1. Ruch - zmiana położenia ciała odbywająca się w czasie względem określonego układu odniesienia. Względność ruchu - występowanie różnic w opisie ruchu tego samego ciała w różnych układach odniesienia układ odniesienia - punkt lub układ punktów w przestrzeni, względem którego określa się położenie lub zmianę położenia danego ciała. Wybrany punkt często wskazuje się poprzez wskazanie ciała, z którym związany jest układ współrzędnych.

2.Wielkości char. Ruch - droga, czas, prędkość, przyspieszenie. Przemieszczenie (wektor przesunięcia): to wektor łączący położenie początkowe z końcowym. Dla dowolnego ruchu krzywoliniowego wartość tego wektora jest < lub = drodze pokonanej przez ciało.Droga - dł odcinka toru , jaką pokonuje ciało lub punkt materialny podczas swojego ruchu.Ma jedynie wartość czyli jest wielkością skalarną. Przyśpieszenie a=v/t określa, jak zmienia się prędkość. Jest wektorem, podobnie jak prędkość. Prędkość zmiana odległości w jednostce czasu.

3.Klasyfikacja ruchów ze względu na tor i prędkość: Ruch prostoliniowy Kierunek prędkości v jest stały, krzywoliniowy Kierunek ulega zmianie, po okręgu wektor prędkości zmienia kierunek i zwrot lecz jego wartość jest w każdej chwili taka sama -po elipsie - ruch w polu sił centralnych, po paraboli - ruch w polu jednorodnym, ruch jednostajny prostoliniowy w takich
samych przedziałach czasowych ciało pokonuje takie same odcinki drogi, ruch zmienny prostoliniowy- prędkość zmienia się,- przyspieszenie jest stałe co do wartości i kierunku Ruch jednostajnie opóźniony Prędkość maleje o jednakowe wartości w różnych odstępach czasu Ruch jednostajnie przyspieszony prędkość wzrasta o jednakowe wartości w różnych odstępach czasu.

4.Rzut pionowy- ruch w polu grawitacyjnym Ziemi z prędkością początkową skierowaną pionowo do góry oraz przyjętymi przybliżeniami: pomija się opory ruchu, prędkość rzutu jest na tyle mała, że osiągnięta wysokość jest znacznie mniejsza od promienia ziemi (co pozwala na przyjęcie założenia, że pole grawitacyjne jest jednorodne). Jest szczególnym przypadkiem rzutu ukośnego, ponieważ sinus z 90° =1. Swobodny spadek ciał to ruch pod wpływem siły grawitacyjnej, który nie jest zaburzony przez żadne inne siły i dlatego przebiega w pionie, ze stałym przyspieszeniem (czyli jest przykładem ruchu jednostajnie przyspieszonego).
Przyspieszeniem w spadku swobodnym ciała na Ziemię jest tzw. przyspieszenie ziemskie (g) - efekt działania siły grawitacyjnej na masę. Na małych odległościach od powierzchni Ziemi przyjmujemy g za stałe (9,81 m/s²).

5.Rzut poziomy to ruch w polu grawitacyjnym Ziemi blisko jej powierzchni, w którym nadaje się ciału prędkość początkową skierowaną poziomo. ciało wykonuje równocześnie ruch w kierunku poziomym i pionowym .Jest więc złożeniem dwóch ruchów: jednostajny prostoliniowy z prędkością v₀, jednostajnie przyspieszony bez prędkości początkowej - czyli swobodny spadek. Torem ruchu jest gałąź paraboli

6.Rzut ukośny to ruch w polu grawitacyjnym Ziemi blisko jej powierzchni, w którym nadaje się ciału prędkość początkową skierowaną do poziomu pod kątem α. Ciało wykonuje jednocześnie ruch w poziomie i w pionie. Rzut ukośny jest złożeniem dwóch ruchów w kierunku poziomym ruch jednostajny ,w kierunku pionowym ruch jest jednostajnie zmienny - do h_MAX jednostajnie opóźniony (rzut pionowy do góry), - od h_MAX jednostajnie przyspieszony (swobodny spadek) - działa tutaj siła ciężkości mg. Rzut ukośny to ruch ze stałym przyspieszeniem g [0, -g] skierowanym w dół. Torem ruchu ukośnego jest parabola.

