Zawory 1.Spr małej wydajności ♥a)Języczkowe Rys1 ♥b)grzybkowe (a-z pojedynczym otworem, b- wielootworowy) Rys2 ♥c)listwowe ♥-samosprężynujący- otwarty lub zamknięty Rys3 (1-płytka zaworowa samospr, 2-ogranicznik skoku, 3-siedzenia zaworu) ♥-z pomocniczą sprężyną Rys4 (1-płytka zaw, 2-pomocnicza spr) ♥2.O różnej wydajności: ♥a)płytkowe ♥b)korytkowe Rys5 (1-siedzenie, 2-korytka, 3-sprężyna, 4-ogranicznik skoku) ♥c)przepływowy jednostronnego użytku dyfuzorowy Rys6 (1-płytka zaw, 2-element zaw) ♥d)pierścieniowe Rys7 (1-Sprężyna, 2- ogranicznik skoku, 3- siedzenie, 4- płytka zaworowa (pierścień), δ -grubość pierścienia, f₀- przkrój kanału osiowego,f_sz-przekrój kanału szczelinowego W­₀-prędkość w przekroju osiowym, Q_p-siła strumienia, W_sz- Pr. Przepływu szczelinowego, Q_s-siła w sprężynie, b-szer. Kanału w siedzeniu) ♥3.Wykres pracy zaworów Rys8 (∆p_s-chwilowy spad cieśn. W zaworze ssawnym całk otwartym, ∆p_t-w -//-tłokowym, ∆p_­s,t­'''- dodatkowe spadki cieśn. ♥Spowodow, działaniem sił bezwładności. ♥a-b-okres otwierania zaw ♥b-c -o. pełnego otw zaworu ♥c-d- okr zamykania zaworu ♥4.Dobór zaworów- polega na ustaleniu odpowiedniego skoku płytki roboczej oraz niezbędnego przekroju szczelinowego osiowego.

Regulacja Wydajności: ♥1.Przez oddziaływanie na zespół napędowy ♥a)przez okresowe wyłączenie silnika pod wpływem: ♥*obniżenia ciśnienia ssania Rys9 (termostatyczny zawór rozprężny, 2-parownik, 3-wyłącznik ciśnieniowy, 4-wyłacznik niskiego ciśnienia, 5-skraplacz, 6-sprężarka, 7-silnik elektr) ♥*zmiany ciśnienia w zbiorniku tłocznym Rys10 (1-sprężarka, 2-silnik, 3-zdmuchiwacz łuku, 4-styk, 5-regulator membranowy, 6-dźwignia, 7 sprężyna, 8- zbiornik) ♥Cechy: ♥-najlepszy pod wzgl ekonomice, teoretycznie bez strat ♥-stosow w małych urządz chłodn ♥-polega na zatrzymaniu silnika napędowego, cały system ocenia się jako niezawodny. ♥Okresowe zatrzymanie samej sprężarki przez zast sprzęgła rozłączno- ciernego łączącego silnik ze spręż. ♥-zmiana pręd obrot sprężarki teoretycznie jest to najbardziej korzystny sposób regulacji , ponieważ przez zmianę pręd następuje równ zmiana mocy i wydajności ♥Minusy- dociążenie układu korbowego w sprężarce tłokowej, nieprawidłowa staje się praca zaworów, kosztowne urządzenie.

2.Przez bezpośrednie oddział na proces pracy w komorze roboczej ♥a)przez podłączenie do cylindra stałej dodatkowej przestrzeni szkodliwej V'₀ w czasie całego cyklu pracy Rys11 ♥b)zmiennej dodatkowej.. Rys12 ♥*Wpływ dodatkowej przestrzeni szkodliwej na pracę spr Rys13 ♥d)stałej niezależnej Rys14 (a- dod. Przestrzeń szkod, b-zawór odcinający, c-cylinder, d-tłok, e-sprężyna) ♥*Wykr indykator Rys15

3.Przez powrotny przepływ: ♥a)otworami upustowymi w cylindrze Rys16 ♥b)z komory tłocznej do cylindra w ciągu części ssania Rys17 ♥*wykres ind z regul przez poł kom tł z cyl Rys18 ♥Cechy ♥-realiz przez przepływ gazu sprężonego z powrotem do zaworu ssawnego, przy zwiększonej wydajności jednostkowe zużycie energii jest najmn

