Rachunek kosztów - I SUM - tryb zaoczny

1. Rozliczanie kosztów pośrednich

Ćwiczenie 1.1

Przedsiębiorstwo budowlane w bieżącym okresie rozpoczęło budowę trzech obiektów w ramach zleceń. Koszty poniesione przy realizacji zleceń przedstawia w poniższej tabeli.

Koszty bezpośrednie zleceń (w zł)

Zlecenie	Materiały bezpośrednie	Robocizna bezpośrednia	Koszty sprzętu i transportu obcego	Ubezpieczenia społeczne	Inne świadczenia na rzecz pracowników
0-1	50 000	33 580	13 260	6 700	4 720
0-2	29 000	21 740	10625	4 350	3 910
0-3	36 000	24 680	6 240	4 940	3 380

Koszty pośrednie (wydziałowe) 81 000 zł.

Zadania:

1. Rozlicz koszty wydziałowe na zlecenia proporcjonalnie do bezpośrednich kosztów osobowych.

2. Rozwiązanie przedstaw na kontach.

Ćwiczenie 1.2.

Przedsiębiorstwo Maszyn Przemysłu Spożywczego wytworzyło maszyny i urządzenia dla przemysłu mięsnego i zbożowego ponosząc następujące koszty wydziałowe (w zł):

• wydziału mechanicznego 22 200

• montowni 70 000

• emalierni 60 000

Poziom kluczy rozliczeniowych

	Robocizna bezpośrednia (w zł)			Liczba maszynogodzin
Wyrób	Wydział mechaniczny	Montownia	Emaliernia	Montownia	Emaliernia
A	15 000	11 000	10 000	30	15
B	25 000	10 000	9 000	20	15

Zadania:

1. Rozlicz koszty wydziałowe na wytwarzane produkty finalne według następujących alternatywnych założeń:

1. łączne koszty wydziałowe rozlicza się na wyroby w stosunku do robocizny bezpośredniej,

2. koszty wydziałowe wydziału mechanicznego rozlicza się na wyroby proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej, wydziału montowni i emalierni w stosunku do czasu pracy maszyn i urządzeń.

2. Zinterpretuj otrzymane wyniki.

Ćwiczenie 1.3.

Koszty wydziałowe w Zakładach Graficznych ukształtowały się za bieżący miesiąc na poziomie 260 000 zł.

Zadania:

1. Rozlicz koszty wydziałowe na stanowiska pracy przyjmując za klucz rozliczeniowy kolejne wielkości zawarte w poniższej tab.

Klucze rozliczeniowe stosowane dla rozliczenia kosztów wydziałowych w ZG

	Klucze rozliczeniowe
Stanowiska	Ilość roboczogodzin	Robocizna bezpośrednia (w zł)	Ilość maszynogodzin
Aparat fotograficzny	15	22 500	6
Skaner	7	85 000	10
Aparaty trawiące	4	55 000	10

2. Porównaj otrzymane wyniki.

Ćwiczenie 1.4.

W przedsiębiorstwie wytwarzającym pieczywo cukiernicze istnieją trzy wydziały produkcyjne. Koszty bieżącego okresu sprawozdawczego w przekroju wydziałów przedstawiono w poniższej tabeli

Koszty bieżącego okresu sprawozdawczego

Koszty wydziałowe (w zł)	Piekarnia	Odlewnia	Pakownia
Zużycie materiałów bezpośrednich	850	250	1 300
Wynagrodzenia	1 400	1 200	775
Narzuty na płace	280	240	155
Zużycie energii elektrycznej	530	410	250
Amortyzacja	840	760	250
Bezpieczeństwo i higiena pracy	300	120	270
SUMA	4 200	2 980	3 000

Zadania:

1. Rozliczyć koszty poszczególnych wydziałów na podane poniżej grupy asortymentowe (nośniki kosztów), przyjmując do obliczeń klucz rozliczeniowy:

1. wielkość produkcji;

2. wartość robocizny bezpośredniej

Poziom kluczy rozliczeniowych

Grupa asortymentowa	Wielkość produkcji (kg)	Robocizna bezpośrednia (zł)
Herbatniki suche	179	1 150
Herbatniki w polewie kakaowej	360	6 540
Wafle	175	2 455
Wafle przekładane w polewie kakaowej	236	5 380
Biszkopty	250	5 475
Suma	1 200	21 000

2. Zinterpretuj otrzymane wyniki. Rozwiązanie przedstaw na właściwych kontach syntetycznych i analitycznych.

Ćwiczenie 1.5.

Spółka cywilna wykonała w marcu bieżącego roku remont żurawia i podpisała umowę na remont suwnicy. Koszt pierwszego remontu wyniósł 32 000 zł, planowany koszt drugiego remontu 72 000 zł.

Przedsiębiorstwo otrzymało jedną fakturę za remont żurawia w maju na kwotę 32 000 zł i drugą fakturę na remont suwnicy w grudniu na 75 000 zł.

Zadania:

1. Rozlicz koszty remontów w czasie wiedząc, że:

• koszty remontów rozliczane są w ciągu danego roku kalendarzowego,

• na remont suwnicy przedsiębiorstwo tworzyło rezerwę od momentu podpisania umowy.