7. Przyspieszenie i prędkość w ruchu krzywoliniowym. Ruch po okręgu jest szczególnym przypadkiem ruchu krzywoliniowego. Prędkość liniowa (v) jest styczna do toru w każdym punkcie, jej kierunek ciągle się zmienia Wartość prędkości liniowej jest równa v=(2лR)/jednostka to m/s, Prędkość Kątowa ω- w czasie równym T promień wodzący R zakreśla kąt pełny 2л. Miarą prędkości kątowej jest stosunek zakreślonego kąta do czasu w którym ten kąt został zakreślony ω=α/t Jednostką jest rad/sek. Przyspieszenie dośrodkowe a_R jest równe zmianie prędkości liniowej w jednostce czasu. Wektor przyspieszenia dośrodkowego ma kierunek promienia a zwrot do środka okręgu. Jednostka to m/s². Przyspieszenie Kątowe ε jest równe zmianie jednostki kątowej w jednostkowym czasie . Wektor przyspieszenia kątowego ma kierunek prędkości kątowej. Jednostka to rad/s²

8.Ruch po okręgu- v=w r, ω=dα/dt, ε=dω/dt, ω- przyśpieszenie Kątowa, ε- przyśpieszenie kąt., a=a_t+a_n=ε r-ω^2 r. jest przykładem ruchu krzywoliniowego. Obiekt ma w każdej chwili prędkość liniową. Jest to ruch okresowy

9.Siła wektorowa wielkość fizyczna będąca miarą oddziaływań fizycznych między ciałami. Jednostką -niuton [N]. Siła ma wartość 1N, jeżeli nadaje ciału o masie 1kg przyspieszenie 1m/s˛ Siła jest przyczyna zmiany stanu ruchu,F_śr=Δp/Δt jeżeli m=constans to F=m*a . I zasada dynamiki w inercjalnym układzie odniesienia, jeśli na ciało nie działa żadna siła lub siły działające równoważą się, to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym. Układ inercjalny - układ odniesienia, względem którego każde ciało, niepodlegające zewnętrznemu oddziaływaniu z innymi ciałami, porusza się bez przyspieszenia (tzn. ruchem jednostajnym prostoliniowym lub pozostaje w spoczynku). Nie pojawiają się w nim pozorne siły bezwładności.

10.II zasada dynamiki F=dp/dt jeśli siły działające na ciało nie równoważą się (czyli siła wypadkowa jest różna od zera), to ciało porusza się z przyspieszeniem wprost proporcjonalnym do siły wypadkowej, a odwrotnie proporcjonalnym do masy ciała.

11.III zasada dynamiki Fab=-Fba Oddziaływania ciał są zawsze wzajemne. Siły wzajemnego oddziaływania dwóch ciał mają takie same wartości, taki sam kierunek, przeciwne zwroty i różne punkty przyłożenia (każda działa na inne ciało).

12.Ruch ciał na płaszczyźnie ruch w dwóch wymiarach można opisać w ukł współrzędnych x i y np. y- wysokość, x- odl w kierunku poziomym. Taki ruch można traktować jak 2 niezależne ruchy jednowymiarowe. Równia pochyła Ciało znajdujące się na równi pochyłej działa siłą ciężkości Q (wektor skierowany jest prostopadle do podłoża) którą rozkładamy na składowe F₁ równoległą do równi i F₂ prostopadłą do równi. Siła nacisku zależy od kąta nachylenia równi. Im ten kąt jest większt tym mniejsza jest siła nacisku. . Siła tarcia jest siłą bierną, tzn., że pojawia się kiedy na stykające się ciała zaczynają działać siły równoległe do podłoża. Q-ciężar ciała, równy naciskowi(N), bo ciało jest na płaskiej powierzchni, F_r-siła reakcji podłoża.

13.Pęd punktu materialnego jest równy iloczynowi masy m i prędkości v punktu p=mv. Popęd siły jest rórny zmianie pędu ciała Zasada zachowania pędu- Jeżeli ciała układu działają wzajemnie tylko na siebie i na skutek tego zmieniają się ich pędy, to pęd całego układu nie ulega zmianie.

14.Praca W to iloczyn skalarny wektora siły i wektora przemieszczenia ciała wywołanego działaniem tej siły, W = F × r × cosa, gdzie: r - przemieszczenie ciała, α - kąt pomiędzy wektorem siły i wektorem przemieszczenia. Jeżeli α = 90°, to siła nie wykonuje pracy. Jednostką jest dżul [J]. Moc- P, to stosunek pracy wykonanej przez daną siłę do czasu, w którym ta praca została wykonana. P=W/t. Jednostka- wat [W].

15.Energię kinetyczną posiada każde ciało, które znajduję się w ruchu w danym czasie względem danego układu odniesienia. Ek= 1/2 m X v^2, gdzie m to masa, a v² to prędkość wyrażona w metrach na sekundę.Energię kinetyczną także mierzy się w J. Praca a energia kin- wykonując pracę nad ciałem możemy zmienić jego energię (np. zwiększyć). Również w drugą stronę, kosztem zmiany energii jaką posiada ciało (np. zmniejszenia) ciało może wykonać pracę. W=deltaE, gdzie W- wykonywana praca, deltaE-zmienna energi całkowitej. delE=E2-E1, -różnica między jej wartością końcową a początkową.

