Biznes plan - wprowadzenie

Istnienie biznes planu i bieżące jego wykorzystywanie w przedsiębiorstwie jest w dzisiejszej gospodarce rynkowej normą, ale istnieją sytuacje w których ma on szczególne znaczenie i stanowi właściwie konieczność:

1. Przed założeniem nowego przedsiębiorstwa,
2. W trakcie łączenia przedsiębiorstw,
3. Podczas starań o uzyskanie zewnętrznych środków na finansowanie swojej działalności,
4. W okresach o szczególnym znaczeniu dla przedsiębiorstwa (np. zmiana form własności lub profilu działalności, ukierunkowanie na nowe rynki, modernizacja, zmiana struktury kapitałowej).

Dobry biznes plan powinien spełniać cech i zawierać kilka zasadniczych elementów:
- określać ramy czasowe przedsięwzięcia, którego dotyczy
- ukazywać cel działalności przedsiębiorstwa
- przedstawiać sposoby współdziałania poszczególnych elementów przedsiębiorstwa tak aby możliwe było zrealizowanie założonego celu
- prezentować możliwe do osiągnięcia zyski
- biznes plan powinien być sporządzony w taki sposób aby był konkretny, komunikatywny i pozwalał na uzyskanie samodzielnej opinii na jego temat każdemu zainteresowanemu
- dawał podstawę do kontrolowania działalności przedsiębiorstwa pod względem czasowym, technicznym, finansowym, kadrowym.

W trakcie opracowywania biznes planu i w samym dokumencie szczególne znaczenie posiadają informacje. Informacje bowiem umożliwiają podejmowanie decyzji, których trafność uzależniona jest od dokładności i pełności informacji. Dzięki wyznaczeniu przedsiębiorstwu konkretnych celów i jednocześnie wskazaniu równie konkretnych sposobów ich osiągania, przedsiębiorca będzie mógł przewidzieć czy przygotowywane przedsięwzięcie jest realistyczne i uzasadnione ekonomicznie i czy zamierzone działania odpowiadają przyjętym celom strategicznym i operatywnym.

Biznes plan - praktyczne zastosowanie

Planując działalność przedsiębiorstwa biznes plan można wykorzystać do następujących celów:

1. Sprawdzenia czy dotychczasowy kierunek działalności firmy jest rzeczywiście opłacalny i czy rokuje nadzieje na przyszłość.
2. Zbadania czy firma nie powinna rozwinąć swojej działalności w innej branży, która jest bardziej perspektywiczna z punktu widzenia możliwości osiągania zysków.
3. Dokonania przeglądu i oceny projektów nowych przedsięwzięć, jakie firma ma zamiar podjąć w przyszłości.

Biznes plan powinien zostać sporządzony w taki sposób aby był pomocnym w wyborze optymalnej możliwości działania w trakcie jej realizacji a w szczególności w:

1. konkretyzacji koncepcji działania,
2. ustalaniu metod i sposobów ich osiągania przy uwzględnieniu wszystkich istniejących ograniczeń,
3. kontroli prawidłowego przebiegu realizacji przedsięwzięcia.

Biznes plan - słabe strony

Biznes plan przedsiębiorstwa nie powinien przemilczać jego słabych stron, ponieważ istotną jego cechą powinna być wiarygodność. Istotnym w trakcie planowania jest to, że konieczne jest podejmowanie i wybór odpowiednich metod rozwiązywania problemu. Wielokrotnie należy podejmować trudne i ryzykowne decyzje. Organizatorzy przedsięwzięcia powinni tak analizować zasoby własne i decydować o ich rozdziale, aby zrealizować założone cele w sposób jak najbardziej skuteczny i realny.

Biznes plan - etapy wykonywania

Wykonywanie biznes planu jest procedurą, którą można sprowadzić do czterech zasadniczych etapów. W pierwszym etapie następuje ustalenie celu lub zbioru celów. Podstawowym problemem jest tutaj ustalenie tego, co jest potrzebne danej organizacji. Przy braku takiego problemu dana organizacja może zbytnio rozpraszać swoje zasoby. Identyfikacja priorytetów i konkretyzacja zamierzeń umożliwiają bowiem skuteczne wykorzystanie zasobów organizacji.