Dokonaj właściwych księgowań za bieżący rok.

Ćwiczenie 1.6.

W Hucie Miedzi zaplanowano w bieżącym roku remont kapitalny pieca szybowego. Planowany koszt remontu - 120 000 zł. Miesięczne planowane odpisy z tego tytułu - 10 000 zł. W listopadzie remont zakończono ponosząc łączne koszty - 115 000 zł.

Zadania:

1. Rozlicz koszty remontu kapitalnego w czasie metodą mieszaną.

2. Dokonaj księgowań na właściwych kontach za bieżący rok.

2. Rozliczanie kosztów świadczeń międzypodmiotowych

Ćwiczenie 2.1

Przedsiębiorstwo „X” posiada w ramach produkcji pomocniczej kotłownię.

1. Koszty kotłowni (w zł):	9.000
2. Świadczenia kotłowni dla(GJ):
wydziałów podstawowych:
energia technologiczna
do produkcji wyrobu A	50
do produkcji wyrobu B	70
energia zużywana na cele ogólne wydziałów
W-1	70
W-2	60
kotłowni	10
zarządu (ogrzewanie budynku)	50
	310

Zadanie:

1. Rozlicz koszty kotłowni według kierunków świadczeń i dokonaj odpowiednich księgowań.

Ćwiczenie 2.2

Warsztat remontowy w ZPM realizuje w okresie sprawozdawczym dwa zlecenia dla wydziałów produkcji podstawowej:

• ZL-1 (remont obrabiarki) dla wydziału W-1,

• ZL-2 (remont transportera) dla wydziału W-2.

Koszty poniesione w warsztacie remontowym:

	ZL-1	ZL-2
1. Materiały bezpośrednie	800	600
2. Robocizna bezpośrednia	200	300
3. Koszty ogólne (wydziałowe) warsztatu remontowego: 750

Do końca okresu sprawozdawczego zlecenia zakończono.

Zadania:

1. Rozlicz koszty warsztatu remontowego według odbiorców świadczeń. Kluczem podziałowym kosztów ogólnych jest robocizna bezpośrednia zleceń.

2. Dokonaj odpowiednich księgowań.

Ćwiczenie 2.3

Koszty wydziałów pomocniczych poniesione w okresie sprawozdawczym w ZPOW przedstawiają się następująco:

1. Elektrownia	5 000
2. Kotłownia	5 000
3. Transport	3 100

Świadczenia wydziałów pomocniczych według odbiorców

Odbiorcy
Dostawcy	E	K	T	W-1	W-2	Sprzedaż na zewnątrz	Razem
Elektrownia (kWh)	1 000	3 000	2 000	7 000	5 000	3 000	21 000
Kotłownia (GJ)	-	-	-	115	90	-	205
Transport (tkm)	-	200	50	1 000	600	-	1 850

Zadania:

1. Rozlicz koszty wydziałów pomocniczych i dokonaj odpowiednich księgowań.

Ćwiczenie 2.4

Przedsiębiorstwo posiada w ramach produkcji pomocniczej trzy wydziały: Elektrownia, Kotłownia i Transport. W bieżącym okresie wydziały te poniosły następujące koszty:

Kotłownia 10 000

Transport 4 000

Elektrownia 6 200

Zestawienie odbiorców świadczeń wydziałów produkcji pomocniczej wraz z ilością przekazanych świadczeń zawiera tabela

Rozdzielnik świadczeń wydziałów pomocniczych

Dostawcy	Jedn.	Elektrownia	Kotłownia	Transport	Wydział produkcji podstawowej	Zarząd	Razem
Elektrownia	kWh	200	-	-	3 000	1 000	4 200
Kotłownia	t. pary	600	200	400	650	350	2 200
Transport	tkm	700	-	100	500	300	1 600

Zadania:

Rozlicz koszty wydziałów produkcji pomocniczej na odbiorców świadczeń po kosztach rzeczywistych.

Ćwiczenie 2.5

W przedsiębiorstwie produkcyjnym funkcjonują dwa wydziały produkcji pomocniczej: kotłownia i wydział remontowy. Koszty działalności pomocniczej wyniosły 13 250 zł, w tym:

Kotłownia 5 700

Wydział remontowy 7 550

Wydział produkcji pomocniczej wykonały następujące świadczenia:

1) Kotłownia dostarczyła energię (w tonach pary):

• wydziałowi produkcji podstawowej 200

• wydziałowi remontowemu 80

• administracji 100

2) Wydział remontowy zrealizował dwa zlecenia. Koszty poniesione w związku z tymi zleceniami podano w tabeli.

Odbiorcy i koszty zleceń zrealizowany przez wydział remontowy (w zł)

Zlecenie	Materiały bezpośrednie	Robocizna bezpośrednia	Koszty wspólne	Odbiorcy świadczeń
Zl-1	1 200	2 000	1 950	Wydział produkcji podstawowej
Zl-2	800	1 600			Administracja

Zadania:

1. Rozlicz koszty wydziałów produkcji pomocniczej, wiedząc, że koszty wspólne wydziału remontowego rozlicza się na zlecenia proporcjonalnie do kosztów bezpośrednich.

