Linux
IIa
POSŁUGIWANIE SIĘ EDYTOREM VIM
Tworzenie i edytowanie plików za pomocą VIM
Aby otworzyć w VI istniejący plik, wpisz vi, następnie zaś nazwę pliku. Jeżeli nie znajdujesz się właśnie w tym katalogu, w którym został zapisany plik, musisz wprowadzić pełną nazwę ścieżki dostępu, na przykład vi /usr/ share/mój_plik;
$ vi mój_plik
Plik zostanie wyświetlony w VIM, gotowy do edytowania.
Aby utworzyć nowy plik w VIM, wpisz vi oraz nazwę nowego pliku;
$ vi nowy_plik
Ukaże się pusty ekran VIM ze znakami tyldy (~) wzdłuz lewej krawędzi. Tyldy oznaczają, że wiersz jest pusty, co ma na celu odróżnienie pustych wierszy stanowiąch odstęp. VIM traktuje odstęp podobnie, jak pozostałe znaki.
Tryby funkcjonowania VIM
Gdy już utworzysz w VIM nowy plik, spróbuj napisać dowolne słowo. Nic się nie dzieje i możesz nawet usłyszeć denerwujące sygnały dźwiękowe podczas próby wpisywania poszczególnych liter. W VIM nie można po prostu rozpocząć pisania; edytor musi funkcjonować we właściwym trybie. VIM ma wiele trybów; najważniejszymi są: tyryb poleceń ( Command, zwany również normalnym), tryb wstawiania ( Insert) oraz tryb wiersza poleceń ( Commadn - line).
Tryb poleceń i tryb normalny oznaczają dokładnie to samo. Ponieważ wyrażenia te są używane zamiennie w dokumentacji VIM, są one również używane w tym rozdziale.
Po pierwszym otworzeniu VIM znajdujemy się w trybie poleceń. W tym trybie VIM interpretuje wszystkie wpisywane teksty jako kierowane do siebie polecenia. Istnieją polecenia przeniesienia kursora, usunięcia tekstu, przeszukania pliku oraz kopiowania i wklejania. Są również polecenia służące do zapisywania wyników pracy oraz do włączania edytora. Nie wszystkie litery klawiatury oznaczają polecenie; jeśli zostanie wpisana litera, która w trybie normalnym nie może być zinterpretowana jako polecenie, można usłyszeć sygnał dźwiękowy ( może też nie dziać się nic).
Aby wprowadzić tekst, musisz się znaleźć w trybie wstawiania. Dokonuje się tego wpisując polecenie wstawiania. Po wydaniu tego polecenia, wszelkie wpisywane teksty są wstawiane do dokumentu. Konieczne jest również wpisanie polecenia wstawiania przed napisaniem jakiegokolwiek tekstu w nowym dokumencie.
Jeśli zamierzasz zapisać plik i zamknąć VIM, musisz znajdować się w trybie wiersza poleceń. W trybie wiersza poleceń możesz wydawać polecenia odnoszące się do pliku jako całości. Na tym polega różnica w stosunku do trybu poleceń ( normalnego), w którym polecenia odnoszą się tylko do zawartości pliku. Aby wprowadzić polecenie w trybie wiersza poleceń, trzeba najpierw upewnić się, że został włączony właśnie tryb wiersza poleceń, wpisać dwukropek, następnie zaś samo polecenie.
Posługując się po raz pierwszy edytorem VIM użytkownicy mają często problemy z trybami. W niektórych wersjach vi nie można określić, w jakim trybie funkcjonuje ten program, zanim nie wpisze się czegokolwiek. W przypadku VIM, w trybie wstawiania u dołu ekranu jest wyświetlana informacja INSERT (wstaw), zaś w trybie zamiany wyświetlany jest napis REPLACE( zastąp). W trybie wiersza poleceń, u dołu ekranu ukazuje się dwukropek. Nie ma domyślnego komunikatu oznaczającego tryb normalny( poleceń).
