliwa bezołowiowego-95 wynosi 3,60 zł.

Polecenia

1. Za jaką kwotę należałoby sprzedać paliwa, aby firma XYZ znalazła się w progu rentowności,

2. Ile litrów paliwa bezołowiowego musi sprzedać firma XYZ, aby osiągnęła próg rentowności,

3. Zakładając, że stacja czynna jest całą dobę i przez trzydzieści dni w miesiącu - ile średnio musiałaby sprzedać w ciągu godziny aby firma nie ponosiła straty ani nie osiągała zysku,

4. Gdyby obniżyć cenę sprzedaży paliwa o 10%, o ile procent zmieni się wartościowo próg rentowności,

5. Ile litrów paliwa należałoby sprzedawać w miesiącu, aby firma osiągnęła zysk brutto wysokości 10 000 zł,

6. Ile wyniesie próg rentowności wartościowy i ilościowy poszczególnych rodzajów paliwa, jeżeli stacja dodatkowo będzie sprzedawać paliwo bezołowiowe-98 oraz olej napędowy, przy założeniu następującej struktury sprzedaży: paliwo bezołowiowe-95, paliwo bezołowiowe-98, olej napędowy - 3:1:2 (cena zakupu paliwa bezołowiowego-98 2,64 zł/l, cena zakupu oleju napędowego 2,10 zł/l, cena sprzedaży paliwa bezołowiowego-98 3,84 zł/l, cena sprzedaży oleju napędowego 2,70 zł/l).

Zadanie 6

Założenia

Spółka ABC - będąca sportową spółką akcyjną - organizuje na wynajmowanym obiekcie mecze ligowe swojej drużyny piłkarskiej. Wynajmowany stadion jest przygotowany na imprezy sportowe z udziałem 15 000 widowni i został podzielony na cztery sektory:

Sektor A (trybuna główna) - 3 000 miejsc,

Sektor B, C i D - po 4 000 miejsc.

Koszty stałe wynajęcia tego obiektu wynoszą 9 000 zł, natomiast koszty zmienne wynoszą 6,5 zł na jednego uczestnika bez względu na zajmowany przez niego sektor.

Ceny sprzedaży biletów uzależnione są od sektora: A - 50 zł, B - 30 zł, C i D - 15 zł.

Z dotychczas rozegranych spotkań sporządzono informację statystyczną na podstawie której stwierdzono, iż średnie wykorzystanie miejsc w poszczególnych sektorach było następujące:

A - 10%, B - 20%, C - 10% i D - 10%.

Polecenia

1. Oblicz próg rentowności organizacji spotkania na wynajmowanym stadionie zakładając, że wykorzystanie miejsc jest wprostproporcjonalne do ich liczby,

2. Oblicz jaki średni zysk osiągnęła spółka z jednego spotkania podczas rozgrywania dotychczasowych spotkań,

3. Jaki zysk osiągnie potencjalnie spółka z tytułu organizacji następnego spotkania, jeżeli wiadomo, że na najbliższy mecz przybędzie o 20% więcej kibiców w każdym sektorze niż dotychczas.

Optymalizacja

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca producentem wyrobów z mas plastycznych - wytwarza trzy rodzaje produktów: piłki gumowe, płaszcze przeciwdeszczowe i pontony. Niestety zdolności produkcyjne (sprzedaży) ograniczone są liczbą dostępnych kilogramów podstawowego surowca, z którego wytwarzane są wszystkie produkty.

Ceny, jednostkowe koszty zmienne wytwarzania, jak i zużycie surowca będącego wąskim gardłem produkcyjnym przedstawia poniższe zestawienie:

Charakterystyki	Piłki	Płaszcze	Pontony
Popyt (w szt.)	80 000	30 000	10 000
Cena sprzedaży (w zł/szt.)	6	40	700
Jednostkowe koszty zmienne (w zł/szt.)	4	34	300
Zużycie surowca (w kg/1 000 szt.)	100	1 000	10 000

Dodatkowo wiadomo, że w ciągu roku koszty stałe firmy wynoszą 3 mln zł.

Polecenia

1. Oblicz próg rentowności wartościowy i ilościowy przy założeniu, że nie występuje ograniczenie produkcyjne, a rozmiary produkcji (sprzedaży) będą równe popytowi,

2. Ustal optymalny plan produkcji, który zapewni maksymalizację zysku jednostki przy założeniu występowania ograniczenia w dostępie podstawowego surowca w liczbie 120 000 kg rocznie.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca producentem mebli biurowych - ma w swojej ofercie trzy zestawy: gabinetowy, sekretarski i konferencyjny. Dane liczbowe opisujące poszczególne zestawy przedstawia poniższa tabelka:

Charakterystyki	Zestaw gabinetowy	Zestaw sekretarski	Zestaw konferencyjny
Cena sprzedaży (w zł/zestaw)	4 500	3 400	2 100
Zużycie materiału - X (w m^3/ zestaw)	0,25	0,50	0,50
Zużycie materiału - Y (w kg/zestaw)	5,00	8,00	2,00
Czas pracy pracowników - grupy A (w rbg/zestaw)	40	30	20
Czas pracy pracowników - grupy B (w rbg/zestaw)	40	20	10

Spółka zatrudnia 10 pracowników zaszeregowanych do grupy A oraz 5 pracowników zaszeregowanych do grupy B. Stawki płac pracowników zależą od grupy zaszeregowania i wynoszą odpowiednio: pracowników z grupy A - 10 zł/rbg oraz grupy B - 50 zł/rbg.

Miesięczny czas pracy jednego pracownika bez względu na grupę zaszeregowania nie może przekroczyć 176 roboczogodzin.

Materiały niezbędne do wyprodukowania zestawów są ogólnie dostępne na rynku (nie ma ograniczenia produkcyjnego - surowcowego), a ich aktualna cena nabycia wynosi: 200 zł/m3 materiału - X oraz 50 zł/kg materiału - Y.

