Wprowadzenie

1. Nacjonalizm (z łac. natio - naród) - postawa społeczno-polityczna uznająca naród za najwyższe dobro

2. Prowadzenie wojny

1. Czasy przeszłe - trywialne powody np. w imię rycerskiego honoru

2. Dzisiaj - w imię narodu, mając za cel odzyskanie narodowej niepodległości, czy obronę narodowego terytorium przed najazdem, czy też ochronę podstawowych narodowych wartości

3. Wojna wypowiedziana przez naród innemu narodowi, który zamierzał zniszczyć jeszcze inny naród, była konieczna, aby bronić świętego prawa wspólnoty narodowej

4. Założenia nacjonalizmu XX w. - objawiają się w działaniach okrzepłych i potężnych narodowych państw, które są gotowe walczyć, aby powstrzymać albo odwrócić aneksje. Te założenia wyrażane są, gdy liderzy powołują się na ogólnoświatową moralność narodowej integralności

5. W naszej epoce śmierć narodu stanowi tragedię ostateczną, nieporównywalnie większą niż śmierć człowieka

6. Ideologiczna świadomość poczucia narodowego - obejmuje zestaw tematów o „nas”, „naszej ojczyźnie”, „narodach”, „świecie”, a także moralność narodowej powinności i honoru - tematy zdroworozsądkowe

Nacjonalizm i państwa rozwinięte

1. Świat narodów jest codziennym światem, znajomym terenem współczesnych czasów

2. Socjalizm staje się rozpoznawany jako problem: Pojawia się tam, na peryferiach, a nie tu w centrum, postuluje się, aby termin nacjonalizm obejmował również ideologiczne środki, za pomocą których reprodukują się państwa narodowe. Reprodukcja państw narodowych wymaga nieskończonej różnorodności działań psychologicznych

3. Banalny nacjonalizm - ideologiczne nawyki, jakie umożliwiają rozwiniętym państwom Zachodu reprodukcję. Nawyki - każdego dnia w życiu obywateli państwo i naród są konkretnie wskazywane lub „flagowane”

1. Banalny - nie jest ani dobroduszny, łagodny, niewinny

Tożsamość i ideologia

1. Główna teza - w rozwiniętych państwach ma miejsce ciągłe „flagowanie” i przypominanie narodowości. To przypominanie jest do tego stopnia znajome, do tego stopnia stałe i rutynowe, że świadomie nikt nie odbiera tego jako przypomnienie

2. Narodowa tożsamość zawiera w sobie wszystkie te niepamiętne przypomnienia. W rezultacie narodowość można odnaleźć w rzeczywistych nawykach życia społecznego. Mieć narodową tożsamość to znać sposoby mówienia o wspólnocie narodowej a także oznacza usytuowanie fizyczne, prawne, społeczne, emocjonalne (w ojczyźnie)

3. Narodowość ciągle się reprodukuje: ciągle może żądać najwyższych poświęceń, codziennie jej symbole i założenia są flagowane

4. Nacjonalizm, jako ideologia, nie zamyka się w narodowych granicach, ale jego założenia rozprzestrzeniają się w skali międzynarodowej. We współczesnym świecie nacjonalizm ma roszczenia uniwersalne

Narody i języki

1. Nacjonalizm nie ma nic wspólnego z zamierzchłymi, „pierwotnymi” czasami, jest natomiast produktem ery nowoczesnych państw narodowych. Powstanie państw przyniosło z sobą ideologiczną przemianę myślenia potocznego

1. Państwa narodowe nie są zbudowane na „obiektywnych” kryteriach, takich jak np. posiadanie całkowicie odrębnego języka. Przeciwnie, narody to wspólnoty „wyobrażone”. I właśnie ze względu na ten wyobrażony element nacjonalizm zawiera silny komponent psychologiczny

2. Wyobrażenie narodu jest częścią szerszej ideologicznej świadomości

2. Badacze społeczni uważają, że ludzie posługujący się tym samym językiem szukają własnej politycznej tożsamości

1. John Edwards - język jest nadal powszechnie uważany za główny filar tożsamości etnicznej

3. Ideologie to wzorce wierzeń i praktyk, które sprawiają, że istniejące społeczne uzgodnienia wydają się „naturalne” lub nieuniknione np. ideologia patriarchalna uważa za naturalne, że mężczyźni rządzą, a kobiety służą

Badając nacjonalizm jako ideologię

1. Typy teoretyzowania

1. Projekcja teorii nacjonalizmu - nacjonalizm definiowany raczej w sposób ograniczony, jako zjawisko ekstremalne, dodatkowe. Nacjonalizm jest tu zrównany z działalnością ruchów nacjonalistycznych i kiedy takiej działalności nie widać, przestaje być jakąkolwiek kwestią. Nacjonalizm jako zjawisko jest projektowany na innych; ten nasz się pomija, zapomina, a nawet teoretycznie podważa