2. Dokonaj właściwych księgowań.

3. Kalkulacja podziałowa prosta

Ćwiczenie 3.1

Cementownia G. produkuje masowo cement portlandzki „350”. W okresie sprawozdawczym konto „Produkcja podstawowa” wykazuje następujące zapisy bieżące (w zł):

1. Materiały bezpośrednie	672 000
2. Robocizna bezpośrednia	66 000
3. Koszty specjalne (licencja)	15 000
4. Koszty wydziałowe	77 000
5. Koszty zarządu	33 000

W okresie sprawozdawczym wyprodukowano i przyjęto do magazynu 10 000 t cementu portlandzkiego „350”. Produkcja w toku na koniec okresu wynosi 2 000 t o 50% stopniu zaawansowania.

Zadania:

1. Przeprowadź kalkulację kosztów produkcji zakończonej i wycenę produkcji w toku na podstawie kosztów przeciętnych, przy następujących założeniach:

1. materiały bezpośrednie są zużywane w całości w momencie rozpoczęcia produkcji,

2. robocizna bezpośrednia, koszty wydziałowe są proporcjonalne do stopnia zaawansowania produkcji,

3. koszty specjalne i koszty zarządu są w całości rozliczane na produkcję zakończoną.

Ćwiczenie 3.2

Firma „Mega” produkuje jednorodne wyroby gotowe. Koszty produkcji na początku miesiąca 04.20XX wynosiły 20 000,00 zł. W kwietniu koszty produkcji wzrosły o 30 000,00 zł. Na koniec miesiąca firma wyprodukowała 600 szt. wyrobów gotowych. Ponadto w toku produkcji znajduje się 400 szt. produktów niezakończonych, których stopień zaawansowania wynosi 50%. Materiał bezpośrednie są wydawane do produkcji w miarę przebiegu procesu technologicznego.

Zadania:

1. Oblicz koszt jednostkowy produktu gotowego i produktu w toku.

2. Oblicz koszty produkcji zakończonej i produkcji w toku.

Ćwiczenie 3.3

Przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją jednorodnego wyrobu poniosło w bieżącym okresie następujące koszty (w zł):

1. Materiały bezpośrednie 55 500

2. Robocizna bezpośrednia 37 260

3. Energia technologiczna 12 420

3. Koszty wydziałowe 20 700

4. Koszty zarządu 12 000

W trakcie badanego miesiąca wytworzono i przyjęto do magazynu 1200kg wyrobu gotowego. Na koniec okresu ustalono stan produkcji w toku na 300kg o stopniu zaawansowania 100% w stosunku do materiałów bezpośrednich oraz 60% w stosunku do kosztów przerobu i energii zużywanej w procesie produkcyjnym.

Zadania:

1. Ustal jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu (dla potrzeb sprawozdawczości zewnętrznej) oraz pełny koszt wytworzenia (dla potrzeb kalkulacji wewnętrznej) według pozycji kalkulacyjnych.

Ćwiczenie 3.4

Spółka z o.o. „Pajacyk” wytwarza z masy plastycznej komplety składane dla dzieci. W bieżącym okresie Spółka wyprodukowała 2000 kompletów. Ponadto stwierdzono, że 500 kompletów jest zaawansowane w 80%, a 200 kompletów w 50%.

Koszty poniesione przy powyższej produkcji wyniosły (w zł):

Materiały bezpośrednie	32 400
Płace bezpośrednie	22 500
Koszty wydziałowe	15 000
Koszty zarządu	10 000

Zadania:

Ustal całkowity koszt wytworzenia jednego kompletu oraz wyceń produkcję w toku w przekroju poszczególnych pozycji kosztowych, wiedząc, że:

1. materiały bezpośrednie zużywane są w całości w momencie rozpoczęcia produkcji,

2. robocizna bezpośrednia i koszty wydziałowe są zróżnicowane w zależności od stopnia zaawansowania produkcji,

3. dla celów decyzyjnych koszty zarządu rozlicza się tylko na produkcję zakończoną,

4. produkcję w toku wycenia się na poziomie wydziałowego kosztu wytworzenia.

Ćwiczenie 3.5

Koszty produkcji w toku na początek okresu dotyczące 20 sztuk wyrobu A przy zaawansowaniu procesu produkcyjnego w 50% wynosiły (w zł):

Koszty bezpośrednie	12 000
Koszty wydziałowe	3 000

W okresie sprawozdawczym przyjęto do magazynu 50 sztuk wyrobu gotowego A. Na koniec okresu ustalono następujące stany produkcji w toku wyrobu A:

8 sztuk przy zaawansowaniu 50%

10 sztuk przy zaawansowaniu 80%.

Koszty poniesione w bieżącym okresie wynoszą:

Koszty bezpośrednie	30 000
Koszty wydziałowe	17 000

Zadania:

1. Oblicz koszt jednostkowy produktu gotowego i produktu w toku.

2. Oblicz koszty produkcji zakończonej i produkcji w toku.

Ćwiczenie 3.6

Przedsiębiorstwo wytwarza wyroby (A,B,C) w ramach dwóch zleceń klientów, a mianowicie.