Przenoszenie się wewnątrz pliku
VIM ma dziesiątki różnych poleceń służących do przenoszenia się wewnątrz pliku, podczas tej godziny przedstawimy jednak tylko niektóre, najbardziej użyteczne z nich. Aby użyć dowolnego polecenia przeniesienia, trzeba się znajdować w trybie normalnym. Aby przejść do trybu normalnego z dowolnego innego trybu, naciśnij klawisz Esc.
Jeśli kiedykolwiek będziesz miał wątpliwości na temat trybu, w którym bieżąco znajduje się edytor, naciśnij Esc, a powrócisz do trybu normalnego ( poleceń).
Podstawowym sposobem poruszania się po pliku w edytorze VIM jest przenoszenie się znak po znaku za pomocą klawiszy strzałek. Teoretycznie mogłoby to wystarczyć do poruszania się po całym dokumencie, jednak byłoby to czymś w rodzaju pisania dwoma palcami.
Klawisze h, k, l oraz j działają podobnie do strzałek, jednak szybciej. Przesuwają one kursor odpowiednie w lewo, w górę, w prawo i w dół. Można napisać liczbę przed naciśnięciem klawisza h/k/l/j, aby przenieść się o odpowiednią ilość odstępów lub wierszy. Aby np. przenieść się o 5 wierszy w dół, następnie o 7 wierszy w górę, powinieneś napisać 5j oraz 7k.
Gdy już się do tego przyzwyczaisz, będziesz w stanie szybko przenosić kursor za pomocą klawiszy h/k/l/j, zwłaszcza jeśli nauczysz się to robić bez odrywania wzroku od ekranu.
Aby przemieszczać się o całe słowa, używaj polecenia w. W przenosi kursor wzdłuż wiersza o jedno słowo. W celu przeniesienia się o dwa słowa wpisz 2w.
W edytorze VI słowo jest uważane zaciąg liter, cyfr lub podkreśleń oddzielony za pomocą odstępów. Inne znaki nie będące znakami alfanumerycznymi ( np. apostrofy lub cudzysłowy) są traktowane jako osobne słowa. Np. wyraz don't jest w edytorze, domyślnie traktowany jako trzy słowa. Słowem są to pierwsze trzy litery, słowem jest apostrof, następnie zaś litera t. Wyjątkiem od tej definicji jest sytuacja, w której całe słowo składa się ze naków nie- alfanumerycznych, np. „******”. W tym przypadku cały ciąg jest traktowany jako jedno słowo.
W długim pliku można się szybko przenosić z wiersza do wiersza za pomocą polecenia G. Aby natychmiast przejść do ostatniego wiersza pliku, po prostu wpisz G w trybie normalnym. Możesz również używać G, aby przejść do innego, wybranego wiersza. Wpisz numer tego wiersza, następnie zaś G. Aby np., przejść do wiersza 22, wpisz 22G. Aby przejść do pierwszego wiersza pliku, wpisz gg lub 1G.
Polecenie G różni się od polecenia j. Np. 22G powoduje przejście do wiersza 22 z dowolnego miejsca pliku. Natomiast 22j przenosi kursor o 22 wiersze w dół.
G jest poleceniem przydatnym zwłaszcza wtedy, gdy otrzymuje się komunikat o błędzie zawierający numer wiersza, można wówczas przejść bezpośrednio do tego wiersza program, w którym znajduje się błąd.
