Prawa i wolności człowieka i obywatela

1. prawo podmiotowe - sytuacja prawna jednostki polegająca na tym, że może ona żądać ze strony innego podmiotu określonego zachowania na jej rzecz, natomiast na danym podmiocie ciąży obowiązek realizacji tego zachowania,

* prawa podmiotowe - złożone sytuacje prawne wyznaczane jakimś podmiotom przez obowiązujące normy ze względu na uznane przez prawodawcę społecznie uzasadnione interesy tych podmiotów.

2. Typologie praw człowieka:

1. wolności (prawa wolnościowe) - jednostka ma prawo żądać zaniechania ingerencji w określoną sferę zachowań; posiadają dwa aspekty: pozytywny (wolność kształtowania swojego postępowania według własnego uznania), negatywny (wolność od zewnętrznej ingerencji); rola prawodawcy polega na: określeniu podmiotu danego prawa, określeniu sfery zachowań wolnej od zewnętrznej ingerencji i ustanowieniu zakazu ingerencji w tę sferę, określeniu sytuacji, gdy ingerencja państwa, na zasadzie wyjątku, jest dopuszczalna ze względu na ochronę innych wartości konstytucyjnych, stworzeniu środków prawnych na wypadek naruszenia prawa,

2. prawa sensu stricto - jednostka ma prawo żądania podjęcia określonego działania na jej rzecz ze strony określonej instytucji publicznej; rola prawodawcy polega na: stworzeniu systemu instytucji publicznych powołanych do realizacji świadczeń, określeniu podmiotu uprawnionego do uzyskania świadczenia i przesłanek nabycia świadczenia, określeniu rodzaju i wysokości świadczenia, wskazaniu podmiotu zobowiązanego do realizacji danego świadczenia, stworzeniu odpowiednich środków na wypadek naruszenia prawa; do tej kategorii należy większość praw socjalnych, prawo jednostki do informacji,

3. prawa - kompetencje - polegają na przyznaniu jednostce kompetencji (kompetencja to przyznane przez normę prawną upoważnienie do dokonania określonej czynności prawnej, aktualizującej obowiązek podmiotu podległego kompetencji) do dokonania określonej czynności prawnej, która aktualizuje określony obowiązek organu państwowego; prawa - kompetencje zakładają aktywność jednostki; rola prawodawcy polega na wskazaniu: podmiotu prawa, sposobu realizacji danej czynności, przesłanek, jakie muszą być spełnione, aby podmiot mógł skorzystać z kompetencji, podmiotu podległego kompetencji, skutków prawnych, jakie wywołuje dana czynność (obowiązków, które się aktualizują), odpowiednich środków na wypadek naruszenia,

4. inne prawa np. prawo do strajku, bierne prawo wyborcze; podział wg Georga Jellinka: prawa wolnościowe (składają się na status negativus, a więc sferę autonomii wolnej od zewnętrznych ingerencji), prawa sensu stricto (składają się na status positivus, polegający na przyznaniu jednostce uprawnień do żądania podjęcia określonych działań na jej rzecz), prawa kompetencje (składają się na status activus, umożliwiający jednostce udział w sprawowaniu władzy państwowej), obowiązki jednostki (składają się na status passivus),

5. prawa materialne i praceduralne - prawa proceduralne umożliwiają uruchomienie procedur zmierzających do wyegzekwowania danego prawa; prawa materialne wyznaczają więzi prawne między jednostką a państwem i innymi podmiotami, zapewniając jej ochronę; prawa materialne można podzielić na: prawa osobiste (chronią dobra osobiste jednostki), prawa polityczne (zapewniają udział jednostki w życiu politycznym), prawa gospodarcze (dotyczą udziału jednostki w życiu gospodarczym), prawa socjalne (zapewniają jednostce możliwość uzyskania środków utrzymania i zaspokojenie podstawowych potrzeb materialnych), prawa kulturalne (związane są z udziałem w życiu kulturalnym i dostępem do dóbr kultury).

