Realne i etymologiczne znaczenie wybranych pojęć mitologicznych i biblijnych
Pojęcie |
Znaczenie etymologiczne |
Znaczenie realne |
Chaos |
bezład, zamieszanie, zamęt, rozgardiasz, bałagan |
bezkształtna, nieuporządkowana materia, z której powstał świat |
Atlas |
zbiór map, pierwszy krąg szyjny dźwigający, wspierający |
tytan, brat Prometeusza skazany przez Zeusa na dźwiganie sklepienia niebieskiego |
Syzyf |
praca wymagająca ogromnego wysiłku, ale nie przynosząca efektu |
król miasta Eryty skazany przez bogów na karę polegającą na wtaczanie głazu w Tartarze, głaz u szczytu wymykał mu się z rąk |
Prometeusz |
określenie człowieka, którego czyny są śmiałe, buntownicze, ale dobre dla ludzkości |
skradł ogień z Olimpu i dał ludziom, za karę został przykuty do skał Kaukazu, gdzie orzeł wyszarpywał mu ciągle odrastającą wątrobę |
Pięta Achillesa |
słaby punkt |
Achilles za młodu kąpany był w Stykrze, co zapewniał mu odporność na ciosy, w czasie kąpieli był jednak trzymany za stopę i to był jego słaby punkt |
Puszka Pandory |
źródło niekończących się kłopotów, smutków i nieszczęść |
pierwsza kobieta na ziemi otrzymała w posagu puszkę, której nie mogła otwierać, namówiła jednak męża do otwarcia jej, z wnętrza wydostały się nieszczęścia i choroby |
Węzeł gordyjski |
bardzo skomplikowana sprawa |
w mieście Gordian stał stary królewski rydwan, którego jarzmo przywiązane było do dyszla kunsztownym węzłem z łyka, ten kto rozwiązałby węzeł zostałby królem Azji Mniejszej |
Hiobowa wieść |
zła, katastroficzna, przerażająca wiadomość |
Hiob był uosobieniem poddania się woli bożej mimo najdotkliwszych nieszczęść |
Samsonowa siła |
siła nadludzka |
w Biblii osoba z nadludzką siła zależna od włosów |
Kainowa zbrodnia |
morderstwo, bratobójstwo |
Kain był mordercą brata - Abla |
Zakazany owoc |
rzecz pozornie wartościowa i zachęcająca, a w rzeczywistości szkodliwa, sprowadzająca zło |
Szatan namówił Ewę by dała owoc w raju Adamowi, tego owocu Bóg nie pozwolił jeść, zostali za to wygnani z raju |
Judasz |
zdrajca, osoba fałszywa, podstępna |
uczeń Jezusa, zdradził go |
Syn marnotrawny |
człowiek, który zbłądził, ale potrafił się do tego przyznać |
(„Przypowieść o synu marnotrawnym”) |
Apokalipsa |
uosobienie nieszczęść wojny, koniec |
(„Apokalipsa Św. Jana”) |
Sodoma i Gomora |
miejsce gdzie odbywają się rzeczy niemoralne, miejsce rozpusty |
dwa miasta ukarane przez Boga za grzechy mieszkańców |
Dawid i Goliat |
określenie dwóch osób, z których jedna pokonuje drugą sprytem i mądrością, drugi posiada natomiast większą siłę |
Goliat to silny wielkolud, Dawid to osoba mądrzejsza, pokonuje pierwszego sprytem |
Samarytańska przysługa |
przysługa bezinteresowna |
(„Przypowieść o miłosiernym samarytaninie”) |
Arka przymierza |
symbol porozumienia i braterstwa |
pozłacana skrzynia z drzewa akacjowego, pozłacana, zawierająca kamienne tablice praw |
Arka Noego |
wybawienie, ratunek |
arka, w której przeżył potop Noe i po jednej parze z każdego gatunku zwierząt |
Wieża Babel |
zamęt, bałagan, zbiorowisko ludzi o różnych językach |
potomkowie Noego chcieli zbudować wierzę tak wysoką, aby dorównać Bogu, za to Bóg pomieszał im języki |