• Zlecenie Z - 1 obejmuje 10 sztuk wyrobu A oraz 15 sztuk wyrobu B.

• Zlecenie Z - 2 obejmuje 20 sztuk wyrobu C.

Zlecenie Z - 1 rozpoczęto w ubiegłym okresie sprawozdawczym i ukończono w bieżącym.

Zlecenie Z -2 rozpoczęto w bieżącym okresie i do końca okresu nie ukończono.

Koszty produkcji w toku na początek okresu bieżącego wyniosły (w zł):

1. Materiały bezpośrednie	6 000
2. Robocizna bezpośrednia	2 000
3. Koszty wydziałowe	1 500

Koszty poniesione w okresie bieżącym wynoszą (w zł):

	Z - 1		Z - 2
1. Materiały bezpośrednie	4 000		9 000
2. Robocizna bezpośrednia	2 000		5 000
3. Koszty wydziałowe		3 500
4. Koszty zarządu		4 000

Zadania:

1. Oblicz koszt jednostkowy produktu gotowego i produktu w toku.

2. Ustal koszty produkcji w toku na koniec bieżącego okresu oraz koszty produkcji zakończonej.

3. Koszty wydziałowe podlegają rozliczeniu na nośniki kosztów w stosunku do robocizny bezpośredniej. Koszty zarządu rozlicza się na obiekty kalkulacyjne w stosunku do technicznego kosztu wytworzenia.

4. Kalkulacja podziałowa współczynnikowa

Ćwiczenie 4.1

Zakłady Chemii Gospodarczej wytwarzają w ramach działalności podstawowej trzy rodzaje mydeł; mydło Cypisek (MC), mydło Kajtek (MK) i mydło Zefirek (MZ). W bieżącym okresie wyprodukowano i przyjęto do magazynu 9000 szt. mydła Cypisek, 8000 szt. mydła Kajtek i 10000 szt. mydła Zefirek.

Koszty poniesione przy produkcji mydeł kształtowały się następująco (w zł):

Materiały bezpośrednie	5680
Robocizna bezpośrednia	7140
Koszty wydziałowe	6410
Koszty zarządu	7692

Zadania:

Oblicz koszt jednostkowy mydeł w przekroju pozycji kalkulacyjnych, przyjmując następujące założenia:

1. jednostkę kalkulacyjną stanowi 1 sztuka każdego mydła,

2. materiały bezpośrednie rozlicza się między poszczególne mydła w proporcji do norm zużycia surowców, które dla MC i MK są jednakowe i półtora raza większe niż dla MZ,

3. koszty robocizny bezpośredniej rozlicza się w oparciu o pracochłonność, której wielkość przypadająca na jednostkę każdego mydła wynosi odpowiednio:

1,3 rbg dla MC 1,5 rbg dla MK 1,2 rbg dla MZ

4. koszty wydziałowe rozlicza się na poszczególne mydła proporcjonalnie do kosztów bezpośrednich,

5. koszty zarządu obciążają mydła w proporcji do kosztu wytworzenia.

Ćwiczenie 4.2

W przedsiębiorstwie produkowane są 3 wyroby - A, B i C. koszty poniesione w okresie bieżącym wyniosły (w zł):

1. Materiały bezpośrednie	15 000
2. Robocizna bezpośrednia	44 050
3. Koszty wydziałowe	52 700

Produkcja wykonana (w szt.):

	zakończona	w toku	współczynnik gotowości
A	150	50	20%
B	200	100	30%
C	180	20	40%

Zadania:

1. Oblicz koszty jednostkowe oraz koszty produkcji zakończonej i w toku w przekroju pozycji kalkulacyjnych, wiedząc, że:

• materiały zużywane są w całości w pierwszej operacji technologicznej i ich koszty są proporcjonalne do wagi wyrobów:

A - 1 kg,

B - 0,5 kg,

C - 2 kg,

• robocizna bezpośrednia jest zależna od pracochłonności wyrobów wynoszącej:

A - 2 rbg/szt.,

B - 3 rbg/szt.,

C - 4 rbg/szt.,

• koszty robocizny bezpośredniej kształtują się proporcjonalnie do stopnia zaawansowania produkcji,

• koszty wydziałowe są proporcjonalne do kosztów bezpośrednich produkcji zakończonej,

• produkcję w toku wycenia się na poziomie kosztów bezpośrednich.

Ćwiczenie 4.3

Zakłady Przemysłu Cukierniczego w K. produkują z tych samych surowców trzy rodzaje wyrobów:

• herbatniki „Józefinki” (zwane dalej wyrobem A),

• herbatniki w polewie „Amatorskie” (zwane dalej wyrobem B),

• mieszankę „Krajanka” (zwaną dalej wyrobem C).

Wyroby różnią się normą zużycia surowców i czasem ich wytwarzania. Normy zużycia surowców są ustalane na 1 kg każdego z produktów. Norma zużycia na wyrób A jest dwa razy mniejsza niż na wyrób B, a norma zużycia na wyrób C jest dwa razy mniejsza niż na wyrób A. Na wytworzenie wyrobu A potrzeba dwa razy więcej czasu niż na wytworzenie wyrobu B, a na wytworzenie wyrobu C potrzeba trzy razy mniej czasu niż na wytworzenie wyrobu B.