3. Podział praw człowieka:

1. prawa I generacji - prawa człowieka i obywatela,

2. prawa II generacji - prawa socjalne,

3. prawa III generacji - prawo do ochrony godności, prawo do życia, prawo dostępu do informacji, wolność od eksperymentów, prawo do informacji z zakazem gromadzenia danych, prawa konsumenta, prawo do środowiska.

4. Funkcje praw człowieka:

1. ochronna - ochrona podstawowych interesów jednostki,

2. aksjologiczna - wyznaczają system wartości,

3. integracyjna - zapewniają integrację społeczeństwa wokół wartości dla niego najcenniejszych,

4. socjotechniczna - zapewniają określony ład społeczny i kształtują życie społeczne,

5. polityczna - określają mechanizmy sprawowania władzy,

6. gospodarcza - określają zasady funkcjonowania gospodarki,

7. socjalna - określają sposób podziału dochodu narodowego.

5. Prawo do informacji publicznej - art. 61 K i ustawa o dostępie do informacji publicznej:

• obywatel ma prawo do informacji o działalności organów władzy publicznej i osób pełniących funkcje publiczne, o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, podmiotów reprezentujących Skarb Państwa, innych podmiotów w zakresie w jakim wykonują one zadania publiczne lub dysponują majątkiem SP lub komunalnym,

• formy dostępu: uzyskanie informacji ustnej, wgląd do dokumentów urzędowych, prawo wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów (także ich organów pomocniczych),

• rodzaje informacji podlegających udostępnieniu: informacje o polityce wewnętrznej i zagranicznej, działalności i zasadach funkcjonowania organów władzy publicznej, organów samorządu gospodarczego i zawodowego, podmiotów reprezentujących SP, reprezentujących inne osoby i jednostki organizacyjne wykonujące zadania publiczne lub dysponujących majątkiem SP lub komunalnym, dane publiczne (treść i postać dokumentów urzędowych, stanowiska w sprawach publicznych, treść innych wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej i funkcjonariuszy publicznych, informacja o stanie państwa, samorządów i innych jednostek organizacyjnych), informacja o majątku publicznym, organach i osobach sprawujących władze w organach władzy publicznej, organach samorządu gospodarczego i zawodowego, podmiotach reprezentujących Skarb Państwa, reprezentujących państwowe osoby prawne i osoby prawne samorządu terytorialnego (art. 3 w zw. z art. 6 ust. o dost. do inf.); prawo do informacji publicznej nie podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej w przypadku osób pełniących funkcje publiczne lub mających związek z pełnieniem tych funkcji (art. 5 ust. 2 zd. 2 ust. o dost. do inf.)

• df. dokumentu urzędowego - treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusz publicznego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy,

• ograniczenia w dostępie do informacji: ochrona informacji niejawnych i tajemnic ustawowo chronionych, ochrona prywatności osoby prywatnej lub tajemnicy przedsiębiorcy (nie dot. osób pełniących funkcje publ.),

• dostęp poprzez: Biuletyn Informacji Publicznej, wstęp na posiedzenia organów kolegialnych pochodzących z powszechnych wyborów, na wniosek, w drodze wyłożenia lub wywieszenia w miejscach ogólnodostępnych, zainstalowanie odpowiednich urządzeń

• informacja udostępniana na wniosek - udostępniana jest pisemnie lub ustnie; udostępnienie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni, maksymalnie w ciągu 2 miesięcy od złożenia wniosku; odmowa - możliwość wniesienia odwołania wg kpa,

• odmowa wstępu na posiedzenie kolegialnego organu władzy publicznej pochodzącego z powszechnych wyborów - skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego,

• jeżeli odmowa nastąpiła ze względu na wyłączenie jawności z powołaniem się na ochronę danych osobowych, prawo do prywatności oraz tajemnicę inną niż państwowa, służbowa, skarbowa lub statystyczna - prawo wniesienia powództwa do sądu powszechnego.

