ADMINISTRACJA SAMORZĄDOWA
Jeżeli rodzina sobie radzi to zostawmy ją, ale jeśli przestaje sobie radzić, to najbliższa jednostka najmniejsza, a jak sobie ta jednostka nie radzi, to przechodzi to na wyższy poziom - poziom powiatu, jeśli zaś ten poziom sobie nie radzi, to przechodzi do województwa, a jeśli i województwo sobie z nie radzi to oddajemy to centrali.
Jest grupa pewnych zadań, które nie mogą być realizowane na najniższym szczeblu, z powodu tego, że nie może być realizowane w ramach posiadanych środków jak i możliwości, do tego zaliczamy zadania z zakresu obronności, sprawy polityki zewnętrznej.
W zakresie możliwości współpracy międzynarodowej istnieją możliwości takiej współpracy na szczeblu głównym, powiatowym czy wojewódzkim. Na najniższym szczeblu gminnym odbywa się to na zasadzie współpracy transgranicznej lokalnej. Podobnie w powiecie.
Na szczeblu wojewódzkim współpraca taka musiałaby być spójna z przyjętą polityką rządową, czyli władz centralnych. Wobec czego wszystkie uchwały i działania w zakresie porozumień, uchwały o współpracy, umowy, musza być tożsame z polityką rządu, co się przejawia w aspekcie proceduralnym - żeby podjąć uchwałę i współpracę na poziomie województwa, uchwała o współpracy musi być zaakceptowana przez ministra ds. administracji.
Określenie czym jest samorząd terytorialny, czym jest zasada pomocniczości.
Zastanawiano się czy najpierw był samorząd czy najpierw było państwo; czy państwo jest ważniejsze od samorządu, czy samorząd jest ważniejszy od państwa; czy państwo jest tworem sztucznym czy samorząd.
Tendencje w tym zakresie różnie się kształtowały w zależności od tego, w jakim momencie historycznym się znajdowano.
3 teorie samorządu:
1) naturalistyczna - porównano samorząd terytorialny do rośliny, tak samo jak naturalnym jest, że na drzewie są liście, tak samo naturalnym jest, ze państwo to drzewo a samorząd terytorialny to liście. To kwestia dot. wyboru centralizacji czy decentralizacji.
2) polityczna
3) normatywna - zakładano z góry, ze państwo wykonuje określone zadania, a przekazujemy je samorządom, to kwestia polityki czy prawa.
Samorząd terytorialny to najpełniejsza forma decentralizacji, oddanie władzy w teren przy czym zadania są wykonywane przez osoby, które zostały wybrane w demokratycznych wyborach i sprawowane w ten sposób przez przedstawicieli narodu.
Samorząd terytorialny w Polsce.
Z punktu widzenia zadań wyróżniamy dwa modele samorządów terytorialnych:
1) model dualistyczny, w którym wyróżniamy zadania własne i zlecone,
2) model unitarny, w którym są zadania własne.
Samorząd terytorialny wykonuje zadania w swoim imieniu i na własną odpowiedzialność zadania, które przypisane są mu, jak i zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
Najwięcej zadań ma gmina, np. w zakresie podstawowej opieki zdrowia, to w gminie jest to przychodnia, w powiecie szpitale, zaś w województwie szpitale specjalistyczne. Około 75% z zadań administracji rządowej wykonywane są przez samorząd terytorialny, z czego gmina wykonuje około 80-90 % tych zadań.
Podział na poszczególne szczeble samorządu zależy od wielkości państwa i jego potrzeb. Samorząd terytorialny wie najlepiej co potrzeba społecznościom lokalnym.
Struktura administracji w zakresie personalnym. 2/3 urzędników administracyjnych jest zatrudnionych w samorządzie terytorialnym.
Gmina - przez pojęcie gminy należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.