Miesięczny spodziewany popyt na produkty spółki wynosi odpowiednio: 10 sztuk - na zestaw gabinetowy, 20 sztuk - na zestaw sekretarski i 50 sztuk na zestaw konferencyjny, a miesięczne koszty stałe spółki wynoszą 45 000 zł.

Polecenia

1. Ustal optymalny program struktury asortymentowej produkcji zestawów z punktu widzenia maksymalizacji zysku,

2. Ustal spodziewany miesięczny wynik firmy.

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - wytwarza dwa rodzaje produktów: produkt A i produkt B, których charakterystyka zawarta jest w poniższej tabeli:

Charakterystyki	Produkt A	Produkt B
Planowany popyt (w szt.)	5 000	3 000
Cena (w zł/szt.)	200	300
Koszt jednostkowy zmienny (w zł/szt.)	140	220
Zużycie materiałów bezpośrednich (w kg/szt.)	6	8
Czas pracy pracowników (w rbg/10 szt.)	2	3
Czas pracy maszyn (w mg/10 szt.)	6	4

W analizowanym okresie przedsiębiorstwo będzie miało do dyspozycji: 36 000 kg materiałów bezpośrednich, 3 600 roboczogodzin pracy pracowników bezpośrednioprodukcyjnych oraz 3 000 godzin pracy maszyn. Koszty stałe utrzymania jednostki dla analizowanego okresu obejmują kwotę 200 000 zł.

Polecenia

1. Ustal optymalny program produkcji z punktu widzenia maksymalizacji zysku,

2. Ustal spodziewany wynik firmy w analizowanym okresie.

Problemy decyzyjne

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem handlowym - zatrudnia czterech pracowników, którzy zajmują się sprzedażą materiałów budowlanych. Spółka korzysta z usług biura rachunkowego, z którym ma podpisaną umowę o prowadzenie ksiąg rachunkowych, w której zawarte są m.in. poniższe elementy:

a) opłata stała (zryczałtowana) - 500 zł,

b) opłata zmienna - 1 zł od każdego dekretu księgowego,

c) opłaty umowne - za wszelkie dodatkowe usługi (np. doradztwo).

Do tej pory liczba dekretów księgowych nie przekroczyła 2 000 sztuk, jednak właściciel firmy spodziewa się w najbliższym czasie wzrostu liczby klientów - a co się z tym wiąże liczby dokonywanych dekretów. Zdaniem właściciela liczba dekretów księgowych może wzrosnąć nawet do 3 000 sztuk, dlatego też coraz bardziej zastanawia się nad zatrudnieniem nowego pracownika pełniącego funkcję księgowego firmy.

Polecenia

1. Pomóż podjąć decyzję właścicielowi firmy czy powinien dalej korzystać z usług biura rachunkowego czy też powinien zatrudnić księgowego zakładając, że:

• liczba miesięcznych dekretów będzie wynosiła 3 000 sztuk,

• a przewidywane wynagrodzenie brutto księgowego wyniesie 2 500 zł,

oraz to, że jedynym kryterium decyzyjnym będzie aspekt finansowy,

2. Wyznacz miesięczną liczbę dekretów księgowych, przy której koszty prowadzenia ksiąg rachunkowych we własnym zakresie (przez księgowego) i przez usługowe biuro rachunkowe będą identyczne.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem transportowym - świadczy osobowe usługi transportowe prowadząc pięć linii autobusowych:

Linia 1 - Gdańsk - Starograd Gdański - Gdańsk,

Linia 2 - Gdańsk - Kościerzyna - Gdańsk,

Linia 3 - Gdańsk - Kartuzy - Gdańsk,

Linia 4 - Gdańsk - Elbląg - Gdańsk,

Linia 5 - Gdańsk - Tczew - Gdańsk.

Z końcem pierwszego kwartału bieżącego roku dział księgowości firmy przygotował właścicielowi następujące zestawienie:

Charakterystyka	Linia 1	Linia 2	Linia 3	Linia 4	Linia 5
Przychody ze sprzedaży
- biletów	140 000 zł	200 000 zł	65 000 zł	150 000 zł	83 000 zł
- reklam	14 000 zł	30 000 zł	6 000 zł	14 000 zł	10 000 zł
Koszty zmienne
- paliwo	36 000 zł	42 000 zł	30 000 zł	42 000 zł	30 000 zł
- opony i części zamienne	3 000 zł	15 000 zł	4 000 zł	9 000 zł	3 000 zł
- naprawy	7 000 zł	18 000 zł	6 000 zł	9 000 zł	3 000 zł
- koszty pracy	25 000 zł	28 000 zł	22 000 zł	26 000 zł	24 000 zł
Koszty stałe
- amortyzacja	18 000 zł	20 000 zł	15 000 zł	20 000 zł	18 000 zł
- ubezpieczenie	5 000 zł	7 000 zł	4 000 zł	7 000 zł	5 000 zł
Koszty zarządu	20 000 zł	20 000 zł	20 000 zł	20 000 zł	20 000 zł

Polecenia

1. Pomóż właścicielowi firmy przygotować kwartalne sprawozdanie z wyniku finansowego firmy, pokazujące kwotę pokrycia według poszczególnych linii,

2. Wyraź swoją opinię w postaci raportu dotyczącą poszczególnych linii - uzasadnij decyzję o likwidacji bądź utrzymaniu poszczególnych linii.