6. Wolność wypowiedzi - art. 54 K i prawo prasowe:

• wolność wyrażania poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji,

• zakaz cenzury prewencyjnej środków społecznego przekazu i zakaz koncesjonowania prasy,

• prasa - korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej (art. 1 pr. pras.),

• organy państwowe - obowiązek stworzenia warunków niezbędnych do wykonywania funkcji i zadań prasy, do umożliwienia działalności redakcjom dzienników i czasopism zróżnicowanych pod względem programu, zakresu tematycznego i prezentowanych postaw (art. 2 pr. pras.),

• przedsiębiorcy i podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych oraz działające w celu osiągnięcia zysku - obowiązek udzielania prasie informacji; wyjątek - informacje objęte tajemnicą lub ze względu na prawo do prywatności; odmowa udzielenia informacji - w formie pisemnej z uzasadnieniem; odmowa może być zaskarżona do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od jej doręczenia (art. 4 pr. pras.),

• każdy obywatel może udzielać prasie informacji; nikt nie może być narażony na uszczerbek lub zarzut z powodu udzielenia informacji, jeżeli działa w granicach prawem dozwolonych (art. 5 pr. pras.),

• prasa zobowiązana jest do prawdziwego przedstawiania omawianych zjawisk, organy państwowe, przedsiębiorstwa państwowe, państwowe jedn. organizacyjne oraz organizacje spółdzielcze, związki zawodowe, organizacje samorządowe, inne organizacje społeczne w zakresie prowadzonej przez nie działalności publicznej zobowiązane są do odpowiedzi na krytykę prasową (nie później niż w ciągu miesiąca); nie wolno utrudniać prasie zbierania materiałów krytycznych lub w inny sposób tłumić krytyki (art. 6 pr. pras.),

• prasa - df. Art. 7 ust. 2 pkt 1 - publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą np. dzienniki, czasopisma, biuletyny, kroniki filmowe, programy radiowe i telewizyjne, a także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania, jak tele- i radiowęzły zakładowe, upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej techniki rozpowszechniania; prasa obejmuje również zespoły ludzi i poszczególne osoby zajmujące się działalnością dziennikarską,

• dziennik - df. Art. 7 ust. 2 pkt 2 - ogólnoinformacyjny druk periodyczny lub przekaz za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu, ukazujący się częściej niż raz w tygodniu,

• czasopismo - Art. 7 ust. 2 pkt 3 - druk periodyczny ukazujący się nie częściej niż raz w tygodniu, a nie rzadziej niż raz w roku,

• materiał prasowy - Art. 7 ust. 2 pkt 4 - każdy opublikowany lub przekazany do opublikowania w prasie tekst albo obraz o charakterze informacyjnym, publicystycznym, dokumentalnym lub innym, niezależnie od środków przekazu, rodzaju, formy, przeznaczenia czy autorstwa,

• dziennikarz - Art. 7 ust. 2 pkt 5 - osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z redakcją albo zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia redakcji,

• redaktor - art. 7 ust. 2 pkt 6 - dziennikarz decydujący lub współdecydujący o publikacji materiałów prasowych,

• redaktor naczelny - art. 7 ust. 2 pkt 7 - osoba posiadająca uprawnienia do decydowania o całokształcie działalności redakcji,

• redakcja - art. 7 ust. 2 pkt 8 - jednostka organizująca proces przygotowywania (zbierania, oceniania i opracowywania) materiałów do publikacji w prasie,

• wydawca (art. 8 pr. pras.) - może nim być osoba prawna, fizyczna lub jedn. organizacyjna, organ państwowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja polityczna, związek zawodowy, organizacja spółdzielcza, samorządowa, inna organizacja społeczna, kościół lub inny zw. wyznaniowy,

• dziennikarz - jego zadaniem jest służba społeczeństwu i państwu; dziennikarz jest obowiązany - działania zgodnie z zasadami etyki zawodowej i współżycia społecznego, realizowania ogólnej linii programowej redakcji, zachowania szczególnej rzetelności i staranności przy zbieraniu i wykorzystaniu materiałów prasowych, chronienia dóbr osobistych informatorów i innych osób, które okazują mu zaufanie, dbania o poprawność języka, unikania wulgaryzmów; dziennikarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego (jeżeli autor żąda zachowania tajemnicy), wszelkich informacji, których ujawnienie mogłoby naruszać chronione prawem interesy osób trzecich, obowiązek uzyskania zgody na publikowanie lub rozpowszechnianie informacji utrwalonych w formie zapisów fonicznych lub wizualnych, umożliwienia autoryzacji wypowiedzi dosłownie cytowanych,