4.Przez połączenie przewodu tłocznego z ssawnym ♥a)poł tłoczenia z ssaniem zaworem dławiącym bez zaworu zwrotnego w rurociągu tłocznym Rys19 (Z­d­-pozwala na skierowanie części czynnika ponownie na stronę ssawną.) ♥Dławienie pary od ciśnienia Pt do PS powoduje bardzo silne przegrzanie pary opuszczającej co prowadzi do mocnego wzrostu temp czynnika. ♥b)poł zaworem ręcznym odcinającym z zaworem zwrotnym w rurociągu Rys21 duże straty, sposób często stosowany do odciążenia podczas rozruchu ♥c)poł tłoczenia do atmosfery z zaworem zwrotnym w rurociągu tł Rys20 (niższe opry tłoczenia, Dzięki za wszystko i Zo niższe ciśnienie potrzebne do otwarcia zaw tłocznego) ♥d)samoczynne łaczenie tłoczenia z ssaniem zaworem regulacyjnym Rys22 ♥e)samocz łącz za pomocą zaworu dwupołożeniowego sterowanego siłownikiem pneumatycznym Rys23

5.Przez zamknięcie przewodu ssawnego (dławienie czynnika w przewodzie): ♥Komorę sprężania wypełnia mniejsza ilość gazu przez zamknięcie zaworu ssania. Tylko spr jednostopniowe. Niebezpieczeństwo wypompowania oleju. Nadaje się tylko do regulacji w niewielkim zakresie. ♥-polega na dławieniu czynnika w przewodzie ssawnym ♥-jest to system nie ekonomiczny bo wzrost stosunku ciśnienia spr, a nie powoduje proporc spadku mocy napęd ♥a) w sprężarce jednostopniowej Rys24 ♥b)dwustopniowej Rys25

6.R.W.Sprężarek rotacyjnych ♥Ruch suwaka prowadzi do zmiany spręzu, element odzwierciedlający korpus sprężarki Rys26

7.R.W. Sprężarki śrubowej ♥Zmienia się objętość sprężarki i kształt okna tłocznego Rys27 (1-wylot osiowy, 2-wylot promieniowy, 3-suwak regulacyjny, 4-ogranicznik)

8.Wpływ Dławienia czynnika w czasie ssania i wytłaczania na wydajność i pracę sprężarki ♥λ_s'=(V_s-∆V_s-∆_s')/V_s ♥Na skutek oporów przepływu w czasie ssania do cylindra i wytłaczania , występują straty ciśnienia wewnątrz cylindra, podczas suwu ssania jestmniejsze od Po, a podczas wytłaczania wyższe od Pu. Wymienione zmiany ciśnienia wywołują stratę wydajności i stratę energetyczną w postaci zwiększonej pracy. ♥Rys28

9.Wpływ wymiany ciepła ze ściankami cylindra, tłoka i gł na pracę Rys29 (1-2 krzywa sprężania, 3-4 krzywa rozpór, 1-2', 3-4'-politropy równoważne,, 1a-2a-adiabata sprężania) ♥Wpływ podgrzania czynnika podczas zasysania na wydajność ♥Wzrost temp spowodowany jest: ♥-oddziaływaniem czynnika pozostałego w przestrzeni szkodliwej ♥-zmiany pracy dławienia w zaworze ssawnym na ciepło ♥-wymianą ciepła pomiędzy czynnikiem a ściankami ♥λ_T=ρ₁''/ρ_s=T_S/T₁'' (WSP. Podgrzania)

1.Sprężarka doskonała ♥Cechy spr. Doskonałej ♥-brak przestrzeni roboczej ♥-ciśnienie czynnika w objętości roboczej podczas ssania jest równe ciśnieniu przez sprężarką a ciśnienie robocze w objętości wytłaczania jest równe ciśnieniu zza sprężarką. ♥-przemiany w sprężarce zachodzą w osłonie adiabatycznej ♥-brak tarcia pomiędzy elementami ruchomymi i nieruchomymi ograniczającymi przestrzeń roboczą (ruch tloka) ♥-ilość czynnika zassanego równa się ilości czynnika wytłoczonego-doskonała szczelność ♥-sprężony czynnik traktujemy jak gaz doskonały ♥a)Schemat działania i wykres ind spr doskonałej. Rys30 (A-n-1 izoterma,B-1<n<x ,C-x adiabata), 4-1 zassysania, 1-2 sprężanie adiabatyczne, 2-3 wytłaczanie, 3-4 rozprężanie ciśnienia ssania ♥b)Sch działania i wykr spr pseudodoskonałej Rys31 ♥c)Praca techniczna sprężarki doskonałej Rys32 (L₁-pr sprężania, L₂-pr wytł, L₃-pr. Ssania) L_t=L₁+L₂-L₃ ♥d)Praca tech spr pseudo doskonałej Rys33 (L1-2-pr.Spr, 3-4-praca rozpór)