W drugim etapie wykonywania biznes planu powinno dojść do określenia aktualnej sytuacji firmy. Przy czym zarówno pierwszy jak i drugi etap powinny być traktowane i ujmowane łącznie.

W trzecim etapie powinno określić się co sprzyja, a co przeszkadza w realizacji celów. Jakie czynniki środowiska wewnętrznego i otoczenia mogą ułatwić osiągnięcie przyjętych celów, a z drugiej strony jakie czynniki mogą powodować zagrożenia w działaniu przedsiębiorstwa. Zasadnicze znaczenie posiada przewidywanie przyszłości, która mimo że trudna do uchwycenia jest niezbędnym elementem rzetelnego wykonywania biznes planu.

Ostatni, czwarty etap, to opracowanie zbioru działań prowadzących do osiągnięcia celu. Należy tutaj opracować wiele wariantów działań prowadzących do osiągnięcia pożądanego celu. Ocena tych wariantów i wybór najodpowiedniejszego z nich jest istotnym elementem powodzenia całości działań planistycznych. W tym etapie podejmowane są także decyzje dotyczące przyszłych działań strategicznych i operatywnych.

Biznes plan - metodyka

Opracowanie biznes planu może być dokonane zgodnie z jednym z dwóch standardów. Pierwszy sposób sporządzania biznes planu dostosowany jest do rozwiązania zaproponowanego przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Biznes plan przedsiębiorstwa sporządzony zgodnie z tymi założeniami szczególną rolę przypisuje przebiegom procesów realnych w przedsiębiorstwie. Nie pomija takich zagadnień jak rynek czy konkurencja, są one jednak podporządkowane w prezentacji obrazu firmy, dokładnemu przedstawieniu takich zagadnień o charakterze technicznym jak: zatrudnienie i płace, ubezpieczenia, inwestycje, ochrona przeciwpożarowa, poprawa warunków pracy itp. Należy w tym miejscu nadmienić iż obecnie styl ten stracił na znaczeniu w stosunku do sporządzania biznes planu na sposób zachodnioeuropejski.

Obecnie jest to podejście najczęściej stosowane w polskich opracowaniach. Zgodnie z nim najważniejsze jest pokazanie sposobów optymalnego wykorzystania posiadanych przez przedsiębiorstwo środków produkcji w istniejących uwarunkowaniach zewnętrznych. Zalecane jest też zwracanie dużej uwagi na problem perspektyw działalności przedsiębiorstwa. Plan sporządzony zgodnie z tym standardem obejmuje wiele różnorodnych czynników i posiada charakter systematyzujący i dostosowany jest do tego co w zarządzaniu nazywane jest polityką strategiczną firmy.

Druga metoda sporządzania biznes planu daje obraz całości przedsięwzięcia od strony procesów realnych, jakie mają się w nim dokonać. Metoda ta uczy także spojrzenia na przedsięwzięcie obejmujące miejsce tegoż przedsięwzięcia w całokształcie czynników zewnętrznych, ekonomicznych, politycznych, prawnych i kulturowych. To perspektywiczne myślenie o przedsięwzięciu pozwalające na właściwy dobór odpowiednich środków do realizacji wyznaczonych celów strategicznych tego przedsięwzięcia. Jest więc to styl, która wymaga nie tylko technicznych umiejętności sprawozdawczo - rozrachunkowych, ale również zdolności myślenia koncepcyjnego.

Elementy biznes planu

Można stosować różne rozwiązania dotyczące stylu biznes planu. Niezależnie od przyjętego sposobu wewnętrznej organizacji biznes plan powinien zawierać następujące elementy:

I. Streszczenie kierownicze:
1.Cel napisania business planu;
2.Określenie potrzeb finansowych oraz spodziewane dochody i terminy ich uzyskania;
3.Opis produktu i rynku;
4.Doświadczenia w kierowaniu podobnymi projektami.

