Linux V
Sposób funkcjonowania Linuksa jest unikalny i odróżnia go od wszelkich innych systemów operacyjnych. Wszystko w Linuksie traktowane jest jak plik, nawet takie urządzenia jak napędy dysków twardych, dyskietek i CD-ROMy, na których mogą rezydować pliki. Niektórym użytkownikom DOS i Windows ta koncepcja wydaje się trudna do zaakceptowania, ponieważ te systemy mają strukturę katalogową.
Linux kojarzy składniki sprzętowe ze sterownikami, które zapewniają interfejs między systemem a sprzętem. Dowolnemu składnikowi sprzętowemu istniejącemu w Twoim systemie, takiemu jak nowy napęd dyskietek, musi być przypisany sterownik informujący jądro systemu, czym jest ten składnik i co może zrobić.
Sterowniki są specjalnymi plikami reprezentującymi urządzenia w Twoim systemie. Bez sterownika określonego urządzenia system nie wykryłby go i samo urządzenie byłoby bezużyteczne.
Cechy urządzeń
Istnieją dwa rodzaje urządzeń: znakowe i blokowe. W większości przypadków sterowniki są instalowane podczas instalowania Linuksa jeśli jednak dodajesz później nowy sprzęt, musisz zainstalować odpowiadający mu sterownik.
Urządzenia znakowe są również określane jako urządzenia o dostępie szeregowym (sekwencyjnym). Natomiast urządzenia blokowe mają zdolność do pamiętania danych, dostęp zaś do tych danych jest swobodny. Dlatego są one czasem określane jako urządzenia o dostępie swobodnym. Przykładami urządzeń blokowych są napędy dyskietek, dysków twardych i inne urządzenia pamięciowe.
Blokami danych posługują się w szczególności napędy taśmowe oraz dyski twarde. Najszybszym sposobem przekazywania znacznych ilości informacji jest oczywiście przesyłania ich blokami. Właśnie ten sposób funkcjonowania sprawia, że są one nazywane urządzeniami pracującymi w trybie blokowym.
W przypadku współczesnego środowiska Linuksa niemal wszystko jest konfigurowane za ciebie, albo możesz się posłużyć konwersacyjnymi programami graficznymi. Większość czynności związanych z instalacją urządzeń można wykonać za pomocą programów graficznych, bez potrzeby przekopywania się przez setki wierszy plików programowych w edytorze tekstu.
Struktura systemu plików RedHata
W przypadku Linuksa każdy plik jest zapisany pod unikalną nazwą w katalogu, który zawiera inne pliki i katalogi podrzędne. Określa się to jako strukturę drzewiastą.
W strukturze tej wszystkie katalogi rozgałęziają się na mniejsze gałęzie (katalogi podrzędne), te z kolei zawierają katalogi podrzędne niższego rzędu. Tak jak drzewo ma korzenie, ma je również Linux. Niezależnie od tego, jak duże jest drzewo, wszystko w nim łączy się z korzeniami. W Linuksie korzenie te są reprezentowane przez prawy ukośnik (/). W języku polskim poziom ten jest określany na ogół jako katalog główny, do którego ma prawo sięgać administrator.
!!! Jeśli znajdujesz się w oknie terminala i ekran został zaśmiecony przez masę niepotrzebnych wpisów i informacji, możesz je wszystkie usunąć pisząc polecenie clear.
Menedżer plików GNOME jest na ogół określany jako GMC lub GNU Midnight Commander, ponieważ jest on oparty na menedżerze plików znanym jako Midnight Commander. Jeśli jednak wolisz używać Midnight Commandera wpisując mc w konsoli.
Posługiwanie się menedżerem plików GMC.
