Zadanie 1.

Spośród podanych zadań wybierz te, które są prawdziwe i dotyczą Morza Bałtyckiego:

1. Morze Bałtyckie jest morzem szelfowym

2. Bałtyk należy do mórz międzykontynentalnych.

3. Na Bałtyku występują pływy morskie o bardzo dużej amplitudzie.

4. Bałtyk jest morzem o małym zasoleniu.

5. Maksymalne głębokości Bałtyku przekraczają 1000 m.

6. Gatunki fauny morskiej są mniej liczne w Bałtyku niż w Morzu Północnym.

Zadanie 2.

Po przeczytaniu tekstu podaj cztery konsekwencje (np. przyrodnicze, gospodarcze, społeczne) będące następstwem klęski żywiołowej, spowodowanej przez cyklon tropikalny - huragan Mitch. Wyjaśnij również jak dochodzi do powstania cyklonu tropikalnego.

24 października na Morzu Karaibskim utworzył się potężny cyklon tropikalny. W krótkim czasie osiągnął prędkość ponad 250 km/h. Był to jeden z najsilniejszych huraganów, który pojawił się u wybrzeży Nikaragui, Hondurasu i Gwatemali w XX w. Niskie ciśnienie i wicher spiętrzyły fale na wysokość powyżej 5,5 m. Ogromne masy wody wlały się na wybrzeża, powodując śmierć tysięcy ludzi i niszcząc wszystko na swej drodze. Na lądzie prędkość huraganu spadła poniżej 200 km/h. Ulewne deszcze (w niektórych rejonach spadło około 500 mm) spowodowały gwałtowne powodzie oraz lawiny błotne, których tysiące ton, spływając po stokach gór, zalewały osiedla, drogi i nieliczne autostrady. Odpływ wody był niemożliwy ze względu na ogromne fale morskie, które wdzierały się

w głąb lądu. W dniu 27 października huragan wiał z mniejszą siłą i zmienił się w tropikalną burzę. Ulewne deszcze sprawiły, iż masy wody spływające z gór w Nikaragui, żłobiły koryta jak prawdziwe rzeki i niszczyły plantacje bawełny i kawy. Następnego dnia, 28 października, huragan ponownie zabrał życie tysiącom ludzi. Ginęli oni w ogromnej masie wody i szlamu, który wylewał się z pękniętego krateru wygasłego wulkanu Casitas w pobliżu miasta Poseltoga. Gdy woda 3 dni później dotarła do Tegucigalpy, miasto zostało odcięte od świata. Przestały działać telefony, a wezbrana rzeka zabrała biurowce na przedmieściach miasta do wysokości pierwszego piętra. W kilka dni później, gdy huragan osłabł i zamarł, nad Tegucigalapą zaświeciło słońce.

Wymień dominanty państw, o których mowa w tekście. Spróbuj przedstawić ich sytuację ekonomiczną, oraz wpływ klęsk żywiołowych na codzienne życie jak i na gospodarkę.

Zadanie 3.

Utwórz model przyczynowo skutkowy degradacji Jeziora Aralskiego na Nizinie Turańskiej. W tym celu wpisz we właściwe miejsca na schemacie litery od A do H, którym odpowiadają poszczególne etapy tego procesu.

1. Utrata źródeł utrzymania rybaków.

2. Wyginięcie wielu gatunków flory i fauny.

3. Wykorzystanie wód do nawadniania pól uprawnych.

4. Wywiewanie soli i pyłu z odsłoniętego dna jeziora.

5. Zasilanie jeziora wodami Syr-darii i Amu-darii.

6. Zwiększenie zasolenia wód.

7. Wysychanie wody i zmniejszanie się powierzchni jeziora.

8. Ograniczenie dopływu wód rzecznych do jeziora.

Zadanie 4.

Na mapie przedstawiono jeziorność Polski oraz zasięgi zlodowaceń. Określ prawidłowość, dotyczącą zróżnicowania rozmieszczenia jezior i wyjaśnij występowanie tego zjawiska.