16.Zderzenie sprężyste ciał to zderzenie, w którym w stanie końcowym mamy te same cząstki (obiekty) co w stanie początkowym i zachowana jest energia kinetyczna. Zderzenie, w którym energia kinetyczna nie jest zachowana nazywa się zderzeniem niesprężystym.

17.Ruch cial w nieinercjalnych ukł odniesienia- I zasada dynamiki określa układ poruszający się ze zmienną prędkością jako nieinercjalny F=ma=m(a+ao)=ma+mao

18.

19. Zasady dynamiki w nieinercjalnych układach odniesienia nieinrecjalny układ odniesienia to układ poruszający się z pewnym przyspieszeniem względem układu inercjalnego w układnie nieinercjalnym zasady dynamiki nie zostały spełnione,możemy jednak je stosować jeżeli założymy istnienie pozornej siły bezwładności. Nie jest ona siłą rzeczywistągdyż nie można wskazać jej źródłaWartość siły bezwładności jest równa F_b=ma a jej zwrot jest przeciwny do zwrotu przyspieszenia F_b-ma

20.I prawo Keplera planeta porusza się wokół Słońca po elipsie, a Słońce znajduje się w jednym z ognisk orbity. II prawo Keplera w jednakowych odstępach czasu, promień wodzący planety poprowadzony od Słońca, zakreśla równe pola. Ziemia obiega Słońce po elipsie, a jej prędkość liniowa zmienia się od 30,0 km/s do 29,3 km/s w zależności od odległości od Słońca. III prawo Keplera rozważając ruch dwóch ciał po orbitach wokół Słońca, stosunek kwadratów ich okresów do sześcianów ich średniej odległości od Słońca jest stały: T₁/r₁=T₂/r₂

21.Prawo powszechnego ciążenia Siła działająca między każdymi 2 punktami materialnymi o masach m₁ i m₂ znajdującymi się w odległości r jest siłą przyciągającą, skierowaną wzdłuż prostej łączącej te punkty F=G(m1m2/r^2) Masa grawitacyjna- wielkość opisująca oddziaływania grawitacyjne dwóch punktowych ciał, występująca w prawie powszechnego ciążenia. Masa bezwładna jest miarą bezwładności ciała, tzn miara zmiany prędkości ciała wywołanea działaniem na nie siły. Druga zasada dynamiki Newtona ma postać: F=dp/dt=ma, F- siła działająca na ciało, p-pęd, t- czas, m- masa, a- przyśpieszenie.

22.pole grawitacyjne pole wytworzone przez obiekty posiadajace masę. Określa wielkość i kierunek siły grawitacyjnej działające na znajdujące się w nim inne obiekty posiadające masę. wektorowa wielkość fizyczna charakteryzująca pole grawitacyjne. = jest sile z jaka dane pole grawitacyjne działa na masę. Czyli natężenie pola gr można obliczyć dzieląc siłę gr przez masę. Przyśpieszenie grawitacyjne- to przyśp ciał wynikające z przyciągania grawitacyjnego. W spadku swobodnym ciał jest to przyśpieszenie ich ruchu. W sytuacjach statycznych, przyśp gr odpowiada za mierzony ciężar.

23.Ciężar ciała na biegunach największy I = sile grawitacji Fb=0, na równiku jest najmniejszy Q=Fg-Fb. Wzar z wysokością przyśpieszenie maleje odwrotnie prop do kwadratu odl od środka Ziemi. Przyśp gr zmniejsza się wraz ze zmniejszeniem szerokości geogr- na równiku najmniejsza wartość- przez siłę odśrodkową I większą odl od środka Ziemi

24.Praca w polu gr jednorodnym- Wz=ymr - praca siły zewnętrznej. Wg=-Wz praca siły grawitacji. Praca zalezy tylko od przemieszczenia ciała mierzonego wzdłóż lini pola. Niejednorodnym- Wz=GmM(1/r1-1/r2)- nie zależy d drogi a od przemieszczenia mierzonego ciała.

25.En potencjalna ciała w danym p-cie pola gr nazywamy pracę jaką należy wykonać, aby ciało przenieść od nieskończoności do danego punktu. Potencjał pla gr- stosunek energi potencjalnej, jaka ma w tym p-cie umieszczone tam ciało, do masy ciała V=Ep/m - J/kg. Przyrost en potencjalnej grawitacji ciała = pracy siły zewnetrznej, wykonanej przy jej podnoszeniu na wysokość h.