• dziennikarz nie może - wypowiadać się publicznie co do rozstrzygnięcia w postępowaniu sądowym przed wydaniem orzeczenia w I instancji, publikować wizerunków i danych osób przeciwko którym toczy się postępowanie, świadków, poszkodowanych (wyjątek - zgoda osoby, prokuratora lub sądu), publikować informacji, jeżeli osoba ich udzielająca zastrzegła, iż stanowią one tajemnicę służbową lub zawodową,

• dziennikarz jest zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy - jeżeli informacja dotyczy przestępstwa określonego w art. 254 kk - udział w zbiegowisku, którego uczestnicy dopuszczają się zamachu na osobę lub mienie (art. 16 pr. pras.)

• Rada Prasowa - przy Prezesie RM, jej członków powołuje Prezes RM na okres 3 lat, ma charakter opiniodawczy, wnioskuje w sprawach dotyczących prasy i je roli w życiu społeczno - politycznym,

• wydawanie dziennika lub czasopisma - wymóg rejestracji w sądzie okręgowym właściwym dla siedziby wydawcy; zawartość wniosku - tytuł, siedzibę i adres redakcji, dane osobowe redaktora naczelnego, określenie wydawcy, jego siedziby i adresu, częstotliwość ukazywania się dziennika lub czasopisma; jeżeli organ rejestracyjne nie rozstrzygnął wniosku w ciągu 30 dni od jego zgłoszenia - można rozpocząć wydawanie; o zmianie danych należy niezwłocznie zawiadomić organ rejestrowy (art. 20 pr. pras.),

• odmowa rejestracji - wniosek nie zawiera danych wymaganych ustawą lub jej udzielenie stanowiłoby naruszenie prawa do ochrony nazwy istniejącego już tytułu prasowego (art. 21 pr. pras.),

• zawieszenie wydawania dziennika lub czasopisma - może nastąpić na czas określony nie dłuższy niż rok, jeżeli w ciągu jednego roku co najmniej trzykrotnie w tym dzienniku lub czasopiśmie zostało popełnione przestępstwo (art. 22 pr. pras.),

• utrata ważności rejestracji - w razie niewydawania dziennika lub czasopisma przez okres roku od dnia nabycia uprawnień do ich wydawania (art. 23 pr. pras.),

• redaktor naczelny - pełna zdolność do czynności prawnych, obywatelstwo polskie, nie pozbawiony praw publicznych, nie skazany za zbrodnie przeciwko interesom RP (dokładnie - art. 25 prawa prasowego); organ rejestrowy w uzgodnieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych może zwolnić redaktora naczelnego z obowiązku posiadania obywatelstwa polskiego; odpowiada za treść przygotowanych przez redakcję materiałów prasowych, sprawy redakcyjne i finansowe redakcji; redaktora powołuje i odwołuje wydawca, organ założycielski wydawnictwa lub inny właściwy organ; przy redakcji może działać kolegium redakcyjne, rada redakcyjna (programowa, naukowa),

• obowiązek publikowania nieodpłatnie: rzeczowych i odnoszących się do faktów sprostowań wiadomości nieprawdziwych lub nieścisłych oraz rzeczową odpowiedź na stwierdzenia zagrażające dobrom osobistym na wniosek osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej (art. 31 i 32 pr. pras.; odmowa opublikowania - art. 33 pr. pras.), komunikatów urzędowych, pochodzących od naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, terenowych organów władzy i administracji państwowej stopnia wojewódzkiego; publikowania odpłatnie - prawomocnych wyroków sądów lub innych orzeczeń zawierających klauzulę o opublikowaniu, ogłoszeń sądu lub innego organu państwowego, wyjątek - list gończy publikowany jest nieodpłatnie.