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem handlowym - zatrudnia dwóch przedstawicieli handlowych: Panią Halinę i Pana Daniela. Właściciel firmy jak i zatrudnieni przez niego przedstawiciele korzystają z usług tego samego operatora usług telefonicznych. Ze względu na wzrost kosztów usług telefonicznych w ostatnich miesiącach właściciel firmy postanowił przeanalizować obecne umowy i porównać ich warunki z innymi możliwymi wariantami. Obecnie operator obsługujący właściciela firmy i jego przedstawicieli ma w ofercie następujący cennik usług telefonicznych:

Charakterystyka	B-480	B-240	B-180	B-120	B-60	B-15
Abonament miesięczny	330 zł	194 zł	158 zł	109 zł	68 zł	32 zł
Koszt jednej minuty	0,60 zł	0,60 zł	0,66 zł	0,81 zł	0,99 zł	1,38 zł
Ilość bezpłatnych minut	480	240	180	120	60	15

Charakterystykę umów zawartych wcześniej z poszczególnymi użytkownikami, jak i liczbę minut przeprowadzonych rozmów przez każdego z użytkowników w ostatnim półroczu przedstawia poniższe zestawienie:

Charakterystyka	Właściciel	Halina	Daniel
Opcja wybrana przez użytkownika	B-240	B-120	B-180
Ilość minut w miesiącu:
Październiku	220	140	170
Listopadzie	270	120	200
Grudniu	320	200	210
Styczniu	230	180	280
Lutym	210	210	320
Marcu	250	240	250

Polecenie

Ustal, który z użytkowników powinien mieć zmienioną umowę i jaki wariant naliczania kosztów rozmów telefonicznych powinien zostać zastosowany dla każdego z nich.

Zadanie 4

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - zajmuje się produkcją odbiorników telewizyjnych. W ostatnim czasie spółka otrzymała zamówienie na wykonanie 1 000 sztuk odbiorników na specjalne zamówienie firmy XYZ będącej eksporterem sprzętu elektronicznego do Czech. Obecnie wykorzystywanych jest 80% mocy produkcyjnych i zdaniem controllera finansowego firmy jest możliwe wykonanie dodatkowych odbiorników.

Proponowana cena zakupu odbiornika przez firmę XYZ, wynosi 520 zł/szt. i jest o 150 zł/szt. niższa od ceny, po której sprzedaje firma ABC odbiorniki innym odbiorcom.

Dyrekcja firmy zastanawia się czy przyjąć specjalne zamówienie firmy XYZ jeżeli wiadomo, że koszty jednostkowe zmienne wyprodukowania zamawianego odbiornika wynoszą 500 zł/szt., a dodatkowe koszty związane z przygotowaniem zamówionej partii odbiorników będą obejmowały:

- koszty przygotowania teletekstu czeskiego - 8 000 zł,

- koszty przygotowania instrukcji obsługi w języku czeskim - 6 000 zł,

- koszty opakowania z napisami w języku czeskim - 2 000 zł,

- koszty ubezpieczenia produktu za granicą - 5 000 zł.

Polecenia

1. Czy spółka ABC powinna przyjąć zamówienie spółki XYZ, przygotuj zestawienie będące podstawą podjęcia decyzji,

2. Jaka powinna być cena jednej sztuki odbiornika zamówionego przez firmę XYZ, aby spółka ABC osiągnęła zysk z dodatkowej produkcji na poziomie 50 zł/szt..

Zadanie 5

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - wytwarza trzy gatunki piwa: Artus, Neptun i Kaszub. Produkcja wszystkich piw przebiega fazowo w wyodrębnionych organizacyjnie i kosztowo wydziałach:

Faza 1 - warzenie - gdzie z wsadowego surowca po jego przygotowaniu następuje rozdzielenie wsadu na poszczególne produkty według proporcji: Artus - 60%, Neptun - 30%, Kaszub - 10%,

Faza 2 - fermentowanie i leżakowanie - od tego momentu wszystkie produkowane gatunki piwa podlegają procesom izolowanym, tzn. że długość fermentowania zależy od gatunku produkowanego piwa: Artus - 1 miesiąc, Neptun - 2 miesiące, Kaszub - 6 miesięcy,

Faza 3 - rozlewanie i konfekcjonowanie - które odbywa się do butelek 1 litrowych opakowań.

W ostatnim roku spółka na wydziale warzelni przetworzyła 100 mln l surowca wsadowego, ponosząc przy tym 50 mln zł kosztów i uzyskując półprodukty do wytworzenia poszczególnych gatunków piw. W pozostałych wydziałach (fazach) poniesiono następujące koszty:

Charakterystyka	Artus	Neptun	Kaszub
Fermentowania	3 mln zł	3 mln zł	3 mln zł
Rozlewnia	30 mln zł	18 mln zł	6 mln zł

Koszty sprzedaży i koszty zarządu browaru w analizowanym okresie sprawozdawczym wyniosły 25 mln złotych i rozliczane są pomiędzy produkty według struktury procentowej rozpadu wsadu surowca podstawowego fazy pierwszej.

Aktualne ceny sprzedaży poszczególnych gatunków piwa wynosi: Artus - 1,4 zł/l, Neptun - 1,7 zł/l, Kaszub - 2,5 zł/l.

Do firmy zgłosiła się spółka XYZ, która jest zainteresowana zakupem półproduktów piwa Artus przed ich rozlaniem i konfekcjonowanie, ale po fazie ich fermentowani i leżakowania, po cenie 0,6 zł/l półprodukty piwa Artus.

Zarząd spółki ABC zdaje sobie sprawę, iż przyjęcie propozycji firmy XYZ, ograniczy koszty sprzedaży i zarządu browaru do 15 mln zł, oraz to, że koszty fazy 3 produkcji piwa Artus nie uda się całkowicie zniwelować, ale na pewno uda się je ograniczyć do kwoty 6 mln zł.

Polecenia

1. Czy spółka ABC powinna przyjąć propozycję spółki XYZ, przygotuj zestawienie będące podstawą podjęcia decyzji,

2. Jaka powinna być cena jednego litra półproduktu piwa Artus, aby spółka ABC osiągnęła taki sam wynik, jak w przypadku własnej produkcji piwa Artus.

