Dr Kamila Lasocińska

AHE Łódź

Pedagogika Twórczości i jej

zadania

Literatura podstawowa



E. Nęcka, Psychologia twórczości, GWP,

Gdańsk 2001.



K.J. Szmidt, Pedagogika twórczości, GWP,

Gdańsk 2007.



K.J. Szmidt (red.), Dydaktyka twórczości,

„Impuls”, Kraków 2005.



K.J. Szmidt, M. Modrzejewska-Świgulska

(red.), Psychopedagogika działań twórczych,

„Impuls”, Kraków 2006.



Kozielecki J., Społeczeństwo transgresyjne.

Szansa i ryzyko, Wydawnictwo Akademickie

„Żak”, Warszawa, 2004.

Pedagogika Twórczości

Pedagogika twórczości jest dyscypliną
zajmującą się

tworzeniem teorii

pedagogicznej

związanej z twórczym

funkcjonowaniem człowieka

w ciągu

całego

życia,

zajmującej

się

diagnozą

i

wypracowywaniem

programów

stymulowania

twórczości, ich weryfikowaniem i
oceną

.

Pedagogika Twórczości



Pedagogika twórczości może być

rozumiana jako nauka zajmująca
się

wychowaniem

do

aktywności twórczej jak również
teoria

odnosząca

się

do

twórczych

oddziaływań

nauczyciela.

Cele Pedagogiki Twórczości

-

ocena wartości różnych

innowacji

pedagogicznych

-

generowanie

i

realizowanie

własnych

pomysłów

pedagogicznych

-

diagnozowanie zdolności i postaw

twórczych uczniów

-

troska o uczniów zdolnych

Cele Pedagogiki Twórczości

-

przygotowanie

człowieka

do

realizacji

zadań twórczych

-

formowanie

indywidualności

człowieka

jako osoby

-

formowanie

twórczego stylu życia

 

Opisz w kilku zdaniach jak możemy

rozpoznać twórczy styl życia. Jakie

niesie wartości.

Twórczy styl życia to...

Pedagogika twórczości i jej dziedziny

Pedagogika twórczości

Teorie wychowania do

twórczości i pomocy

w tworzeniu

Dydaktyka

(psychodydaktyka)

twórczości

Teorie wychowania do
twórczości



Jakie mają być

cele wychowania

do

twórczości (do czego wychowywać)? –
co jest efektem?



Jakie racje społeczne, psycholog. i

inne uzasadniają te cele? – co jest
przyczyną?

Dlaczego chcemy
wychowywać do twórczości?

Dydaktyka twórczości



W jaki sposób?–

jakimi metodami i

narzędziami dydaktycznymi

(terapeutycznymi, treningowymi itp.) –

pobudzać potencjalne zdolności twórcze

uczniów i wychowanków w różnym

wieku?



Jak rozwijać obudzone już zdolności

twórcze, podnosić je na wyższy poziom ?



W jaki sposób pomagać uczniom

przenosić

wyuczone umiejętności do

codziennego życia i praktyki zawodowej?

Istota

Głównym przedmiotem
zainteresowań pedagogiki
twórczości jest szeroko
rozumiana pomoc w

pomoc w

tworzeniu

tworzeniu

dzieciom,

młodzieży i dorosłym.

Wymień 3 przykłady

Jakie metody

dydaktyczne mogą być

pomocne?

Wyjaśnij dlaczego?

Jak możemy pomagać w

tworzeniu?

Twórcze nauczanie



Twórcze nauczanie jest to takie

podejście dydaktyczne, które czyni z

procesu uczenia się

działanie bardzo

interesujące,

zajmujące

a

nawet

ekscytujące

i

efektywniejsze

niż

tradycyjne.



To również rozwijanie i modyfikowanie

materiałów i sposobów nauczania,

które

rozbudzają

zainteresowania

uczniów i ich motywację do uczenia się.



Nauczyciel twórczo nauczający chemii

nie naucza jednak twórczości

.

Jak wzbudzać
zainteresowania uczniów?

Nauczanie Twórczości

•

Nauczanie (do) twórczości

– to takie

nauczanie, które jest nakierowane na

rozwijanie

indywidualnych

możliwości

twórczego myślenia i działania.

•

Jednak ktoś kto naucza twórczości również

realizuje twórcze nauczanie stosując

nowe

i

oryginalne

formy

oraz

środki

dydaktyczne

,

powinien

posiadać

innowacyjne podejście do nauczania,

wychodzić poza schemat i

rozwijać

nieustannie samego siebie

.