7. Radiofonia i TV - art. 54 i ustawa o radiofonii i telewizji:

• zadania: dostarczanie informacji, udostępnianie dóbr kultury i sztuki, ułatwianie korzystania z oświaty i dorobku nauki, upowszechnianie edukacji obywatelskiej, dostarczanie rozrywki, popieranie krajowej twórczości audiowizualnej (art. 1 ust. o rtv),

• wymóg uzyskania koncesji - organem właściwym jest Przewodniczący KRRiTv, który podejmuje decyzje na podstawie uchwały KRRiTv (art. 33 ust. 1 w zw. z ust. 3 ust. o rtv); koncesję może uzyskać - osoba fizyczna, posiadająca obywatelstwo polskie równocześnie ze stałym miejscem zamieszkania w Polsce, lub osoba prawna, która ma stałą siedzibę w Polsce (art. 35 ust. 1 ust. o rtv); wyjątek - udzielenie koncesji osobie zagranicznej lub spółce zagranicznej, które mają siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania w państwie członkowskim UE (art. 35 ust. 3 bez ograniczenia wynikającego z ust. 2); koncesja nie może być udzielona spółce z udziałem osób zagranicznych, jeżeli udział kapitału zagranicznego przekracza 49% (art. 35 ust. ust. 2 o rtv); brak obowiązku uzyskania koncesji - program rozpowszechniany lub rozprowadzany wyłącznie w jednym budynku, urządzenia nadawcze i odbiorcze należą do tej samej osoby, program rozprowadzany jest w sieci kablowej, w której liczba indywidualnych odbiorców nie przekracza 250 (art. 2 ust. o rtv),

• postępowanie koncesyjne - ocena w jakim stopniu nadawca będzie realizował zadania radiofonii i telewizji wymienione w art. 1 ust. o rtv, możliwość dokonania koniecznych inwestycji, dotychczasowe przestrzeganie przepisów przez podmiot ubiegający się o koncesję oraz pewne kwestie techniczne związane z nadawanymi programami (art. 36 ust. 1 ust. o rtv); koncesji nie udziela się - jeżeli rozpowszechnianie programów przez wnioskodawcę mogłoby spowodować zagrożenie interesów kultury narodowej, dobrych obyczajów i wychowania, bezpieczeństwa i obronności państwa oraz naruszenie tajemnicy państwowej, osiągnięcie przez wnioskodawcę pozycji dominującej w dziedzinie środków masowego przekazu na danym terenie (art. 36 ust. 2 ust. o rtv); koncesja może być udzielona na czas nie krótszy niż 5 lat oraz nie dłuższy niż 10 lat w przypadku programu tv i nie dłuższy niż 7 lat w przypadku programu radiowego; uprawnienia wynikające z koncesji są niezbywalne; cofnięcie koncesji: wydanie prawomocnego orzeczenie zakazującego nadawcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją, nadawca rażąco narusza warunki określone w koncesji lub ustawie, wykonuje działalność objętą koncesją w sposób sprzeczny z ustawą i nie usunie w czasie wyznaczonym przez Przewodniczącego KRRiTv uchybień, nadawca nie rozpoczął w wyznaczonym czasie nadawania programu; koncesja może być cofnięta: jeżeli rozpowszechnianie programów powoduje zagrożenie interesów kultury narodowej, bezpieczeństwa i obronności państwa lub narusza normy dobrego obyczaju, nastąpi ogłoszenie upadłości nadawcy, rozpowszechnianie programu powoduje osiągnięcie przez nadawcę pozycji dominującej w dziedzinie środków masowego przekazu na danym terenie, nastąpi przejęcie bezpośredniej lub pośredniej kontroli przez inną osobę nad działalnością nadawcy (art. 38 ust. o rtv)

• kontrola nad rozpowszechnianiem programów w sieciach kablowych - konieczność zgłoszenia do rejestru programu rozprowadzanego w sieciach kablowych; organem prowadzącym rejestr jest Przewodniczący KRRiTv; możliwość odmówienia wpisu, jeżeli: wnioskodawca nie ma uprawnień do używania urządzeń radiowych i sieci telekomunikacyjnych, w rozpowszechnianym programie, w okresie ostatnich 12 miesięcy, co najmniej dwukrotnie naruszono przepisy dotyczące wymogów zawartych w art. 18, jakie winny spełniać audycje np. propagowały zachowania sprzeczne z prawem, nie szanowały przekonań religijnych odbiorców,