Kliknij przycisk menu głównego (stopę gnoma) -> Programs -> File Manager
W lewym oknie zobaczysz wszystkie przedstawione uprzednio katalogi. Możesz kliknąć znak + aby rozwinąć listę lub znak -, aby ją zwinąć
Aby zamknąć okno menedżera i zakończyć tę sesję, kliknij File -> Close Window
Współpraca Linuksa z drukarkami
Jakakolwiek drukarka jest podłączona do komputera, musi ona posiadać sterownik. Drukarka jest po prostu kolejnym urządzeniem w rodzaju napędu dyskietek i Linux musi uzyskać pewne podstawowe informacje, zanim będzie w stanie widzieć, że drukarka istnieje i co można z nią zrobić. Sterownik jest po prostu programem, który pozwala jądru Linuksa na porozumiewanie się z drukarką. Obecnie do sterowania drukarkami używane są najczęściej sterowniki Ghostscriptowe. Emulują one język drukowania Post Script Adobe i obsługują jego format - PDF ( Portable Document Format).
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co się właściwie dzieje, gdy zlecasz komputerowi wydrukowanie czegokolwiek ? W przypadku Linuksa, kopia pliku jest wówczas wysyłana do tzw. bufora drukowania. Jeśli zostałaby wysłana bezpośrednio do drukarki, efekt byłby kiepski, ponieważ drukarka zostałaby przeładowana pracą.
Bufor drukowania jest katalogiem przechowującym dokumenty przekazane do drukowania aż do chwili, gdy drukarka będzie na tyle dostępna, aby je wydrukować. Istnieje wiele nazw i rodzajów buforów, wśród nich często używane jest określenie kolejka do drukowania.
Nazwa Opis Adres
/dev/lp0 Pierwsza kolejka równoległa 0x3bc
/dev/lp1 Druga Kolejka równoległa 0x378
/dev/lp2 Trzecia kolejka równoległa 0x278
W sieciach opartych na MS Windows i podobnych, kolejki do drukowania są niesłychanie ważne, ponieważ zawsze w praktyce jakieś dokumenty oczekują na wydrukowanie. Na szczęście istnieją bufory (kolejki) drukowania, które zatrzymują dokumenty i uwalniają je dopiero wówczas, gdy drukarka jest dostępna. Linux po prostu zapisuje i drukuje pliki (zadania druku) w kolejności, w jakiej nadchodzą, chyba że otrzyma inne polecenia.
Katalog bufora drukowania znajduje się w /var/spool. W katalogu tym możesz zauważyć plik lpd (/var/spool/lpd). Jest to tzw demon bufora drukowania, ładowany zwykle podczas uruchamiania systemu. Jego zadaniem jest zarządzanie zadaniami drukowania.
Ustawianie i konfigurowanie drukarki
W Linuksie może się jednocześnie toczyć wiele zadań drukowania. Jest tak dzięki temu, że Linux jest środowiskiem wielozadaniowym i zorientowanym na wielu użytkowników. Jeżeli Linux otrzyma kilka zleceń na wydrukowanie czegoś, skieruje te zadania do bufora drukowania (nazywanego kolejką drukowania) następnie zaś wydrukuje je w tej samej kolejności. Nawet jeśli jesteś jedynym użytkownikiem systemu, mimo to zadania drukowania nadal są kierowane do bufora. Pozostają one w nim, aż przyjdzie ich kolej na drukowanie.
Aby zrozumieć funkcjonowanie drukarki, należy poznać pewne podstawowe fakty. Podczas uruchamiania systemu jest ładowany demon (program obsługi) drukarki wierszowej lpd. Program ten zarządza funkcjami drukowania. Istnieją specjalne filtry wejściowe, których zadaniem jest formatowanie zadań zgodnie z potrzebami drukarki oraz nadawanie drukowanym dokumentom właściwego wyglądu. W katalogu /etc znajduje się plik nazwie printcap, będący plikiem konfiguracyjnym, który oprócz innych elementów określa konfigurację drukarki.
Bufor drukowania znajduje się w /var/spool/lpd. Do niego właśnie są kierowane pliki przeznaczone do wydrukowania. Do skonfigurowania drukarki posłużymy się narzędziem graficznym printtool, którego rolą jest modyfikowanie i konfigurowanie pliku printcap.
Posługiwanie się narzędziem printtool
W oknie dowolnego terminala wpisz su i wciśnij Enter. Podaj hasło administratora. Następnie wpisz printtool i zostanie uruchomione narzędzie o tej nazwie.