W okresie sprawozdawczym wytworzono 170 kg wyrobu A, 50 kg wyrobu B i 140 kg wyrobu C. Ponadto remanent produkcji w toku na koniec okresu wykazał 30 kg wyrobu A, 50 kg wyrobu B i 10 kg wyrobu C.

Poniesiono następujące koszty (w zł):

1. Materiały bezpośrednie	9 500
2. Robocizna bezpośrednia	7 400
3. Koszty wydziałowe	4 440
4. Koszty zarządu	1 048

Zadania:

Ustal koszt jednostkowy wyrobów A, B, C oraz wyceń produkcję w toku, przyjmując następujące założenia:

1. materiały bezpośrednie wydawane są w całości w momencie rozpoczęcia produkcji i rozliczane między poszczególne wyroby w proporcji do norm zużycia surowców,

2. robocizna bezpośrednia i koszty wydziałowe są zróżnicowane w zależności od stopnia zaawansowania produkcji, który dla produkcji w toku wynosi 50%. Podstawą rozliczenia robocizny bezpośredniej na poszczególne wyroby jest normatywny czas wytwarzania poszczególnych wyrobów. Koszty wydziałowe rozliczane są w proporcji do robocizny bezpośredniej,

3. koszty zarządu są rozliczane tylko na produkcję zakończoną w proporcji do faktycznych kosztów przerobu.

Ćwiczenie 4.4

Przedsiębiorstwo wytwarza 3 rodzaje produktów: X, Y, Z. W okresie bieżącym poniesione zostały następujące koszty (w zł):

1. Materiały bezpośrednie	47 040
2. Robocizna bezpośrednia	213 400
3. Koszty ogólne	82 500

Remanent na koniec okresu wykazał:

produkcja zakończona:	produkcja nie zakończona:
500 szt. X
800 szt. Y	500 szt. Y (stopień zaawansowania - 40%)
1 000 szt. Z	500 szt. Z (stopień zaawansowania - 80%)

Zadania:

Oblicz koszty jednostkowe produktów oraz wyceń produkcję nie zakończoną na koniec okresu, wiedząc, że:

1. materiały zużywane są w produkcji sukcesywnie. Podstawą rozliczenia kosztów materiałowych pomiędzy produkty są normy zużycia, które dla poszczególnych produktów wynoszą:

X - 1,5 kg/szt., Y - 1 kg/szt., Z - 4 kg/szt.,

2. robocizna bezpośrednia jest proporcjonalna do stopnia zaawansowania produkcji. Koszty robocizny rozlicza się na produkty w oparciu o normatywny czas wykonania wyrobów, który wynosi odpowiednio:

X - 1 rbg/szt., Y - 5 rbg/szt., Z - 3 rbg/szt.,

3. produkcję w toku wycenia się w wysokości kosztów bezpośrednich,

4. koszty ogólne rozliczane są na produkty w oparciu o robociznę bezpośrednią.

5. Kalkulacja doliczeniowa zleceniowa

Ćwiczenie 5.1

W zakładach chemicznych na koniec grudnia 2000... r. stan wybranych kont przedstawiał się następująco:

	Materiały bezpośrednie (w zł)	Robocizna bezpośrednia (w zł)
Produkcja podstawowa:
zlecenie Z-1	50 000	15 000
zlecenie Z-2	220 000	135 000

Koszty wydziałowe (w zł):

300 000

Na wydziale, który świadczy usługi w zakresie galwanizacji elementów metalowych, w grudniu realizowano dwa zlecenia Z-1 i Z-2. W ramach zlecenia Z-1 pokryto elementy dostarczone przez kooperanta B, na zleceniu Z-2 elementy od kooperanta C w dwóch gatunkach 1 i 2.

W grudniu wytworzono:

• 200 szt. wyrobu C w gatunku 1

• 100 szt. wyrobu C w gatunku 2

• 3 szt. wyrobu B.

Zlecenie Z-2 zakończono. W ramach zlecenia Z-1 pozostało do zakończenia 17 szt. o stopniu zaawansowania 20%.

Zadania:

1. Ustal koszt jednostkowy (1 szt.) wytwarzanych wyrobów jeśli:

• koszty wydziałowe rozlicza się na zlecenia proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej,

• koszty wyrobu C rozlicza się na gatunki w proporcji 1,5/1 dla gat.1/gat.2 ,

• produkcję w toku wycenia się po technicznym koszcie wytworzenia przyjmując, że wszystkie pozycje kosztów rozkładają się proporcjonalnie w czasie procesu produkcyjnego.

Ćwiczenie 5.2

Zakłady Chemiczne w K. produkują dwa rodzaje wyrobów A i B, objęte dwoma zleceniami produkcyjnymi Z-1 i Z-2. Z-1 dotyczy produkcji 20 szt. wyrobu A,

Z-2 30 szt. wyrobu B. Oba zlecenia realizowane są na wydziale I (W I) i II (W II). Zlecenie Z-1 rozpoczęto w poprzednim okresie sprawozdawczym, a zakończono w bieżącym.