2. Naturalizacja teorii nacjonalizmu - aktualny stan świadomości, który z góry zakłada istnienie świata narodów, wydaje się naturalny

2. Aby być przepełnionym patriotyzmem w sposób rozpoznawalny, trzeba znać sformułowania i stwierdzenia, które konwencjonalnie można zidentyfikować jako patriotyczne

Nacjonalizm i państwo narodowe

1. Jeśli za nacjonalizm uważa się ideologię, która stwarza i podtrzymuje państwa, to musi mieć on swoje specyficzne społeczno-historyczne umiejscowienie

1. Gellner - nacjonalizm wyłania się jedynie wówczas, gdy istnienie państwa jest powszechnie uważane za coś zupełnie oczywistego; państwo narodowe, połączone z narodową kulturą i dobrem chronionym, jest naturalną jednostką polityczną

2. Naturalnym środowiskiem państwa narodowego jest nowoczesny świat - najbardziej podstawową cechą nowoczesnego narodu i wszystkiego, co się z nim wiąże, jest właśnie jego nowoczesność

2. Średniowieczna Europa nie znała czegoś takiego jak państwo narodowe; mapy przedstawiają świat, który nie ma obsesji na punkcie granic

3. Państwo narodowe - Anthony Giddens - zestaw instytucjonalnych form rządzenia utrzymujących administracyjny monopol na terytorium wydzielonym granicami; jego rządy są sankcjonowane przez prawo, ma ono również bezpośrednią kontrolę nad wewnętrznym i zewnętrznym użyciem siły

Międzynarodowy świat narodów

1. Wspólnota narodowa, stała się uniwersalną formą suwerenności. Cała powierzchnia lądowa, jest obecnie podzielona między narody i państwa. Nacjonalizm jest ideologią międzynarodową

2. Świat narodów - mieszanina bytów, języków i religii, która nie odzwierciedla żadnej logiki

Tworząc państwa i narody

1. Naród - jako państwo narodowe lub ludzie mieszkający w obrębie danego państwa. Połączenie tych znaczeń odzwierciedla ogólną ideologię nacjonalizmu, który opiera się na regule, że każdy naród w znaczeniu „ludzie” powinien mieć swoje narodowe państwo

2. Etnie - ludzie przyznający się do poczucia własnej odrębności historycznej, kulturowej i wewnętrznych więzów

Narodowość a rozwój języka

1. Języki istniały od zawsze, możliwe, że ludzie mówili od zarania dziejów, ale to nie znaczy, że uważali oni, iż posługują się jakimś językiem. Pojęcie języka może być wymyśloną stało, rozwiniętą w czasie ery państw narodowych

2. Jeśli nowoczesna mapa polityczna zawiera dokładne granice, takie same granice zawiera nowocześnie wyobrażona mapa mowy. Średniowieczny wieśniak mówił, a osoba nowoczesna nie może jedynie mówić; my musimy mówić czymś - jakimś językiem

Języki i granice

1. Dialekt - odmiana języka, odznaczająca się swoistymi cechami fonetycznymi, leksykalnymi, itp.

2. Nie istnieje proste kryterium, na podstawie którego można by stwierdzić czy wszystkie warianty konkretnego języka są wzajemnie zrozumiałe,, natomiast różne nie są. Znane są przykłady, że:

1. Języki różne - norweski, szwedzki, duński - są dla siebie zrozumiałe

2. Język albański - dialekty - gheg i tosk - nie są zrozumiałe

3. Władza definiowania języka - władza ta polega nie tylko na wprowadzaniu określonych słów czy zwrotów, ale również na stwierdzeniu, że dany język jest językiem

4. Zapis języka mówionego - dostarcza konkretnych dowodów na to, że osobny język rzeczywiście istnieje

5. Ustanowienie odrębnego języka pociąga za sobą jego własną, wew. walkę o dominację, jako że jeden sposób mówienia ma stać się modelem dla całego języka

Codzienne flagowanie ojczyzny

1. Dlaczego nie zapominamy o naszej narodowej tożsamości? - bez przerwy przypomina się nam, że wszyscy podzieleni jesteśmy na narody: nasza tożsamość jest stale flagowana

2. Teza banalnego nacjonalizmu głosi, że sprawy narodowościowe utrzymują się blisko powierzchni codziennego życia; nawyki językowe będą nieustannie działać jako narodowe przypominacze

3. Ludzie - utożsamiani są z konkretnym demokratycznym państwem, synonim narodu

4. Przykłady banalnego flagowania - wzięte z gazet

Plebiscyty, państwa i nacjonalizm

1. Tak jak język zanikłby z braku regularnych użytkowników, tak nacjonalizm również wymaga codziennego użycia - trwanie narodu to codzienny plebiscyt