Zadanie 6

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - zamierza wprowadzić na rynek nowy rodzaj margaryny o nazwie „Dominika”. W związku z tym postanowiono w pierwszym okresie sprzedaży zatrudnić przedstawiciela handlowego spółki, który będzie odpowiedzialny za promocję produktu w regionie pomorskim. Jeżeli zatrudnionemu przedstawicielowi uda się osiągnąć oczekiwany poziom sprzedaży firma zamierza wprowadzić produkt do innych regionów, a tym samym zatrudnić kolejnych przedstawicieli.

Zanim jednak nowy przedstawiciel zacznie promować i sprzedawać nową margarynę, dyrektor finansowy przygotował dla zarządu zestawienie, mające na celu porównanie warunków zakupu i eksploatacji dwóch pojazdów, z których jeden ma się stać podstawowym narzędziem pracy przedstawiciela. Zestawienie to przedstawia się w sposób następujący:

Charakterystyka	Samochód - 1	Samochód - 2
Cena zakupu	60 000 zł	48 000 zł
Ubezpieczenie OC	2 500 zł/rocznie	2 000 zł/rocznie
Ubezpieczenie AC	2 000 zł/rocznie	1 500 zł/rocznie
Zużycie paliwa	7 l na 100 km	8 l na 100 km
Wymiana oleju	co 30 000 km	co 10 000 km
Koszt wymiany oleju	600 zł	400 zł
Przewidywana cena sprzedaży po 2 latach	30 000 zł	25 000 zł

Polecenia

1. Który z samochodów powinien zostać zakupiony jeżeli wiadomo, że:

• w ciągu miesiąca przedstawiciel będzie pokonywał odległość 5 000 km,

• a średnia cena zakupu paliwa wyniesie 4 zł/l,

• a po dwóch latach samochód zostanie sprzedany,

• Jaka musiałaby być średnia cena jednego litra paliwa, aby dla spółki ABC (pod względem ponoszonych kosztów) nie było znaczenia jaki samochód zostanie zakupiony.

Decyzje cenowe

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - ma zamiar wprowadzić na rynek nowy rodzaj produktu w dwóch wersjach: ubogiej i wzbogaconej.

W związku z tym, zleciła niezależnej agencji zbadanie potencjalnej liczby klientów nowego produktu (w ciągu pierwszego roku sprzedaży), przy założeniu odpowiednich poziomów cen.

Koszt zmienny wytworzenia produktu w wersji ubogiej wynosi 120 zł/szt. natomiast w wersji wzbogaconej 200 zł/szt.. Roczne koszty stałe spółki przypisane do nowego produktu wynoszą 50 000 zł.

Przeprowadzone przez agencję badania wykazały następujące zależności pomiędzy planowaną ceną sprzedaży produktu w danej wersji, a liczbą potencjalnych nabywców.

Charakterystyka	Wersja uboga
Cena sprzedaży w zł/szt.	120	130	140	150	160	170	180
Potencjalny popyt w szt.	16 000	14 000	12 000	10 000	8 000	6 000	4 000

Charakterystyka	Wersja wzbogacona
Cena sprzedaży w zł/szt.	200	210	220	230	240	250	260
Potencjalny popyt w szt.	4 000	3 500	3 000	2 500	2 000	1 500	1 000

Polecenia

1. Zaproponuj cenę sprzedaży poszczególnych wersji produktu, zakładając iż firma dążyć będzie do maksymalizacji zysku,

2. Ustal potencjalny wynik firmy przy założeniu, że będzie ona sprzedawać po cenach wyznaczonych w punkcie pierwszym, ale liczba sprzedanych wyrobów będzie niższa od przedstawionej w przeprowadzonym badaniu o 20%.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem usługowym - zajmująca się świadczeniem usług remontowo-budowlanych otrzymała propozycję odnowienia elewacji budynku biurowego firmy XYZ. Controller finansowy spółki ABC przygotował zarządowi następujące dane kosztowe niezbędne do ustalenia ceny za usługę remontową. O to one:

Materiały bezpośrednie, w tym:

okna 2 000 zł

drzwi 42 000 zł

parapety zewnętrzne 2 000 zł

farba 2 000 zł

zaprawy elewacyjne 4 000 zł

styropian 2 000 zł

pozostałe materiały 1 000 zł

Robocizna bezpośrednia, w tym:

montaż okien 3 000 zł

montaż drzwi 200 zł

montaż parapetów zewnętrznych 500 zł

ułożenie styropianu 1 000 zł

położenie zaprawy elewacyjnej 2 000 zł

malowanie 1 000 zł

prace pozostałe 300 zł

Polecenia

1. Ustal cenę dla oferty remontowej elewacji budynku biurowego firmy XYZ wiedząc, że przedsiębiorstwo stosuje 20% narzut na materiały bezpośrednie oraz 50% narzut na robociznę bezpośrednią,

2. Jak będzie kształtować się cena dla oferty - jeżeli przyjmie się założenie, że przedsiębiorstwo stosuje 30% narzut na wszystkie koszty bezpośrednie.

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - zajmuje się produkcją lodów w trzech smakach: czekoladowym, truskawkowym i waniliowym. W ostatnim czasie zmienił się właściciel spółki, który oczekuje 20% rentowności liczonej od pełnych kosztów wytworzenia wraz z kosztami zarządu i sprzedaży.

W nadchodzącym sezonie przedsiębiorstwo planuje wyprodukować i sprzedać: 150 000 litów lodów czekoladowych, 150 000 litrów lodów truskawkowych i 200 000 litrów lodów waniliowych. Poniżej przedstawione zostały dane z planu produkcyjnego spółki:

a) koszty zmienne w zł/litr:

Charakterystyka	Lody czekoladowe	Lody truskawkowe	Lody waniliowe
Materiał podstawowy	2	2	2
Materiały dodatkowe - czekolada	0,15	-	-
Materiały dodatkowe - truskawki	-	0,10	-
Materiały dodatkowe - wanilia	-	-	0,20
Robocizna bezpośrednie - przygotowania	0,50	0,50	0,50
Robocizna bezpośrednie - uszlachetnianie	0,10	0,40	0,10
Robocizna bezpośrednie - pakowanie	0,40	0,40	0,40
Zmienne koszty wydziałowe	0,40	0,40	0,40

b) koszty stałe w zł

Koszty wydziałowe 149 000 zł

Koszty sprzedaży 250 000 zł

Koszty zarządu 750 000 zł

Polecenia

1. Ustal cenę sprzedaży netto 1 litra poszczególnych gatunków lodów, zgodnie z oczekiwaniem nowego właściciela wiedząc, że stałe koszty wydziałowe pomiędzy produkty rozlicza się w stosunku do planowanych kosztów robocizny bezpośredniej, a koszty sprzedaży i zarządu w stosunku do planowanej wielkości sprzedaży,

2. Jak będzie cena sprzedaży netto 1 litra poszczególnych gatunków lodów, jeżeli właściciel oczekiwałby 40% rentowności liczonej od zmiennych kosztów wytwarzania lodów.