Zlecenie Z-2 rozpoczęto i zakończono w bieżącym okresie sprawozdawczym.

Koszty produkcji w toku na początek bieżącego okresu wyniosły (w zł):

1. Materiały bezpośrednie	2 000
2. Robocizna bezpośrednia	3 480

Koszty bieżącego okresu przedstawiono w poniższej tabeli

Koszty bieżącego okresu

Pozycje kalkulacyjne kosztów	Z-1	Z-2	Razem
1. Materiały bezpośrednie	1 600	2 000	3 600
2. Robocizna bezpośrednia, w tym: - W I - W II	9 400 3 200 6 200	9 800 7 000 2 800	19 200 10 200 9 000
3. Koszty wydziałowe - W I - W-II			10 920 6 120 4 800
4.Koszty ogólne zarządu			19 600

Zadania:

1. Ustal całkowite koszty jednostkowe (fabryczny koszt jednostkowy) wyrobów A i B w przekroju poszczególnych pozycji kalkulacyjnych wiedząc, że:

1. koszty wydziałowe rozlicza się:

• wydział I: w proporcji do kosztów bezpośredniej robocizny na tym wydziale, poniesionych w okresie bieżącym,

• wydział II: w stosunku do pracochłonności poszczególnych wyrobów, która dla 1 szt. wyrobu A wynosi 5 rbg, dla wyrobu B - 10 rbg,

2. koszty ogólne zarządu rozlicza się na zlecenia zakończone proporcjonalnie do technicznego kosztu wytworzenia zleceń.

Ćwiczenie 5.3

W Przedsiębiorstwie Podzespołów Elektronicznych wytwarzane są dwa typy oporników. Produkcję oporników XL objęto zleceniem Z-1, oporników XK zleceniem Z-2.

Za dany okres sprawozdawczy zgromadzono następujące koszty (w zł):

	Z-1	Z-2
1. Materiały bezpośrednie	1 500	1 300
2. Robocizna bezpośrednia	1 200	800
3. Koszty wydziałowe	2 000

Wyprodukowano 600 szt. oporników XL i 500szt. oporników XK. Remanent na koniec okresu wykazał 50 szt. produkcji w toku oporników XK.

Oporniki XL wytwarza się w wersji krajowej i eksportowej. Produkcja wyrobu w wersji eksportowej wyniosła 400 szt., w wersji krajowej 200 szt.

Zadania:

1. Ustal koszt jednostkowy wytwarzanych wyrobów przyjmując za jednostkę kalkulacyjną jedno opakowanie zawierające 10 szt. oporników danego typu oraz wyceń produkcję w toku, wiedząc, że:

• koszty wydziałowe rozlicza się na zlecenia proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej,

• produkcję w toku wycenia się w wysokości technicznego kosztu wytworzenia,

• wszystkie pozycje kosztów rozlicza się między wyroby w wersji eksportowej i krajowej proporcjonalnie do ceny wyrobów, która dla opornika XL w wersji eksportowej wynosi 60 zł, w wersji krajowej 30 zł.

Ćwiczenie 5.4

Spółka odzieżowa BETA szyjąca płaszcze damskie posiada trzy wydziały produkcji podstawowej. Koszty bezpośrednie wydziałów produkcji podstawowej według pozycji kalkulacyjnych w przekroju zleceń przedstawiono w tabeli

Koszty bezpośrednie w przekroju zleceń (w zł)

	Z-1	Z-2	Z-3
1. Materiały bezpośrednie	2 300	5 100	7 200
2. Robocizna bezpośrednia	1 600	3 192	5 808

Koszty pośrednie wydziałów produkcji podstawowej (w zł):

Krojownia	4 240
Szwalnia	6 300
Wykańczalnia	588

Poszczególne typy płaszczy szyte są w ramach zleceń, których stan na koniec bieżącego okresu prezentuje poniższa tabela

Stan produkcji na koniec okresu sprawozdawczego

Z-1	100 szt. płaszczy gotowych TYP - A
Z-2	50 szt. płaszczy gotowych TYP - B	wyrobów nie przyjęto do magazynu
	30 szt. wyrobów przerobionych w 30%
Z-3	80 szt. płaszczy gotowych TYP - C
	96 szt. płaszczy gotowych TYP - D

Normatyw zużycia materiału podstawowego na wytworzenie poszczególnych typów płaszczy przedstawia poniższa tabela

Zużycie surowca podstawowego

Ilość (mb) / TYP	A	B	C	D
Tkanina flauszowa	3,5	3,9	3,2	4,0

Zadania:

1. Ustal koszt jednostkowy wyrobów A, B, C, D w przekroju poszczególnych pozycji kalkulacyjnych oraz wyceń produkcję w toku wiedząc, że:

1. jednostką kalkulacyjną jest 1 szt. wyrobu,

2. na krojowni i szwalni realizowane są wszystkie zlecenia, na wykańczalni tylko Z-3,

3. koszty wydziałowe rozlicza się na zlecenia:

• krojowni: w proporcji do kosztów robocizny bezpośredniej poniesionych w okresie bieżącym,