• uprawnienia nadzorcze Prezesa KRRiTv - możliwość żądania od nadawcy lub jednostek rozprowadzających programy materiałów, dokumentów i wyjaśnień w zakresie niezbędnym do kontroli zgodności ich działalności z ustawą i koncesją (art. 10 ust. 2 ust. o rtv), możliwość wezwania nadawcy do zaniechania działań sprzecznych z prawem lub koncesją w zakresie tworzenia i rozpowszechniania programów, a na podstawie uchwały KRRiTv może wydać decyzję zakazującą takich naruszeń (art. 10 ust. 3 i ust. 4 ust. o rtv), na podstawie uchwały KRRiTv cofa koncesję w przypadkach przewidzianych w art. 38 ust. o rtv, ma obowiązek zakazać rozprowadzania programów w sieci kablowej w przypadkach określonych w art. 45 ust. 2 ust. o rtv, może nakładać kary pieniężne na nadawców łamiących określone przepisy ustawy np. art. 39b, może nakładać kary pieniężne na osoby kierujące działalnością nadawcy w przypadku niewykonywania decyzji nakazujących zaniechanie określonych działań,

• granice wolności wypowiedzi w radiofonii i tv - określenie minimalnego czasu nadawania audycji wytworzonych w języku polskim (art. 15 ust. o rtv), minimalnego czasu nadawania przeznaczonego dla producentów europejskich (art. 15 ust. 3 ust. o rtv), minimalny czas nadawania audycji europejskich wytworzonych przez producentów niezależnych (art. 15a ust. o rtv), wprowadzenie ograniczeń dotyczących czasu nadawania reklam wraz z nakazem ich wyraźnego wyodrębnienia (art. 16 - 16c ust. o rtv), uregulowanie zasad nadawania audycji sponsorowanych (art. 17 ust. o rtv), zakaz propagowania audycji propagujących działania sprzeczne z prawem, z polską racją stanu oraz postawy i poglądy sprzeczne z moralnością i dobrem społecznym, zawierających treści dyskryminujące ze względu na rasę, płeć lub narodowość (art. 18 ust. 1 ust. o rtv), audycje powinny szanować uczucia religijne odbiorców, zwłaszcza chrześcijański system wartości (art. 18 ust. 2 ust. o rtv), audycje nie mogą sprzyjać zachowaniom zagrażającym zdrowiu lub bezpieczeństwu oraz zachowaniom zagrażającym środowisku naturalnemu (art. 18 ust. 3 ust. o rtv), zabronione jest nadawanie audycji zagrażających fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi małoletnich, w szczególności zawierających treści pornograficzne lub w sposób nieuzasadniony eksponujące przemoc (art. 18 ust. 4 ust. o rtv; takie audycje mogą być rozpowszechniane wyłącznie w godz. 23 - 6), nadawcy mają obowiązek dbać o poprawność języka swoich programów i przeciwdziałać wulgaryzacji (art. 18 ust. 7 ust. o rtv), szczegółowa regulacja dotyczy nadawania wydarzeń o zasadniczym znaczeniu społecznym (art. 20b ust. o rtv),

• nadawca - osoba, która tworzy lub zestawia programy i upowszechnia je lub przekazuje innym osobom w celu rozpowszechniania w całości bez zmian,

• nadawca społeczny - df. - nadawca, którego program upowszechnia działalność wychowawczą i edukacyjną, działalność charytatywną, respektuje chrześcijański system wartości za podstawę przyjmując uniwersalne zasady etyki oraz zmierza do ugruntowania tożsamości narodowej, nie rozpowszechnia audycji mogących mieć negatywny wpływ na odbiorców, nie nadaje reklam lub telesprzedaży oraz sponsorowanych audycji oraz innych sponsorowanych przekazów, nie pobiera opłat z tytułu rozpowszechniania, rozprowadzania lub odbierania jego programu (art. 4 pkt 1a ust. o RiTv),

