zasady nauczania ortografii, pedagogika


NAUCZANIE ORTOGRAFII W KLASACH I-III

*

ZASADY NAUCZANIA ORTOGRAFII

  1. Planowości i systematyczności w posługiwaniu się materiałem ortograficznym.

Wyraża się w planowaniu materiału nauczania ortografii i rytmicznym jego realizowaniu, stosowaniu systematycznej kontroli i oceny stopnia opanowania przez uczniów umiejętności poprawnego pisania.

  1. Profilaktyki, czyli zapobiegania błędom ortograficznym.

Polega na niedopuszczaniu do popełnienia błędów przez uczniów i na ukazywaniu im tylko wyrazów poprawnie napisanych..

  1. Integracji ortografii z innymi działami nauczania

Polega na łączeniu ćwiczeń ortograficznych z innymi ćwiczenia językowymi. Łączna ich realizacja prowadzi do opanowania podstaw ogólnej sprawności językowej.

  1. Stopniowania trudności

Odnosi się do racjonalnego doboru i układu treści poszczególnych zagadnień ortograficznych oraz stopniowego przechodzenia od przepisywania, pisania z pamięci poprzez pisanie ze słuchu jako ćwiczenie utrwalające, aż do pisania ze słuchu, traktowanego jako sprawdzian.

  1. Poglądowości

Wymaga właściwego doboru i celowego wykorzystywania środków dydaktycznych, pomagających w skupieniu uwagi, utrwalaniu zapamiętywanych wyrazów, formułowaniu zasad ortografii.

  1. Pełnego zaangażowania całej osobowości ucznia

Aktywizacja jego sfery poznawczej, emocjonalnej i motywacyjnej.

  1. Kontroli i oceny postępów uczniów

Stosowana przede wszystkim jako czynnik motywacyjny do zdobywania przez uczniów nawyku ortograficznego pisania.

  1. Rezygnacji z podawania reguł cząstkowych, na rzecz podawania ich we właściwym brzmieniu, kiedy poziom nauczania i wymagania programowe na to zezwalają.

Zasada „przez oko i rękę ucznia do trwałego zapamiętywania pisowni wyrazów” stanowi psychologiczną podbudowę nauczania ortografii.

*

METODY NAUCZANIA ORTOGRAFII

W klasach I - III nauczanie ortografii opiera się na organizowaniu działalności manipulacyjno - umysłowej z materiałem językowym.

METODY DZIAŁANIA JĘZYKOWEGO:

*

ETAPY KSZTAŁTOWANIA UMIEJĘTNOŚCI POPRAWNEGO PISANIA W KLASACH I - III

(Więckowski 1983)

  1. Zaznajomienie uczniów z nowym materiałem ortograficznym.

  2. Utrwalanie materiału drogą różnorodnych ćwiczeń, przy największej aktywności uczniów.

  3. Sprawdzenie stopnia opanowania danego materiału.

  4. Ćwiczenia poprawkowe dla tych uczniów, którzy jeszcze nie opanowali przewidzianego materiału.

MATERIAŁ ORTOGRAFICZNY powinien przebyć następującą drogę:

*

KLASYFIKACJA ĆWICZEŃ ORTOGRAFICZNYCH

za A. Jedut, A. Pleskot “Nauczanie ortografii w klasach I-III”

  1. Kryterium opracowywania zagadnień ortograficznych, wskazujące kolejne etapy pracy tj. wprowadzenie, utrwalenie i sprawdzenie;

    1. ćwiczenia wprowadzające, wdrażające,

    2. ćwiczenia utrwalające,

    3. ćwiczenia sprawdzające.

  1. Kryterium integracji tematycznej ortografii z innymi działami nauki języka polskiego:

    1. ćwiczenia ortograficzno - artykulacyjne,

    2. ćwiczenia ortograficzne związane z czytaniem,

    3. ćwiczenia ortograficzno - gramatyczne,

    4. ćwiczenia ortograficzno - słownikowe,

    5. ćwiczenia ortograficzno - stylistyczne.

  1. Kryterium organizacji nauki pisania:

    1. przepisywanie,

    2. pisanie z pamięci,

    3. pisanie ze słuchu.

*

RODZAJE ĆWICZEŃ ORTOGRAFICZNYCH

- tok metodyczny

  1. PRZEPISYWANIE

podstawowe ćwiczenia ortograficzne stosowane w klasach I-III

Zalecenia przy realizacji:

Warunki przepisywania kształcącego:

  1. PISANIE Z PAMIĘCI

formą ćwiczenia, które kształci:

Dzięki powstawaniu wrażeń wzrokowych, słuchowych i motorycznych: powstaje sytuacja sprzyjająca wyrabianiu nawyku ortograficznego pisania.

Warunkiem skuteczności tej formy ćwiczeń jest wyuczenie dzieci:

POSTĘPOWANIE METODYCZNE

według M. Kalety - Sawickiej, I. Skalskiej (Kielce, 1992)

  1. odczytanie i analiza treści tekstu,

  2. analiza trudności ortograficznych,

  3. ponowne odczytanie tekstu,

  4. obserwacja części tekstu (zdania lub jego części),

  5. pisanie z pamięci części teksu,

  6. odsłonięcie tej części tekstu i sprawdzenie poprawności zapisu.

Czynności zawarte w punktach 4-6 powtarzają się aż do wyczerpania całego tekstu.

PRZEBIEG PISANIA Z PAMIĘCI

za J. Kulpa, R. Więckowski, (Warszawa1983)

  1. Zapis zdania na tablicy na oczach uczniów.

  2. Odczytanie zdania przez uczniów.

  3. Wspólne zastanowienie się nad pisownią oglądanych wyrazów połączone z próbą uzasadnienia.

  4. Przyglądanie się zapisowi przez pewien czas.

  5. Zakrycie zdania.

  6. Zapis zdania przez uczniów.

  7. Odsłonięcie zapisu.

  8. Porównywanie przez uczniów swojego zapisu z tekstem na tablicy.

  9. Stwierdzenie przez uczniów zgodności lub dokonanie poprawek.

  10. Zapis kolejnych zdań na tablicy. Powtarzanie pracy zgodnie z kolejnymi krokami.

PISANIE ZE SŁUCHU

polega na pisaniu pod dyktando.

WARUNKI, jakie należy spełnić, aby dyktando miało charakter kształcący:

Pisanie ze słuchu można traktować jako:

    1. ćwiczenie