Osobowość, Psychologia, PSYCHOLOGIA KLINICZNA


OSOBOWOŚĆ

(Laskowski ???)

Dojrzałość psychiczna przejawia się głównie na trzech polach działania : umysłowym , emocjonalnym i społecznym .

  1. Dojrzałość umysłowa :

  1. Dojrzałość emocjonalna :

  1. Dojrzałość społeczna :

Człowiek dojrzały psychicznie charakteryzuje się poczuciem odpowiedzialności za swoje czyny , samokrytycyzmem , otwartością , zdolnością do współdziałania i przystosowywania się .

M. Braun-Gałkowska następująco określa wskaźniki zdrowia i dojrzałości psychicznej :

K. Obuchowski („Psychologia dążeń ludzkich” , „Osobowość i efektywność” , „Autonomia jednostki a osobowość”) twierdzi , że dojrzałość psychiczną uzyskuje się z chwilą prawidłowego określenia sensu samodzielnego życia . W praktyce wyraża się to umiejętnością samodzielnego stawiania przed sobą odległych celów i ich konsekwentnej realizacji . Tak więc człowiek dojrzały psychicznie powinien być nastawiony na działania długodystansowe i związany z nimi nieustanny rozwój , wyrażający się w formułowaniu coraz to nowych zadań . Ludzie o osobowości dojrzałej i efektywnej - to ludzie tworzący i realizujący zadania dalekie , uspołecznione i nowe . Osiągnięcie tak rozumianej dojrzałości wiąże się z przejściem przez trzy zasadnicze fazy uzyskiwania autonomii w stosunku do sytuacji zewnętrznej i bieżących zmian w niej zachodzących :

Prawidłowo rozwijająca się osobowość powinna przejść przez wszystkie opisane fazy i mniej więcej pod koniec tzw. okresu młodzieńczego (ok. 22 r.ż.) osiągnąć trzecią z nich .

Podstawą ustalenia indywidualnego sensu życia mogą być dwa zasadniczo różne punkty wyjścia :

Przy takim ujęciu zagadnienia dojrzałość osobowości jest warunkiem koniecznym jej efektywności , nie jest jednak warunkiem wystarczającym .

Człowiek dojrzały psychicznie :

Wynikiem procesów socjalizacji i autonomizacji osobowości jest uzyskanie dojrzałości społecznej i psychicznej , co z kolei jest warunkiem ukształtowania i rozwoju osobowości efektywnej . Jednostka dojrzała społecznie i psychicznie stawia sobie cele dalekie , uwzględniając przy tym normy regulujące współżycie społeczne . Aby jednostkę taką móc określić jako efektywną , cele formułowane przez nią muszą spełniać jeszcze jeden warunek : muszą umożliwiać wykraczanie poza standard pełnionej roli .

M. Porębska („Rozwój osobowości dzieci i młodzieży”) pisze , iż kształtowanie się podstaw osobowości poszczególnych jednostek ma przebieg bardzo zindywidualizowany . W związku z tym istnieje możliwość przyspieszonego lub opóźnionego tworzenia się struktury osobowości . Występują różnice jakościowe , które są wynikiem odmiennych treści przeżyć poszczególnych jednostek i warunków , w jakich przebiega ich działalność . W niekorzystnych warunkach może nastąpić także deformacja . Prawidłowe ukształtowanie się struktury osobowości otwiera człowiekowi , żyjącemu w zorganizowanym i rozwiniętym społeczeństwie , nieograniczone możliwości dalszego twórczego jej rozwoju .

Twierdzenia teorii filozoficznych i społecznych wpływają na to , jak formułowane są określenia dojrzałej i wartościowej osobowości . Charakteryzując działalność człowieka o dojrzałej , bogatej i wartościowej społecznie osobowości można wyróżnić następujące jego właściwości :

J. Król (...) określa poczucie własnej wartości jako samoocenę globalną (za: H. Kulas) . Jest to pewnego rodzaju postawa w odniesieniu do siebie , uczuciowe ustosunkowanie jednostki względem siebie . Wyróżnia się dwa rodzaje postaw związanych z samooceną ogólną (D. Frey , E. Benning) :

Wielość i różnorodność sposobów pojmowania niedojrzałości emocjonalnej ma swe źródło w różnicy stanowisk wobec uwarunkowanego kulturowo ideału osobowości , a poniekąd w podkreślaniu tych lub innych przyczyn utrwalenia się tej cechy osobowości . Literatura przedmiotu obejmuje takie nazwiska , jak : A.T. Jersild , J. Saul , S. Gerstmann , A. Scheiders , L. Hollingworth , K. Bridges , K. Kapur , H. Zajączkowski , E. Hilgard i inni .

Niedojrzałość emocjonalną można identyfikować z brakiem cech przypisywanych przez większość autorów jednostkom uczuciowo zrównoważonym . Cechy te można sprowadzić do następujących kryteriów : pragnienie wiedzy , przyjęcie postaw i norm społecznych , kontrola , pragnienie przezwyciężenia sytuacji stresowych , stałość w przekonaniach i zachowaniu się , poszukiwanie towarzystwa oraz akceptacja zmienności otoczenia . Pełną dojrzałość emocjonalną osiąga stosunkowo niewielu ludzi .