Polecenia służące do przenoszenia kursora
Polecenie Opis
h O jeden odstęp w lewo
l O jeden odstęp w prawo
k O jeden wiersz w górę
j O jeden wiersz w dół
7h O siedem znaków w lewo
17j O 17 wierszy w dół
4k O cztery wiersze w górę
nh/l/j/k O n odstępów ( lub wierszy) w lewo ( lub w prawo, w górę, w dół)
0 Do pierwszego znaku w wierszu
$ Do ostatniego znaku w wierszu
G Do ostatniego wiersza w pliku
nG Do n - tego wiersza w pliku
w Do początku następnego słowa
5e Do końca 5 słowa
Ctr+F Przewijanie w dół o jeden ekran
Ctr+B Przewijanie w górę o jeden ekran
Wprowadzanie tekstu do pliku
Dwoma podstawowymi poleceniami wstawiania są a ( od append, dołącz) oraz i ( od insert, wstaw), a otwiera tryb wstawiania i umożliwia wstawianie tekstu za kursorem, i otwiera tryb wstawiania i umożliwia wstawianie tekstu przed kursorem. Jeśli np. w dokumencie znajduje się słowo „ komputer” Ty zaś chcesz je zmienić na „ komputerowy”, możesz umieścić kursor pod literką r, wpisać polecenie a w celu przejścia do trybu wstawiania, po czym napisać -owy. Gdybyś umieścił kursor pod r, wpisał r, wpisał i, następnie zaś - owy, otrzymałbyś „ komputerowyr”.
Po wprowadzeniu polecenia wstawiania możesz wpisywać dowolny tekst. Każdy wprowadzony znak zostanie dodany do piku. Gdy więc będziesz gotów do zapisania wyników swojej pracy, musisz powrócić do trybu normalnego, aby zapisać plik.
Niezależnie od tego, w jakim trybie akurat się znajdujesz, możesz wrócić do trybu normalnego naciskając klawisz Esc. Jeśli np. chcesz przejść do innego miejsca w dokumencie, a znajdujesz się w trybie wstawiania, naciśnij Esc w celu przejścia do trybu normalnego, przenieś kursor, po czym wydaj polecenie powrotu do trybu wstawiania.
Polecenia wstawiania
Polecenia Opis
a Umieszcza tekst po kursorze i otwiera tryb wstawiania
A Umieszcza tekst na końcu wiersza i otwiera tryb wstawiania
i Wstawia tekst przed kursorem i otwiera tryb wstawiania
I Wstawia tekst na początku wiersza i otwiera tryb wstawiania
o Otwiera wiersz poniżej kursora i powoduje przejście do trybu
O Otwiera wiersz powyżej kursora i powoduje przejście do trybu wstawiania
Usuwanie tekstu
W edytorze VI istnieje wiele poleceń służących do usuwania tekstu. Gdy już się z nimi zaznajomisz, będziesz w stanie usuwać tekst znacznie szybciej, niż za pomocą myszy w interfejesie graficznym. Aby usuwać tekst, musisz pracować w trybie normalnym.
Aby uniknąć frustracyjnych pomyłek, powinieneś nabrać zwyczaju naciskania Esc przed wydaniem polecenia usunięcia lub przeniesienia, chyba że jesteś pewien, że znajdujesz się już w trybie normalnym.
Aby usunąć jeden znak, przejdź do trybu normalnego, umieść kursor pod znakiem przeznaczonym do usunięcia i naciśnij klawisz x. Możesz naciskać x w sposób ciągły, co spowoduje usunięcie wielu znaków.
Usuwanie pojedynczego znaku przydaje się w przypadku pomyłek przy pisaniu, jednak jest powolne. Edytor vi dysponuje poleceniami, które umożliwiają usuwanie słów, wierszy, grup słów lub wierszy, a także fragmentów wierszy.
dw usuwa tekst słowo po słowie,
d$ usuwa tekst od kursora do końca wiersza,
dd usuwa cały wiersz
Jeżeli zamierzasz usunąć np. 4 słowa lub 3 kolejne wiersze, przed poleceniem usunięcia możesz wstawić liczby nakazujące edytorowi powtarzanie polecenia.
Cofanie czynności
Jeśli popełniłeś pomyłkę w edytorze VIM, możesz ją cofnąć za pomocą polecenia u wydanego w trybie normalnym. U cofa ostatnią czynność edycyjną. Jeżeli będziesz kontynuował naciskanie u, zostanie cofnięta kolejna czynność, po niej następna itd.
Istnieje również polecenie U, cofające wszystkie czynności edycyjne dokonane w bieżącym wierszu. Odmienność U w stosunku do u polega na tym, że kolejne naciśnięcie U powoduje przywrócenie czynności edycyjnych, następnie naciśnięcie znów cofnie edycję itd.
