Panama (Panamá, Republika Panamy), państwo w Ameryce Centr., nad M. Karaibskim i O. Spokojnym, na Przesmyku Panamskim; 75,5 tys. km²; 3,0 mln mieszk. (2003), Metysi, Murzyni i Mulaci, Indianie; katolicy; stol. Panama; j.u. hiszp.; republika. Ponad połowę powierzchni kraju zajmują wyżyny i g. Kordyliery Centr., wys. do 3478 m (Chiriquí), wybrzeża nizinne; klimat równikowy wilgotny, cyklony; sztuczne zbiorniki (Gatún), zasilające Kanał Panamski; wilgotne lasy równikowe, namorzyny. Podstawą gospodarki rolnictwo i wpływy z obsługi Kanału Panamskiego; uprawa bananów, trzciny cukrowej, ryżu, kukurydzy, hodowla bydła; połów krewetek, homarów i pereł; eksploatacja lasów; przemysł spoż., stoczn.; turystyka; gł. porty: Colón nad M. Karaibskim, Balboa i Panama nad O. Spokojnym. — W okresie prekolumbijskim wpływy Azteków i Majów; od pocz. XVI w. w hiszp. wicekrólestwie Nowej Hiszpanii, od 1717 Nowej Granady; od 1819 prow. Wielkiej Kolumbii, od 1830 w Rep. Kolumbii, od 1903 suwerenna republika; 1903 traktat z USA o wieczystej dzierżawie strefy Kanału Panamskiego, 1977 układ o jej zwrocie P. (wykonany 1999); wpływy gosp. i polit. USA (1989 interwencja — obalenie dyktatury gen. M. Noriegi).

---