• szwalni i wykańczalni: w proporcji do sumy kosztów bezpośrednich bieżącego okresu,

2. Zlecenie Z-1 zostało rozpoczęte w okresie poprzednim, w związku z czym koszty produkcji w toku na początek okresu bieżącego wyniosły:

• materiały bezpośrednie: 1 700 zł,

• robocizna bezpośrednia: 1 200 zł,

• koszty wydziałowe: 800 zł,

3. Materiały bezpośrednie wydawane są (zużywane) w całości w momencie rozpoczęcia produkcji, koszty materiałów zlecenia Z-3 rozlicza się na wyroby proporcjonalnie do normatywu zużycia materiału podstawowego,

4. Robocizna i koszty wydziałowe nie wykazują zróżnicowania na wyroby C i D.

6. Ewidencja kosztów

Ćwiczenie 6.1

W ramach działalności podstawowej funkcjonują w przedsiębiorstwie dwa wydziały produkcyjne: W-1 i W-2. W wydziale W-1 produkuje się masowo trzy rodzaje wyrobów (A, B, C), przy czym wyroby B i C są produktami procesu sprzężonego. W wydziale W-2 realizuje się w bieżącym okresie dwa zlecenia klientów (Z-21 i Z-22) obejmujące:

a) Z-21: - 10 szt. wyrobu D,

- 5 szt. wyrobu E;

b) Z-22: - 10 sztuk wyrobu F.

Działalność pomocnicza obejmuje dwa wydziały:

- warsztat remontowy,

- wydział transportu.

Warsztat remontowy przeprowadza w bieżącym okresie remont maszyny wydziału W-1 (w ramach zlecenia Z-R₁) oraz remont budynku administracyjnego przedsiębiorstwa (w ramach zlecenia Z-R₂).

Zadania:

Dla podanej powyżej sytuacji ustal analityczne układy grupowania kosztów oraz zaksięguj poniższe operacje kosztowe w przekroju rodzajowym oraz podmiotowo-funkcjonalnym i przedmiotowym.

1. Pk kosztów amortyzacji środków trwałych (w zł) eksploatowanych w:
a) wydziałach produkcji podstawowej:
- W-1	2000
- W-2	1500
b) wydziałach pomocniczych:
- w warsztacie remontowym	1200
- w wydziale transportu	800
c) komórkach sfery zarządu przedsiębiorstwa (sfera zaopatrzenia, zbytu, zarządu itp.)	1000
2. Pk zestawienia dowodów Rw (rozdzielnik) na zużyte materiały (w zł):
a) w podstawowych procesach produkcyjnych:
- na wyrób A	4500
- w procesie sprzężonym	9000
- na zlecenie Z-21	1200
- na zlecenie Z-22	900
b) przy remontach:
- Z- R1	600
- Z- R2	500
c) na cele ogólne wydziałów:
- W-1	300
- W-2	400
- w warsztacie remontowym	200
d) w zarządzie przedsiębiorstwa	190
3. Pk rozdzielnika wynagrodzeń i narzutów na nie (w zł) następujących grup pracowników:
a) pracowników bezpośrednio produkcyjnych zatrudnionych przy:
- produkcji wyrobu A	3000
- procesie sprzężonym	1500
- realizacji zlecenia Z-21	900
- realizacji zlecenia Z-22	950
- remoncie maszyny wydziału W-1	500
- remoncie budynku administracyjnego	600
b) pracowników pośrednio produkcyjnych zatrudnionych w:
- wydziale W-1	1800
- wydziale W-2	2200
- warsztacie remontowym	900
- wydziale transportu	800
4. Pk rozdzielnika kosztów obcych usług transportowych (w zł) wykonanych na rzecz:
- zaopatrzenia materiałowego	1200
- sprzedaży wyrobów	1600
- zarządu przedsiębiorstwa	750

Ćwiczenie 6.2

W ramach działalności podstawowej funkcjonują w przedsiębiorstwie dwa wydziały produkcyjne: Wzorcownia, Szwalnia. W wydziale Szwalni szyje się dwa rodzaje spodni męskich - zwężone i poszerzone u dołu, nazwane umownie produktami A i B. W wydziale Wzorcowni realizuje się w bieżącym okresie projekty w ramach dwóch zleceń (Z 021 i Z-022):

Ponadto w przedsiębiorstwie funkcjonuje Kotłownia i Warsztat naprawczy oraz Stołówka pracownicza. Warsztat naprawczy realizuje w bieżącym okresie dwa zlecenia - dla Kotłowni ZK-1 i dla Szwalni ZS-3.

Salda początkowe wybranych kont są następujące:

Materiały

30 000

Zadania:

Dla podanej wyżej sytuacji ustal analityczne układy grupowania kosztów oraz zaksięguj poniższe operacje gospodarcze.

