Monako (Monaco, Księstwo Monako), państwo-miasto w pd. Europie, nad M. Śródziemnym, na pn.-wsch. od Nicei; 1,95 km²; 34 tys. mieszk. (2003), Monageskowie (elitarni obywatele księstwa, ok. 17%), imigranci z Francji, Włoch; katolicy; stol. Monako; j.u. fr.; księstwo. Zajmuje wąski, skalisty pas Wybrzeża Lazurowego; klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski. Podstawą gospodarki: usługi finans. (siedziba wielu banków i firm zagr.), turystyka i handel. — Założone przez Fenicjan, gr. Monojkos, rzym. Portus Herculis Monoeci; od 1297 we władaniu genueńskiego rodu Grimaldich, od 1346 księstwo; 1793-1814 włączone do Francji, od 1815 pod opieką Królestwa Sardynii, od 1860 — Francji; 1863 założono kasyna gry w Monte Carlo; od 1865 unia celna z Francją, 1918 układ o stacjonowaniu wojsk fr., zatwierdzaniu przez Francję umów międzynar. i inkorporacji M. po wygaśnięciu Grimaldich; panujący: ks. Rainier III (od 1949).

---