Ceny transferowe

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - zajmująca się produkcją wędlin posiada trzy wydziały: rzeźnię, wędliniarnię i chłodnię, będące ośrodkami odpowiedzialności za zyski. Wydzielone ośrodki są samodzielne, a ich kierownicy mogą podejmować decyzje określające wysokość cen sprzedaży produktów swoich wydziałów.

Rzeźnia jest pierwszym ogniwem procesu produkcyjnego i sprzedaje swoje produkty do wędliniarni po cenie transakcyjnej ustalonej na podstawie kosztów pełnych z 10% narzutem zysku. Natomiast kierownicy wędliniarni i chłodni ustalają cenę transferową w drodze negocjacji.

W analizowanym okresie sprawozdawczym poszczególne ośrodki odpowiedzialności przedstawiły następujące dane:

Charakterystyka	Rzeźnia	Wędliniarnia	Chłodnia
Materiały bezpośrednie (w zł/t)	3,50	1,50	0,50
Robocizna bezpośrednie (w zł/t)	1,00	1,00	0,20
Zmienne koszty wydziałowe (w zł/t)	0,50	0,50	0,50
Stałe koszty wydziałowe (w zł)	20 000	30 000	20 000

Polecenia

1. Ustal jaki wynik osiągnie rzeźnia, jeżeli wiadomo, że w analizowanym okresie sprawozdawczym sprzedała do wędliniarni 100 ton swoich produktów,

2. Ustal jaki wynik osiągnie wędliniarnia, jeżeli wiadomo, że w analizowanym okresie przetworzyła wszystkie półprodukty dostarczone przez rzeźnię i wytworzyła oraz sprzedała 100 ton swoich wyrobów do chłodni w cenie 10 zł/t.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - posiada dwa wydziały produkcyjne A i B, będące ośrodkami odpowiedzialności za zyski. Wydział A sprzedaje swoje wyroby na zewnątrz jednostki oraz wytwarza półfabrykaty na specjalne zamówienie wydziału B. Cena rynkowa półfabrykatu, po której zakąłd A sprzedaje je odbiorcy zewnętrznemu wynosi 50 zł/szt..

Dane dotyczące kosztów funkcjonowania wydziałów firmy zawiera poniższe zestawienie:

Charakterystyka	Wydział - A	Wydział - B
Materiały bezpośrednie (w zł/szt.)	20,00	5,00
Robocizna bezpośrednie (w zł/szt.)	5,00	12,00
Zmienne koszty wydziałowe (w zł/szt.)	10,00	7,00
Stałe koszty wydziałowe (w zł)	20 000	10 000
Zdolność produkcyjna (w szt.)	10 000	10 000

Polecenia

1. Ustal jaki zysk osiągnie wydział A przy sprzedaży połowy swojej produkcji na zewnątrz, a drugiej do wydziału B wiedząc, że cena transferowa ustalona jest w wysokości pełnego kosztu wytworzenia półfabrykatu,

2. Ustal jaki zysk osiągnie wydział A przy sprzedaży 75% swojej produkcji na zewnątrz, a 25% do wydziału B przyjmując ten sam sposób wyceny transferu co w punkcie pierwszym.

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - zajmująca się produkcją soku marchewkowego posiada trzy wydziały: plantację, studnię i wytwórnię, będące ośrodkami odpowiedzialności za zyski. Wydzielone ośrodki są samodzielne, a ich kierownicy mogą podejmować decyzje określające wysokość cen sprzedaży produktów swoich wydziałów.

Wiadomo, że z 1 kg marchewki ora 0,5 litra wody można wytworzyć 1 litr soku marchewkowego.

W analizowanym okresie sprawozdawczym poszczególne ośrodki odpowiedzialności przedstawiły następujące dane:

Charakterystyka	Plantacja	Studnia	Wytwórnia
Cena sprzedaży	0,50 zł/kg	0,80 zł/l	3,25 zł/l
Materiały bezpośrednie	0,05 zł/kg	0,10 zł/l	0,30 zł/l*
Robocizna bezpośrednie	0,30 zł/kg	0,10 zł/l	0,20 zł/l
Zmienne koszty wydziałowe	0,05 zł/kg	0,35 zł/l	0,30 zł/l
Stałe koszty wydziałowe	2 500 zł	5 000 zł	25 000 zł

* - bez kosztów zakupu marchwi i wody

Polecenie

Jaki wynik osiągnie każdy z ośrodków, jeżeli przyjęte zastanie założenie, że cena transferowa na marchew z plantacji i wodę ze studni będzie ustalona na poziomie:

• ceny rynkowej,

• kosztów zmiennych,

• kosztów pełnych,

oraz wiadomo, że w analizowanym okresie wyprodukowano 50 ton marchwi, 50 tyś. litrów wody, co pozwoliło wyprodukować i sprzedać 100 tyś. litrów soku marchewkowego.

Budżetowanie

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - wytwarza masowo trzy rodzaje batoników: Anna, Hanna i Zuzanna.