ŁĄCZENIE Z INTERNETEM
Chociaż jest dzisiaj dostępnych wiele możliwości łączenia się z Internetem, większość nowych użytkowników nadal łączy się za pośrednictwem modemów, dlatego też takiego właśnie rozwiązania będzie dotyczyć ta lekcja. Jeśli dysponujesz ISDN, ADSL lub modemem kablowym, również możesz tworzyć połączenie w Linuksie.
Konfigurowanie modemu
W przypadku wielu najnowszych BIOSów oraz dystrybucji Linuksa, modem zostanie skonfigurowany automatycznie podczas uruchamiania Linuksa. Albo BIOS skonfiguruje modem podczas ładowania, albo isapnp skonfiguruje modem podczas uruchamiania Linuksa. Jeśli jednak to nie nastąpi i będziesz musiał ręcznie skonfigurować port szeregowy, wskazówki na ten temat znajdziesz poniżej.
Konfigurowanie numeru portu szeregowego
Jeśli twój modem jest modemem zewnętrznym, numer portu szeregowego jest numerem rzeczywistego portu z tyłu komputera, do którego został podłączony modem. Jeżeli nie jesteś pewien, który to jest port, podłącz modem, włącz zasilanie i uruchom komputer. BIOS powinien wykryć modem i wyświetlić numer portu szeregowego podczas uruchamiania.
Jeżeli dysponujesz modemem wewnętrznym i nie jest on typu plug-and-play ustaw numer portu szeregowego oraz numer IRQ ustawiając zworki modemu. Instrukcja modemu zawiera listę ustawień zworek odpowiadających różnym portom szeregowym. Sposób ustawiania zworek powinien być opisany w instrukcji.
Jeżeli dysponujesz BIOSem plug-and-play i również twój wewnętrzny modem jest typu plug-and-play, najprawdopodobniej BIOS skonfiguruje za Ciebie numer poru szeregowego oraz adresy wejścia-wyjścia i IRQ.
Wejdź do programu konfiguracji CMOS i wybierz w nim opcję systemu operacyjnego niezgodnego z plug-and-play. BIOS skonfiguruje wówczas modem i port szeregowy. Jeżeli nie odnalazłeś opcji systemu operacyjnego niezgodnego z plug-and-play, spróbuj wyłączyć plug-and-play w BIOSie i skonfigurować modem ręcznie za pomocą zworek.
!! Jeżeli w komputerze znajdują się zewnętrzne porty szeregowe, dobrą zasadą jest przypisanie modemowi kolejnego, wyższego numeru portu. Jeśli np. masz dwa porty szeregowe, przypisz modemowi /dev/ttyS2. Dzięki temu, jeśli będziesz w przyszłości chciał użyć fizycznego portu szeregowego, nie będzie wątpliwości, który port jest który. !!!
!!! Jeśli na innej partycji jest zainstalowany MS Windows bądź ostrożny podczas zmieniania ustawień BIOS lub zworek. Odnotuj ustawienie oryginalne zanim je zmienisz. W razie kłopotów będziesz mógł je przywrócić. !!!
W celu określenia właściwego portu szeregowego możesz się posłużyć narzędziem wvdial. Skanuje ono automatycznie wszystkie urządzenia szeregowe, dopóki nie odnajdzie modemu.
Posługiwanie się poleceniem setserial
Po określeniu numeru portu szeregowego oraz adresu wejścia-wyjścia posłuż się poleceniem setserial w celu sprawdzenia czy sterownik szeregowy otrzymał właściwe informacje. Jeśli rzeczywisty port szeregowy różniłby się od określonego w sterowniku, dołączone do niego urządzenie prawdopodobnie nie działałoby.
setserial nie zmienia sprzętowych ustawień portu szeregowego. Sam musisz określić ustawienia portu szeregowego odnoszące się do sprzętu, następnie zaś za pomocą polecenia setserial przekażesz te ustawienia sterownikowi urządzenia szeregowego.