• rozpowszechnianie - df. df. Art. 4 pkt 2 ustawy o RiTv,

• wymogi dot. nadawanego materiału - rozdział 3 ustawy o RiTv,

• art. 22 ust. 2 - jednostki publicznej radiofonii i Tv umożliwiają organom państwowym bezpośrednią prezentację i wyjaśnianie polityki państwa; art. 23 ust. 1 ust. o rtv - jednostki publicznej radiofonii i Tv stwarzają partiom politycznym możliwość przedstawiania stanowiska; art. 24 ust. 1 ust. o rtv - publiczne radiofonia i Tv umożliwia podmiotom uczestniczącym w kampanii wyborczej przedstawianie audycji wyborczych.

2. Wolność zgromadzeń - art. 57 i ustawa prawo o zgromadzeniach:

• każdy może korzystać z wolności pokojowego zgromadzania się,

• ograniczenie wolności zgromadzeń - tylko w przypadkach przewidzianych w ustawie, w zakresie niezbędnym do ochrony bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego oraz ochrony zdrowia lub moralności publicznej albo praw i wolności innych osób, a także ochrony Pomników Zagłady (art. 2 Pr. o zgrom.),

• zgromadzenie - zgrupowanie co najmniej 15 osób, zwołane w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska (art. 1 ust. 2 Pr. o zgrom.),

• prawo do organizowania - posiadają osoby mające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne, inne organizacje i grupy osób (art. 3 Pr. o zgrom.),

• w zgromadzeniu nie mogą uczestniczyć osoby posiadające broń, materiały wybuchowe lub inne niebezpieczne narzędzia,

• przepisy ustawy nie dot.: zgromadzeń organizowanych przez organy państwa, samorządu terytorialnego, organizowanych w ramach działalności Kościoła Katolickiego, innych kościołów i związków wyznaniowych (art. 4 Pr. o zgrom.),

• postępowanie w sprawach dotyczących zgromadzeń należy do zadań zleconych organów gminy (art. 5 Pr. o zgrom.),

• zgromadzenie publiczne - organizowane na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób - wymóg zgłoszenia do organu gminy (art. 6 ust. 1 Pr. o zgrom.),

• organizator - obowiązek zawiadomienia - tak aby wiadomość o zgromadzeniu dotarła nie później niż 3 dni i nie wcześniej niż 30 dni przed datą zgromadzenia (art. 7 Pr. o zgrom.),

• możliwość zakazania odbycia zgromadzenia, gdy: jego cel lub odbycie sprzeciwiają się ustawie lub ustawom karnym, odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach; decyzja o zakazie - doręczona w terminie 3 dni od zawiadomienia, nie później niż 24 godz. przed terminem zgromadzenia; odwołanie wnosi się w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji; wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji (art. 9 Pr. o zgrom.),

• zgromadzenie publiczne - powinno mieć przewodniczącego, który czuwa nad jego przebiegiem; może zażądać opuszczenia zgromadzenia przez osobę, która swoim zachowaniem narusza przepisy ustawy albo uniemożliwia lub usiłuje udaremnić zgromadzenie; przewodniczący może rozwiązać zgromadzenie - art. 10 Pr. o zgrom.,

• organ gminy może delegować na zgromadzenie publiczne swojego przedstawiciela; na wniosek organizatora zapewnia ochronę policyjną,

• rozwiązanie zgromadzenia - gdy przebieg zagraża życiu lub zdrowiu albo mieniu w znacznych rozmiarach lub gdy narusza przepisy ustawy lub ustaw karnych; przewodniczący ma obowiązek rozwiązania, a jeśli tego nie uczyni to może to zrobić przedstawiciel gminy; decyzję doręcza się na piśmie w ciągu 24 godzin; od decyzji służy odwołanie w terminie 3 dni od dnia rozwiązanie zgromadzenia (art. 10 ust. 5, art. 12 Pr. o zgrom.),

• skargi na decyzje w sprawach zgromadzeń wnosi się do sądu administracyjnego (art. 13 Pr. o zgrom.).

A. Redelbach, S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 1992, str. 153

---