II. Charakterystyka przedsiębiorstwa:
1. Podstawowe dane oraz historia rozwoju przedsiębiorstwa; jego stan prawny oraz stan własnościowy;
2. Misja przedsiębiorstwa oraz jego cele;
3. Ocena możliwości wewnętrznych przedsiębiorstwa - jego mocnych i słabych stron oraz ocena otoczenia przedsiębiorstwa - zagrożeń i bodźców rozwojowych;
4. Branża podstawowa;
5. Branże dodatkowe;
6. Organizacja przedsiębiorstwa;
7. Kierowanie w przedsiębiorstwie;
8. Zatrudnienie;
9. Kadry;
10. Kultura przedsiębiorstwa;
11. Majątek przedsiębiorstwa;
12. Osoby współpracujące z przedsiębiorstwem oraz informacje o przedsiębiorstwie.

III. Plan produkcji:
1.Opis produktu / usług;
2.Opis procedury przygotowania produktu / wykonywania usług
3.Zaopatrzenie - źródła
4.Proces przygotowania produkcji - opis
5.Ocena produktów / usług świadczonych przez konkurencję

IV. Plan marketingowy:
1.Rynkowa ocena produktu;
2.System sprzedaży;
3.Plan promocji i reklamy;
4.Badania marketingowe;
5.Charakterystyka nabywców;
6.Ocena aktualnego miejsca na rynku lub możliwości wejścia na rynek;
7.Ocena działań marketingowych konkurencji;
8.Wielkość rynku;
9.Perspektywy rynku - ocena i prognozy

V. Plan finansowy:
1.Podstawowe wskaźniki finansowe;
2.Perspektywy sprzedaży;
3.Założenia planu finansowego;
4.Rachunek wyników;
5.Cash flow (zestawienie przepływów pieniężnych);
6.Bilans;
7.Obsługa kredytu;
8.Próg rentowności, wskaźnik sprzedaży, kosztów, kapitału (wskaźniki finansowe)

Streszczenie kierownicze

Streszczenie kierownicze pisane jest na zakończenie pracy nad biznes planem. Jest ono nie tylko wyborem najważniejszych elementów całego dokumentu, ale także pewnego rodzaju podsumowaniem zaplanowanych działań i przeprowadzonego wcześniej dowodu wskazującego zasadność, racjonalność, wykonalność i opłacalność założonego celu strategicznego. Wnioski mogą także zawierać uzasadnienie pewnych rozwiązań, których przyjęcie nie jest jednoznaczne, ale które można zrealizować przy zaistnieniu odpowiednich warunków zewnętrznych lub wewnętrznych przedsiębiorstwa.

1. Cel napisania biznes planu zawiera odpowiedź na pytanie „dlaczego"? i „dla kogo"? - Ten biznes plan został napisany. Zawiera także sumaryczny wynik przeprowadzonej analizy zadań postawionych przed przedsiębiorstwem w odniesieniu do podstawowych wyznaczników jego działania na rynku.

2. Określenie potrzeb finansowych przedsiębiorstwa przedstawia w skróconej postaci najważniejsze źródła i zasoby finansowe jakie przedsiębiorstwo ma zamiar wykorzystać w swojej działalności. Ukazanie spodziewanych dochodów i terminów ich uzyskania. Uzasadnienie konieczności poniesienia odpowiednich kosztów w celu uzyskania spodziewanych przychodów.

3. Opis produktu i rynku. Szczególne znaczenie posiada tutaj pokazanie jakie korzyści odniosą nabywcy produkowanego towaru, dlaczego będzie on atrakcyjny na rynku i dlaczego będzie dobrze sprzedawanym.

4. Doświadczenie w kierowaniu podobnymi projektami. Ten element biznes planu jest istotny, ponieważ może uwiarygodnić realność zrealizowania przygotowanego projektu oraz pokazać możliwość obniżenia kosztów dzięki zdobytemu doświadczeniu kierownictwa i pracowników.