Aby uzyskać raport o bieżącej konfiguracji urządzenia szeregowego, przyjmij status administratora za pomocą polecenia su, a następnie wpisz setserial:
#setserial -g [nazwa urządzenia]
Jeśli na przykład wprowadziłeś setserial -g /dev/ttyS1 zostaną wyświetlone szczegółowe informacje na temat urządzenia szeregowego. Aby zmienić IRQ, UART lub port we/wy, wprowadź:
#setserial -g /dev/ttySx <parametr obecny> <parametr pożądany>
Załóżmy na przykład, że domyślnym numerem IRQ urządzenia /dev/ttyS2 jest 4. Jeżeli twój modem jest dołączony do portu szeregowego /dev/ttyS2 i ustawiłeś jego IRQ =9, powinieneś wprowadzić następujące polecenie, mające na celu poinformowanie strownika urządzenia szeregowego o rzeczywistym numerze IRQ:
#setserial /dev/ttyS2 irq 9
Nie jest trudno posługiwać się poleceniem setserial, jednak niewłaściwe użycie go może czasowo uniemożliwić działanie modemu lub innego urządzenia szeregowego.
Tworzenie łącza symbolicznego /dev/modem
Gdy już ustaliłeś i przetestowałeś konfigurację modemu, utwórz łącze symboliczne między plikiem urządzenia szeregowego (np. /dev/ttySx) a plikiem o nazwie /dev/modem. Wpisz następujące polecenie:
#ln -s /dev/ttySx /dev/modem
W pewnych sytuacjach ustawienie łącza /dev/modem może być przyczyną kłopotów, na przykład wówczas, gdy inne osoby będą chciały połączyć się telefonicznie z twoim komputerem. Z drugiej strony, niektóre aplikacje nie będą funkcjonowały jeśli nie będzie istniało to łącze symboliczne, powinieneś więc utworzyć to łącze, chyba że masz szczególne powody, aby tego nie czynić.
Posługiwanie się PPP
Protokół PPP (Point-to-Point Protocol) powstał w celu umożliwienia komputerom łączności poprzez linię telefoniczną, z wykorzystaniem protokołu TCP/IP. PPP przetwarza cyfrowe pakiety danych na format analogowy, dzięki czemu dane mogą być przesyłane linią telefoniczną.
Twoimi połączeniami PPP będzie sterował demon PPP o nazwie pppd. Gdy wybierasz numer swojego dostawcy usług internetowych, Twoje połączenie PPP nosi nazwę klienta PPP. Sam dostawca jest wówczas serwerem PPP. Demon pppd negocjuje z serwerem PPP dostawcy i dąży do uwierzytelnienia Twojego komputera jako klienta serwera PPP.
Niektórzy dostawcy usług internetowych używają starszego protokołu, o nazwie SLIP (Serial Line Internet Protocol). Procedura łączenia się z serwerem posługującym się SLIP jest podobna do procedury PPP. PPP jest uważany za lepszy od SLIP, dlatego obecnie większość dostawców usług internetowych używa właśnie PPP.
Gromadzenie informacji o dostawcy usług internetowych
Konfigurowanie połączenia PPP w Linuksie może być nieco bardziej skomplikowane niż w Windows. Zanim skonfigurujesz takie połączenie, musisz uzyskać pewne informacje dotyczące swojego konta u dostawcy usług internetowych lub u administratora systemu. Dysponując poniższymi informacjami będziesz gotów do utworzenia połączenia za pomocą wvdial, RedHat PPP Dialer'a lub innego narzędzia:
protokół łączności. PPP jest najbardziej powszechny, jednak niektórzy dostawcy nadal używają starszego protokołu SLIP. TP sa używa PPP.
numer telefoniczny - numer wybierany w celu uzyskania połączenia PPP. TP S.A. 0202122
Identyfikator użytkownika- nazwa przypisana przez dostawcę. W TP S.A. ppp
hasło - hasło służące do uwierzytelnienie komputera. W przypadku TP S.A. ppp
Edytowanie plików konfiguracyjnych
Aby ustanowić połączenie, demon PPP potrzebuje pewnych danych, takich jak adres serwera DNS, hasło logowania oraz informacji związanych z bezpieczeństwem - kto może zdalnie zalogować się w twoim systemie. pppd szuka tych informacji w różnych plikach konfiguracyjnych znajdujących się w katalogu /etc
!!! Możesz skonfigurować zawartość tych plików ręcznie lub za pomocą programu linuxcinf. Na ogół łatwiej i szybciej jest wprowadzić odpowiednie informacje do plików konfiguracyjnych ręcznie, jeśli jednak czujesz się wygodniej z interfejsem graficznym, możesz posłużyć się linuxconfem. Dodatkową zaletą programu linuxconf jest to, że nie musisz się troszczyć o pomyłki i błędy podczas pisania. Aby posłużyć się linuxconf'em musisz być w stanie uruchomić w swoim komputerze X.