1. Pt - otrzymano nieodpłatnie oprogramowanie komputerowe o wartości rynkowej	1 500
2. Pk kosztów amortyzacji środków trwałych	3 100
3. Pk rozdzielnik kosztów amortyzacji środków trwałych eksploatowanych w:
a) wydziałach produkcji podstawowej:	2 000
- Wzorcownia	1 180
- Szwalnia	820
b) wydziałach pomocniczych	900
- w Warsztacie naprawczym	400
- w Kotłowni	500
c) w zarządzie przedsiębiorstwa	200
4. Wb - otrzymano odsetki od lokat terminowych	500
5. Lp - naliczono wynagrodzenia dla pracowników	13 200
6. Pk rozdzielnik kosztów wynagrodzeń pracowników:
a) zatrudnionych w podstawowych procesach produkcyjnych:	5 000
- przy produkcji wyrobu A	1 800
- przy produkcji wyrobu B	1 500
- przy realizacji Z-021	1 200
- przy realizacji Z-022	500
b) zatrudnionych przy remontach:	2 200
- ZK-1	1 300
- ZS-3	900
c) pracowników pośrednio produkcyjnych i nadzoru	4 000
- Wzorcowni	800
- Szwalni	1 100
- Warsztacie naprawczego	1 200
- w Kotłowni	900
d) zarządu przedsiębiorstwa	2 000
7. Rw - wydano materiały do produkcji	20 000
8. Pk zestawienia dowodów Rw na zużyte materiały:
a) w podstawowych procesach produkcyjnych:	10 000
- przy produkcji wyrobu A	3 000
- przy produkcji wyrobu B	2 400
- przy realizacji Z-021	3 600
- przy realizacji Z-022	1 000
b) przy remontach:	3 400
- ZK-1	2 000
- ZS-3	1 400
c) na cele wydziałów:	5 000
- Wzorcowni	1 200
- Szwalni	1 500
- Warsztatu naprawczego	1 300
- w Kotłowni	1 000
d) na potrzeby przedsiębiorstwa	1 600`
9. Rachunek za remont kserokopiarki	2 000
10. Pk-rozliczono koszty remontu (kserokopiarka jest wykorzystywana na potrzeby zarządu)

Ćwiczenie 6.3

W dwóch wydziałach produkcyjnych działalności podstawowej:

- Wydział produkcji podzespołów (W - P)

- Wydział montażu wyrobów gotowych (W - M)

przedsiębiorstwo produkuje trzy wyroby gotowe A, B i C na podstawie podzespołów. W wydziałach wyodrębniono dla kontroli produkcji i kosztów stanowiska (komórki) produkcyjne:

W - P:

- zbiór maszyn „X” - zbiór maszyn „Y”

Detale produkowane w wydziale W-P angażują produkcyjnie maszyny obu zbiorów (X i Y)

W - M:

- stanowisko I - montaż wyrobów A i C - stanowisko II - montaż wyrobu B

Zadania

Dla podanej powyżej sytuacji ustal analityczne układy grupowania kosztów oraz zaksięguj podane poniżej operacje kosztowe (w zł).

1. Pk rozdzielnika kosztów zużytych materiałów
a) przy produkcji podzespołów:
- 01	1 000
- 02	800
- 03	600
- 04	1 200
b) przy montażu wyrobów gotowych
- A	200
- B	100
- C	150
c) przy konserwacji maszyn i urządzeń produkcyjnych:
- zbioru „X”	20
- zbioru „Y”	30
- stanowiska I	25
- stanowiska II	40
d) na cele ogólne:
- wydziału W- P	30
- wydziału W-M	25
- w komórkach zarządu przedsiębiorstwa	50
2. Pk rozdzielnika kosztów zużytej energii elektrycznej:
a) do napędu maszyn i urządzeń produkcyjnych:
- zbioru „X”	150
- zbioru „Y”	200
- stanowiska I	120
- stanowiska II	220
b) na cele ogólne:
- wydziału W-P	80
- wydziału W-M	60
- w komórkach zarządu przedsiębiorstwa	90
3. Pk rozdzielnika kosztów obcych usług transportowych:
a) usługi świadczone na rzecz wydziałów podstawowych:
- W-P	70
- W-M	60
b) komórek zarządu przedsiębiorstwa	100
c)przewóz zakupionych materiałów od dostawcy do magazynu centralnego przedsiębiorstwa	40
4. Pk amortyzacji środków trwałych:
a) maszyn i urządzeń produkcyjnych eksploatowanych na stanowiskach:
- zbioru „X”	250
- zbioru „Y”	140
- stanowiska I	130
- stanowiska II	110
b) środków trwałych eksploatowanych w wydziałach podstawowych:
- W-P	170
- W-M	115
c)środków trwałych eksploatowanych w komórkach zarządu przedsiębiorstwa	95
5. Pk umorzenia (amortyzacji) wartości niematerialnych i prawnych	40
6. Pk rozdzielnika wynagrodzeń następujących grup pracowników:
a) pracowników bezpośrednio produkcyjnych zatrudnionych przy:
- produkcji podzespołów:
- 01	400
- 02	500
- 03	300
- 04	450
- montażu wyrobów:
- A	120
- B	250
- C	180
b) pracowników pośrednio produkcyjnych zatrudnionych w:
- wydziale W-P	1 000
- wydziale W-M	1 200
c) pracowników komórek zarządu	1 500
7. Pk narzutów (...%) na wynagrodzenia (z operacji 6)	.........

29

12

---