Przyczynami niedojrzałości emocjonalnej są m.in. skłonność do napięć lękowych , różne modele wychowania , czynniki natury organicznej , a niektórzy autorzy dopatrują się przyczyn w brutalności życia , rozbiciu rodzin , bezosobowym wychowaniu , przebytej chorobie sierocej oraz długotrwałych i negatywnych uczuciach . Jednostki emocjonalnie niedojrzałe ujawniają skłonność do rezygnowania z wartości kulturowych na rzecz potrzeb biologicznych .

(Zdrowie Psychiczne , 3/1972)

R. Cattell niedojrzałość emocjonalną rozumie jako brak „zdolności do odpowiedniego wykorzystania emocjonalnej energii w sposób zintegrowany , a nie impulsywny” , a osobę , która uzyskuje ujemny wynik w tzw. czynniku C Kwestionariusza Cattella (narzędzie badania niezrównoważenia emocjonalnego i jego przeciwieństwa) charakteryzuje następującymi przymiotnikami : niedojrzały uczuciowo , niezadowolony , uczuciowy , wykazujący liczne objawy neurotyczne , lękliwy , zatroskany , zmienny , wymagający , infantylny egotyk , pobudliwy , bez poczucia realizmu , niecierpliwy , niewytrwały , mający poczucie braku szczęścia , pozbawiony zmysłu samokontroli itp.

(Zdrowie Psychiczne , 3/1972)

M. Jarosz twierdzi , że osobowość niedojrzałą posiadają ludzie dorośli wiekiem , lecz wykazujący pewne określone cechy infantylnego zachowania :

Właściwości osobowości dojrzałej - podsumowanie :

  1. Sens życia :

  1. System wartości :

  1. Uczuciowość wyższa :

  1. Bilans emocjonalny :

  1. Funkcjonowanie w czasie :

  1. Akceptacja innych ludzi (definicja osoby akceptującej innych E.M. Bergera - 1952) :

Analiza w/w definicji ukazuje , że autor położył nacisk na kilka spraw . Osoba akceptująca innych nie przeżywa negatywnych , nienawistnych emocji wobec ludzi , nawet do tych bardzo niepodobnych do niej psychologicznie . Zgadza się na ich odmienne funkcjonowanie , tak w aspekcie behawioralnym , jak i od strony poglądów , systemu wartości . Przejawia prospołeczne nastawienie do ludzi . Człowiek jako taki stanowi dla niej dużą wartość , wysoko umieszczoną w hierarchii wartości . Trzeba go nie tylko tolerować , ale i liczyć się z nim . Podmiot postawy akceptacji ponadto posiada zapewne - według myśli autora - dobrze rozwiniętą decentrację interpersonalną . Rezygnuje on bowiem nawet z własnych pragnień , celów , o ile ich realizacja miałaby jakoś zaszkodzić , pomniejszyć drugiego człowieka . Niechęć do dominowania nad ludźmi to zarazem niechęć do manipulowania czy rządzenia nimi i wykorzystywania ich .

  1. Centryzm poznawczy :

  1. Obraz samego siebie :

  1. Motywacja :

  1. Sumienie :

  1. Potrzeby :

  1. Zainteresowania , zamiłowania :

  1. Praca :

  1. Małżeństwo , rodzina :

  1. Autonomia :

Nie oznacza to niemożności przyjęcia cudzych poglądów , wartości , opcji itp. , jednak przyjęciu temu musi towarzyszyć głęboka refleksja i wewnętrzna zgoda na to . Poglądy te (wartości itp.) stają się cząstką osobowości osoby. W ten sposób każdy normalny człowiek przyjmuje np. dziedzictwo kultury wieków , właśnie przez to stając się dojrzalszym .

  1. Umiejscowienie kontroli :

  1. Inne właściwości :

Należy jednak pamiętać :



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ZESTAWIENIE ZABURZEN OSOBOWOSCI, psychologia kliniczna
Zaburzenia osobowości Psychologia klinicza
Osobowość dyssocjlana - aspołeczna, oligofrenopedagogika, psychologia kliniczna
ZABURZENIA OSOBOWOŚCI TYPU BORDERLINE, Kliniczna, Psychopatologia, Terapia, Zaburzenia
Osobowość zależna, oligofrenopedagogika, psychologia kliniczna
Psychologia osobowości- materiały, Psychologia kliniczna
psychologia kliniczna +, ZABURZENIA OSOBOWOŚCI, ZABURZENIA OSOBOWOŚCI
pytania na kolos z klinicznej, psychiatria i psychologia kliniczna
Pojęcie rozwoju psychoruchowego rozumiemy jako proces rozwoju, Psychologia, kliniczna dzieci
Wpr

więcej podobnych podstron