Województwo:
Sejmik Województwa - Rada Województwa,
Zarząd Województwa - marszałek województwa, wicemarszałek, członkowie zarządu województwa,
Powiat
Rada Powiatu - radni powiatu,
Zarząd powiatu - starosta, wicestarosta, członkowie zarządu powiatu,
Gmina
Rada Gminy - radni gminy,
Wójt (burmistrz, prezydent) jako organ jednoosobowy
Wójt w gminach wiejskich, którego siedziba jest na terenie wsi. Burmistrz - jego siedziba jest w mieście na terenie gminy. Prezydent w obecnych miastach wojewódzkich, poprzednich miastach wojewódzkich lub gdzie ludność miasta wynosi ponad 50.000 mieszkańców.
Na poziomie powiatu istnieje dualizm. Starosta działając samodzielnie działa w mieniu administracji rządowej, zaś działając jako organ powiatu - zarząd powiatu.
Instytucja wyłączenia (przepisy kpa) - wyłączenie pewnych spraw z zakresu powiatu i przekazane do załatwienia organowi wyższej instancji lub do powiatu sąsiedniego.
Gminę tworzą mieszkańcy. Mieszkańcem gminy jest ten, kto dochował obowiązku meldunkowego, jak i ten kto tego nie zrobił też jest mieszkańcem gminy, ale nie ma on wszystkich praw tak jak ten, który się zameldował (np. nie posiada biernego i czynnego prawa wyborczego w tej gminie, nie może złożyć skargi na uchwałę rady gminy).
Gmina - wybory bezpośrednie,
Rada Gminy - 1 etap wyborów, wybieramy przedstawicieli do rady
Wybory na wójta, burmistrza czy prezydenta - 2 etapy wyborów.
Żeby objąć mandat radnego trzeba złożyć ślubowanie, a więc może wykonywać prawa i obowiązki związane z mandatem oraz staje się funkcjonariuszem publicznym.
W radzie gminy jest przewodniczący i wiceprzewodniczący, którzy są wybierani w wyborach tajnych.
Przewodniczący wybierany jest bezwzględną liczbą głosów ustawowej liczby radnych (za uchwałą musi opowiedzieć się o jeden głos więcej, niż przeciwko i wstrzymujący się).
Głosowanie
jawne (zasada w gminie),
tajne (dotyczy wyborów personalnych),
imienne (jawne) - dotyczy przeprowadzenia referendum o odwołanie wójta, burmistrza czy prezydenta miasta.
zwykła większość - głosów oddanych za jest więcej niż przeciw,
bezwzględna większość - głosów oddanych za jest o jeden więcej, niż przeciwko i wstrzymujący się przy ustawowym składzie rady.
Kwalifikowana większość - np. przeprowadzenie referendum to 3/5 ustawowej liczby radnych.
Rada Gminy obraduje na sesjach. Musi być wyznaczona co najmniej jedna sesja w kwartale. Przewodniczący Rady Gminy to taki szef, który prowadzi obrady, zwołuje Radę Gminy, nie ma kompetencji organu, ustala porządek obrad. Przewodniczący zwołuje sesje, zawiadamia radnych o jej terminie, przesyła wraz z zawiadomieniem porządek obrad oraz projekty uchwał.
Rozróżniamy sesje zwyczajne, z reguły raz w miesiącu i nadzwyczajne - na wniosek 1/4 ustawowego składu rady. Przewodniczący ma obowiązek wówczas zwołać sesję w terminie 7 dni z porządkiem obrad przedstawionym we wniosku. W radzie gminy istnieją komisje, które obradują między sesjami. Jest jedna obligatoryjna komisja i jest nią Komisja Rewizyjna. Kontroluje ona zarząd i wykonanie budżetu.
Radni to organy społeczne, które nie pobierają wynagrodzenia, ale otrzymują dietę w związku z kosztami ponoszonymi z pracami rady, jak i utraconym w tym czasie wynagrodzeniem.
2 modele ustalania diety:
1. ryczałtowe - określona z góry kwota, od której np. dokonuje się potrąceń za nieobecność na sesji lub na posiedzeniu komisji.