Elementy biznes planu - historia przedsiębiorstwa

W tej części biznes planu podawane są daty powstania firmy, jej pierwotnej nazwy, uwarunkowań towarzyszących temu powstaniu, początkowych środków jakimi firma dysponowała, głównych celów jakie przed nią zostały postawione. Historia przedsiębiorstwa obejmuje także kolejne najważniejsze etapy i formy jego przekształceń - kapitałowych, organizacyjnych, strukturalnych, kadrowych i rynkowych, aż po stan obecny. Przedstawiany jest stan prawny przedsiębiorstwa, określenie formy prawnej dla działania przedsiębiorstwa, np.: sp. z o. o. W uzasadnionych przypadkach wyjaśnia się wybór danej koncepcji prawnej działania firmy. Stan własnościowy - ukazuje wszystkich lub głównych właścicieli przedsiębiorstwa z uzasadnianiem stanu rozdziału własnościowego przedsiębiorstwa oraz informacje na temat posiadanych zabezpieczeń majątkowych.

Elementy biznes planu - misja przedsiębiorstwa

Należy pamiętać, że misja powinna być w biznes planie tak sformułowana aby stanowiła jak najdokładniejszą i jak najkonkretniejszą wskazówkę dla wyboru konkretnych środków i metod działania w danym przedsiębiorstwie. Określenie misji związane jest z wyznaczeniem celów działania firmy.

Cele perspektywiczne. Celami takimi mogą być określenia wielkości udziału w wybranym segmencie rynku, uzyskanie określonej pozycji firmy od strony jej postrzegania przez innych uczestników rynku czy stworzenie przedsiębiorstwa o określonej wielkości kapitałowej czy organizacyjnej.

Cele bieżące podporządkowane są realizacji celów perspektywicznych i zapewniają sprawne funkcjonowanie całości. Najczęściej obejmują te elementy działalności przedsiębiorstwa, które określane są mianem procesów realnych.

Elementy biznes planu - analiza SWOT

Wyznaczenie misji w dokumencie typu biznes plan - dokonuje się na podstawie skonfrontowania głównych koncepcji działania przedsiębiorstwa ze środkami jakimi ono dysponuje oraz z otoczeniem w jakim przyjdzie mu realizować przyjęte cele. Konfrontacja ta prowadzi do zaakceptowania przyjętego wstępnie celu lub do jego odrzucenia i określenia nowego. Analiza zasobów przedsiębiorstwa dokonywana jest w układzie atutów lub słabości. Otoczenie zaś przedsiębiorstwa może stwarzać dla jego działalności okazje lub zagrożenia. Ogólnie analiza taka nazywana jest analizą SWOT. W zależności od dokonanej oceny wybiera się określony rodzaj strategii. Do zasobów przedsiębiorstwa zaliczyć można:

a) środki rzeczowe (głównie środki materiałowe i surowcowe, techniczne, powierzchnie produkcyjne, handlowe, usługowe i administracyjne, środki transportu i łączności);
b) środki finansowe (w postaci gotówki, środków niepieniężnych, kredytów finansowych i towarowych);
c) zasoby ludzkie (pracownicy, z ich umiejętnościami i zawodowym doświadczeniem, stanem zdrowia - fizycznym i psychicznym, umiejętnościami i potrzebami kolektywnej pracy);
d) szeroko rozumiana kultura przedsiębiorstwa w tym problemy zorganizowania i kierowania.

Drugą grupą czynników korygujących wstępne określenia celu działania przedsiębiorstwa w biznes planie stanowią czynniki zewnętrzne.

Do najważniejszych czynników zewnętrznych zaliczyć można:
1. czynniki ekonomiczne;
2. czynniki polityczne;
3. czynniki prawne;
4. czynniki socjalne;
5. czynniki geograficzne;
6. czynniki technologiczne;
7. czynniki społeczno - kulturowe;

Spośród nich szczególną rolę odgrywa rynek na którym przedsiębiorstwo ma zamiar działać i panująca na nim konkurencja. Wśród tych ostatnich wyróżnić należy takie czynniki jak stan konkurencji na wybranym rynku oraz atrakcyjność tego rynku. Tutaj konkretne wskaźniki rynkowe to względny i bezwzględny udział w rynku oraz tempo wzrostu sprzedaży i perspektywy sprzedaży w analizowanych okresach czasu. Analiza SWOT w biznes planie to reasumując nic innego jak wskazanie słabych / mocnych stron firmy, oraz pojawiających się szans i zagrożeń.

