1.definicja, istota i główne cele edukacji społ. - przyr. 3. podaj główne założenia edukacji społ. - przyr. edukacja środowiskowa jest to świadoma oraz celowa, planowa i systematyczna, a także stopniowa działalność jednych względem dzieci przy ich aktywnym udziale, którym zasadniczym celem jest przygotowanie ich do ochrony i kształtowania środowiska człowieka. Głównym celem jest wprowadzenie ucznia w środowisko społeczne, przyrodnicze, zapoznaniem z życiem i praca ludzi, kształtowanie jego otoczenia, tak w kontekście ludzi jak i przyrody. Celem jest także wywołanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka. 4. analiza i int. tresci: Hist. Dawne i dziś. sposoby ogrzewania i oświetlania mieszkań, zabytki rodzinnej miejscowości, pomniki, cmentarze pamięci narodowej, sposoby mierzenia czasu dawniej i dziś, budownictwo i architektura, sposoby podróżowania, zawody i narzędzia pracy przyr. Wybrane gatunki zwierząt i roślin, różnorodność świata, poszanowanie przyrody i treści, wrażliwość na piękno, powiązania, zależności człowieka ze środowiskiem, przeprowadzanie obserwacji i doświadczeń geogr. Obserwowanie, porównywanie i opisywanie, posługiwanie się przyrządami pomiarowymi, mapą, czytanie planów miast, osiedli, dostrzeganie procesów zachodzących na powierzchni ziemi, znajomość nazw własnych. Społ. uczeń wśród ludzi (normy, sytuacje, role, przepisy, reguły,) życie ludzi w różnych grupach społecznych, praca ludzi w wybranych zawodach. 7. metoda obserwacji to aktywne planowanie i skierowanie na określony cel spostrzeganie wybranych przedmiotów, zjawisk, procesów. Fazy; określanie celu, określanie sposobu, właściwy przebieg czynności obserwowanych, rejestrowanie wyników spostrzeżeń ilościowych i jakościowych, ustalanie wyników i ich precyzowanie, formułowanie wniosków i interpretowanie wyników, sprawdzenie ze źródłami wiedzy, formułowanie wniosków praktycznych i uogólnień. 8. scharakteryzuj metodę eksperymentu doświadczenie eksperyment to metoda badań, która polega na wywołaniu jakiegoś procesu, lub regulowaniu warunków na niego wpływających, tak, aby móc dokładniej zbadać dane zjawisko. Fazy; sformułowanie problemu, formułowanie odpowiedzi przypuszczalnych, realizacja doświadczenia, weryfikowanie hipotez. Przykłady badanie właściwości wody, lodu, doświadczenia z filtrowaniem zanieczyszczonej wody, badanie wpływu temperatury na wodę, badanie wpływu światła na wzrost i kiełkowanie roślin. 9. wycieczka szkolna jest najbogatszym źródłem zdobywania wiedzy w najbardziej przystępny i skuteczny sposób funkcje; ułatwiają poznanie otaczającej rzeczywistości, umożliwiają jej obserwacje i dostarczają materiału spostrzeżeniowego, wpływają na rozwój mowy i myślenia, rozwijają sferę emocjonalną, budzą poczucie estetyki, wpływają na kształtowanie postaw społecznych, umożliwiają współprzeżywanie, uczą koleżeństwa, budzą przywiązanie do ojczystych stron, do swojego kraju, kształtują postawę patriotyzmu, przyczyniają się do kształtowania zaradności, wytrzymałości, umiejętności współdziałania, przezwyciężania trudności, budzą różnorodne zainteresowania, uczą metod poznana rzeczywistości 10. etapy wycieczek 1) przygotowanie wycieczki, ustalanie wycieczki, dokonanie podziału zadań 2) przeprowadzenie wycieczki, wywołanie nastroju zaciekawienia, nawiązanie do posiadanej wiedzy, dokonanie obserwacji, łączenie obserwacji z przyswajaniem nowych pojęć 3) wykorzystanie materiału zdobytego na wycieczce, analiza zebranych danych obserwacji, dyskusja, praca pisemna. 