Wprowadzanie serwerów DNS za pomocą linuxconf'a
Aby otworzyć program linuxcinf, przybierz status administratora za pomocą polecenia su, po czym wprowadź polecenie linuxconf
# linuxconf
Kliknij Networking -> Client Task ->Name Serwer Specification. Otworzy się Resolver configuration
Wprowadź adresy serwerów DNS swojego dostawcy usług internetowych oraz domenę tego dostawcy
linuxconf zapisze wprowadzone dane w pliku /etc/resolv.conf Plik ten zawiera adresy IP serwerów DNS, które będą w stanie połączyć się z systemem usług nazewniczych w Internecie i następnie zgrać identyfikatory hostów z adresami IP.
Zamiast tworzyć /etc/resolv.conf za pomocą linuxconf'a, możesz otworzyć edytor tekstu i wprowadź zgromadzone uprzednio dane podobnie, jak to zostało zrobione w powyższym pliku. Wiersz search jest wierszem opcyjnym. W jednym wierszu powinna się znajdować jedna tylko nazwa serwera.
Podstawowe środki bezpieczeństwa systemu
Gdy już skompletujesz plik /etc/resolv.conf, powinieneś utworzyć dwa pliki, które zapewniają systemowi podstawowe bezpieczeństwo: /etc/hosts.deny oraz /etc/hosts.allow. Pliki te wymieniają hosty, którym wolno jest sięgać do usług w komputerze. Jeśli nie byłoby tych plików, również pewne narzędzia PPP nie mogłyby funkcjonować. Red Hat tworzy je automatycznie, jednak do Ciebie należy wypełnienie ich danymi.
!!! Pliki /etc/hosts.deny oraz /etc/host.allow zapewniają Twojemu systemowi bezpieczeństwo na poziomie podstawowym. Zapobiegają one włamaniu się do systemu drogą logowania zdalnego. Jeśli nie byłoby tych plików, włamywacz mógłby użyć skryptu wyszukującego hasło i zalogować się do Twojego komputera poprzez telnet. Jeśli życzysz sobie zdalnego logowania, wprowadź do pliku /etc/hosts.allow konkretny adres IP lub identyfikator hosta, który będzie miał prawo zdalnie się logować. !!!
Plik /etc/hosts.deny powinien zawierać jedynie następujący wiersz (pisany dużymi literami):
ALL:ALL
Powoduje to, że żaden host nie będzie miał zdalnego dostępu do Twojego komputera. Oczywiście, sam będziesz chciał go używa, więc w pliku /etc/hosts.allow wprowadź następujący wiersz:
ALL:LOCAL
Oznacza to, że do komputera nie ma dostępu żaden host z wyjątkiem lokalnego. Jeśli chcesz mieć możliwość zdalnego dostępu do swojego komputera, pamiętaj o wprowadzeniu do pliku /etc/hosts.allow identyfikatora lub adresu IP komputera, który będzie Ci służył do tego połączenia
Łączenie się z Internetem za pomocą wvdial
wvdial jest narzędziem tekstowym służącym do nawiązywania połączenia PPP, które automatycznie wyszukuje modem, tworzy pliki konfiguracyjne i łączy z dostawcą usług internetowych. Gdy już zainstalujesz i skonfigurujesz wvdial, sprawdzi on każdy port szeregowy, dopóki nie odnajdzie modemu. Następnie automatycznie inicjuje modem, sprawdza jego szybkość i łączy z dostawcą usług internetowych.