Branża podstawowa i dodatkowa w biznes planie przedsiębiorstwa

Część biznes planu opisująca branże podstawową powinna określać charakter wybranego rynku, jego zasobność, perspektywy oraz możliwą do uzyskania pozycję konkurencyjną. W przypadku branż dodatkowych (jeżeli istnieją) określa się charakter i znaczenie tych branż w działalności firmy oraz podział środków jakie dokonuje się z tego powodu. Istotne jest także określenie zasobności tych rynków, na które skierowane jest dodatkowe zainteresowanie przedsiębiorstwa oraz perspektyw tych rynków i stanu panującej na nich konkurencji.

Organizacja i zarządzanie w biznes planie

W tej części biznes planu przedstawia się koncepcję struktury organizacyjnej firmy. Należy uzasadnić dokonany wybór z punktu widzenia jego przydatności dla realizacji przyjętego celu oraz możliwości wykorzystania w maksymalnym stopniu posiadanych przez przedsiębiorstwo zasobów technicznych, finansowych, kadrowych i innych. Zarządzanie powinno ukazywać model prowadzenia przedsiębiorstwa wykorzystujący któryś z istniejących stylów kierowania lub przewidywać zastosowanie rozwiązania własnego w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa. Ważne jest ponadto aby biznes plan w tej części określał kwalifikacje i doświadczenia osób odpowiedzialnych za realizację przyjętego projektu.

Organizacja i zarządzanie w biznes planie

W tej części biznes planu przedstawia się koncepcję struktury organizacyjnej firmy. Należy uzasadnić dokonany wybór z punktu widzenia jego przydatności dla realizacji przyjętego celu oraz możliwości wykorzystania w maksymalnym stopniu posiadanych przez przedsiębiorstwo zasobów technicznych, finansowych, kadrowych i innych. Zarządzanie powinno ukazywać model prowadzenia przedsiębiorstwa wykorzystujący któryś z istniejących stylów kierowania lub przewidywać zastosowanie rozwiązania własnego w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa. Ważne jest ponadto aby biznes plan w tej części określał kwalifikacje i doświadczenia osób odpowiedzialnych za realizację przyjętego projektu.

Zatrudnienie i kadry w biznes planie

W obrębie biznes planu należy określić stan zatrudnienia pod względem formalno - prawnym tzn. uwzględniającym wiek, wykształcenie, kwalifikacje, oraz racjonalność zatrudnienia i wykorzystania produkcyjnego pracowników. Charakterystyka kadrowa może obejmować dwa główne elementy. Jeden dotyczy oddzielnych charakterystyk poszczególnych pracowników ze szczególnym uwzględnieniem tych, którzy zajmują newralgiczne pozycje przy realizacji danego biznes planu. Drugi element to przekrój całego zespołu - wypadkowe powstające z oceny poszczególnych pracowników. Plan kadrowy powinien pokazać, że tak odrębni pracownicy jak i cały zespół posiada odpowiednie kwalifikacje, umiejętności i wiedzę aby zrealizować założone cele strategiczne. Określenie jacy pracownicy będą uczestniczyć w realizacji danego planu działalności przedsiębiorstwa ma za zadanie pokazać adresatowi biznes planu, że projekt działania oparty jest o solidne i kompetentne kadry. Jest to strona jakościowa zatrudnienia.

Kultura przedsiębiorstwa a biznes plan

Szczególne znaczenie dla tego elementu biznes planu posiadają tutaj tradycje, które w skrócie można określić jako zespół dominujących w przedsiębiorstwie norm i zwyczajów wyznaczających stosunek wszystkich pracowników jako całości do pracy własnej i innych oraz do wspólnie wytwarzanych wyrobów. Tradycja przedsiębiorstwa rzutuje na opinię o nim wśród potencjalnych odbiorców i określa jego rangę i rolę na rynku. Tradycje to także etyka firmy, stan zorganizowania pracowników, stan kontaktów między zarządzającymi i realizującymi cele przedsiębiorstwa, akceptacja i utożsamianie się pracowników z celami przedsiębiorstwa, istnienie i rola nieformalnych grup nacisku, dominujące wśród pracowników wartości społeczne, stan nieformalnego zorganizowania pracowników