2. Naród wg Renana jest wybrany a nienarzucony

3. Shotter opisał nacjonalizm jako tradycję argumentacji - narody mają własne tradycje uzasadniania tego, kim my jesteśmy

4. Polityk celebryta - sława wynika przede wszystkim z polityki narodowej

5. Demokracja w świecie narodów demokratycznych - jej organizacja przebiega wzdłuż granic państwowych; państwa czy mieszkający w nich ludzie są demokratycznymi aktorami, o których mówi się, że dokonują wyborów, i którzy mają być w sposób demokratyczny reprezentowani

6. Język polityków

7. Reprezentacja - występowanie w czyimś imieniu; przedstawienie, odwzorowanie (naród kiedy się do niego przemawia z zamiarem reprezentowania go - występowania w jego imieniu-, będzie też reprezentowany (przedstawiany) jako ten, do którego się przemawia

Zagrywka kartą patriotyczną

1. Pratie prawicowe, bez żadnych oporów wychwalają przymioty patriotyzmu; pochwała narodu

2. Retoryka patriotycznej karty wywołuje gniew skierowany przeciwko tym, którzy są przyczyną rezygnacji z naszego dziedzictwa, naszej powinności, naszego przeznaczenia

Poza kartą patriotyczną

1. Wypowiedzi oparte na standardach, całkowicie przeciętnych stereotypach, które określają, jak politycy mówią o sobie i swoich narodach

Ojczyźniana deixis

1. Słowa polityków są ciągle przekazywane masowemu odbiorcy, oczekują aplauzu, ażeby ich retoryczne sukcesy pokazano w audycjach ogólnopaństwowych

2. Deixis to forma retorycznego wskazywania - odnosi się do sposobów, w jakie zdania zakotwicza się w odpowiednich aspektach kontekstu ich wypowiadania. Teraz odnosi się do czasu, w którym dana fraza jest wypowiadana, a tutaj - do miejsca wypowiedzi. Ja, ty, i my zakotwiczają wypowiedź w bezpośredniej bliskości mówcy i słuchacza

3. Dzisiaj deixis - my to zazwyczaj nie mówca i słuchacze, może to być partia, naród, wszyscy rozsądni ludzie i wiele innych kombinacji

4. Deiktyczny - poglądowy, ukazujący wprost, bezpośrednio unaoczniający

5. Ten/ta używa się deiktycznie do oznaczenia miejsca - ten pokój, ten stół

6. Forma deixis - naród -np. w całym narodzie…

Dzienniki a deiktyczne stwarzanie ojczyzny

1. Gazety, jak politycy twierdzą, że znajdują się w centrum uwagi kraju. Używają tych samych twierdzeń - my, nasze

TRZY PRZYKŁADY DEIXIS

Naród/państwo

1. Słowa używane zarówno przez dziennikarzy jak i polityków

2. Czytelnicy, jeśli nie są poinformowani już w nagłówku lub pierwszym akapicie, że państwo/naród nie dotyczy ich, śmiało mogą założyć, iż opowiadana historia dzieje się w ich ojczyźnie, np. zainteresowanie muzyką i miłością do muzyki w narodzie

3. Zagraniczny kontekst precyzowany jest od razu - np. dwóch amerykańskich przedsiębiorców

Pogoda

1. Samo to pojęcie implikuje narodową, rutynowo powtarzaną deixis

2. Nie używa się narodowej nazwy Wlk. Brytania. Nagłówki zatytułowane są „pogoda”

3. Narodową ojczyznę ustawia się w centrum np. mapy prognozowe

Wieści z kraju

1. W brytyjskiej prasie newsy narodowe przeważają nad sprawami międzynarodowymi, poświęcają krajowi i zagranicy osobne strony

2. Homocentryzm - troska o kraje, społeczeństwa oraz jednostki, które się postrzega jako podobne do nas

Męskie ramiona wznoszą flagi sportu

1. Dział sportu - dział, gdzie flagami macha się z jednakowym entuzjazmem

2. Strony sportowe powtarzają powszechne stereotypy odnoszące się do narodu, miejsca i rasy, płci

Sport, wojna, mężczyźni

1. Czytelnicy, głównie mężczyźni, zachęcani są, aby patrzeć na męskie wyczyny w kategoriach ojczyźnianych i dlatego to męskie zaangażowanie prezentowane jest jako czynnik definiujący narodowy honor

2. Politycy, machając flagami narodowymi, mogą wspierać politykę sportową; także flaga samego sportu staje się kolejną flagą, którą można sobie pomachać

3. Jeśli flaguje się narodowość, to takie rutynowe przypominacze mogą także spełniać funkcję treningów do poczucia obowiązku na wezwanie, że nasz kraj potrzebuje nas w sytuacji swojego być albo nie być

---