Uruchomienie wvdialconf
Zanim posłużysz się programem wvdial w celu utworzenia połączenia PPP, musisz najpierw uruchomić skrypt konfiguracyjny wvdial, aby skonfigurować modem i utworzyć skrypt logowania. Aby uruchomić ten skrypt, musisz dysponować uprawnieniami administratora.
1.
$su
#wvdialconf /etc/wvdial.conf
2. wvdial skanuje porty szeregowe w poszukiwaniu modemu i tworzy plik /etc/wvdial.conf zawierający informacje o modemie, konieczne do utworzenia połączenia PPP. Podczas pracy wvdial wyświetla na ekranie raporty o wynikach swojej pracy.
Edytowanie /etc/wvdial.conf
wvdialconf tworzy plik o nazwie /etc/wvdial.conf, zawierający informacje o modemie oraz puste wiersze przeznaczony e na informacje o połączeniu PPP.
Wiersze Modem, Baund oraz Init zostały utworzone automatycznie przez wvdialconf podczas testowania modemu. W trzech ostatnich wierszach musisz uzupełnić sam stosowne informacje. Usuń średnik i wpisz dane w odpowiednie linie: Phone, Username i Password.
Uruchamianie wvdial
Aby uruchomić wvdial, po powłokowym znaku zachęty wpisz wvdial. Jeśli wvdial zrealizuje połączenie PPP, będziesz mógł uruchomić przeglądarkę lub program pocztowy i używać internetu.
Aby się rozłączyć i zakończyć sesję wvdial, po znaku zachęt powłoki wprowadź Ctrl+C.
Rozwiązywanie problemów
Jeśli wvdial nie doprowadził Cię do sukcesu, spróbuj bliżej określić przyczynę tego stanu rzeczy:
jeśli istnieje już /dev/modem sprawdź, czy plik ten został powiązany z odpowiednim portem szeregowym wpisując:
# setserial -g /dev/modem
jeżeli wvdial nie był w stanie wykryć modemu, najprawdopodobniej coś jest nie w porządku z konfiguracją tego modemu. Najczęściej istnieje potrzeba ponownej konfiguracji modemu
Jeśli wvdial nie zakończył pomyślnie negocjacji z dostawcą usług internetowych, używany przez niego skrypt logowania może nie być odpowiedni. Poszukaj pomocy w dokumencie README wvdial (/usr/share/doc/wvdial) i skontaktuj się z dostawcą usług internetowych.
jeżeli proces negocjacji z dostawcą zakończył się powodzeniem, jednak demon PPP zginął bezpośrednio po zalogowaniu, procedura logowania przyjęta przez wvdial może być niewłaściwa, problemy mogły wystąpić u dostawcy usług internetowych lub jeden z plików przeliczników może być nieodpowiednio skonfigurowany. Sprawdź pliki /etc/resolv.conf, /etc/hosts.allow i /etc/hosts.deny, aby się upewnić że właściwie je skonfigurowałeś.
Połączenie z Internetem za pomocą programu RedHat PPP Dialer
RedHat PPP dialer jest graficzną wersją wvdial. Zamiast ręcznie tworzyć i edytować pliki konfiguracyjne, narzędzie Dialup Configuration prowadzi Cię przez szereg okien dialogowych i tworzy za Ciebie plik /etc/wvdial.conf
W menu głównym GNOME wybierz Programs -> Internet -> Dialup Configuration Tool
Jeśli nie jesteś jeszcze zalogowany jako administrator, zostaniesz poproszony o podanie hasła
Gdy używasz tego narzędzia konfiguracyjnego po raz pierwszy, program przeprowadzi skanowanie Twojego systemu w poszukiwaniu modemu. Jeśli odnajdzie modem, wyświetli jego nazwę i numer portu szeregowego.
Jeśli wyświetlona informacja jest właściwa, wybierz opcję Keep This Modem i kliknij Next. Ukaże się okno New Internet Connection
Postępuj zgodnie ze wskazówkami wyświetlanymi w kolejnych oknach dialogowych. Gdy skończysz, zamknij okno dialogowe Internet Connections i kliknij w menu głównym Programs, Internet, RH PPP Dialer. Wybierz okna w oknie dialogowym Choose po czym kliknij OK.