26.Wyznaczenie stałej grawitacji- Cavendish wykalibrowł włókna, a następnie zawiesił na nich pret z 2 małymi kulkami ołowianymi na końcach I przy każdej z kulek umieścił większa kulę ołowianą I zmierzył precyzyjnie ką o jaki obrócił się pręt: G=6,67*10-6 Nm^2/kg2

27.Zasada zachowania Energi mechanicznej- w układzie izolowanym ciał całkowita energia mech nie ulega zmianie Ec=Ek+Ep =const, dE=0

28

29. I v kosmiczna to najmniejsza pozioma prędkość, jaką należy nadać ciału względem przyciągającego je ciała niebieskiego, aby ciało to poruszało się po zamkniętej orbicie . II v kosmiczna to v, jaką należy nadać obiektowi, aby opuścił na zawsze dane ciało niebieskie poruszając się dalej ruchem swobodnym . III v kosmiczna- prędkość początkowa potrzebna do opuszczenia Ukł Słonecznego.

30.Kinematyka bryły sztywnej ciało sztywne porusza się czystym ruchem obrotowym, jeżeli kazdy punkt ciała porusza się po okregu a środki tych okręgów leżą na lini prostej. Linię te nazywamy osią obrotu ciała.

31.Moment pędu wektor odległości ciała od osi razy jego wektor pędu L=rxp, L-w momentu pędu, r- w odl od osi, p- w pędu, x- symbol iloczynu wektorowego moment bezwładności ciała to wielkość ..... jest tym większy im masa tego ciałabardziej oddalona jest od osi obrotu. Moment siły wielkośćxF..-yF.. to składowa zet, tzw. Moment siły (...) dL/dt=...=rxF.

32.Zasada zach momentu pedu- jesli wypadkowy moment siły = 0 to moment pędu ciała nie zmienia się. Jeśli nic ciała nie rozpędzi to będzie się ono kręcić zawsze tak samo szybko.

33.II zas dynamiki dla ruchu obrotowego- dot sytuacji gdy os obrotu jest wymuszona przez zewnętrzne więzy. Jeśli na pewne ciało, o momencie bezwładności względem tej osi = I, działają zewnętrzne siły, które wywierają na to ciało wypadkowy moment siły M, w wyniku czego obracac się będzie z przyśpieszeniem kątowym....

34.En kinetyczna w ruchu obrotowm bryły sztywnej wynosi w przybliżeniu małych prędkości ..................., w-v kątowa, .....- tensor momentu bezwładności, w przypadku obrotu wokół jednej z osi głównej ................ I- odp moment bezwładności, w- v kątowa.

35.Postulaty szczególnej teorii względności A.Einstein'a oparte jest na 2 postulatach- Zasada względności- prawa fizyki są jednakowe we wszystkich układach ukł inercjalnych- musi obowiązywać dla wszystkich praw mechaniki jak I elektrodynamiki. Niezmienność v światła- v światła w próżni jest taka sama dla wszystkich obserwatorów, taka sama we wszystkich kierunkach I niezależna od v źródła światła.

36.Zdarzenia jednoczesne- pomiar czasu opiera się na pojęciu jednoznaczności. Jednozn zdarzeń jest względna I zależy od wyboru obserwatora, tzn że wydarzenia jednoczesne dla jednego nie są jednoczesne dla drugiego.

37. transformacje Lorentza opisują zależności między współrzędnymi I czasem tego samego zdarzenia w dwóch inercjalnych układach odn wg szczególnej teori względności. Przekszta łcenie liniowe przestrzeni Minkowskiego zachowuje odległości w metryce tej przestrzeni.

38.Dylatacja czasu to zjawisko różnic w pomiarze czasu dokonywanym równolegle w dwóch różnych układach odniesienia, z których jeden przemieszcza się względem drugiego. Zjawisko było przewidziane w szczególnej teorii względności A.Einstein'a i następnie potwierdzone doświadczalnie. ............... .... czynnik Lorentza. c- v światła w próżni, v- względna v obserwator.

39.Skrócenie długości Istotą zjawiska jest stwierdzenie, że odległość mierzona z poziomu układu poruszającego się (względem układu, w którym "miarka" spoczywa) będzie inna, niż mierzona w spoczynku.

40.Relatywistyczna transformacja prędkości Załóżmy, że mamy cząstkę, której prędkość w układzie nieprimowanym dana jest przez u. Prędkość względna układów wynosi (jak w transformacji Lorentza) v. u = (u_x, u_y, u_z). W układzie primowanym prędkość tej cząstki będzie widziana jako: u' = (u'_x, u'_y, u'_z), przy czym zachodzi:.... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

41.Pęd i energia w STW każdy obiekt fizyczny posiada pęd i energię, związane zależnością: ... ... ... ... ... gdzie E₀ - energia spoczynkowa (energia w układzie odniesienia, w którym pęd obiektu jest zerowy). Energia spoczynkowa jest powiązana z masą obiektu zależnością ... .. gdzie m₀ - masę spoczynkową. Obiekt fizyczny o niezerowej masie spoczynkowej to ciało fizyczne.

42.Ruch harmoniczny drgania opisane funkcją sinusoidalną (harmoniczną). Jest to najprostszy w opisie mat. rodzaj drgań.

---