2.Sprężarka rzeczywista tłokowa ♥a)Wykres rzecz spr tłok Rys34 (A-ciepło od scianek czynnika, B-sprężanie wg politropy, C-Ciepło od czynnika do ścianki, D-otwieranie zaworu tłocznego, E-opory przepływu, F-rozpr, wg polit, G-Opory przepływu) ♥b)względna przestrzeń szkodliwa V₀=V­o­/Vs Rys35 (1-cylinder, 2-głowica, zawory, 4-tłok, 5-pierścień, V₀₁-luzy korbowodu, działanie bez obciążenia, V₀₂-Luzy rozszczelności cieplnej, V₀₃-Luzy w zaworach)

3.Zasada działania gazowej spr wielostopniowej ♥+zmniejszenie pracy sprężarki ♥+obniżenie końcowej temp sprę ♥+mniejsze obciążenie układu korbowego lub innego układu napędowego ♥+zwiększenie wydajności obiegu chłodniczego ♥-wyższa złożoność kontr ♥-większe problemy technologiczne ♥-chłodnice między stopniowe ♥a)Schemat spr wielost Rys36 (chłodnice między stopniowe, skok ten sam, coraz mniejsze średnice). ♥b)cykl teoretyczny Rys37 (A-adiabaty lub politropy, B-izoterma, C-sprężanie izotermiczne) ♥4.Sprężarka śrubowa ♥a)schemat-Rys38 (1-korpus, 2-wał, 3-śruba, 4-wylot, 5-wał napędowy, 6-korpus, 7-wlot, 8-wirnik „męski”, 9-wirnik „żeński”, 10-wylot) ♥b)Zasada działania ♥Sprężarki rotacyjne śrubowe są to sprężarki wyporowe o obro­towym ruchu tłoka, w których elementem roboczym, spełniającym rolę tłoka, są zwoje dwóch wirników śrubowych, a rolę przestrzeni roboczych spełniają międzyzwojowe komory tych wirników. ♥Proces spr pol na zmniej obj komór przez śrubowe zwoje wirników, obracających się w przeciwnych kierun­. Rotacja wirnika wspomagającego jest powodowana bezpo­średnio przez śrubę napędzaną silnikiem głównym, a chłodzenie i smarowanie jest wykonywane poprzez wtrysk oleju po stronie ssącej. Rotacja śrub może być również synchronizowana poprzez zespół przekładni zębatych, w tym przypadku wtrysku oleju nie stosuje się. ♥Sprężanie ma miejsce w przestrzeni zmiennej w trakcie rotacji, zawartej pomiędzy zarysem spiralnym nawiniętym śrubowo do­okoła dwóch wirników o równoległych osiach: grubym wewnętrz­nym (męskim), posiadającym cztery zwoje gwintowe. Zazębia się on, stykając się lub nie, z wirnikiem zewn (żeńskim) mającym sześć sprzężonych zwojów. Wirnik żeński obraca się z prędkością równą 2/3 prędkości wirnika męskiego.

5.Dmuchawa Rootsa ♥a)zasada działania Rys39( 1-korpus, 2-wirnik, 3-wylot, 4-wlot) ♥b)wykr indykatorowy Rys40 (a)bez wewn sprężania, Ln-strata energetyczna przepływu wstecznego, La-str en sprężania niadiabatycznego, b)-z wewn sprężaniem, 13-4,61-wyrównanie ciśnień w przestrz roboczej, 4-5-rozprężanie, 5-6 napełnianie, 1-2- sprężanie, 2-3 wytłaczanie) ♥c)rodzaje- tłoki 2-zębne, 3-zębne, 3-zębne o zębach skośnych. ♥d)OpisSprężarki rotacyjne dwuwałowe typu Rootsa, nie są sprężar­kami w tradycyjnym tego słowa znaczeniu. Składają się ze skrzyni korbowej, o dwóch otworach cylindrycznych, w których obracają się z równą prędkością, ale w odwrotną stronę, dwa wirniki mające kształt przekładni zębatej prostej, o 2 lub 3 zębach lub płatkach. Oba wirniki są ułożone w łuskę, przemieszczają się bez styku między sobą i bez kontaktu z korpusem. Zewnętrzna przekładnia zębata)zapewnia synchronizację wirników. Nie ma smarowania wewnętrznego, w konsekwencji - szczelność jest związana z luzem roboczym. Sprężanie jest ograniczone przeciekami przez luzy, wzdłuż profilu płatków. Natężenia przepływu gazu są pulsujące i mogą różnić się w szerokich granicach (od 1 do 850 m3/min.), w zależności od zastosowania. Sprężarki typu Rootsa są stoso­wane do: napowietrzania pomieszczeń, suszenia, doładowania silników benzynowych do pojazdów sportowych lub wielkich morskich dwusuwowych silników diesla, a także w przenośnikach pneumatycznych.

