Wykład 8
Układ moczowo-płciowy
Do narządów moczowych należą:
Nerki
Miedniczki nerkowe
Moczowody
Pęcherz moczowy
Cewka moczowa
Nerka jest największym parzystym narządem położonym w przestrzeni
pozaotrzewnowej wymiary: długość 12 cm szerokość 7 cm, grubość 4 cm ciężar śr. 150 gr.
Wyróżnia się w niej:
Powierzchnię przednią
Powierzchnię tylną
Koniec górny i dolny
Wnękę nerki
Powierzchnia nerki jest pokryta
torebką włóknistą,
którą otacza torebka tłuszczowa
całość pokrywa powięź nerkowa (umocowanie nerki)
Położenie nerek
prawa niżej (TH 12-L3)
lewa wyżej (Th 11—L2)
Na obu górnych biegunach nerek znajdują się nadnercza
Nerka jest zbudowana z dwóch warstw:
kory nerkowej (tworzy słupy)
rdzenia nerkowego ( tworzy piramidy)
Jednostką morfologiczno-czynnościową nerki jest nefron (ok. 1 mln.)
Nefron składa się z
Ciałka nerkowego
Kanalików nerkowych
Miedniczka nerkowa
jest rodzajem łącznotkankowego woreczka znajduje się we wnęce nerki, który stanowi początek moczowodu
Powstaje z
2-3 kielichów nerkowych większych
A te z 9-10 kielichów nerkowych mniejszych
Wyróżniamy 3 typy miedniczek ( duża zmienność)
Bańkowy
Pośredni
Drzewiasty ( najczęściej)
Moczowody
Moczowód jest przewodem łączącym miedniczkę nerkową z pęcherzem moczowym, długości około 33 cm, średnicy 0,8 cm.
Wyróżniamy części:
Brzuszną
Miedniczną
W przebiegu moczowodu wyróżniamy trzy zwężenia:
Zwężenie górne, nerkowe (miedniczka w moczowód )
Zwężenie środkowe (skrzyżowanie z kresą graniczną miednicy)
Zwężenie dolne( w ścianie pęcherza moczowego)
Moczowody
Ściana moczowodu jest zbudowana z trzech warstw
Błona śluzowa (nabłonek przejściowy)
Błona mięśniowa ( mięśnie gładkie)
Tkanka łączna włóknista
Zaburzenia rozwojowe:
Moczowód rozszczepiony
Podwójny
Może uchodzić w różnych częściach pęcherza moczowego
Pęcherz moczowy
Jest nieparzystym narządem zbierającym mocz z moczowodu
wyróżniamy w nim
szczyt
trzon
dno
szyję
Położony jest w miednicy mniejszej za spojeniem łonowym:
częściowo pozaotrzewnowo
częściowo wewnątrzotrzewnowo
Ściana pęcherza moczowego składa się z trzech warstw:
1. Błona śluzowa (nabłonek przejściowy)
2. Błona mięśniowa (podłużna, okrężna i mięsień wypierający pęcherza)
3. Błona surowicza
W dole pęcherza znajduje się tzw. trójkąt pęcherza moczowego, który tworzą ujścia moczowodów i ujście wewnętrzne cewki moczowej
Cewka moczowa
odmienna u mężczyzn i kobiet
cewka moczowa męska odprowadza mocz i nasienie
rozpoczyna się w pęcherzu moczowym ujściem wewnętrznym
kończy się ujściem zewnętrznym cewki na żołędzi prącia
Dzieli się na trzy części
1.sterczowa (przechodzi przez gruczoł krokowy)
2.błoniasta (przechodzi przez przeponę moczowo-płciową
3.gąbczasta( objęta przez ciało gąbczaste prącia)
w części sterczowej cewki moczowej uchodzi nasienie jako przewód wytryskowy uprzednio połączony przewodem wydalającym pęcherzyka nasiennego
Cewka moczowa żeńska
Jest prościej zbudowana ma długość 2-4 cm i przypomina część sterczową cewki męskiej
Ujście wewnętrzne (jak u mężczyzny)
Ujście zewnętrzne 2-3 mm poniżej łechtaczki
Narządy płciowe
Ich rozwój pozostaje w ścisłym związku z rozwojem, narządów moczowych. W okresie zarodkowym powstają z fałdów moczowo-płciowych
Narządy płciowe męskie
jądra i moszna
najądrza
nasieniowody
pęcherzyki nasienne
gruczoł krokowy
gruczoły opuszkowo-cewkowe
prącie
narządy płciowe zewnętrzne
moszna
prącie
pozostałe narządy płciowe wewnętrzne
Jądro jest parzystym narządem wytwarzającym plemniki i znajduje się w mosznie
wyróżniamy w nim
koniec górny i dolny
powierzchnię boczną i przyśrodkową
brzeg przedni i tylny
otoczone jest błona białawą, która uchodzi w głąb jądra dzieląc jego miąższ na płaciki jądra
Zadanie domowe
Budowa jądra
Budowa ściany moszny
Najądrza
Nasieniowody
Pęcherzyki nasienne
Gruczoł krokowy
Prącie
Narządy płciowe żeńskie
Jajniki
Jajowody
Macica
Pochwa
Srom
Łechtaczka
Narządy płciowe zewnętrzne to srom i łechtaczka
Pozostałe to narządy płciowe wewnętrzne
Co 28 dni jeden z pęcherzyków dojrzałych (Graffa) pęka i jajo dostaje się do jamy otrzewnowej.
Jest to owulacja
Po owulacji wzgórek jajonośny przekształca się w ciałko żółte
Niezapłodnione przekształca się w ciałko białawe
Zapłodnione w ciałko żółte ciążowe
Hormony jajnikowe wytwarzają
wzgórek jajonośny
Jajowody
Parzyste przewody rozpoczynające się w jamie otrzewnowej w pobliżu jajnika i uchodzące do macicy w okolicy jej dna długość około 10-20 cm, średnica 3-9 mm
Wyróżniamy następujące części:
Ujście brzuszne jajowodu
Lejek jajowodu
Bańkę jajowodu ( 2/3 obwodowe)
Cieśń jajowodu (1/3)
Część maciczna
Ujście maciczne jajowodu
Jajowód umocowany jest przez więzadło szerokie macicy tworzące krezkę jajowodu
Ruch rzęsek nabłonka jajowodu pomaga przy przesuwaniu się jaja do jamy macicy
Macica
Jest nieparzystym narządem o grubej mięśniowej ścianie
Wymiary 8x4x2 cm masa 50-60 gr.
Wyróżniamy
trzon
szyjkę macicy
Dolna część szyjki macicy objęta jest przez górną cześć pochwy
W prawidłowym położeniu
(przodozgięcie i przodopochylenie)
macicę utrzymuje tzw. aparat wieszadłowy - więzadła oraz aparat podporowy -przepona moczowo-płciowa
Ściana macicy składa się z:
Błony mięśniowej
Błony śluzowej
Błona śluzowa ulega przekształceniu w trakcie cyklu miesięcznego
Zadanie domowe- opracować tematy:
Pochwa
Srom niewieści
Łechtaczka