2. za poszczególne posiedzenia, np. za sesję 500 zł, a za komisję 100 zł.
Przewodniczący Rady Gminy prowadzi policję sesyjną, tzn. udziela i zabiera głos, decyduje kto i kiedy ma mówić. Posiedzenia Rady Gminy i komisji są jawne, jednak z reguły nie ma możliwości zabierania głosu osobom nie będącym radnymi, chyba że statut przewiduje taką możliwość. Istnieje możliwość ograniczenia jawności i wstępu na posiedzenia Rady gminy, gdy posiedzenia dotyczą tajemnicy państwowej, służbowej czy obronności.
Komisja Rewizyjna prowadzi obrady tajnie, kontroluje działalność zarządu lub wójta (burmistrza, prezydenta)
z definicji kontroluje zarząd na wniosek rady,
nigdy Komisja Rewizyjna nie powinna formułować wniosków, bo to należy do Rady. Uchwała rady określa terminy i zakres kontroli. W skład komisji tej wchodzą osoby z przygotowaniem prawniczym czy ekonomicznym. Dopuszcza się możliwość współpracy z ekspertami, co określa statut Komisji rewizyjnej.
Wiceprzewodniczący rady zastępuje przewodniczącego. Gdy nie ma przewodniczącego i wiceprzewodniczącego to nie można zwołać posiedzenia rady i jest to aktualnie luka prawna. Gdy rada gminy obraduje w składzie niezgodnym z przepisami ustawy to problem jest przy liczeniu głosów, jak ustalać np. bezwzględną większość ustawowego składu rady.
Radny jako funkcjonariusz publiczny
PRAWA |
OBOWIĄZKI (OGRANICZENIA) |
1. Prawo do diety z tytułu wykonywania mandatu, co określa uchwała rady gminy. 2. nie może być z nim rozwiązany stosunek pracy bez zgody rady gminy
3. pracodawca ma obowiązek zwolnić radnego biorącego udział w pracach rady gminy lub komisji:
4. kwalifikowanie go przez przepisy prawa karnego jako funkcjonariusza publicznego |
1. uczestniczenie w pracach organów gminy, rady gminy i komisji (w zasadzie bez konsekwencji, a jedyne jakie mogą być to polityczne poprzez nie wybranie go w kolejnych wyborach do rady gminy, gdyż radnego nie można odwołać)
2. oświadczenie majątkowe
3. ograniczenia:
|
Prezydent, wójt, burmistrz muszą mieć zastępców z odpowiednim wykształcenie. Sekretarz i skarbnik gminy powoływani są i odwoływani są przez radę gminy na wniosek prezydenta, wójta i burmistrza.
Związek komunalny tworzony jest przez gminy, to forma współpracy, ma statut, wykonuje zadania, np. w zakresie kanalizacji gmin.
Porozumienie komunalne wynika z zadań zleconych przez administrację rządową.
Gmina ma zadania własne i zlecone (rządowe). Zadania zlecone są na podstawie ustaw, które od razu wskazują przekazanie określonych środków na ich realizację oraz porozumienia pomiędzy sektorem rządowym (wojewoda) a sektorem samorządowym: gmina=gmina, gmina=powiat, gmina=województwo, np. budowa remontów dróg.
Władza gminy sprawowana jest w sposób bezpośredni poprzez wybory i referendum, zaś poprzez organy gmin to rada i wójt.
Referendum lokalne dotyczy:
samoopodatkowania się mieszkańców gminy - 30% uprawnionych do głosowania,
odwołanie organów gminy - rady gminy czy wójta - 3/5 osób, które brały udział w głosowały podczas wyborów.
w innych sprawach ważnych dla gminy - 30% uprawnionych do głosowania,
REFERENDUM |
KONSULTACJE |
|
|
PRAWO ADMINISTRACYJNE WYKŁAD VI i VII
6