6.Sprężarka rotacyjna z wirującym tłokiem ♥a)Schemat i zasada działania Rys41 (A-ssanie, B-spręzanie, C-tłoczenie, 1-wał, 2-wirujący tłok, 3-korpus, 4-wlot powietrza, 5wylot, 6-zawór wylotowy (tłoczny), 7-łopatka uszczelniająca, 8-sprężyna)

7.Sprężarki rotacyjne mimośrodowe z tłokiem wirującym,♥Tłok (wir­nik) obracający się odśrodkowo w stosunku do skrzyni korbowej cylindra, zapewnia kolejno: zasysanie, sprężanie i tłoczenie gazu. Łopatka jest zainstalowana w szczelinie skrzyni korbowej. Prze­mienne przemieszczanie sterowane przez mimośrodowy wirnik i przez sprężynę cofającą zapewnia oddzielenie obszaru zasysania od obszaru tłoczenia

8.Sprężarka Łopatkowa ♥a)Schemat działania Rys42 (A-ssanie, B-sprężanie, C-tłoczenie, 1-wirnik, 2-łopatka, 3-stojan, 4-wlot, 5-wylot) ♥b)Opis Sprężarki rotacyjne, jednowałowe, łopatkowe są to sprężarki wyporowe, w których gaz (powietrze) jest sprężany przez ruchome łopatki, przesuwające się w gniazdach wirnika ruchem posuwisto-zwrotnym. Oś obrotu wirnika jest umieszczona mimośrodowo względem otworów w kadłubie.

Podczas obrotu wirnika objętość przestrzeni roboczej między łopatkami ulega zmianie. W położeniu A objętość ta jest najmniejsza i w miarę obrotu wirnika do położenia B zwiększa się do maksimum - odpowiada to suwowi ssania w sprężarce tłoko­wej. Dalszy obrót wirnika od położenia B do C powoduje zmniejszenie objętości oraz wzrost temperatury i ciśnienia - odpo­wiada to suwowi sprężania. Pod koniec suwu sprężania, przesunię­cie łopatki otwiera otwór wylotowy i sprężony gaz przepływa do kolektora. W tego typu sprężarkach prędkość obrotowa wirnika jest ograniczana, z jednej strony - minimalną siłą odśrodkową niezbęd­ną do wysunięcia łopatek z wirnika, z drugiej - naciskiem łopatek na powierzchnię korpusu sprężarki.

Chłodzenie, smarowanie i uszczelnienie między łopatkami a korpusem pompy jest realizowane poprzez wtrysk oleju do po­wietrza po stronie ssącej.

9.Zalety sprężarek rotacyjnych: ♥-brak ruchu postępowo zwrotnego ♥-nie ma mechanizmu korbowego ♥-brak sił bezwładności ♥-duża równomierność podawania czynnika i równomierność momentu obrotowego ♥-możliwość stosowania chłodzenia wewnętrznego ♥b)Wady: ♥-wymagana wysoka jakość wykonania ♥-drogi serwis i bardziej skomplikowana ekspuatacja ♥-duże straty nieszczelności ♥-zródełm hałasu

10.Sprężarka Spiralna Rys 43 ♥ Pierwotnie stosowana do doładowania silnika w chłodnictwie, zwłaszcza w klimatyzacji. 2 spirale jedna ruchoma 2 nie, ruch postępowy w 2 płaszczyznach ♥Ogólne Wiedza Układy cylindrów sprężarek tłokowych: leżący, stojący, L, bokser, V, W, gwiaździsty. ♥Sposób napędu tłoka w *spr tłokowej: dźwigniowy, korbowy- bezwodzikowy, wodzikowi, bezkorbowy, napęd tarczą wirującą, napęd mimośrodowy. ♥Spr. Membranowe: Bezpośrednie (korbowy, mimośrodowy), z pośrednictwem płynu(korbowy). ♥ukł. Spr membranowych. -jednocylindrowe, dwucylindrowe w ukł V, 2-cyl rzędowy ♥Wydajność objętościowa sprężarki rzeczywistej- jest to objętość gazu wytłoczona przez sprężarkę w jednostce czasu odniesiona do warunków ssania ♥Sprawność indykowana- to stosunek pracy adiabatycznej sprężarki doskonałej do pracy indukowanej rzeczywistej sprężarki sprężającej taką sama ilość czynnika jak doskonała ♥Sprężanie wielostopniowe ♥W przypadku kiedy Pt./PS jest duże sprężanie w jednym stopniu ma dużo negatywnych cech ♥-Mała wydajność sprężania, uzyskuje się niską spr en, wysokie temp końca sprężania, duże max obciążenia elementów ukł napęd, problemy ze smarowaniem, zmniejszenie trwałości sprężarki

---