Szczególna właściwość U polega na tym, że czynności edycyjne dokonane w określonym wierszu są zapamiętywane tylko do chwili dokonania czynności edycyjnych w innym wierszu. Gdy już edytowałeś inny wiersz, nie możesz wrócić do poprzedniego i cofnąć w nim edytowanie za pomocą polecenia U.
Zadanie: zastępowanie tekstu
W edytorze VI istnieje kilka poleceń umożliwiających zastępowanie tekstu innym. Zastępowanie jest często bardziej efektywne, niż usuwanie i następujące po nim wstawianie nowego tekstu. Zastępowanie tekstu angażuje kolejny tryb edytora VIM, a mianowicie tryb zastępowania ( Replace). Tryb zastępowania różni się nieco od trybu wstawiania, jeżeli wpisujesz tekst w środku wiersza w trybie wstawiania, nowy tekst zostaje wstawiony do starego w miejscu, w którym znajduje się kursor. Jeśli uczynisz to samo w trybie zastępowania, stary tekst zostanie zastąpiony przez nowy.
Do zastępowania tekstu znak po znaku służy polecenie r. W trybie normalnym umieść kursor pod znakiem, który chcesz zastąpić, wpisz r, następnie zaś nowy znak.
Polecenia cofania i zastępowania
Polecenia Opis
u Cofa ostatnią czynność edycyjną
U Cofa wszystkie czynności edycyjne w bieżącym wierszu
nr Zastępuje n znaków jednym, znakiem
cw Zastępuje słowo
R Otwiera tryb zastępowania, umożliwiając nieograniczoną liczbę zmian
Wyszukiwanie tekstu w edytorze VIM
Do wyszukiwania tekstu służy polecenie/. Aby wyszukać słowo, frazę lub inny ciąg znaków w pliku, w trybie normalnym wpisz /, następnie zaś poszukiwany ciąg znaków.
Aby przejść do następnego miejsca występowania takiego ciągu, napisz n.
Aby prowadzić wyszukiwanie wstecz ( od miejsca kursora do początku pliku), wpisz ?, następnie zaś poszukiwany ciąg znaków. Wpisuj n, aby przechodzić do kolejnych miejsc występowania tego ciągu ( wstecz). Wybrane polecenia związane z wyszukiwaniem tekstu zostały zestawione w tabeli.
Polecenia wyszukiwania tekstu
Polecenie Opis
/ Odnajduje pierwsze wystąpienie w pliku ciągu znaków
? Odnajduje ciąg znaków w obszarze od kursora do początku pliku
n Przejście do następnego odnalezionego pliku
Polecenia cofania i zastępowania
Polecenie Opis
:w Opis
:q! Zamknij plik
:wq Zapisz wszystkie zmiany i zamknij edytor
:wq nowa_nazwa_pliku Zamknij plik pod inną nazwą
: help Otwórz okno pomocy
Uzyskiwanie pomocy
VI zawiera system szczegółowej pomocy, chociaż trudno jest poruszać się wśród tych szczegółów, jeśli jesteś użytkownikiem początkującym. Aby otworzyć okno pomocy w VIM, wpisz :help. Ukaże się okno pomocy zawierające wszystkie tematy pomocy, zaś sam plik pozostanie otwarty w oknie znajdującym się poniżej. Każdy temat w oknie pomocy jest wydzielony za pomocą kresek pionowych.: [temat]. Aby przejść do określonego tematu, umieść kursor między kreskami pionowymi i wpisz Ctr+]. Wybrany temat ukaże się w buforze pamięci.
Alternatywnie możesz wpisać :help, następnie zaś polecenie, którego ma dotyczyć pomoc. Aby np. uzyskać pomoc dotyczącą polecenia G, wpisz:
:help
W celu zamknięcia okna pomocy wpisz :q. Okno to zniknie, jednak okno pliku pozostanie otwarte.