Jakie postawy i predyspozycje są

ważne?

Podaj cechy twórczego

nauczyciela

Podejmowane zadania w Pedagogice
twórczości zmierzają do rozwijania:



Autonomii – poczucia sprawstwa (

wpływu

na sytuację)



Autentyczności

–

wyrażania

siebie

(

ekspresja osobowości)



Otwartości – na nowe idee, różnorodne

podejścia, metody, punkty widzenia, zmianę

(wychodzenie poza schemat)



Szacunku dla innych ludzi i ich idei

(akceptacja, tolerancja)



Poczucia spełnienia i czerpania satysfakcji

z własnej działalności twórczej jak i z życia

codziennego (

samorealizacja, dążenie do

spełnienia)

Mity o twórczości



Mit o twórczości” – potoczne, tradycyjne,

lecz nie mające uzasadnienia w wynikach
badań naukowych, przekonanie o naturze
twórczości, twórcach i dziele twórczym.



Mity te są źródłem wielu nieporozumień

dotyczących natury tego zjawiska.

Przyczyny powstawania

Do powstawania i popularności tych

przekonań przyczyniają się sami twórcy,
fałszując obraz własnego procesu
twórczego, który jest na ogół zwyczajny,
bądź nie umiejąc jasno opisać jego
przebiegu.

Prawdy zawarte w mitach o twórczości

wydają się oczywiste, sprawdzone i
rozsądne, dlatego wielu ludzi w nie święcie
wierzy.

Twórczość to...

Twórcy są...

Zapisz swoje przekonania o

twórczości i twórcach

Podstawowe mity o twórczości



Twórcze pomysły mają źródło w

niezwykłych (tajemniczych) procesach

psychicznych lub pochodzą od Boga

(ducha).



Podstawą twórczości, zwłaszcza

twórczości artystycznej, jest choroba

psychiczna lub nieświadomość.



Twórczość wiąże się głównie ze sztuką, a

twórcami są artyści.



Każdy człowiek jest twórczy.



Dzieci są bardziej twórcze niż dorośli.



Ja nie jestem twórczy/twórcza.

Twórcze pomysły mają źródło w niezwykłych
procesach psychicznych lub pochodzą od Boga
(Ducha).

•

Twórczość to specjalny dar (talent)

otrzymany od Boga lub pochodzący od

tajemniczych sił nadprzyrodzonych (Muz). To

tajemniczy fenomen, szczególna zdolność,

która nie daje się nauczyć, jeśli Bóg (Duch,

Muza) nas nią nie obdarzył.

•

Tymczasem twórczość można stymulować i

rozwijać, wpływać na nią, wykorzystując

posiadane potencjały. Rozwijać posiadane

umiejętności twórcze. Twórczość jest zależna

od osoby, ale nie oznacza to jednak, że

wszystkie zdolności twórcze da się

dowolnie kształtować do dowolnego

poziomu u każdego człowieka (np. zdolności

muzyczne, przestrzenne).

Podstawą twórczości, zwłaszcza twórczości
artystycznej, jest choroba psychiczna lub
nieświadomość.



Zachowania twórcze są często postrzegane jako forma lub

skutek zaburzeń psychicznych. Typowy obraz twórcy to

postać dziwaka, ekscentryka, wręcz wariata (np. Van

Gogh, Witkacy, Sylwia Plath. Virginia Woolf), którzy

cierpią męki twórcze, są nieprzystosowani do środowiska,

samotni i niezrozumiani przez społeczeństwo. Swoje

twórcze pomysły czerpią z tajemniczej nieświadomości,

którą trudno kierować i wytłumaczyć. Twórczość łączy się

z cierpieniem, bólem, ale także natchnieniem.



Zaburzenia są częściej spotykane wśród twórców

(zwłaszcza wśród artystów) niż w populacji ogólnej

(nerwice, depresje dwubiegunowe, a nawet schizofrenia),

wielu wybitnych twórców cechuje brak równowagi

psychicznej, pobudliwość, chwiejność emocjonalna, ale

nie

jest

to

regułą.

Skoncentrowanie

uwagi

na

ciekawostkach z życia twórców oraz na twórcach

rzeczywiście zaburzonych fałszuje ogólny obraz, że

większość twórców to zdrowi na ciele i umyśle osobnicy.

