Mamy określone środki w jaki sposób dochodzimy do efektywnej ochrony powierzchni ziemi przy:

- racjonalnym gospodarowaniu,

- zachowaniu wartości przyrodniczych,

- zachowaniu możliwości do zabudowy;

- ograniczeniu zmiany naturalnego ukształtowania;

- utrzymaniu jakości gleby czy ziemi powyżej lub co najmniej na poziomie wymaganych standardów;

- doprowadzeniu jakości gleby i ziemi co najmniej do wymaganych standardów jeśli nie są one dotrzymane,

- zachowanie wartości kulturowych z uwzględnieniem zabytków archeologicznych,

Dwa rodzaje aspektów ochrony powierzchni ziemi:

- aspekt jakości powierzchni ziemi,

- aspekt zapobieganie ruchom masowym ziemi i ich skutkom,

Dwa podstawowe cele ochrony powierzchni ziemi:

- zapewnienie jej jak najlepszej jakości

- zapobieganie ruchom masowym ziemi i ich skutkom.

Pewne zjawiska zachodzące na powierzchni ziemi mają charakter dynamiczny czyli jeżeli obserwujemy powierzchnię ziemi to mówimy o jakimś stanie faktycznym określonego dnia, okresu.

Wszystko podlega stałym zmianom, więc musimy prowadzić określone działania monitorujące, w związku z czym pojawia się szczególny aspekt monitoringu środowiska w odniesieniu do zjawisk zachodzących na powierzchni ziemi. Jeżeli mówimy o monitoringu należy …(2:16).. podmiotu administracji odpowiedzialnego za prowadzenie określonego typu obserwacji.

Art. 110a ustawy Prawo Ochrony Środowiska „Starosta prowadzi obserwację terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi oraz terenów, na których występują te ruchy, a także rejestr zawierający informacje o tych terenach.”

Pewne kwestie dotyczące tych obserwacji spoczywają na ministrze właściwym do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym spraw rolnictwa, budownictwa oraz do spraw gospodarki przestrzennej.

Często w sprawach ochrony powierzchni ziemi istnieje konieczność współdziałania różnych resortów, a więc nie tylko ministerstwo właściwe do spraw środowiska jest odpowiedzialne za kontrolę ochrony powierzchni ziemi. Działania te wymagają koordynacji większej liczby jednostek rządowych czy samorządowych.

Standardy jakości gleby i ziemi - w celu zapewnienia ochrony powierzchni gleby na wyznaczonym poziomie zostały wyznaczone standardy, w związku z tym całość działań ukierunkowanych na ochronę powierzchni ziemi jest ukierunkowana na to aby dotrzymać tych standardów, więc dąży się aby parametry poszczególnych części powierzchni ziemi nie uległy zaniżeniu a jeżeli tak, to należy robić wszystko aby spowrotem powrócić do standardu jakości gleby i ziemi.

Gdy mówimy o standardzie jakości gleby i ziemi to mówimy o ilości substancji oznaczonych w glebie lub ziemi, będziemy je określać przez podział wybranych substancji.

Art. 105 - wyróżnienie 3 standarów gruntów (A, B i C), wynika to z rozporządzeń ministra do spraw środowiska

Instrumenty ochrony powierzchni ziemi:

- prewencyjne -> instrumenty mające zapobiegać określonym (negatywnym) rodzajom działań, planistyczne (miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, plan zagospodarowania na zdegradowanych gruntach rolnych)

- represyjne -> polegają na stanowieniu norm, mających powodować określoną dolegliwość sprawcom określonych działań (odpowiedzialność karna w różnej postaci)

Odpowiedzialności prawne:

- karna (ograniczenie wolności, grzywna, zakazy)

- zakazy prowadzenia określonej działalności działania represyjne

- administracyjno-prawna

- nakaz wstrzymania działalności

W odniesieniu do ochrony powierzchni ziemi wiele kompetencji jest przypisane różnym organom administracji publicznej. Administracja centralna (ministerstwa) i terenowe organy administracji rządowej (wojewoda, wojewódzki konserwator zabytków) oraz kompetencje samorządów.

Ochrona gruntów rolnych i leśnych -> ustawa szczególna

- Art. 1-3 zasady ogólne

- określenie zakresu przedmiotowego ustawy

- podział typów ochrony: jakościowa i ilościowa

Ilościowa - instrumenty planistyczne (mpzp), np. projekt zabudowy okolic kopca Kościuszki; zmiany przeznaczenia gruntu - związana z mpzp, zagrożenia - odrolnianie działek - grunty położone w ciekawych lokalizacjach (np. w okolicy jezior na mazurach); konieczność wydania decyzji administracyjnej o wyłączeniu z produkcji leśnej czy rolnej wybranych gruntów

Ochrona ilościowa - utrzymujemy pewną ogólną ilość gruntów określonego typu, postęp cywilizacji i procesów urbanistycznych powoduje zmniejszenie ilości takich gruntów

Ochrona jakościowa - działanie zabezpieczające przed degradacją i dewastacją, zaliczamy kwestie związane z rekultywacją; rekultywacja (dwa znaczenia, standardy wyznaczone przez prawo ochrony środowiska oraz standardy na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych)

Masowe ruchy ziemi - jedna z podstawowych działań ukierunkowanych na ochronę powierzchni ziemi art. 3 pkt. 33a prawo ochrony środowiska,

Ustawa prawo górnicze i geologiczne - wchodzi w zakres norm ochrony środowiska, ponieważ głowa większości kopalin stanowi elementy środowiska oraz substancji nie odnawialnych, dlatego posiadamy ich tylko określona ilość i pewien reżim ochronny wynika z tego nieodnawialnego charakteru.

Rygoryzm z prawa ochrony środowiska, a powody wydobycia kopalin polega:

- eksploatacja złoża ma być uzasadniona gospodarczo (nawiązanie do parametrów o charakterze ekonomicznym czyli uzasadnienie gospodarcze)

- ograniczenie środków powodujących powstawanie szkód w środowisku (wydobywanie kopali może nastąpić w różnym trybie i przy użyciu różnych środków, chodzi o zabezpieczenie ludzi pracujących na dole oraz zabezpieczenie terenu wokół i na powierzchni nad złożem na terenie kopalni )

- kwestia racjonalizacji wydobywania kopalin (nie wydobywać wszystkiego, tylko wydobywać to co zostanie realnie spożytkowane, kwestie związane z możliwością przerobu odpowiedniej ilości kopalin)

- kwestie art. 125, 126 prawo ochrony środowiska w odniesieniu do wydobywania kopalin (rekultywacja terenów po eksploatacji) rekultywacja na gruncie p oś

Przedmiot prawa górniczego i geologicznego:

Art. 1. Ustawa określa zasady i warunki:

  1)   wykonywania prac geologicznych; (poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin)

  2)   wydobywania kopalin ze złóż; (etap drugi, właściwy)

  2a)  składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, z wyjątkiem składowania odpadów w odkrywkowych wyrobiskach górniczych;

  3)   ochrony złóż kopalin, wód podziemnych i innych składników środowiska w związku z wykonywaniem prac geologicznych i wydobywaniem kopalin.

Prawo górnicze i geologiczne stosuje się do działalności wykonywanej na obszarze morskim państwa, na wodach terytorialnych, w przestrzeni morza terytorialnego i wyłącznej strefie ekonomicznej. Więc nie tylko na terenie poniżej terenu lądowego, ale również poniżej obszaru morskiego.

Definicje:

Art. 6. W rozumieniu ustawy:

1. złożem kopaliny jest takie naturalne nagromadzenie minerałów i skał oraz innych substancji stałych, gazowych i ciekłych, których wydobywanie może przynieść korzyść gospodarczą;

Kopaliny:

Art. 5. 1. Kopaliny dzieli się na podstawowe (o znaczeniu kluczowym) i pospolite.

Prawo górnicze i geologiczne, a prawo cywilne:

- podział złóż kopalin, na te które znajdują się w granicach przestrzennych nieruchomości gruntowej, mówimy, że znajdują się w powierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej stanowią część nieruchomości gruntowej (powierzchnia ziemi podzielona z punktu widzenia prawa własności na działki czyli na przedmioty stanowiące odrębną własność to właściciel gruntu jest właścicielem kopaliny znajdującej się w powierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej)

- to co znajduje się poza granicą przestrzenną nieruchomości gruntowej jest własnością skarbu państwa. Występuje tu dualizm, to c jest płytko stanowi własność właściciela gruntu, a to c jest poniżej jest własnością skarbu państwa (skarb państwa może rozporządzać swoim prawem przez ustanowienie tzw. użytkowania górniczego tworzą to głównie zakłady wydobywcze, kopalnie i oznacza to iż są przedsiębiorstwa korzystające z użytkowania górniczego i będą to zakłady pozostające w sferze własności skarbu państwa natomiast wskutek odpowiednie umowy ze skarbem państwa mogą wykorzystywać te złoża w kopalni czyli mamy umowę pomiędzy skarbem państwa a wybranym przedsiębiorstwem prowadzącym działalność wydobywczą. Umowa taka może dojść do skutku tylko wtedy gdy dany przedsiębiorca dysponuje koncesją określonej treści.

Rodzaje koncesji:

- poszukiwania złóż kopalin

- wydobywanie kopalni ze złóż

- podziemne składowanie odpadów i bez zbiornikowe magazynowanie substancji o czym mówi Art. 15 prawa górniczego i geologicznego

Koncesje może uzyskać tylko ten kto jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, czyli trzeba być przedsiębiorcą, aby móc uzyskać taką koncesje i podpisać umowę ze skarbem państwa.

---