Zadanie 5.

Przy pomocy rysunku przedstaw geologiczne warunki występowania wód artezyjskich.

Zadanie 6.

Podaj trzy przykłady występowania największych pływów i przykłady ich gospodarczego wykorzystania.

Zadanie 7.

Przedstaw za pomocą schematycznego rysunku sposób powstawania pływów morskich. W opisie rysunku uwzględnij nazwy ciał niebieskich (Ziemia, Słońce, Księżyc), siłę przyciągania oraz siłę odśrodkową oraz zaznacz strefy występowania pływów.

Podaj przykłady pozytywnego pozytywnego negatywnego wpływu pływów morskich na działalność gospodarczą człowieka.

Zadanie 8.

Scharakteryzuj, korzystając z załączonego rysunku, procesy zachodzące na obszarze przedstawionym na fotografii (załącznik). W opisie uwzględnij wzajemne związki zachodzące pomiędzy strefami środowiska przyrodniczego - hydrosfera, biosferą, litosferą oraz pedosferą.

Opisz kolejne etapy zarastania zbiorników wodnych.

Zadanie 9.

Określ na podstawie rysunku różnice i podobieństwa dotyczące wód podziemnych na obszarze Pojezierza Kaszubskiego oraz Żuław Wiślanych.

Zadanie 10.

Przyporządkuj po dwa oznaczone literami opisy do odpowiedniego rodzaju wód podziemnych.

1. Bardzo często pod ciśnieniem hydrostatycznym.

2. Często wysoki poziom mineralizacji.

3. Kilkumetrowa strefa napowietrzania (aeracji) od powierzchni gruntu.

4. Szybko reagują na zmiany temperatury powietrza.

1. WODY ZASKÓRNE
2. WODY GRUNTOWE
3. WODY WGŁĘBNE
4. WODY GŁĘBINOWE

5. Najczęściej zasilają rzeki i jeziora.

6. Bardzo stare wody reliktowe.

7. Oddzielone warstwą nieprzepuszczalną.

8. Najbardziej zanieczyszczone.


Zadanie 11.

Rysunek przedstawia schemat obiegu wody w przyrodzie.

Wykorzystując schemat oraz własną wiedzę opisz obieg wody w przyrodzie. Nazwy poszczególnych elementów obiegu wody wpisz w odpowiednim miejscu na rysunku.

Zadanie 12.

Morze Bałtyckie jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych mórz na kuli ziemskiej. Koncentracji zanieczyszczeń sprzyjają warunki przyrodnicze Morza Bałtyckiego.

1. Wymień cztery źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego.

2. Podaj trzy przyrodnicze przyczyny dużej koncentracji zanieczyszczeń w Bałtyku.

Zadanie 13.

Nad brzegami rzek, strumieni, jezior, na bagnach i torfowiskach żyją w stadach rodzinnych bobry. Budują tamy i nadwodne domki, tzw. żeremie, ryją podziemne korytarze z wejściem pod wodą. Przekształcają środowisko i zostawiają widoczne ślady swojej bytności.

Podaj trzy przykłady przekształceń środowiska będących konsekwencjami działalności bobrów.

Zadanie 14.

Przejawem niekorzystnego wpływu działalności człowieka na wody podziemne jest m.in. tworzenie się bardzo rozległych lejów depresyjnych. Poniższe rysunki przedstawiają 2 sytuacje tworzące mechanizm powstawania leja depresyjnego.




1. Wyjaśnij znaczenie terminu „lej depresyjny”.

2. Wyjaśnij przyczynę powstawania leja depresyjnego przedstawionego na pierwszym rysunku oraz na drugim i trzecim.

3. Wymień dwa następstwa powstania leja depresyjnego.

4. Wymień dwa obszary w Polsce, w których występuje lej depresyjny.

---