Biznes plan - charakterystyka produktu

Opis produktu to ten element biznes planu, który ukazuje techniczne cechy produktu wytwarzanego przez przedsiębiorstwo. Określa konkurencyjność produktu z punktu widzenia jego nowoczesności. Zawiera m. in. opis procesu przygotowania produkcji który ukazuje dane na temat dokonywania niezbędnych do produkcji zakupów surowców, materiałów, urządzeń i innych czynników produkcji tak, aby uzyskać ciągłość produkcji. Są to plany dotyczące terminów jak i wielkości niezbędnych zakupów. Obejmuje także plany dotyczące zatrudniania i przygotowywania do pracy w przedsiębiorstwie nowych pracowników oraz ewentualnie przeszkolenia starych pracowników. Ukazuje także przebieg samego procesu produkcji z uwzględnieniem terminów wykonania poszczególnych jego elementów. Podaje wydajność poszczególnych maszyn i urządzeń, czasy ich przewidywanej pracy, ilości produktów, które mają zostać wykonane oraz określa niezbędne do tego celu wielkości surowców, materiałów a także określa normy czasowe dla pracowników wykonujących poszczególne wyroby. Ponadto biznes plan w tym miejscu powinien określać źródła zaopatrzenia, ukazywać wiarygodność dostawców ich terminowość, konkurencyjność jakościową, konkurencyjność cenową, oraz możliwość dyktowania warunków współpracy. Ocenia także perspektywy współpracy i możliwe tendencje zmian. Część poświęcona charakterystyce produktu powinna zawierać również ocenę produktów konkurencji i konkurencyjność własnych produktów względem produktów konkurencyjnych z punktu widzenia jego nowoczesności. Pod uwagę należy zawziąć długość życia produktu, obowiązujące standardy światowe oraz możliwy postęp technologiczny w najbliższym czasie w danej sferze.

Działania marketingowe a biznes plan

Dla wybranego produktu, w oparciu o analizę możliwości przedsiębiorstwa i ocenę sytuacji rynkowej, a głównie stanu konkurencji na danym rynku i atrakcyjności tego rynku, opracowuje się strategię rynkową danego produktu, która przybiera postać planu marketingowego. Istotną praktyczną przesłanką umieszczenia w biznes planie części poświęconej działaniom marketingowych jest wyszukiwanie luk w podaży na rynku w sytuacji potencjalnych lub realnych, niezaspokojonych potrzeb i produkcja wyrobów zaspokajających daną potrzebę. Podczas przygotowania planu działań rynkowo - marketingowych należy uwzględnić następujące jego etapy:

- wyznaczenie rynku na który można skierować produkt / usługi,
- określenie celu lub celów działań rynkowych i zgodnie z nimi wyznaczenie strategii marketingowej prowadzącą do ich realizacji,
- organizacja i realizacja planu marketingowego,
- kontrola przebiegu sprzedaży, jej rentowności, reakcji odbiorców na proponowany wyrób i zaproponowanie zmian wynikających z otrzymywanych bodźców z rynku.

Ważnym problemem jaki powinien znaleźć rozstrzygnięcie przy opracowywaniu strategii rynkowej przedsiębiorstwa i planu jego działania jest dokonanie dla biznes planu tzw. opcji strategicznej. Funkcjonuje 6 zasadniczych opcji, które mogą tworzyć różne, chociaż nie dowolne warianty. Istnieje zatem: Opcja obejmująca cały rynek lub część rynku. Oprócz tego można wybrać włączenie się do rynku i jego reguł albo zmianę tych reguł. Trzecią wreszcie alternatywą jest wybór między wyróżnieniem własnego wyrobu na rynku lub opcją kosztową. Każda z tych opcji jest efektem nie tylko własnych zamierzeń i przyjętych celów strategicznych ale także możliwości finansowych, produkcyjnych i dystrybucyjnych przedsiębiorstwa z jednej strony, oraz układu czynników zewnętrznych z drugiej strony. Część poświęcona marketingowi w biznes planie należy do najważniejszych elementów tego dokumentu.

Elementy planu marketingowego

1. Rynkowa ocena produktu. Określenie korzystnych i niekorzystnych cech produktu oraz możliwości jego ulepszeń. Określenie ceny produktu z punktu widzenia jej konkurencyjności i uzasadnienie stosowanej polityki cenowej. W biznes planie powinno pojawić się również odniesienie polityki cenowej w stosunku do tendencji dominujących na rynku. Uwzględnienia się także problem opakowania - jego trwałości, estetyki, funkcjonalności, wielokrotności itd.

2. System sprzedaży. Sprzedaż samodzielna lub z wykorzystaniem systemu obcego. Biznes plan w tym miejscu określa warunki współpracy z posiadaczem wykorzystywanego systemu sprzedaży, oraz stosowanie systemu sprzedaży detalicznej lub hurtowej lub obu systemów łącznie i uzasadnienie dokonanego wyboru. Określa się również tutaj charakter i zasięgu dystrybucji, możliwości i potrzeby sprzedaży hurtowej i detalicznej, z wykorzystaniem aktywnych pośredników. Wykorzystanie sprzedaży kredytowej. Wprowadzenie usług serwisowych i stosowania systemu gwarancji.

3. Plan promocji i reklamy. Ta część biznes planu określa wielkość środków niezbędnych do wypromowania produktu. Środki i metody promowania i reklamowania wyrobu. Okres szczególnie aktywnej akcji promocyjnej. Uzasadnienia wybrane metod i czasu prowadzenia akcji promocyjnej i reklamowej. Określenie również metody badania skuteczności działań reklamowych.

4. Charakterystyka nabywców. Biznes plan powinien również określać główne cechy nabywców - wiek, płeć, wykształcenie, dochody czy inne atrybuty. Określa także trwałość preferencji nabywców oraz podaje źródła informacji o nabywcach. Dokonuje też oceny potrzeb nabywców.

5. Ocena miejsca na rynku lub możliwości wejścia na rynek. Ta cześć biznes planu uwzględnienia stan konkurencji w wybranym segmencie rynku i stan zmonopolizowania danego rynku. Uwzględnia się ocenę konkurencji, liczbę konkurentów, liczbę liczących się konkurentów - ich orientacyjne zasoby finansowe, kadrowe i techniczne. Ewentualne zdominowanie rynku przez jednego z konkurentów - możliwość konkurowania z dominującym przedsiębiorstwem. Minimalne zasoby własne niezbędne do wejścia na rynek. Określenie potrzeb na dany produkt występujących na rynku, to znaczy określenie w jakim stopniu odczuwa się brak takiego produktu wśród nabywców oraz potencjalną wielkość zainteresowania tym produktem wśród odbiorców.

6. Wielkość rynku. Zasoby finansowe występujące na danym rynku. Znaczenie rynku w całej gospodarce. Polityka rządu wobec danego segmentu rynku.

7. Perspektywy rynku. Ta część biznes planu określa czasowe perspektywy utrzymania aktualnych tendencji na danym rynku. Możliwe kierunki przekształceń - przyczyny tych przekształceń. Przewidywane również działania wybiegające naprzeciw tym tendencjom.

8. Określenie strategii produktu. Ten element planu marketingowego biznes planu zawiera uzasadnienie dokonanego wyboru strategii a także określenie potrzeb i możliwości opanowania danego segmentu rynku lub opanowanie danej jego części.

Plan finansowy w biznes planie

Plan finansowy traktuje się często jako główną część biznes planu. Stanowi on podsumowanie przewidywanych dochodów i wydatków przedsiębiorstwa związanych z realizacją przyjętego celu strategicznego. Ukazuje przewidywane inwestycje wynikające z planu strategicznego, przebieg operacji finansowych, spodziewany zysk i przyrost majątku przedsiębiorstwa będący konsekwencją działania planu strategicznego przedsiębiorstwa. Plan finansowy składa się w większości przypadków z części opisowej i zestawień finansowych, które muszą być ze sobą wewnętrznie zgodne. Wskazana, a nawet konieczna jest znajomość terminologii finansowej i metod księgowania i stosowanie ich przy opracowaniu planu finansowego. Plany działalności finansowej przedsiębiorstwa ukazują możliwe i konieczne do podjęcia decyzje finansowe będące konsekwencją przyjętych założeń strategicznych. Odbiorca biznes planu powinien mieć możliwość oceny samego planu finansowego, a także jego dostosowania do założeń strategicznych przedsiębiorstwa oraz do innych elementów biznes planu.

Planu finansowy pojawiający się w biznes planie powinien być realistyczny i wykonalny w istniejących warunkach zewnętrznych i w założonym okresie czasu. Etapem wstępnym do napisania planu finansowego jest dokonanie nie tylko niezbędnych wyliczeń ale także sporządzenie odpowiednich dokumentów uzupełniających w postaci zestawień, porównań, sprawozdań i itp.

Plan finansowy przedsiębiorstwa sporządzany jest w celu pokazania i przekonania odbiorcy biznes planu, że przewidywane cele i dostosowane do nich środki, w tym nakłady kapitałowe przyniosą nie tylko zwrot tych wydatków ale także zapewnią odpowiednie dochody uzasadniające sensowność poniesionych nakładów. Sporządzony w odpowiedni sposób plan finansowy powinien przekonać potencjalnych inwestorów, że ich wydatki są uzasadnione, gdyż przewidywane kierunki działań są rozsądne, a spodziewane przychody są satysfakcjonujące i uzasadniają dokonanie inwestycji w tym przedsięwzięciu, a nie w innym. Dodać należy, że nawet najlepiej przygotowany plan finansowy nie jest równoznaczny z odniesieniem sukcesu. Na rynku bowiem zawsze może wydarzyć się coś, czego plan nie jest w stanie przewidzieć. Plan taki pozwala jednak zminimalizować ryzyko eliminując maksymalną możliwą liczbę niewiadomych.

Biznes plan - elementy planu finansowego

1. Podstawowe wskaźniki finansowe. (Wskaźniki wypłacalności, wskaźniki zyskowności, wskaźniki płynności finansowej)

2. Perspektywy sprzedaży. (Plan sprzedaży produktu w przyjętych okresach czasu - miesiąc, kwartał, rok. Przewidywany przyrost sprzedaży w przyjętych okresach. Wielkości sprzedaży określane w ilościach i wartościach finansowych.)

3. Założenia do planu finansowego. (Cele i zadania planu finansowego zawartego w biznes planie, wydatki długoterminowe, średnioterminowe i krótkoterminowe. Podział wydatków na grupy. Określenie okresu finansowania produkcji do momentu uzyskania przychodów pozwalających samodzielnie finansować dalszą produkcję.)

4. Rachunek wyników biznes planu.

5.Cash flow. (Zestawienie przepływów pieniężnych)

6. Bilans (Aktywa: majątek trwały, obrotowy, rozliczenia międzyokresowe, strata bilansowa. Pasywa: kapitały własne, długoterminowe kredyty bankowe i pożyczki, zobowiązania, fundusze specjalne, zadłużenia krótkoterminowe. Wskaźniki finansowe: określenie progu rentowności, wskaźnik rentowności - sprzedaży, kosztów, kapitału).

Biznes plan - wnioski

Jest to element biznes planu, który zawiera podsumowanie przeprowadzonego wcześniej dowodu wskazującego zasadność, racjonalność, wykonalność i opłacalność założonego celu strategicznego. Wnioski mogą także zawierać uzasadnienie pewnych rozwiązań, których przyjęcie nie jest jednoznacznie korzystne, ale które można zrealizować przy zaistnieniu odpowiednich warunków zewnętrznych lub wewnętrznych w przedsiębiorstwie.

Biznes plan - załączniki

W postaci załączników dla biznes planu mogą wystąpić umowy handlowe, produkcyjne lub innego rodzaju umowy stanowiące niezbędny element realizacji przyjętego planu. Mogą to być dokumenty potwierdzające wiarygodność i wypłacalność finansową przedsiębiorstwa. Mogą to również być dokumenty potwierdzające profesjonalizm zarządu i pracowników. Jako załączniki dołącza się do business planu te dokumenty, bez których plan nie dawałby pełnego obrazu przedsięwzięcia i nie wykazywałby możliwości realizacji przyjętego zamierzenia.

---