11. metody aktywizujące; burza mózgów; W pierwszym etapie osoby uczestniczące zachęcane są do swobodnego zgłaszania pomysłów i wymiany poglądów z zastrzeżeniem braku jakiegokolwiek krytycyzmu. Wszystkie pomysły są zapisywane, bądź sesja rejestrowana jest na taśmie. W drugim etapie ekspert lub grupa ekspertów nie uczestniczących w pierwszym etapie przegląda jego wyniki i stara się odsiać idee mające sens. śnieżna kula, Uczniowie rozwiązują zadany problem w pojedynkę. Następnie uzgadniają swoje stanowiska: w dwójkach, w czwórkach, w ósemkach Na koniec wypracowują jedno wspólne dla całej klasy stanowisko. Dyskusja ta daje szansę każdemu uczniowi na wyrażenie swojego zdania na podany temat. Kształci następujące umiejętności: uzgadniania stanowisk, negocjowania, formułowania myśli. drzewko decyzyjne jest to graficzny zapis analizy procesu podejmowania decyzji; metoda ta pozwala uświadomić uczniom wyraziście, że każda decyzja powoduje określone skutki pozytywne lub negatywne; uczy więc przewidywania konsekwencji postępowania i ponoszenia odpowiedzialności za nie; forma graficzna drzewka zmusza do logicznego myślenia i precyzyjnego formułowania sądów; poprawne wypełnienie schematu wymaga: zdefiniowania problemu; znalezienia różnych możliwości rozwiązania problemu (drzewko będzie miało tyle gałęzi, ile jest tych możliwości); określenia pozytywnych i negatywnych skutków każdej możliwości (z punktu widzenia stawianych sobie celów i wartości); podjęcia decyzji; 444 Podział klasy na zespoły 4-osobowe (każdy zespół używa innego koloru pisaka) Każdy zespół proponuje 4 rozwiązania na przygotowanych kartogramach ( kartach pracy). Kartogramy wędrują w jednym kierunku i każdy zespół uzupełnia własnymi czterema pomysłami rozwiązań ( pomysły nie mogą się powtarzać). Powrót kartogramów do " pierwszych właścicieli", analiza zapisów i przygotowania prezentacji. Wybór najlepszych rozwiązań i ocena pracy grup. Zależności od liczby uczniów w klasie oraz liczby i rodzaju problemów, można stosować inny podział klasy i określić inną liczbę rozwiązań ( np. 462, 555, 563, 842). 12. metoda projektów; definicja polega na samodzielnym zrealizowaniu przez uczniów zadania, które jest przygotowane i koordynowane przez nauczyciela. Metoda ta pozwala rozwijać umiejętność formułowania problemu, korzystania z różnych informacji i oceniania własnej pracy. etapy przygotowanie, planowanie, działanie, prezentacja, ocena instrukcja temat projektu, cele (3), zadania, które trzeba wykonać, źródła, z których trzeba skorzystać, terminy konsultacji, termin prezentacji, sposób prezentacji kryteria oceniania.
13. gra i zabawa dydaktyczna gra to celowo organizowana sytuacja oparta na opisie faktów i procesów a której osoby uczestniczące rywalizują ze sobą w ramach określonych reguł. Rola i znaczenie gier i zabaw służą gromadzeniu materiału poznawczego, rozwijają procesy percepcyjno - motoryczne, aktywizują uczucia poznawcze tj ciekawości i zainteresowanie, rozwijają cechy charakteru, integrują, spełniają funkcję wychowawczą, pobudzają aktywność twórcza indywidualną i zespołowa, kształtują umiejętności pracy i współpracy, wytwarzają motywację zadaniową, rozbudzają poczucie odpowiedzialności, wspomagają proces uczenia się i wielu wrażeń i radości 15. edu. eko. Jest świadomą oraz planową działalnością jednych względem dzieci przy aktywnym udziale, której zasadniczym celem jest przygotowanie ich do ochrony i kształtowania środowiska życia człowieka. Cele; -poznawanie motywów i sposobów ochrony i kształtowania środowiska, kształtowanie umiejętności dostrzegania zjawisk w ekosystemach, przewidywania i oceny pewnych następstw obserwowanych zjawisk przyrodniczych i czynów człowieka, kształtowanie emocjonalnego stosunku do określonych zjawisk i obiektów w środowisku człowieka, formowanie i umacnianie pozytywnych przekonań i postaw wobec określonych zjawisk i obiektów przyrodniczych środowiska człowieka, a także względem czynów podejmowanych przez ludzi, jak również ich zachowań w stosunku do elementów i całości tego środowiska. 