Kierownik działu marketingu spółki przedstawił prognozę sprzedaży batoników na najbliższy okres, którą przedstawia poniższe zestawienie:

Charakterystyka	Anna	Hanna	Zuzanna
Prognoza sprzedaży	250 000 szt.	150 000 szt.	200 000 szt.
Cena sprzedaży	1,50 zł/szt.	2,00 zł/szt.	1,80 zł/szt.
Stan zapasu na początek okresu	40 000 szt.	20 000 szt.	10 000 szt.
Stan zapasu na koniec okresu	20 000 szt.	20 000 szt.	20 000 szt.

Dodatkowo controller finansowy spółki poprosił głównego technologa o przedstawienie danych dotyczących zużyciu materiałów bezpośrednich na jednostkę produkcji każdego z batoników.

Charakterystyka	Anna	Hanna	Zuzanna
Materiał - A (w kg/100 szt.)	50	60	40
Materiał - B (w l/100 szt.)	20	20	20
Materiał - C (w kg/100 szt.)	3	4	-
Materiał - D (w kg/100 szt.)	-	4	5

Ponadto magazynier spółki dostarczył controllerowi informację o aktualnych stanach magazynowych materiałów niezbędnych w procesie wytwarzania batoników:

Charakterystyka	Ilość	Cena	Wartość
Materiał - A	4 000 kg	2 zł/kg	8 000 zł
Materiał - B	1 000 l	1 zł/l	1 000 zł
Materiał - C	500 kg	20 zł/kg	10 000 zł
Materiał - D	600 kg	12 zł/kg	7 200 zł

a kierownik działu zaopatrzenia podał aktualne ceny zakupu tych materiałów: A - 1,80 zł/kg, B - 1,20 zł/l, C - 21 zł/kg, D - 15 zł/kg.

Polecenia

1. Pomóż controllerowi finansowemu spółki sporządzić oddzielnie dla każdego asortymentu oraz dla wszystkich produktów razem:

• budżet sprzedaży w ujęciu ilościowym i wartościowym,

• budżet zużycia materiałów bezpośrednich (wiedząc, że rozchód materiałów z magazynu odbywa się według zasady fifo),

• Wyznacz budżet zakupów materiałów bezpośrednich zakładając, że na koniec analizowanego okresu spółka planuje utrzymać zapas materiałów pozwalający wytworzyć 10 000 szt. każdego z batoników.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - przygotowała następujące dane kosztowe będące wielostopniowym budżetem kosztów eksploatacji maszyny produkcyjnej:

Liczba wytwarzanych sztuk	200 szt.	400 szt.	600 szt.	800 szt.	1 000 szt.
Zużycie energii elektrycznej	1 000 zł	1 220 zł	1 500 zł	1 830 zł	2 200 zł
Inne materiały eksploatacyjne	100 zł	120 zł	140 zł	160 zł	180 zł
Kontrola techniczna	400 zł	400 zł	800 zł	800 zł	1 200 zł
Konserwacje i remonty	200 zł	250 zł	400 zł	500 zł	650 zł
Amortyzacja	500 zł	500 zł	500 zł	500 zł	500 zł

Polecenie

Przygotuj skorygowany budżet kosztów pośrednich dla rzeczywistych rozmiarów działalności w liczbie 500 sztuk wyrobów gotowych.

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - wytwarza masowo jeden wyrób gotowy. W pierwszych dwóch miesiącach analizowanego okresu sprawozdawczego controller finansowy spółki dysponował następującą informacją:

Charakterystyka	Styczeń	Luty	Marzec	Kwiecień	Maj
Plan	1 000 szt.	1 200 szt.	1 400 szt.	1 600 szt.	1 800 szt.
Wykonanie	1 400 szt.	1 700 szt.
Odchylenie	+400 szt.	+500 szt.

Polecenie

Ze względu na odchylenie wartości planowanych od rzeczywistych, dokonaj przeliczeniem budżetu wyjściowego pozostałych miesięcy do aktualnego zaobserwowanego trendu wykorzystując w tym celu wskaźniki sprawności realizacji budżetu.

Zadanie 4

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - przegotowała zestawienie planowanych jednostkowych kosztów wytworzenia płyty chodnikowej, przy założeniu produkcji 20 000 szt. płyt:

Materiały bezpośrednie 15 kg/szt. po 1 zł/kg

Robocizna bezpośrednia 1 rbg/szt. po 10 zł/rbg

Zmienne koszty wydziałowe 1 mg/szt. po 5 zł/mg

Stałe koszty wydziałowe 40 000 zł

W analizowanym okresie sprawozdawczym wytworzono łącznie 18 000 szt. płyt chodnikowych, przepracowano łącznie 16 000 roboczogodzin i 21 000 maszynogodzin oraz zużyto 300 000 kg materiałów bezpośrednich, ponosząc następujące koszty:

Materiały bezpośrednie 315 000 zł

Robocizna bezpośrednia 168 000 zł

Zmienne koszty wydziałowe 94 500 zł

Stałe koszty wydziałowe 41 000 zł

Polecenia

1. Ustal budżet wyjściowy produkcji płyt chodnikowych,

2. Przygotuj skorygowany budżet produkcji płyt chodnikowych,

3. Wyznacz wartość:

• całkowitego odchylenia od kosztów wytworzenia,

• odchylenia kosztów zużycia materiałów bezpośrednich,

• odchylenia kosztów robocizny bezpośredniej,

• odchylenia zmiennych kosztów wydziałowych,

• oraz odchylenia stałych kosztów wydziałowych.

Zadanie 5

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - wytwarza masowo opony samochodowe typu „Leszek”. Na analizowany okres sprawozdawczy controller finansowy spółki zaplanował następujące wielkości:

Materiały bezpośrednie 5 kg/szt. po 20 zł/kg

Robocizna bezpośrednia 2 rbg/szt. po 15 zł/rbg

Zmienne koszty wydziałowe 6 mg/szt. po 20 zł/mg

Po zakończeniu okresu sprawozdawczego dane z wydziału produkcji przedstawiały się następująco:

Wielkość produkcji 12 000 szt.

Zużycie materiałów bezpośrednich 55 000 kg po 21 zł/kg

Wynagrodzenia pracowników 25 000 rbg po 14 zł/rbg

Narzut zmiennych kosztów wydziałowych 100 000 mg po 11 zł/mg

Polecenia

1. Ustal ile wyniosły w bieżącym okresie sprawozdawczym

• łączne odchylenie kosztów wytworzenia opon,

• odchylenie kosztów zużycia materiałów bezpośrednich,

• odchylenie kosztów robocizny bezpośredniej,

• odchylenie zmiennych kosztów wydziałowych,

oraz wskaż przyczyny odchyleń dokonując ich analizy metodą dwóch odchyleń,

2. Wykonaj polecenie pierwsze dokonując analizy metodą trzech odchyleń.

Zadanie 6

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - wytwarza masowo jeden rodzaj zniczy, do produkcji którego zużywa się dwa rodzaje materiałów bezpośrednich (typu X i typu Y) oraz zaangażowana jest praca jednego pracownika bezpośrednio produkcyjnego.

W spółce podjęto decyzję o normowaniu kosztów bezpośrednich - nie tylko materiałów i robocizny, ale również dwóch innych kosztów bezpośrednich jakimi są: koszty zużycia energii elektrycznej oraz koszty oprzyrządowania specjalnego. Koszty pośrednie produkcji do standardowego kosztu wytworzenia doliczane są na bazie planowanej liczby wytwarzanych sztuk zniczy.

W celu wyznaczenia kosztu standardowego, jednostka dysponowała następującymi danymi:

a) materiał bezpośredni - typu X:

• zgodnie z recepturą jeden znicz zawiera w sobie 0,25 kg materiału bezpośredniego typu X,

• w trakcie procesu produkcyjnego dopuszcza się występowanie strat technologicznych w wysokości 10% użytecznej ilości surowca bezpośredniego,

• dodatkowo wiadomo, że 60% strat technologicznych może zostać odzyskana w postaci użytecznych odpadów, pozostałe 40% stanowią odpady bezużyteczne,

• rynkowa cena zakupu zużywanego materiału bezpośredniego typu X wynosi obecnie 2,00 zł/kg, uwzględniając jednak dużą liczbę zakupu surowca oczekiwany jest 10% rabat od obowiązującej ceny rynkowej,

• wiadomo również, że koszty transportu obcego w przeliczeniu na 1 kg surowca ustalono na 0,3 zł.

• materiał bezpośredni - typu Y:

• zgodnie z recepturą na jeden znicz zużywa się jedną sztukę materiału bezpośredniego typu Y,

• rynkowa cena zakupu zużywanego materiału bezpośredniego typu Y wynosi obecnie 0,35 zł/szt,

• wiadomo również, że koszty transportu obcego w przeliczeniu na 1 sztukę materiału bezpośredniego typu Y ustalono na 0,05 zł.

b) robocizna bezpośrednia:

• czas do wyprodukowania jednej sztuki wyrobu gotowego wynosi 1 minutę 36 sekund,

• na potrzeby planowania wyznaczono niezbędny czas organizacji stanowiska pracy pracownika bezpośredniego związany z ustawieniem urządzeń, pobraniem materiałów i narzędzi - wyznaczono, iż na wytworzenie 100 sztuk wyrobu gotowego potrzebne jest 20 minut,

• dodatkowo przyjęto, że pracownik potrzebuje 10 minut przerwy po wyprodukowaniu każdej partii 100 sztuk wyrobów gotowych.

c) inne koszty bezpośrednie - energia elektryczna:

• stanowisko pracy na którym wytwarzane są znicze wyposażone jest w licznik energii elektrycznej, dzięki czemu możliwa jest wiarygodna ocena rzeczywistego zużycia nośnika energetycznego,

• na potrzeby planowania ustalono, iż moc maszyn oraz standardowy czas ich pracy, niezbędny do wyprodukowania 800 sztuk wyrobów gotowych wynosi 200 kWh,

• dodatkowo wiadomo, że warunki podpisanej umowy z dostawcą nośnika energetycznego zawierają informację o kosztach jednej kWh i wynosi ona 0,2 zł.

d) inne koszty bezpośrednie - oprzyrządowanie specjalne:

• w trakcie procesu produkcyjnego zużywane są matryce, które pozwalają na odpowiednie formowanie produktu, ustalono iż matryca taka może być użyta do produkcji 8 000 zniczy, po tej liczbie wytworzonych wyrobów matryce są wyrzucane,

• koszt zakupu matrycy u kontrahenta wynosi obecnie 3 200 zł.

e) koszty pośrednie:

• w rocznym planie kosztów pośrednich zaplanowano je w kwocie 36 360 zł,

• w dokumencie tym zawarta jest również informacja, związana z planowaną wielkością produkcji, która zakłada iż jednostka będzie produkowała 8 000 sztuk zniczy miesięcznie.

Polecenia

1. Dokonaj wyznaczenia standardowego kosztu wytworzenia jednej sztuki znicza,

2. Ustal rzeczywisty koszt wytworzenia jednej sztuki znicza na podstawie poniższych danych rzeczywistych, wiedząc że w okresie tym wytworzono 9 000 sztuk zniczy,

Rodzaj kosztu	Jedn.	Ilość	Cena	Koszt
Materiał bezpośredni - typu X	kg	2 250	2,20 zł	4 950 zł
Materiał bezpośredni - typu Y	szt	9 050	0,40 zł	3 620 zł
Robocizna bezpośrednia	rbg	185	12,00 zł	2 220 zł
Zużycie energii	kWh	2 160	0,25 zł	540 zł
Oprzyrządowanie specjalne	szt	1	3 200 zł	3 200 zł
Koszty pośrednie	×	×	×	4 000 zł

3. Dokonaj analizy odchyleń kosztów standardowych od rzeczywistego kosztu wytworzenia.

ABC

Zadanie 1

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - prowadzi dla celów zarządczych rachunek kosztów działań. Jednym z etapów tego rachunku jest co miesięczne opracowanie macierzy zależności zasoby - działania na wydziale szlifierni. W analizowanym okresie sprawozdawczym kierownik szlifierni przedstawił controllerowi finansowemu spółki następujący raport:

Rodzaj działania	Rodzaj zasobu
		Zużycie materiałów	Płace z narzutami	Energia elektryczne	Odzież ochronna	Paliwo technologiczne	Usługi obce	Amortyzacja	Transport
Magazynowanie materiałów	0	20	40	1	0	0	10	30
Kontrola jakości materiałów	1	20	20	1	0	0	5	0
Przygotowanie produkcji	3	30	50	1	10	0	5	0
Szlifowanie	12	300	930	1	45	5	10	0
Kontrola jakości produktów	2	20	20	1	0	20	5	0
Magazynowanie produktów	0	30	40	1	0	0	10	5
Jednostka	kg	rbg	kWh	szt.	m^3	l.d.	m^2	tkm

Dodatkowo wiadomo, że wartość zużycia poszczególnych zasobów w analizowanym okresie wyniosła:

Kategoria zużywanego zasobu	Wartość zużywanego zasobu	Nośnik kosztów zasobów
Zużycie materiałów	1 800 zł	kg
Płace z narzutami	8 400 zł	rbg
Energia elektryczna	2 200 zł	kWh
Odzież ochronna	1 200 zł	szt.
Paliwo technologiczne	11 000 zł	m^3
Usługi obce	5 000 zł	liczba dostaw
Amortyzacja	9 000 zł	m^2
Transport	3 500 zł	tkm

Polecenie

Pomóż controllerowi finansowemu spółki na podstawie przygotowanego raportu rozdzielić koszty pośrednie szlifierni na działania.

Zadanie 2

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - przy zastosowaniu tych samych maszyn i urządzeń oraz podobnych procesów technologicznych wytwarza dwa wyroby: produkt - A i produkt - B.

Szczegółowe dane o wyrobach wytworzonych w ostatnim okresie sprawozdawczym prezentuje poniższe zestawienie.

Charakterystyki	Produkt - A	Produkt - B	Razem
Wielkość produkcji (w szt.)	200 szt.	1 000 szt.	1 200 szt.
Koszt zużycia materiałów (w zł)	6 000 zł	50 000 zł	56 000 zł
Koszt robocizny bezpośredniej (w zł)	24 000 zł	120 000 zł	144 000 zł
Koszty pośrednie	×	×	300 000 zł
Liczba przepracowanych roboczogodzin	200 rbg	2 000 rbg	2 200 rbg
Liczba przepracowanych maszynogodzin	1 400 mg	1 000 mg	2 400 mg

Dodatkowo controller finansowy spółki przygotował dane mające na celu lepsze rozdzielenie kosztów pośrednich do wytwarzanych produktów, rozdzielając je na odpowiednie działania.

Rodzaj działania	Koszt działania	Jednostka miary	Produkt A	Produkt B
Zaopatrzenie	24 000 zł	Liczba dostaw	12	36
Przygotowanie maszyn	18 000 zł	Liczba serii	2	10
Utrzymanie ruchu	120 000 zł	Maszynogodziny	1 400	1 000
Kontrola jakości	38 000 zł	Liczba testów	20	56
Konfekcjonowanie	100 000 zł	Liczba partii	1	4

Polecenie

Dokonaj wyznaczenia kosztu wytworzenia jednej sztuki produktu A i B, rozliczając koszty pośrednie:

• proporcjonalnie do rozmiarów produkcji wyrobów w badanym okresie sprawozdawczym,

• zgodnie z zasadami rachunku kosztów działań, wykorzystując dane zawarte zestawieniu przygotowanym przez controllera finansowego.

Zadanie 3

Założenia

Spółka ABC - będąca przedsiębiorstwem produkcyjnym - przy zastosowaniu tych samych maszyn i urządzeń oraz podobnych procesów technologicznych wytwarza trzy wyroby: produkt - T, produkt - P oraz produkt - L.

W ostatnim okresie sprawozdawczym spółka wyprodukowała łącznie 190 000 szt. produktów, w tym: 80 000 szt. typu T, 70 000 szt. typu P i 40 000 szt. typu L ponosząc przy tym między innymi koszty pośrednie wydziału odlewni w kwocie 55 000 zł.

Controller finansowy spółki chce wprowadzić nowy sposób rozliczania kosztów pośrednich wydziału odlewni (rozdzielając je zgodnie z zasadami rachunku kosztów działań), w związku z czym przygotował następujące dane:

Rodzaj działania na wydziale odlewni	Koszt działania
Magazynowanie odlewów	3 000 zł
Przygotowanie produkcji odlewów	1 000 zł
Przygotowanie form	6 000 zł
Odlewanie	38 000 zł
Kontrola jakościowa odlewów	3 200 zł
Nadzór produkcji odlewów	3 800 zł

Rodzaj działania	Jednostka miary	Produkt T	Produkt P	Produkt L
Magazynowanie odlewów	Średni stan zapasu w sztukach	30 000	20 000	10 000
Przygotowanie produkcji odlewów	Liczba serii	40	36	14
Przygotowanie form	Liczba serii	40	36	14
Odlewanie	Maszynogodziny	32 000	28 000	16 000
Kontrola jakościowa odlewów	Liczba kontroli	30	20	14
Nadzór produkcji odlewów	Liczba sztuk	80 000	70 000	40 000

Polecenie

Dokonaj wyznaczenia narzutu kosztu pośredniego wydziału odlewni na wytworzenie jednej sztuki produktu T, P i L, rozliczając koszty pośrednie zgodnie z zasadami rachunku kosztów działań, wykorzystując dane zawarte zestawieniu przygotowanym przez controllera finansowego.

---