Twórczość może pełnić różną rolę w życiu człowieka –

pomagać mu w dochodzeniu do zdrowia psychicznego

Obraz twórcy w kulturze popularnej



Amadeo
Modigliani(1884-
1920)



Alkoholik



Gruźlik



Wykolejeniec, który
płacił rysunkami za
pokątny seks



Zmarł na gruźlicę w
wieku 32 lat



Glenn Gould (1932-1982)



Ekscentryczny

pianista i

kompozytor



Grający w

dziwacznej pozycji,

na niskim stołku,

mruczący w czasie

grania



Kapryśny samotnik



U szczytu sławy

zrezygnował

całkowicie z

koncertów



Twórczość a ekscentryczność



Czasem twórczość kojarzona jest z

ekscentrycznością, dziwactwem,
szczególnym wyglądem i zachowaniem



Tymczasem nie każda osoba ekscentryczna

jest twórcza, nie każda osoba twórcza jest
ekscentryczna. Twórcze osoby to często
zwyczajni ludzie, którzy realizują swoje
pasje i na zewnątrz nie wyróżniają się w
szczególny sposób.

Twórczość wiąże się głównie ze sztuką, a
twórcami są artyści.



Wiele osób utożsamia twórczość ze sztuką.

Tworzyć czy być uzdolnionym twórczo to być

aktywnym w jakiejś tradycyjnej dziedzinie sztuki

(plastyka, muzyka, literatura, teatr). Twórca to

zatem malarz, poeta, muzyk lecz nie właściciel

firmy, nauczyciel czy gospodyni domowa.



Tymczasem współczesne pojęcie twórczości

obejmuje już nie tylko sztukę, lecz także

działania społeczne, pracę, samorozwój, naukę,

technikę itd. Twórczość może polegać na

robieniu zwyczajnych rzeczy w niezwyczajny

sposób, który przynosi wytwory lub zachowania

nowe i cenne (tzn. lepsze, piękniejsze i

prawdziwsze niż do tej pory) i w zasadzie nie ma

dziedziny, w której człowiek nie może wykazać

się kreatywnością.

Każdy człowiek jest twórczy.



Pod wpływem psychologów humanistycznych i

terapeutów rozwija się przekonanie, że każdy

człowiek, bez względu na swoje zdolności i

biologiczne wyposażenie, jest twórczy ze swej

natury. Jeśli więc nie działa twórczo, to

dlatego, że środowisko rodzinne lub szkolne

blokuje jego naturalną kreatywność.



Tymczasem zdolności twórcze są rozłożone

według krzywej rozkładu normalnego, tzn. że

mało jest ludzi zupełnie nietwórczych i mało

jest ludzi genialnych, większość zaś mieści się

w szerokiej średniej. Nie należy przesadzać w

optymizmie: nie wszyscy potrafią komponować

symfonie, odkrywać nowe prawa fizyki i

konstruować nowe wynalazki.

Dzieci są bardziej twórcze niż dorośli.



W XIX wieku powstało romantyczne przekonanie,
iż dzieci są bardziej twórcze niż większość
dorosłych, a ich twórczość bierze się z bliskiego
związku z naturą, uczciwością i łatwością
ekspresji. Dzieci są twórcze z samej swej natury, a
społeczeństwo w szkole i rodzinie kruszy i poddaje
opresji tę naturalną u dzieci kreatywność.



Tymczasem dzieci są tak samo jak dorośli mniej
lub bardziej twórcze i bycie dzieckiem nie
powoduje zwiększonej kreatywności (poza
niektórymi dziedzinami jak plastyka i
dramatyzacja). Dzieci nie we wszystkich
dziedzinach twórczości (np. w nauce, technice,
niektórych dziedzinach sztuki – poezji i literaturze)
mogą dorównać dorosłym.

Zagadnienia do powtórzenia



Jakie są cele pedagogiki twórczości?



Czym się zajmują

teorie wychowania do twórczości?



Jakie zadania stawia sobie dydaktyka twórczości?



Jakie metody dydaktyczne mogą być pomocne w
stymulowaniu aktywności twórczej?



Jak możemy scharakteryzować twórcze nauczanie?



Czym się różni twórcze nauczanie od nauczania
twórczości?



Jakie cechy osoby powinny rozwijać zadania
podejmowane w ramach Pedagogiki
twórczości?