16 las znaczenie; Lasy dostarczają drewna, owoców, ziół, grzybów, żywicy, są siedliskiem życia dzikich zwierząt - są to ich funkcje produkcyjne. Poza tym lasy pełnią ważne funkcje pozaprodukcyjne. Kształtują i wpływają na warunki środowiska przyrodniczego. Lasy regulują stosunki wodne, zmniejszają erozję gleb, regulują wahania temperatury, chronią przed wiatrem rodzaje; W Polsce wyróżnia się 5 zasadniczych typów lasów: bory, grądy, łęgi, olsy i lasy górskie. Sposoby ochrony Przebudowa drzewostanów zniekształconych i zbiorowisk zastępczych, Stopniowe usuwanie gatunków obcych z ekosystemów leśnych WPN, Zwiększanie różnorodności, Zabezpieczenie drzewostanów zniekształconych przed szkodami abiotycznymi, Monitorowanie stanu lasów, Powiększanie stref ochrony ścisłej 18. Ranking diamentowy Metoda rankingu może być wykorzystywana w każdej grupie wiekowej, wymaga to odpowiedniego dostosowania przygotowywanych materiałów do poziomu wiedzy i umiejętności odbiorców. W diamencie są rozmieszczone cyfry, które symbolizują ważność argumentowanego pomysłu. Kartki z pomysłami układałyśmy właśnie wg tego diamentu. Zostały one ponumerowane a potem poprzez argumentację przekładane na wyższe lub niższe pozycje lub w ogóle odrzucane. Wywołało to wiele emocji i dyskusji, każdy chciał aby jego pomysł był najważniejszy w rankingu. Pomysły zostały także przebijane przez kolejne, ważniejsze (wg podających) pomysły, które zostały zaakceptowane, bądź nie. Technika ta jest bardzo ciekawa, ponieważ można przeanalizować osobowość swojego partnera w dyskusji. cztery kąty uczniowie stoją pośrodku sali. Prowadzący zadaje pytanie i ukazuje cztery możliwości odpowiedzi. Wybór polega na udaniu się do odpowiedniego kąta, np. co najbardziej cenisz w przyjaźni? Prawdę, wierność, zrozumienie czy akceptację ?Następnie powstałe grupy pracują nad uzasadnieniem swego wyboru. Przedstawiciel grupy referuje uzasadnienie na forum klasy. 20. Wyjaśnij pojęcia: Efekt cieplarniany; zjawisko podwyższenia temperatury planety powodowane obecnością gazów cieplarnianych w atmosferze. Zmiany powodujące wzrost roli efektu cieplarnianego mogą być jedną z przyczyn globalnego ocieplenia. Dziura ozonowa; Dziura ozonowa jest to zjawisko polegające na zmniejszaniu się ilości ozonu w ozonosferze (część stratosfery o podwyższonej ilości ozonu). Jest to zjawisko niebezpieczne, ponieważ ozon jest odpowiedzialny za pochłanianie promieniowania ultrafioletowego docierającego do Ziemi ze Słońca. Promieniowanie to jest szkodliwe dla organizmów żywych. Kwaśne deszcze powstają w wyniku łączenia się kropelek wody z gazowymi zanieczyszczeniami powietrza. Największe znaczenie ma dwutlenek siarki, tlenki azotu, siarkowodór, dwutlenek węgla i chlorowodór. Zanieczyszczenia powietrza pochodzą ze źródeł naturalnych, w przypadku wybuchów wulkanów i pożarów lasów, oraz są wynikiem działalności człowieka - powstają w skutek spalania paliw i procesów przemysłowych. Park narodowy obszar powołany celem ochrony występującej tam przyrody ożywionej na którym prawnie ograniczona jest możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, osiedlania się itd. Pomnik przyrody są pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym - ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe, w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju."